Χιλή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το [[1924]] κάτω από τις διαταγές του στρατηγού [[Λουίς Αλταμιράνο]] ήταν η αρχή μίας περιόδου έντονης πολιτικής αστάθειας, η οποία διατηρήθηκε ως το [[1932]]. Η μακροβιότερη από τις δέκα κυβερνήσεις που αναδείχθηκαν αυτή την περίοδο ήταν αυτή του στρατηγού [[Κάρλος Ιμπάνες ντελ Κάμπο]] ([[1925]] και [[1927]]-[[1931]]), σε μία πρακτικά [[δικτατορία]], χωρίς όμως να την χαρακτηρίζουν ιδιαίτερες ακρότητες και διαφθορά. Με την παραχώρηση της εξουσίας σε έναν δημοκρατικά εκλεγμένα διάδοχο, ο Ιμπάνες ντελ Κάμπο διατήρησε το σεβασμό μεγάλου τμήματος του πληθυσμού και παρέμεινε ενεργός πολιτικά για περισσότερα από τριάντα χρόνια, παρά την παρακμή της ιδεολογίας που υποστήριζε. Με την επαναφορά της συνταγματικής εξουσίας το 1932, δημιουργήθηκε ένα ισχυρό πολιτικό κόμμα της μεσαίας τάξης (Ριζοσπαστικό Κόμμα) που ήταν ο βασικός συντελεστής των κυβερνητικών σχημάτων συνασπισμού για τα επόμενα 20 χρόνια. Την περίοδο 1932-1952 κατά την περίοδο της κυριαρχίας του Ριζοσπαστικού Κόμματος, αυξήθηκε ο κρατικός έλεγχος στην οικονομία. Το [[1952]], οι εκλογές έδωσαν την εξουσία στον Ιμπάνες ντελ Κάμπο για επιπλέον έξι έτη, ενώ το 1958 ο διάδοχός του Χόρχε Αλεσάντρι, επανέφερε, με δημοκρατικές διαδικασίες, συντηρητικές αξίες στο προσκήνιο.<ref name="αθηνών"/>

[[Αρχείο:Glaciar Grey, Torres del Paine.jpg|thumb|200px|Ο παγετώνας [[Grey]] στη νότια Χιλή.]]

<ref>'''''Contacto Interlingüístico e intercultural en el mundo hispano.instituto valenciano de lenguas y culturas. Universitat de València Cita:''''' " Un 20% de la población chilena tiene su origen en el País Vasco"''.</ref> <ref>{{es}} [http://www.empresariosvascos.cl/boletines/2008-11-03-BOLETIN-EMPREBASK.pdf La población chilena con ascendencia vasca bordea entre el 15% y el 20% del total, por lo que es uno de los países con mayor presencia de emigrantes venidos de Euskadi.]</ref> <ref>[http://www.euzkoetxeachile.cl/libros/04-De%20los%20Vascos%20Onati%20y%20los%20Elorza-2.pdf El 27% de los chilenos son descendientes de emigrantes vascos.] '''DE LOS VASCOS, OÑATI Y LOS ELORZA''' ''Waldo Ayarza Elorza''.</ref> <ref>{{es}} [http://www.euskalkultura.com/noticias/jon-erdozia-nuevo-delegado-en-chile-iniciativas-vasco-chilenas-como-emprebask-son-exportables-a-otros-paises?language_sync=1 Presencia vasca en Chile.]</ref>

Μετά την ανεξαρτησία και κατά τη διάρκεια της πρώτου χιλιανού κράτους, Άγγλοι, Ιρλανδοί, Ιταλοί και Γάλλοι έμποροι καθιέρωσαν την παρουσία τους στι αναπτυσσόμενες πόλεις της Χιλής και έγιναν μέρος της πολιτικής και οικονομικής ελίτ της χώρας. Το [[1848]] καταγράφηκε ένα σημαντικό και μαζικό μεταναστευτικό ρεύμα Γερμανών, που αποτέλεσε και την αρχή της σημερινή Γερμανο-χιλιανής κοινότητας. Με την υποστήριξη της χιλιανής κυβέρνησης για τον εποικισμό των νότιων περιοχών της χώρας, οι Γερμανοί (μεταξύ των οποίων και γερμανόφωνοι Ελβετοί, Αλσατοί, Σιλέσιοι και Αυστριακοί) είχαν σημαντική επίδραση στην πολιτισμική σύνθεση της νότιας Χιλής. <ref>[http://www.embajadaconsuladoschile.de/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=60&lang=de German Embassy in Chile.]</ref> Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ο εποικισμός ήταν επίσης ιδιαίτερος. Μικρές ομάδες ανατολικοευρωπαίων Εβραίων, Σύριων χριστιανών και Παλεστινίων έφταναν στη Χιλή, αφήνοντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία, για να κατέχουν σήμερα επιχειρήσεις και βιοτεχνίες.<ref>{{es}} [http://www.blog-v.com/arabesenchile/ Arabes de Chile.]</ref> <ref>{{es}} [http://www.aurora-israel.co.il/articulos/israel/Titulares/24782/ En Chile viven unas 700.000 personas de origen árabe y de ellas 500.000 son descendientes de emigrantes palestinos que llegaron a comienzos del siglo pasado y que constituyen la comunidad de ese origen más grande fuera del mundo árabe.]</ref> Επίσης, οι Έλληνες αποτελούν μία σημαντική παροικία με πληθυσμό από 90.000 ως 120.000 και καταγράφονται κύρίως στο Σαντιάγο και στην Αντοφαγάστα.<ref>{{es}} [http://viajerosgriegos.ar.vg/ Embajada de Grecia en Chile.]</ref> Η Χιλή είναι μία από τις 5 χώρες παγκόσμια με τις μεγαλύτερες ελληνικές παροικίες. <ref>{{es}} [http://viajerosgriegos.ar.vg/ Griegos de Chile]</ref>

Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική<ref name="cia"/>.Οι Χιλιανοί ψήφισαν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στις [[11 Δεκεμβρίου]] του [[2005]], χωρίς να δώσουν σε κανένα από τους τέσσερις υποψήφιους προέδρους την απόλυτη πλειοψηφία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα έναν δεύτερο γύρο εκλογών στις [[15 Ιανουαρίου]] του [[2006]], στον οποίο συμμετείχαν οι δύο πρώτοι σε ψήφους του πρώτου γύρου και η υποψήφια του κεντροαριστερού συνασπισμού "Συγκέντρωση" [[Μισέλ Μπατσελέτ]] κέρδισε τον κεντροδεξιό υποψήφιο [[Σεμπαστιάν Πινιέρα]]. Η Μπατσελέτ ορκίστηκε πρόεδρος στις [[11 Μαρτίου]] του 2006. Οι εκλογές αυτές ήταν οι τέταρτες σε σειρά μετά το τέλος της εποχής του Πινοτσέτ. Όλες οι αναμετρήσεις έχουν χαρακτηριστεί ελεύθερες και νόμιμες. Με το νέο σύνταγμα, ο πρόεδρος δεν επιτρέπεται να υπηρετήσει διαδοχικές θητείες.

Οι Χιλιανοί ονομάζουν τη χώρα τους χώρα των [[ποιητής|ποιητών]]<ref>http://www.protocolo.com.mx/articulos.php?id_sec=2&id_art=600</ref><ref>[http://www.uchile.cl/cultura/poetasjovenes/bianchi26.htm UN MAPA POR COMPLETAR: LA JOVEN POESIA CHILENA - ¿Por qué tanta y tan variada poesía?<!-- Τίτλος που μπήκε από Bot -->]</ref>. Η [[Γκαμπριέλα Μιστράλ]] ήταν η πρώτη Χιλιανή που κέρδισε το [[βραβείο Νόμπελ]] για τη [[Νόμπελ Λογοτεχνίας|Λογοτεχνία]] το [[1945]]. Ο πιο διάσημος Χιλιανός ποιητής είναι βέβαια ο [[Πάμπλο Νερούδα]], ο οποίος επίσης κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το [[1971]] και είναι παγκόσμια γνωστός για τα έργα του σχετικά με τα ανθρώπινα συναισθήματα, τη [[φύση]] και το [[περιβάλλον]], και την [[πολιτική]]. Σήμερα, και τα τρία σπίτια του με έντονα τα στοιχεία της προσωπικότητάς του, στο Ίσλα Νέγκρα, το Σαντιάγο και το ‎Βαλπαραΐσο, αποτελούν σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς της Χιλής.