Εγγυητική επιστολή

Μία εγγυητική επιστολή είναι ένα έγγραφο που εκδίδεται από ένα χρηματοοικονομικό οργανισμό και ενεργεί ως εγγύηση τήρησης, από τον εντολέα (αυτόν για τον οποίο παρέχεται η εγγύηση), υποχρεώσεων οικονομικού ή άλλου περιεχομένου σε έναν δικαιούχο και οι οποίες απορρέουν από διατάξεις νόμου ή από νόμιμες συναλλαγές. Μπορεί να είναι καθορισμένης ή αορίστου διάρκειας. Δημιουργείται λοιπόν μια τριμερής σχέση, με εμπλεκόμενα μέρη τον εγγυητή, τον εντολέα και το δικαιούχο. (Η σχέση υπάρχει πιθανότητα να είναι και τετραμερής σε περίπτωση που εντολέας και πρωτοφειλέτης δεν είναι το ίδιο πρόσωπο).

Οι εγγυητικές επιστολές είναι στην ουσία συμβάσεις (δικαιοπραξίες) με τις οποίες ο χρηματοοικονομικός οργανισμός αναλαμβάνει την υποχρέωση προς το δικαιούχο, ότι στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν εκπληρώσει την υποχρέωσή του, θα την εκπληρώσει ο εγγυητής και θα την εκπληρώσει για το ορισμένο ποσό που αναγράφεται, πάντα επακριβώς, στο σώμα της εγγυητικής επιστολής.

Οι Ε/Ε διαχωρίζονται σε αυτές που απευθύνονται προς το δημόσιο και ΝΠΔΔ και σε αυτές που απευθύνονται προς ιδιώτες και ΝΠΙΔ.

Είδη

Οι εγγυητικές επιστολές, ανάλογα με την υφή της παρεχόμενης εγγύησης, διαχωρίζονται σε:

• Συμμετοχής (Α΄ κατηγορίας) την οποία ζητούν να παίρνουν όσοι θέλουν να συμμετέχουν σε ένα μειοδοτικό ή πλειοδοτικό διαγωνισμό, δημόσιο ή ιδιωτικό για προμήθεια ειδών ή κατασκευή ή ανάληψη έργων, προκειμένου να τη καταθέσουν προηγουμένως στον φορέα του διαγωνισμού. Το ποσό της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής συνήθως είναι ποσοστό 2% του συνολικού ύψους της προμήθειας του έργου.
• Καλής Εκτέλεσης (Β΄ κατηγορίας) που αφορά την τήρηση συμφωνιών και γενικά την εκπλήρωση όρων μίας σύμβασης ή την κάλυψη δασμών και φόρων εισαγομένων αγαθών προοριζομένων για εξαγωγή. Αυτή η εγγυητική επιστολή αντικαθιστά και ακυρώνει κατά κανόνα την εγγυητική επιστολή συμμετοχής που δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης. Το ποσό της είναι συνήθως ποσοστό 5% έως 10% του ύψους της αναλαμβανόμενης εργασίας.
• Αντικατάστασης Κρατήσεων (Γ΄ κατηγορίας) οι οποίες συνηθίζονται σε όλα τα Δημόσια έργα και ονομάζονται επίσης εγγυητικές δεκάτων (ή εικοστών σπανιότερα). Όταν αναλάβει μία επιχείρηση ένα έργο και καταθέσει την εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και το έργο αρχίσει να εκτελείται, κατά διαστήματα γίνεται αποτίμηση των εργασιών που έχουν πραγματοποιηθεί σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ελέγχεται από τον επιβλέποντα μηχανικό της υπηρεσίας ή του οργανισμού (για τον οποίο εκτελείται το έργο) και εγκρίνεται από την αρμόδια αρχή η πληρωμή. Αυτός ο λογαριασμός έχει καθιερωθεί να ονομάζεται πιστοποίηση έργου. Από κάθε πιστοποίηση που γίνεται ο εργολάβος δεν παίρνει όλο το ποσό. Ένα ποσοστό συνήθως 10% παρακρατείται και θα αποδοθεί στον εργολάβο όταν τελειώσει εμπρόθεσμα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τους όρους της σύμβασης το έργο που έχει αναλάβει αφού περάσει το προκαθορισμένο από τη σύμβαση χρονικό διάστημα από την παράδοση του έργου για να διαπιστωθεί η καλή λειτουργία του. Αυτό το διάστημα είναι κατά κανόνα ένα ή δύο χρόνια από την παράδοση του έργου και όπως είναι φυσικό ο εργολάβος έχει πάντα ανάγκη από μετρητά για τη συνέχιση των εργασιών και την εκτέλεση του έργου αλλά και σε τελευταία ανάλυση τα ποσά αυτά που παρακρατούνται παραμένουν ανεκμετάλλευτα γι αυτό το λόγο προσκομίζει (στην υπηρεσία - οργανισμό) μία εγγυητική επιστολή από ένα χρηματοοικονομικό οργανισμό με την οποία αντικαθιστά τα μετρητά. Με αυτόν τον τρόπο ο οργανισμός εξασφαλίζεται με την εγγυητική επιστολή που αποτελεί συμπληρωματική καλή εκτέλεση και ο εργολάβος εισπράττει όλο το ποσό της πιστοποίησης.
• Προκαταβολής (Γ΄ κατηγορίας). Τις περισσότερες φορές στη σύμβαση εκτέλεσης ενός έργου ή προμήθειας ειδών που υπογράφεται ύστερα από την κατακύρωση του διαγωνισμού προβλέπεται η ανάληψη μίας προκαταβολής. Για την είσπραξη αυτής της προκαταβολής προσκομίζεται εγγυητική επιστολή χρηματοοικονομικού οργανισμού. Το ποσό της προκαταβολής παρακρατείται ή στο τέλος της εκτέλεσης της παραγγελίας όταν αφορά προμήθεια ειδών στο Δημόσιο ή κατά τις τμηματικές παραδόσεις. Μπορεί επίσης να παρακρατηθεί σταδιακά σύμφωνα με την σύμβαση από κάθε πιστοποίηση όταν αφορά κατασκευαστικό έργο.
• Πληρωμής (Γ΄ κατηγορίας) με τις οποίες εξασφαλίζεται η εξόφληση μιας οφειλής ή της αξίας αγοραζομένων ειδών κ.λ.π. Διακρίνονται σε αξίας και καταβολής δόσεων.
• Εξωτερικού (Γ΄ κατηγορίας), οι οποίες εκδίδονται είτε με εντολή μιας τράπεζας (κυρίως του εξωτερικού) με την αντεγγύησή της, είτε με εντολή του πελάτη οπότε απευθύνονται σε τράπεζες του εξωτερικού, σε οίκους του εξωτερικού, σε κρατικές αρχές του εξωτερικού για έργα ημεδαπών εταιρειών στο εξωτερικό. Οι εγγυητικές επιστολές εξωτερικού που απευθύνονται σε τράπεζες ή οίκους του εξωτερικού μπορεί να αφορούν την κάλυψη κινδύνων ανάλογων με εκείνους των Ε/Ε εσωτερικού (καλή πληρωμή Φ/Ε, καλή εκτέλεση, συμμετοχή κ.λ.π.) κατά κανόνα όμως αφορούν την πληρωμή συναλλαγματικών που υπογράφονται για τον προθεσμιακό διακανονισμό της αξίας εισαγομένων ειδών.

Ναυτιλία

Στο ναυτιλιακό χώρο τέτοιες επιστολές συνήθως εκδίδονται προς ναυπηγεία επί παραγγελίας ναυπήγησης πλοίου και σε περίπτωση ανέλκυσης ναυαγίων ή διάλυσης πλοίων. Επίσης Ε/Ε μπορεί να παραδώσει ο παραλήπτης εμπορευμάτων στον πλοιοκτήτη ή στον Πλοίαρχο και να παραλάβει τα εμπορεύματα πριν φθάσει η φορτωτική. Τελικά η εγγυητική επιστολή επιστρέφεται στη Τράπεζα ή στον xρηματοοικονομικό φορέα που την εξέδωσε μετά την παρέλευση του χρόνου διαρκείας της (που ίσχυε), ή λόγω εκπλήρωσης της υποχρέωσης εκείνης υπέρ της οποίας είχε εκδοθεί.