Διδυμότειχο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αφαίρεση κατηγορίας "Πόλεις της Ελλάδας" (HotCat) |
Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη |
||
Γραμμή 8:
Το Διδυμότειχο είναι σήμερα έδρα Μητροπόλεως, δημοτικών σχολείων και άλλων δημόσιων υπηρεσιών. Στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]] ήταν τόπος για εξορία και φυλακή πολιτικών καταδίκων. Σώζονται ακόμα τα δεσμωτήρια που είχε φυλακιστεί ο βασιλιάς της [[Σουηδία|Σουηδίας]] [[Κάρολος ΙΒ' της Σουηδίας|Κάρολος ΙΒ']]. Το μεγάλο τζαμί στη πλατεία της πόλης είναι το αρχαιότερο τζαμί της Ευρώπης.{{παραπομπή}}
== Ιστορία ==
Αποτελούσε Πολιχνη των αρχαίων Θρακών στην αρχή, με άγνωστη ονομασία στάθηκε το Διδυμότειχο. Για πολλούς ιστορικούς και αρχαιολόγους ήταν στην αρχή κάστρο θρακοπελασγικό και το συμπεραίνουν από τους ογκόλιθους στις βάσεις των τειχών του.
Ο Αυτοκράτορας της Ρώμης Τραϊανός, πέρασε από την περιοχή εκστρατεύοντας στη Δακία, τη σημερινή Ρουμανία το 106 μ.Χ. και τότε ίσως, ή μετά τη λήξη του πολέμου προς τους Δάκες, έκτισε στην κοιλάδα του άνω Έβρου την πόλη Ουλπία Τραϊανή (τη Βυζαντινή Βερόη, σημερινή Σταρά Ζαγορά). Έτσι κι' εδώ συγκέντρωσε τους κατοίκους των γύρω μικρών χωριών στο χώρο του υψώματος της Αγίας Πέτρας και η πολιτεία πια αυτή πήρε τ' όνομα της γυναίκας του Πλωτίνης κι' ονομάστηκε Πλωτινούπολη, ενώ λησμονήθηκε η ονομασία του παλιού οικισμού.
Για αιώνες πολλούς έζησε η πόλη με το Ρωμαϊκό αυτό όνομα, μια και είναι γνωστό ότι στους πρώτους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας αναφέρεται και ο Μητροπολίτης Πλωτινουπόλεως, αλλά και σε ιστορικούς της εποχής. Ένας απ' αυτούς, ο Προκόπιος, αναφέροντας τα φρούρια που επισκεύασε ο Ιουστινιανός συμπεριλαμβάνει και αυτό της Πλωτινούπολης:
" ... πρώτα μεν Φιλιππουπόλεως και Βέροιας, έτι μέντοι Αδριανουπόλεως τε και Πλωτινουπόλεως τα τε ενδέοντα και καταπεπονηκότα σπουδή τη πάση ωκοδομήσατο επεί αυτάς επιμαχωτάτας ξυνέβαινεν είναι, καίπερ έθνεσι γειτονούσας βαρβάρων πολλοίς".
Σύμφωνα όμως με τις ιστορικές πηγές που ερεύνησε πρόσφατα και τις αναφέρει στη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας ο Φίλιππος Γιαννόπουλος, οι μηχανικοί του Ιουστινιανού οχύρωσαν όχι το λόφο της Αγίας Πέτρας όπου ήταν κτισμένη η Πλωτινούπολη, αλλά τον βραχώδη λόφο στα δυτικά της, επειδή εκτίμησαν την φυσική οχυρή του κατάσταση και τη στρατηγική του θέση.
Στους εκκλησιαστικούς καταλόγους αναφέρεται η επισκοπή Πλωτινουπόλεως που υπάγεται στη Μητρόπολη Αιμιμόντου, (Αδριανουπόλεως), και πολλοί επίσκοποι της μνημονεύονται, όπως ο Γεώργιος που πήρε μέρος στην 7η Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 787 και υπόγραψε μάλιστα και το πρακτικό της αναστήλωσης των εικόνων.
Ξαφνικά όμως, μετά τον 8ο αιώνα, παύει ν' αναφέρεται η Πλωτινούπολη και η επισκοπή της, ενώ αρχίζει σε λίγο η αναφορά του Διδυμοτείχου και του επισκόπου του. Μάλιστα ο επίσκοπος Διδυμοτείχου Νικηφόρος πήρε μέρος στη Σύνοδο που έγινε επί πατριάχη Φωτίου κατά των πρωτείων του Πάπα.
Βγαίνει έτσι το συμπέρασμα της απότομης εξαφάνισης της Πλωτινούπολης που σε λίγο όμως τη διαδέχεται η εμφάνιση του Διδυμοτείχου. Αυτή η εξαφάνιση της Πλωτινούπολης από το προσκήνιο της ιστορίας συμπίπτει, κατά τους ιστορικούς, με την καταστροφή των πόλεων της Θράκης από τον ηγεμόνα των Βουλγάρων Κρούμμο στα 813 όταν αυτός έφτασε στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης και μη μπορώντας να την καταλάβει ξέσπασε τη μανία του στις άλλες πόλεις και τα χωριά της Θράκης.
Τα ευρήματα στο λόφο της Αγίας Πέτρας, όλα Ρωμαϊκής, πρωτοχριστιανικής και πρωτοβυζαντινής εποχής, και τ' άφθονα ίχνη πυρκαϊών συνηγορούν με τις μαρτυρίες των ιστορικών για το βίαιο τέλος αυτής της πόλης κάπου στον 8ο με 9ο αιώνα.
Πλάϊ όμως στην πόλη της Πλωτινούπολης ήταν ο οχυρός βράχος με τα ισχυρά τείχη του κι' εκεί θα ζήτησε άσυλο ο πληθυσμός της. Από τότε αρχίζει η ανάπτυξη του Διδυμοτείχου που πήρε τ' όνομα του από τις δίδυμες οχυρωμένες πόλεις και μια και καταστράφηκε η Πλωτινούπολη δίνει τ' όνομα του και στον τίτλο του επισκόπου. Σπίτια κτίζονται γύρω από το φρούριο του, ανάκτορα και μεγαλοπρεπείς ναοί μέσα σ' αυτό ενώ φαίνεται πως από τότε ισχυροποιούνται τα κάστρα και οι πύργοι του. Παίζει έτσι ένα όλο και πιο σπουδαίο ρόλο στην ιστορία της περιοχής.
Ισχυροί άρχοντες εδρεύουν εδώ κι' άλλοι εξορίζονται στο φρούριο του, όπως ο Βάρδας Σκληρός, που τιμωρήθηκε για την στάση του κατά του Βασιλείου Β' του Βουλγαροκτόνου. Εδώ έζησε από το 989 μέχρι το 991. Ο μεγάλος εκείνος βυζαντινός αυτοκράτορας συχνά χρησιμοποίησε το Διδυμότειχο ως βάση των εξορμήσεων του για τις εκστρατείες του κατά των Βουλγάρων.
Η σπουδαιότητα του φάνηκε και την εποχή των Σταυροφοριών.
Στα 1189 καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς Σταυροφόρους του Φρειδερίκου Βαρβαρόσα, που ήθελε με τον τρόπο αυτό να εκβιάσει το βυζαντινό αυτοκράτορα Ισαάκιο Άγγελο, στην 3η Σταυροφορία.
Κατάπληκτοι έμειναν και οι Φράγκοι ιππότες της 4ης Σταυροφορίας όταν αντίκρυσαν τα κάστρα του Διδυμοτείχου το καλοκαίρι του 1204. Στο χρονικό της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουΐνος διηγείται:
"... Ο μαρκήσιος ... έφτασε σ' ένα κάστρο που λεγόταν Dimos και ήταν πολύ όμορφο και πολύ δυνατό και πολύ πλούσιο..."
"... Ο μαρκήσιος είχε οχυρωθεί στο Dimos που ήταν το πιο ισχυρό κάστρο της Ρωμανίας κι' ένα απ' τα πιο πλούσια".
Από αριστοκρατική γενιά του Βυζαντίου γόνος ήταν ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης Βατατζής που γεννήθηκε στο Διδυμότειχο το 1193. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγε κι' αυτός στη Νίκαια όπου έγινε ένας από τους σπουδαιότερους αυτοκράτορες της. Ελευθέρωσε από τους Φράγκους σταυροφόρους όλη τη Μακεδονία, τη Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου, προστάτεψε τη γεωργία και τις τέχνες. Δίκαια σήμερα ένας κεντρικός δρόμος του Διδυμοτείχου έχει τ' όνομα του.
Και μετά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης, στο Διδυμότειχο διαδραματίστηκαν γεγονότα καθοριστικά για το μέλλον του Βυζαντινού κράτους. Ήταν στις αρχές του 14ου αιώνα όταν διαμάχες άρχισαν στην αυτοκρατορικήν οικογένεια. Εδώ ήταν η πρωτεύουσα του Ανδρόνικου Γ' του Παλαιολόγου και μετά του Ιωάννη Καντακουζηνού που στέφτηκε μάλιστα αυτοκράτορας εδώ στις 26 Οκτωβρίου του 1841. Η στέψη του έγινε στο ναό του Αγίου Γεωργίου του Παλιοκαστρίτη που στα ερείπια του υψώνεται σήμερα η ομώνυμη εκκλησία των Αρμενίων. Ο ίδιος ο Καντακουζηνός στα ενδιαφέροντα απομνημονεύματα του περιγράφει την τελετή της στέψης του.
Μέρες λοιπόν μεγαλείου για το Διδυμότειχο. Μεγαλείου αλλά και εθνικής καταισχύνης. Γιατί το αποτέλεσμα εκείνης της εμφύλιας διαμάχης των μεγάλων βυζαντινών οικογενειών ήταν από τη μια μεριά Σέρβοι, Κουμάνοι και Βούλγαροι να μπορούν να λεηλατούν και να καταλαμβάνουν τα εδάφη της Μακεδονίας και της Θράκης και από την άλλη οι Τούρκοι, πότε ως σύμμαχοι του Καντακουζηνού και πότε ως επιδρομείς, να καταφέρουν να βάλουν πόδι στην Ευρώπη και το 1354 να καταλάβουν την Καλλίπολη. Η εξάπλωση τους πια σ' όλη την Θράκη είναι ζήτημα χρόνου. Έτσι σε λίγα χρόνια έρχεται και η σειρά του Διδυμοτείχου που πέφτει στα χέρια τους ύστερα από μακρόχρονη πολιορκία ανάμεσα στα 1361 και 1365. Άλλες παραδόσεις λένε ότι έπεσε ύστερ' από φονική έφοδο των Τούρκων κι' άλλες μιλούν για παράδοση με τον όρο να μην μπουν οι κατακτητές μέσα στο κάστρο εκτός από το φρούραρχο και φυσικά τον Σουλτάνο, που έκαμε έδρα του την πόλη αυτή μέχρι την κατάληψη της Αδριανούπολης.
Ο Εβλιγιά Τσελεμπή που επισκέφτηκε το Διδυμότειχο τριακόσια χρόνια μετά (1667) άκουσε από τους Τούρκους τις παραδόσεις για το πάρσιμό του και τις μετέφερε στο οδοιπορικό του:
"Ο Σουλτάνος Βαγιαζήτ ο Κεραυνός το 762 επόρθησεν το φρούριον τούτο οία χειρός του Γαζή Φερχάτ Βέη.
Επτάκις πρότερον είχεν πολιορκηθή το φρούριον τούτο χωρίς να επιτευχθή η άλωσίς του. Τελευταίως ένα εκ των ηγεμόνων (αυτού) ο (στρατηγός) Φερχάτ Βέης συνέλαβεν εις το κυνήγιον και τον ηχμαλώτισεν. Ο έτερος όμως των αδελφών ηγεμόνων μετά των απίστων (υπηκόων) του εκλείσθη εντός του φρουρίου και δεν εξήρχετο αυτού. Ο φέρων το όνομα Δούκα βασιλεύς παρέδωσεν εις τον Φερχάτ Βέην τας κλείδας του φρουρίου επί τω όρω όπως (οι εν αυτώ) γίνωσιν υποτελείς φόρου υπήκοοι του. Κατόπιν τούτου ο μουσουλμανικός στρατός μετ' ευκολίας έγινε κύριος του φρουρίου. Αν δεν εμεσολάβει το γεγονός τούτο, το φρούριον ως μία εκ των ισχυρών εκείνων ακροπόλεων, αι οποίαι δεν δύνανται να αλωθώσιν ευκόλως δια τηλεβολοβλήτων ρηγμάτων, δεν θα εκυριεύετο. Αλλ' επειδή κατά την εκπόρθησιν συνήφθη ειρήνη με τους εντός του φρουρίου ευρισκομένους απίστους, την σήμερον ακόμη ουδείς μωαμεθανός, εξαιρουμένου του φρουράρχου, ευρίσκεται εντός του φρουρίου".
Έτσι άρχισε η εποχή της μακρόχρονης σκλαβιάς για το Διδυμότειχο. Οι κατακτητές Οθωμανοί επεσκεύασαν τα τείχη, ίδρυσαν ιερατική σχολή και ανήγειραν, το αρχαιότερο στη Θράκη μουσουλμανικό τζαμί. Κι' εξακολούθησε υπό την κυριαρχία των Τούρκων, το Διδυμότειχο, να έχει τη σπουδαιότητα του, κυρίως με την ύπαρξη της οχυρής του ακρόπολης. Εδώ εξορίστηκε ο τελευταίος Παλαιολόγος δεσπότης της Πελοποννήσου, ο Δημήτριος Παλαιολόγος κι εδώ πέθανε ως μοναχός το 1470 με τ' όνομα Δαβίδ.
Εδώ επίσης, σύμφωνα με τον Εβλιγιά Τσελεμπή, εξορίστηκαν κι' έμειναν πολλοί Οθωμανοί πρίγκιπες συγγενείς του Σουλτάνου. Πολλά ιστορεί ο διάσημος Τούρκος περιηγητής για την πόλη του Διδυμοτείχου και αποδίδει το κτίσιμο της σε δύο βυζαντινούς άρχοντες τον Δήμο και τον Δούκα και γι' αυτό κατά τη γνώμη του το φρούριο ονομάστηκε Ντιμόντουκα.
Σαράντα έξη χρόνια μετά τον Εβλιγιά Τσελεμπή, φτάνει στο Διδυμότειχο άλλη μια προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας, ο βασιλιάς της Σουηδίας Κάρολος ο 12ος. Είναι αυτός που, νεότατος ακόμα, ξεκίνησε με λίγες χιλιάδες Σουηδούς στρατιώτες μια σειρά πολέμων στη Βόρεια Ευρώπη κι' εναντίον της Ρωσίας του Μεγάλου Πέτρου. Μετά από μια σειρά από νικηφόρες μάχες, ο Κάρολος νικήθηκε από τους Ρώσους στη μάχη της Πολτάβας. Υποχωρώντας προς τα νότια μπήκε στην επικράτεια των Τούρκων των οποίων και ζήτησε την προστασία. Ο Σουλτάνος Αχμέτ ο 3ος του παραχώρησε την απαραίτητη φιλοξενία σ' αυτόν και στην ακολουθία του καθώς και πλούσια οικονομική επιχορήγηση. Έτσι ο Κάρολος, ζώντας στην πόλη Μπεντέρ της Βεσαραβίας, κυβερνά τη Σουηδία δι' αλληλογραφίας κι' επιχειρεί να παρασύρει την Τουρκία σε πόλεμο κατά της Ρωσίας. Γίνεται όμως έτσι ενοχλητικός στην τουρκική διπλωματία και μεταφέρεται για περισσότερη ασφάλεια στο Διδυμότειχο. Εδώ έμεινε έντεκα μήνες, χωρίς να είναι γνωστός ο ακριβής χώρος της διαμονής του. Οι κάτοικοι όμως του Διδυμοτείχου, από παράδοση των προγόνων τους, σου δείχνουν μια σκοτεινή σπηλιά στο βράχο του κάστρου, όπου πιστεύουν ότι φυλακίστηκε ο Κάρολος. Ο εκπαιδευτικός Σύμβουλος Γεώργιος Τολίδης που ως νεαρός μαθητής φοίτησε στο Διδυμότειχο, ως προστατευόμενος του Μητροπολίτη Φιλάρετου Βαφείδη, έγραψε αξιόλογη μελέτη για τη ζωή του Καρόλου. Πιστεύει λοιπόν ότι πιθανό κατάλυμμα του Σουηδού βασιλιά ήταν το παλιό μέγαρο της Μητρόπολης που ήταν φραγμένο με ψηλό μαντρότοιχο και περιλάμβανε μέσα στην αυλή του και τη σπηλιά που θεωρήθηκε ως φυλακή του.
Και περνούν τα χρόνια. Έδρα Μητροπολίτη και εθνικό κέντρο το Διδυμότειχο. Από πολύ νωρίς οι κάτοικοι του απόχτησαν σχολεία μια και είναι γνωστό πως σχολείο λειτουργούσε εδώ από το 1741 και το 1745 υπήρχε δασκάλα και λειτουργούσαν ξεχωριστά σχολεία αρρένων και θηλέων. Ήταν τούτο αποτέλεσμα του φρονήματος, του εθνικού, των κατοίκων του Διδυμοτείχου και της οικονομικής του ακμής. Τα αρχεία της Μητρόπολης και οι εικόνες των εκκλησιών είναι οι μάρτυρες της οικονομικής ακμής και της κοινωνικής οργάνωσης του Διδυμοτείχου. Δεκάδες οι συντεχνίες του. Γεμενετζήδες, σιμητζήδες, γουναράδες, αμπατζήδες, δουλγέρηδες, τσιομπάνηδες, τερζήδες, τζιανακτσήδες, μπαρτακτσήδες, πραματευτάδες, ριτσιπέρηδες και άλλοι. Η πηλοπλαστική ιδιαίτερα ευδοκίμησε μέχρι την Επανάσταση του 1821 οπόταν από τους τουρκικούς διωγμούς καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό. Εκατοντάδες είναι οι σφαγμένοι της περιοχής και τα κτήματα τους γίνονται τσιφλίκια αιμοχαρών αγάδων.
== Η θέση – Το φυσικό περιβάλλον ==
| |||