Πωλ Βερλαίν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τον Αύγουστο του 1870 παντρεύτηκε τη δεκαεξάχρονη Ματίλντ Μοτέ. Κατά την περίοδο της [[Παρισινή Κομμούνα|Παρισινής Κομμούνας]], ανέλαβε διευθυντικά καθήκοντα στο γραφείο τύπου της Κομμούνας και πιθανώς ο φόβος των αντιποίνων της Τρίτης Δημοκρατίας αποτέλεσε έναν από τους λόγους της ύστερης [[μποέμ]] στάσης ζωής του. Το Σεπτέμβριο του 1871 χρονολογείται η γνωριμία του με τον [[ΑρθούροςΑρτύρ Ρεμπώ|Αρθούρο ΡεμπώΡεμπό]], γεγονός που επέδρασε καταλυτικά στη ζωή του. Περιπλανήθηκε μαζί του στη βόρεια Γαλλία και στο [[Βέλγιο]], εγκαταλείποντας τον Ιούλιο του 1872 τη σύζυγό και το νεογέννητο γιο του, Ζορζ. Στο [[Λονδίνο]], όπου εγκαταστάθηκαν δύο μήνες αργότερα, ο Βερλαίν ολοκλήρωσε τη συλλογή ''Romances sans paroles'' που διακρίνεται για τη μουσικότητά της αλλά και τους πειραματισμούς του συγγραφέα της. Η έντονη σχέση του Βερλέν με τον ΡεμπώΡεμπό έληξε προσωρινά τον Ιούλιο του 1873, ενώ βρίσκονταν στις Βρυξέλλες, όταν ο πρώτος τραυμάτισε το σύντροφό του σε κατάσταση μέθης. Για την πράξη του, καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση, κατά τη διάρκεια της οποίας εκδόθηκαν τα ''Romances sans paroles'' (1874) από τον φίλο του, Εντμόν Λεπελετιέ {Edmond Lepelletier).

Ο Βερλαίν αφέθηκε ελεύθερος τον Ιανουάριο του 1875, έχοντας ασπαστεί τον [[Ρωμαιοκαθολικισμός|Ρωμαιοκαθολικισμό]], ενώ λίγους μήνες νωρίτερα είχε επισημοποιηθεί ο χωρισμός του με τη σύζυγό του. Το επόμενο διάστημα, μετά από μία ανεπιτυχή προσπάθεια επανασύνδεσης με τον ΡεμπώΡεμπό όταν τον επισκέφτηκε στη Στουτγκάρδη, εγκαταστάθηκε σε διάφορες πόλεις της [[Αγγλία|Αγγλίας]], όπου εργάστηκε ως δάσκαλος [[γαλλική γλώσσα|γαλλικών]] και σχεδίου, ενώ παράλληλα κέρδισε την αναγνώριση σπουδαίων Άγγλων λογοτεχνών, όπως του [[Άλφρεντ Τένισον]] και του [[Άλγκερνον Τσαρλς Σουΐνμπερν]]. Επέστρεψε στη Γαλλία το 1877 και τον Οκτώβριο του 1880 εκδόθηκε η συλλογή ''Sagesse'', με ποιήματα που κατά κύριο λόγο γράφτηκαν την περίοδο 1873-78 και συνέβαλαν στην καθιέρωσή του.

Ο θάνατος του αγαπημένου μαθητή του, Λουσιέν Λετινουά, τον Απρίλιο του 1883 καθώς και εκείνος της μητέρας του, τον Ιανουάριο του 1886, σε συνδυασμό με τις αποτυχημένες απόπειρές του να συμφιλιωθεί με την πρώην σύζυγό του, συνέβαλαν στην επιστροφή του στον έκλυτο βίο του παρελθόντος. Τα επόμενα χρόνια εκδόθηκαν οι ποιητικές συλλογές ''Jadis et naguère'' και ''Parallèlement'', ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε μία σειρά από βιογραφίες, όπως τους ''Καταραμένους ποιητές'' (''Les Poètes maudits''), που περιλαμβάνει υλικό για έξι ποιητές, μεταξύ των οποίων οι Μαλαρμέ και ΡεμπώΡεμπό, καθώς και το ''Les Hommes d'aujourd'hui'' (π. 1886), με σύντομες βιογραφίες σύγχρονων λογοτεχνών. Αμιγώς αυτοβιογραφικά κείμενα υπήρξαν τα ''Hôpitaux'' και ''Mes Prisons'', στα οποία ο Βερλαίν κατέγραψε τις πολυάριθμες εμπειρίες του στα νοσοκομεία, όπου περιθάλπηκε κατά καιρούς, και στη φυλακή αντίστοιχα. O ίδιος ήταν υπεύθυνος για την έκδοση της συλλογής ''Εκλάμψεις'' του Ρεμπό, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην καθιέρωσή του.