|
Η αποδιδόμενη κατά ελληνική γραφή λέξη '''Χαττ''' είναι αραβική, που κατά κυριολεξία σημαίνει γραφή. Στη τουρκική γλώσσα με τον όρο αυτό ονομάζεται γενικά το αυτόγραφο, και κατ΄κατ' επέκταση η έγγραφη εντολή. Σε επίσημη χρήση στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] σήμαινε η ενυπόγραφη διαταγή του [[Σουλτάνος|Σουλτάνου]], σε μορφή Αυτοκρατορικού Διατάγματος.
Στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας φέρονται δύο τέτοια ιστορικά διατάγματα που εκδόθηκαν στη περίοδο του '''[[Τανζιμάτ]]''' ως μεταρρυθμιστικά διατάγματα: το "Χάττ[[Χαττ-ι-Σερίφ"]] και το "Χάττ[[Χαττ-ι-Χουμαγιούν"]], που είχαν μορφή διακήρυξης. Και τα δύο αυτά εγγυώνταν τη ζωή, τη τιμή και την περιουσία όλων ανεξαιρέτως των υπηκόων της Αυτοκρατορίας, ενώ οι παλαιότερες διακρίσεις στο τρόπο ένδυσης, στη φορολογία ακόμη και στη νομική υπόσταση καταργούνταν.
==Χάττ-ι-Σερίφ*==
Το πρώτο τέτοιο Αυτοκρατορικό διάταγμα, το "Χάττ-ι-Σερίφ", (= Ιερό Διάταγμα) εκδόθηκε στις [[2 Νοεμβρίου]] του [[1839]] από τον Σουλτάνο [[Αμπντούλ Μετζίτ Α΄]]. Αυτό εξασφάλιζε απόλυτη θρησκευτική ελευθερία σε όλους του υπηκόους ανεξάρτητα θρησκεύματος. Παρά ταύτα ουσιαστικά αυτό δεν εφαρμόστηκε πλήρως μέχρι το 1856 που ακολούθησε το δεύτερο ιστορικό Χαττ των μεταρρυθμίσεων.
(*) Το διάταγμα αυτό υπεγράφει στην ανακτορική αίθουσα "Γκιούλχανε", (=αίθουσα των ρόδων), εξ ου και ο πλήρης τίτλος αυτού είναι: "Χάττ-ι-Σερίφ του Γκιούλχανε"
==Χάττ-ι-Χουμαγιούν*==
Το δεύτερο ιστορικό Αυτοκρατορικό Χαττ, το "Χάττ-ι-Χουμαγιούν" που εκδόθηκε αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, στις [[18 Φεβρουαρίου]] του [[1856]], αποτέλεσε το δεύτερο σημαντικό σταθμό του Τανζιμάτ. Τούτο επέφερε και τη σημαντικότερη αναδιοργάνωση των τριών μη μουσουλμανικών μιλέτ (θρησκευμάτων) που υφίσταντο στην Αυτοκρατορία, του Ελληνο-Ορθοδόξου ή Ελληνο-Ρωαμαίικου (του λεγόμενου "Ρουμ μιλετί"), του Γρηγοριανο-Αρμενικού, (του "Ερμενί μιλετί") και του Εβραϊκού μιλέτ (του "Γιαχούντ ταϊφεσί" ή "Μεσεβί μιλετί").
(*) Σημειώνεται πως το δεύτερο αυτό Χαττ για τους Τούρκους αποτελούσε και έμεινε γνωστό με το όνομα "Ισλαχάτ Φερμάνι" (= Μεταρρυθμιστικό διάταγμα), ενώ στην αγγλοσαξωνική βιβλιογραφία είναι που φέρεται ως "Χάττ-ι-Χουμαγιούν (= Αυτοκρατορικό Διάταγμα).
==Πηγές==
*"«Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου"» ττόμ. 18ος, σσελ. 591.
[[Κατηγορία: Οθωμανική αυτοκρατορία]]
[[Κατηγορία: Νεότερη ελληνική ιστορία]]
| 