Εθνική Εταιρεία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το όνομα '''Εθνική Εταιρία''' έφερε ελληνική μυστική οργάνωση, κυρίως από στρατιωτικούς, που συστάθηκε στην [[Αθήνα]] τον Μάιο του [[1894]], (κατ΄ άλλους από 15 χαμηλόβαθμους αξιωματικούς στις [[12 Νοεμβρίου]] του [[1894]]), με την πρώτη τότε απλή επωνυμία "Εταιρεία", όπου και στις [[4 Σεπτεμβρίου]] του [[1895]] τροποποιήθηκε το καταστατικό της και μετονομάσθηκε σε "Εθνική Εταιρεία",. μεΑπευθυνόμενη κύριοπρος σκοπότους τηνΈλληνες "εν ονόματι του Θεού και της Πατρίδος" φερόμενος κύριος σκοπός της ήταν "η αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος, τηνη επαγρύπνηση επί των συμφερόντων των αλύτρωτων Ελλήνων και, με απώτερο στόχο την προπαρασκευή της απελευθέρωσής των".<br />
Βαθμιαία όμως μέσα σε μία ατμόσφαιρα αγωνίας και εκνευρισμού, παρά το φλογερό και άδολο πατριωτισμό των μελών της, μεταβλήθηκε σε "κράτος εν κράτει" όπου κάτω από έντονο συναισθηματικό φόρτο, εξερχόμενη των ορίων της λογικής και της πραγματικότητας, έπαιξε τελικά ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο κατά τα γεγονότα λίγο πριν τον [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897]].

Η Εθνική Εταιρία οργανώθηκε κατά το σύστημα της [[Φιλική Εταιρία|Φιλικής Εταιρίας]] σε συνδυασμό με το αυστηρό απόρρητο τυπικό των [[Τέκτονες|Τεκτόνων]],<ref>"Επίτομος απέκτησεΙστορία δετου μέσαΕλληνικού σεΈθνους"</ref>. δύοΤα χρόνιαπρώτα τεράστιαστελέχη ισχύτης μεπροέρχονταν τηναπό μύησηπαλαιότερη τηςοργάνωση πλειονότηταςπου τωνέφερε Αξιωματικώντο τόσοόνομα του"Εθνική Άμυνα" που είχε στρατούδράσει ξηράςστη όσοΚρήτη και τουτη ΝαυτικούΘεσσαλία την καθώςοποία και πολλώνείχε πολιτευτώνδιαλύσει καιο μεγάλου[[Χαρίλαος μέρουςΤρικούπης|Χ. δημοσιοϋπαλληλικούΤρικούπης]] καιτο δικαστικού[[1882]]<ref>"Επίτομος ακόμαΙστορία κλάδουτου Ελληνικού Έθνους"</ref>.<br />

Χάρις του μυστηρίου που την περιέβαλλε και την "αόρατη δύναμη" της "υπέρτατης Αρχής" της, (όπως έλεγαν τότε), η "Εταιρία" αυτή επεκτάθηκε και εκτός των τότε συνόρων, στις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού εξασφαλίζοντας έτσι τεράστια οικονομικά μέσα αλλά και ασφαλώς εξίσου μεγάλη ηθική επιρροή. Την Άνοιξη του 1896 η Εθνική Εταιρία αριθμούσε ήδη 56 παραρτήματα σε διάφορες ελληνικές πόλεις της τότε Ελλάδας, (που σημαίνει σχεδόν σε όλες), με 83 υποοργανώσεις στις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού<ref>D. Dakin "Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"</ref>, ενώ ο συνολικός αριθμός των μελών της υπολογίζονταν σε 30003.185 ενεργά μέλη<ref>D. Dakin "Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"</ref>. Με την υποστήριξη όμως και άλλων παρεμφερών πατριωτικών ομίλων καθώς και πολιτικών προσώπων ιδίως της αντιπολίτευσης, όπως π.χ. το προσωπικό κόμμα του Ράλλη, άσκησε εντονότατη πίεση και κριτική στη τότε κυβέρνηση του Δεληγιάννη.<br />

Η πρώτη επίσημη εμφάνισή της, και μάλιστα με διεθνή τότε αντίκτυπο<ref>Κ. Rose "Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία"</ref>, ήταν το πανελλήνιο μνημόσυνο που οργάνωσε την Κυριακή [[1 Νοεμβρίου]] του [[1896]] για τη μνήμη Ελλήνων πατριωτών που είχαν σκοτωθεί σε διάφορες ανεπιτυχείς μέχρι τότε εξεγέρσεις στη [[Μακεδονία]] και [[Ήπειρος|Ήπειρο]]. Το μνημόσυνο αυτό τελέσθηκε σε όλες τις εκκλησίες της ελληνικής επικράτειας και όχι μόνο, αλλά και όπου υπήρχε τότε [[απόδημος Ελληνισμός]] όπως στην [[Αλεξάνδρεια]], τη [[Βενετία]], τη [[Βιέννη]], την [[Κριμαία]], το [[Λονδίνο]], ακόμα και στη [[Νέα Υόρκη]]. Την ημέρα εκείνη οι ιερείς διάβασαν ειδική επιμνημόσυνη προσευχή όπου όλο το εκκλησίασμα έλαβε μέρος γονατιστό και με ευλάβεια.

Και ενώ μέχρι εδώ, για έναν στρατιωτικό ιστορικό ερευνητή ουδέν μεμπτό κρίνεται, ως ανάλογο των σύγχρονων ψυχολογικών μέτρων σε επικείμενη πολεμική εμπλοκή, από το παραπάνω γεγονός και μετά, και ειδικότερα από τον Ιανουάριο του [[1897]], η δράση της Εθνικής Εταιρείας άρχιζε να παίρνει χαρακτήρα ακόμα και διοίκησης του κράτους με σαφή αντικυβερνητικό και αντικαθεστωτικό χαρακτήρα μη ελεγχόμενο αφενός, αλλά και να προβάλλεται ως πραγματικό εμπόδιο στις απόρρητες διασυμμαχικές δεσμεύσεις με τις οποίες κινούνταν η ελληνική διπλωματία. Η τότε Κυβέρνηση [[Θεόδωρος Δηλιγιάννης|Θ. Δηλιγιάννη]] βρισκόμενη σε αδυναμία γνώσης της πλήρους έκτασής της οργάνωσης αυτής, αλλά και προ του επαπειλούμενου κινδύνου εμφυλίου, μη προβλέψιμου μεγέθους, εκ του δεσμευτικού όρκου που είχαν δώσει τα μέλη της, σε περίπτωση που θα επιχειρούσε να την πλήξη, προτίμησε να υποκύψει και να υιοθετήσει έστω και μερικώς την υποδεικνυόμενη απ΄ αυτή πολιτική στο [[Κρητικό ζήτημα]] που στο μεταξύ είχε προκύψει περισσότερο έντονα το ίδιο έτος. Έτσι απέστειλε ναυτική μοίρα υπό την ηγεσία του ναυάρχου [[Αριστείδης Ράινεκ|Α. Ράινεκ]] και του [[Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας|Πρίγκιπα Γεωργίου]], καθώς και μικτό ένοπλο απόσπασμα υπό τον [[Τιμολέων Βάσσος|Τιμολέοντα Βάσσο]] με τα οποία και επέβαλεπροσπάθησε να επιβάλει την κατάληψη της Κρήτης, παρά την αντίθετη θέση των [[Μεγάλες Δυνάμεις|Μεγάλων Δυνάμεων]] και στη συνέχεια την γενική επιστράτευση, αποτέλεσμα τωντην οποίωνεμπλοκή ήτανσε ηπολεμική έκρηξησύρραξη, τουγνωστότερη ως [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897]].