Μονή Στουδίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ +βιβλιοθήκη
επέκταση
Γραμμή 1:
[[Image:Studion.jpg|thumb|right|250px|Βυζαντινή μικρογραφία που απεικονίζει τη Μονή Στουδίου στην Προποντίδα]]
[[Image:One of the exterior facades of the St. John Stoudios (Imrahor) Monastery.jpg|thumb|right|250px|Τα ερείπια της Μονής Στουδίου, όπως είναι σήμερα]]
Η '''Μονή Στουδίου''' (ή των ''ακοιμήτων μοναχών'') ήταν ένα σπουδαίο μοναστήρι, χτισμένο στον Ξηρόλοφο<ref>κοντά στην παραλία της [[Προποντίδα|Προποντίδος]], αριστερά από τη Χρυσόπορτα των Θεοδοσιανών τειχών, κοντά στα Ψαμαθιά</ref>, τον έβδομο λόφο της («''επταλόφου''») [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]].
 
Ιδρύθηκε πιθανόν περί το [[462]], επί Αυτοκράτορος [[Λέων Α'|Λέοντα Α΄]], από κάποιον Συγκλητικό ονόματι ΣτούδιοςΣτούδιο, ο οποίος είχε αναδειχθεί ύπατος της Κωνσταντινούπολης από το [[457]] και από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Αυτός θαύμαζε το μοναχικό βίο και μέσα σε μια μεγάλη έκταση που κατείχε, έκτισε μια τρίκλιτη βασιλική, η οποία ήταν αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Πρόδρομο, τον πρώτο ασκητή. Εκεί εγκαταστάθηκε αδελφότητα μοναχών, που ονομάστηκαν ''ακοίμητοι'', καθώς προσεύχονταν αδιάλειπτα νυχθημερόν.
 
Η Μονή Στουδίου είχε δικό της Τυπικό («''υποτύπωσιν''») και πλούτισε την εκκλησιαστική υμνολογία με νέους ύμνους και κανόνες, οι οποίοι υιοθετήθηκαν αμέσως από την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης, αντικαθιστώντας την παλιά υμνογραφία. Το Τυπικό της Μονής Στουδίου αποτέλεσε πρότυπο για πολλές άλλες, τόσο στην επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όσο και στη [[Ρωσία]], μετά τον 11ο αιώνα. Στα χρόνια του [[Ιωάννης Τσιμισκής|Ιωάννου Τσιμισκή]], ο Ευθύμιος Στουδίτης συνέταξε το πρώτο Τυπικό του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]].
 
[[Image:Studite.jpg|thumb|left|180px|[[Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης]], ψηφιδωτό στη [[Νέα Μονή Χίου]]]]
Μεγάλη ακμή γνώρισε επί των ημερών του [[Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης|Θεοδώρου Στουδίτη]] (9ος αιώνας) και ύστερα, οπότε με την εγκατάσταση της αδελφότητας των Σακκουδιτών η μοναχική αδερφότητα έφτασε να αριθμεί πάνω από 700 μοναχούς. Στους αιώνες που λειτούργησε απέκτησε μεγάλη φήμη, αναδείχθηκε στην πολυπληθέστερη Μονή της Πόλης και αποτέλεσε πνευματικό κέντρο της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Αυτοκρατορίας]].
Μεγάλη ακμή γνώρισε επί των ημερών του [[Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης|Θεοδώρου Στουδίτη]] και ύστερα. Στους αιώνες που λειτούργησε απέκτησε μεγάλη φήμη και αποτέλεσε πνευματικό κέντρο της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Αυτοκρατορίας]]. Στη σπουδαία βιβλιοθήκη της θησαυρίζονταν έγγραφα, επιστολές και υλικό που αφορούσε στα περιουσιακά στοιχεία και τα προνόμια της Μονής<ref>[http://www.libraries.gr/nonmembers/gr/history_bizadinos_monaxismos.htm libraries.gr]</ref>. Οι μοναχοί της ονομάζονταν Στουδίτες και η οργάνωση του βίου τους αποτέλεσε πρότυπο για ολόκληρο τον [[Ορθοδοξία|ορθόδοξο]] κόσμο. Τρεις Αυτοκράτορες<ref>ο [[Μιχαήλ Ε'|Μιχαήλ Ε' ο Καλαφάτης]] (1042), ο [[Ισαάκιος Α'|Ισαάκ Κομνηνός]] (1059) και ο [[Μιχαήλ Ζ'|Μιχαήλ Ζ' ο Δούκας]] (1078)</ref> αποσύρθηκαν εκεί και έγιναν Στουδίτες, ενώ τρεις Στουδίτες έγιναν Πατριάρχες<ref>Ο [[Αντώνιος Γ΄ ο Στουδίτης|Αντώνιος]], ο [[Αλέξιος ο Στουδίτης|Αλέξιος]] και ο [[Δοσίθεος από Ιεροσολύμων|Δοσίθεος]] έγιναν [[Οικουμενικός Πατριάρχης|Οικουμενικοί Πατριάρχες]], ενώ ο Δοσίθεος προηγουμένως διετέλεσε και Πατριάρχης [[Ιεροσόλυμα|Ιεροσολύμων]]</ref>. Έπαιξε σπουδαίο ρόλο κατά την [[Εικονομαχία]], κατά τη διάρκεια της οποίας υπέφερε πολλά, καθώς οι μοναχοί της αναδείχτηκαν αγωνιστές της [[Ορθοδοξία|Ορθοδοξίας]] και υπερασπιστές της τιμής των εικόνων. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας έκλεισε, καθώς της επιβλήθηκαν όροι που οι μοναχοί αρνήθηκαν να δεχθούν. Ανασυστήθηκε το [[1294]] και λειτούργησε μέχρι την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης]], το [[1453]]. Τον 14ο αιώνα κατείχε την κορυφαία θέση μεταξύ των μονών της Αυτοκρατορίας και ο εκάστοτε ηγούμενός της συμμετείχε στις εργασίες της Πατριαρχικής Συνόδου.
 
Οι μοναχοί της ονομάζονταν Στουδίτες και η οργάνωση του βίου τους αποτέλεσε πρότυπο για ολόκληρο τον [[Ορθοδοξία|ορθόδοξο]] κόσμο.
Το Τυπικό της Μονής Στουδίου αποτέλεσε πρότυπο για πολλές άλλες, τόσο στην επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όσο και στη [[Ρωσία]], μετά τον 11ο αιώνα. Στα χρόνια του [[Ιωάννης Τσιμισκής|Ιωάννου Τσιμισκή]], ο Ευθύμιος Στουδίτης συνέταξε το πρώτο Τυπικό του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]].
Μεγάλη ακμή γνώρισε επί των ημερών του [[Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης|Θεοδώρου Στουδίτη]] και ύστερα. Στους αιώνες που λειτούργησε απέκτησε μεγάλη φήμη και αποτέλεσε πνευματικό κέντρο της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Αυτοκρατορίας]]. Στη σπουδαία βιβλιοθήκη της θησαυρίζονταν έγγραφα, επιστολές και υλικό που αφορούσε στα περιουσιακά στοιχεία και τα προνόμια της Μονής<ref>[http://www.libraries.gr/nonmembers/gr/history_bizadinos_monaxismos.htm libraries.gr]</ref>. Οι μοναχοί της ονομάζονταν Στουδίτες και η οργάνωση του βίου τους αποτέλεσε πρότυπο για ολόκληρο τον [[Ορθοδοξία|ορθόδοξο]] κόσμο. Τρεις Αυτοκράτορες<ref>ο [[Μιχαήλ Ε'|Μιχαήλ Ε' ο Καλαφάτης]] (1042), ο [[Ισαάκιος Α'|Ισαάκ Κομνηνός]] (1059) και ο [[Μιχαήλ Ζ'|Μιχαήλ Ζ' ο Δούκας]] (1078)</ref> αποσύρθηκαν εκεί και έγιναν Στουδίτες, ενώ τρεις Στουδίτες έγιναν Πατριάρχες<ref>Ο [[Αντώνιος Γ΄ ο Στουδίτης|Αντώνιος]], ο [[Αλέξιος ο Στουδίτης|Αλέξιος]] και ο [[Δοσίθεος από Ιεροσολύμων|Δοσίθεος]] έγιναν [[Οικουμενικός Πατριάρχης|Οικουμενικοί Πατριάρχες]], ενώ ο Δοσίθεος προηγουμένως διετέλεσε και Πατριάρχης [[Ιεροσόλυμα|Ιεροσολύμων]]</ref>. Έπαιξε σπουδαίο ρόλο κατά την [[Εικονομαχία]], κατά τη διάρκεια της οποίας υπέφερε πολλά, καθώς οι μοναχοί της αναδείχτηκαν αγωνιστές της [[Ορθοδοξία|Ορθοδοξίας]] και υπερασπιστές της τιμής των εικόνων. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας έκλεισε, καθώς της επιβλήθηκαν όροι που οι μοναχοί αρνήθηκαν να δεχθούν. Ανασυστήθηκε το [[1294]] με τις γενναιόδωρες χορηγίες του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, αδερφού του Αυτοκράτορα [[Ανδρόνικος Β'|Ανδρόνικου Β']], και λειτούργησε μέχρι την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης]], το [[1453]]. Τον 14ο αιώνα κατείχε την κορυφαία θέση μεταξύ των μονών της ΑυτοκρατορίαςΚωνσταντινούπολης<ref>όπως αναφέρεται σε πράξη που εξέδωσε ο [[Πατριάρχης Νείλος]]</ref> και ο εκάστοτε ηγούμενός της συμμετείχε στις εργασίες της Πατριαρχικής Συνόδου.
 
Στη σπουδαία βιβλιοθήκη της Μονής θησαυρίζονταν έγγραφα, επιστολές και υλικό που αφορούσε στα περιουσιακά στοιχεία και τα προνόμιά της<ref>[http://www.libraries.gr/nonmembers/gr/history_bizadinos_monaxismos.htm libraries.gr]</ref>. Επιπλέον, η Μονή περιλάμβανε σχολή αντιγραφέων, τα χειρόγραφα της οποίας ήταν περιζήτητα σε ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο και πολλά από αυτά σώζονται σε διάφορες βιβλιοθήκες της Δυτικής Ευρώπης και της Ανατολής. Στη Μονή φυλάσσονταν επίσης πολλά ιερά λείψανα, μεταξύ των οποίων η κάρα του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, του πατέρα του Ζαχαρία, και του Αγίου Θεοδώρου, αλλά τα περισσότερα χάθηκαν στην περίοδο της Φραγκοκρατίας.
Περί το [[1481]], η βασιλική μετετράπη σε τέμενος από τον ιπποκόμο του Σουλτάνου [[Βαγιαζήτ Β΄]], [[Αλβανία|Αλβανό]] Ελιά Μπέη και πήρε το όνομα ''Μιραχόρ'' ή ''Ιμραχόρ τζαμί'' ή «''Τζαμί του ιπποτρόφου''». Το [[1782]] κάηκε, το [[1894]] επλήγη από σεισμό, ενώ το [[1920]] κάηκε ξανά. Σήμερα υπάρχουν τα ερείπιά της.
 
Η εκκλησία της Μονής, που βρίσκεται στο κέντρο του μοναστικού συγκροτήματος, ανήκει στον παλαιό τύπο της βασιλικής, όμοια με τις εκκλησίες που ανήγειρε ο [[Μέγας Κωνσταντίνος]]. Αποτελείται από τρία κλίτη, μια μεγάλη πολυγωνική κόγχη του ιερού, ένα μεγάλο ορθογώνιο αίθριο δυτικά και γυναικωνίτη που περιβάλλει τον κυρίως ναό. Η διακόσμηση του ναού ήταν εκπληκτική, όπως αναφέρουν πολλοί περιηγητές.
 
Πολλοί ιστορικοί, χρονικογράφοι και περιηγητές έχουν καταγράψει γεγονότα που σχετίζονται με τη Μονή Στουδίου. Μεταξύ αυτών οι: [[Θεοφάνης Ομολογητής|Θεοφάνης]], [[Λέων Γραμματικός]], [[Μιχαήλ Ατταλειάτης]], [[Γεώργιος Ακροπολίτης]], [[Γεώργιος Κεδρηνός]], [[Μιχαήλ Γλυκάς]], [[Νικήτας Χωνιάτης]], [[Νικηφόρος Γρηγοράς]] και [[Συμεών ο Μεταφραστής]].
 
[[Image:One of the exterior facades of the St. John Stoudios (Imrahor) Monastery.jpg|thumb|right|250px|Τα ερείπια της Μονής Στουδίου, όπως είναι σήμερα]]
Περί το [[1481]], η βασιλική μετετράπη σε τέμενος από τον ιπποκόμο του Σουλτάνου [[Βαγιαζήτ Β΄]], [[Αλβανία|Αλβανό]] Ελιά Μπέη και πήρε το όνομα ''Μιραχόρ'' ή ''Ιμραχόρ τζαμί'' ή «''Τζαμί του ιπποτρόφου''». Το [[1782]] κάηκε, το [[1894]] επλήγη από σεισμό, ενώ το [[1920]] κάηκε ξανά. Σήμερα υπάρχουν τα ερείπιά της. Το εξαιρετικό ψηφιδωτό δάπεδο του 13ου αιώνα με τα γεωμετρικά σχέδια και τις μινιατούρες ζώων και πουλιών είναι σήμερα εκτεθειμένο στον ήλιο και τη βροχή και σιγά σιγά καταστρέφεται. Τα υπολείμματα του τεράστιου μοναστικού συγκροτήματος που ήταν διασκορπισμένα γύρω από το ναό, όπως περιγράφονταν από διάφορους περιηγητές, δεν υπάρχουν πλέον, καθώς χρησιμοποιήθηκαν από τους κατοίκους της περιοχής για να επανοικοδομήσουν τα σπίτια τους μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1920.
 
==Σημειώσεις==
{{commons|Category:Monastery of Stoudios}}
<references />
 
{{commons|Category:Monastery of Stoudios}}
==Πηγές==
*Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Κωνσταντινούπολη, Πόλη της Ιστορίας, Αθήνα 2006, ISBN 960-442-233-2
 
[[Κατηγορία:Μονές της Κωνσταντινούπολης|Στουδίου]]