Γεράκι Λακωνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο τόπος όπου βρίσκεται το σημερινό Γεράκι κατοικήθηκε από αρχαιοτάτων χρόνων, ακόμη και προ της εποχής από την οποίαν υπάρχουν ιστορικά κείμενα. Κατά τις ανασκαφές οι οποίες έγιναν το 1905 από την [[Βρετανική Σχολή Αθηνών|Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών]] στην αρχαία ακρόπολη του χωριού, την τοποθεσία την οποία οι σημερινοί κάτοικοι ονομάζουν "Δοντάκια", ανακαλύφθηκαν αντικείμενα τα οποία ανήκουν στην [[Νεολιθική εποχή]], η οποία σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ανάγεται στην τετάρτη προ Χριστού χιλιετία. Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν ότι ο τόπος αυτός είχε συνοικισθεί και κατοικηθεί από ανθρώπους σχεδόν πριν από 6.000 χρόνια. Αρχαιολογικά ευρήματα που συνδέονται με αυτήν την περίοδο έχουν βρεθεί σε πολύ λίγα άλλα μέρη της [[Πελοπόννησος|Πελοποννήσου]] και πουθενά αλλού στη [[Λακωνία]].

Στις ίδιες ανασκαφές βρέθηκαν επίσης αντικείμενα από την [[εποχή του Χαλκού]], η οποία διαδέχθηκε τη νεολιθική, και κατά τους αρχαιολόγους παραπέμπει στα μέσα της τρίτης χιλιετίας, ήτοι περί τα 2.500 χρόνια προ Χριστού. Επειδή τα αρχαία και των δύο αυτών εποχών βρέθηκαν μαζί στο ίδιο μέρος, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι ο νεολιθικός πολιτισμός του συνοικισμού δεν καταστράφηκε απότομα, αλλά αντικαταστάθηκε σταδιακώς από τον πολιτισμό της εποχής του χαλκού, ο οποίος διείσδυσε στην Πελοπόννησο από άλλα μέρη της Ελλάδος.

Κατά την εποχή αυτή, η οποία αρχίζει από το 1.800 προ Χριστού περίπου και διαρκεί μέχρι την [[κάθοδος των Δωριέων|κάθοδο των Δωριέων]], ήτοι μέχρι το έτος 1.104 προ Χριστού, δημιουργήθηκε στην τοποθεσία αυτή τέλειος αστικός συνοικισμός, δηλαδή πόλη, η οποία πιθανώς έκτοτε να ονομάζετο Γερόνθραι. Στις ανασκαφές που έγιναν βρέθηκαν πολλά αντικείμενα που ανήκουν σ’ αυτήν την εποχή, στην πλειονότητά τους μυκηναϊκά αγγεία. Εκείνα τα χρόνια είχε οχυρωθεί η ακρόπολη των Γερονθρών με [[κυκλώπειο τείχος]], από το οποίονοποίο σώζονται σήμερα πολλά λείψανα. Η οχύρωσή της φαίνεται ότι ήταν αρκετά αποτελεσματική και οι κάτοικοι της πόλης ανδρείοι, διότικαθώς μπόρεσανμπόρεσε να αντισταθούναντισταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα στις επιθέσεις των Δωριέων, οι οποίοι το 1024 προ Χριστού, επί βασιλέως [[Τισαμενός ο Λακεδαιμόνιος|Τισαμενού]] κατέλαβαν την επαρχία [[Λακεδαίμονα|Λακεδαίμονος]] και ίδρυσαν τη δωρική [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]].

Για 300 συνεχή έτη και σκληρούς αγώνες, οι [[Αχαιοί]] κάτοικοι των Γερονθρών και δύο άλλων επιφανών πόλεων της Λακεδαίμονος, των Αμυκλών και της Φάριδος (τοποθετείται στην περιοχή του Ξηροκαμπίου), αντιστάθηκαν την κατάκτηση των Δωριέων. Όμως κατά το έτος 700 προ Χριστού επί βασιλέως της Σπάρτης [[Τήλεκλος|Τηλέκλου]], οι Δωριείς μετά από πόλεμο, κυρίευσαν και τις τρεις αυτές πόλεις, τα τελευταία προπύργια των Αχαιών στη Λακεδαίμονα. Οι κάτοικοι των Γερονθρών και της Φάριδος εκδιώχθηκαν από τον τόπο τους σε άλλα μέρη της Λακωνίας, όπου κατοικούσαν Αχαιοί και οι Δωριείς έστειλαν εποίκους από τη δική τους φυλή. Οι κάτοικοι των Αμυκλών έγιναν [[είλωτες (δούλοι )]] των Δωριέων.

Μετά την εποίκηση των Δωριέων και ακόμη περισσότερο κατά τους μεταγενέστερους κλασσικούς χρόνους, η πόλη ήκμασε και εξελίχθηκε σε σπουδαίο πολιτικό και εμπορικό κέντρο. Τούτο συμπεραίνεται από τις επιγραφές της περιόδου αυτής, τα προξενικά ψηφίσματα, τα γλυπτά που βρέθηκαν, τα αρχιτεκτονικά μέλη και άλλα αρχαία, καθώς και από το πυκνό δίκτυο δρόμων προς όλες τις κατευθύνσεις. Από τα γλυπτά το ωραιότερο είναι αυτό που απεικονίζει τον θλιμμένο έφηβο. Τα κινητά αυτά αρχαία αντικείμενα βρήκε ή συγκέντρωσε ο φιλάρχαιος κάτοικος Γερακίου Γεώργιος Α. Παπανικολάου, ο οποίος διατέλεσε επί πολλά έτη δήμαρχος Γερονθρών και αφοσιώθηκε με ιερό ενθουσιασμό και ζήλο στην ανεύρεση, περισυλλογή και διαφύλαξη των αρχαιοτήτων της περιοχής, γι’ αυτό δικαίως ονομάσθηκε ιεροφύλακας του Γερακίου. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, η Αρχαιολογική Σχολή του [[Άμστερνταμ]] της Ολλανδίας[[Ολλανδία]]ς πραγματοποίησε σειρά ανασκαφών στην αρχαία Ακρόπολη και έφερε στο φως πολλές αρχαιότητες καθώς και ένα μεγάλο αριθμό νομισμάτων τα οποία ανήκουν στην κλασσική περίοδο.

Στις αρχαίες Γερόνθρες υπήρχαν, όπως αναφέρει ο περιηγητής [[Παυσανίας]], δύο ναοί, ο μεν ένας αφιερωμένος στον θεό του φωτός και της μουσικής Απόλλωνα[[Απόλλων]]α, ο δε άλλος στον θεό του πολέμου [[Άρης (μυθολογία0|Άρη]]. Ως εκ τούτου μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι οι κάτοικοι των Γερονθρών, Δωριείς όντες, ήσαν όχι μόνον πολεμιστές, αλλά και φιλόμουσοι. Ο ναός του Απόλλωνος ευρίσκετο στην Ακρόπολη και υπήρχε σ’ αυτόν χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού. Ο ναός του Άρεως ευρίσκετο πλησίον των πηγών, δηλαδή στην περιοχή Κάτω Βρύση και πιθανότατα στη θέση Μητρόπολη όπου σώζονται ακόμη και σήμερα τα λείψανα παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, η οποία πιθανότατα κτίστηκε στον χώρο του αρχαίου ναού. Γύρω από τον ναό υπήρχε άλσος, όπου κάθε έτος ετελείτο εορτή στην οποίαν απηγορεύετοαπαγορευόταν στις γυναίκες να συμμετάσχουν ακόμη και να εισέλθουν στο άλσος.

Κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους η πόλη των Γερονθρών ανήκε στο λεγόμενο [[Κοινό των Ελευθερολακώνων]], ήτοι μίανμία αυτόνομοναυτόνομο συμπολιτεία, την οποία αποτελούσαν διάφορες πόλεις της Λακεδαίμονος, οι οποίες είχαν αποσπασθεί από την κυριαρχία της Σπάρτης κατά το έτος 146 προ Χριστού. Από την εποχή αυτή σώζονται διάφορες επιγραφές και προξενικά ψηφίσματα, επί προσθέτως δε και λείψανα υδραγωγείου και βαλανείου ( δημόσια λουτρά ).

Κατά τον τρίτον και τέταρτον μετά Χριστόν αιώνα, η πόλη είχε γίνει σπουδαίο εμπορικό κέντρο, όπως συμπεραίνεται από τα σωζόμενα αποσπάσματα του περίφημου διατάγματος του αυτοκράτορα [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανού]] του έτους 301 μετά Χριστόν, με το οποίονοποίο ορίζετοοριζόταν το ανώτατονανώτατο όριονόριο των τιμών ορισμένων καταναλωτικών αγαθών πρώτης ανάγκης, επί ποινή θανάτου σε περίπτωση υπερβάσεως. Οι μαρμάρινες κολώνες όπου αναγράφονται τα αποσπάσματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή ως παραστάδες και ως επίθημα (πρέκι) της κυρίας εισόδου του ναού του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που βρίσκεται στη θέση Κάτω Βρύση.

Η πόλη των Γερονθρών εξακολούθησε να ακμάζει και στους επόμενους αιώνες και γι’ αυτό ανεφέρετοαναφερόταν στον κατάλογο των επαρχιών και πόλεων, ο οποίος συντάχθηκε από τον Ιεροκλή κατά τοτον έκτονέκτο αιώνα μετά Χριστόν. Κατά τον πέμπτονπέμπτο αιώνα κτίσθηκε χριστιανική εκκλησία, [[βασιλική (αρχιτεκτονική)|βασιλική]], της οποίας τα λείψανα σώζονται στη θέση ΄΄Μητρόπολη΄΄"Μητρόπολη". Κατά τους χρόνους αυτούς οχυρώθηκε περαιτέρω η ακρόπολη με νέα τείχη των οποίων ορισμένα μέρη σώζονται ακόμη και σήμερα.

Είναι πιθανόν ότι στα τελευταία χρόνια πριν από τη [[φράγκοι|φραγκική]] κατάκτηση να κτίστηκαν μερικοί από τους ναούς που σώζονται ακόμη και σήμερα, όπως ο τρίκλιτος ναός του Αγίου Γεωργίου στο Κάστρο σε ρυθμό θολωτής βασιλικής με [[νάρθηκας|νάρθηκα]] και τοιχογραφίες του 13ου αιώνοςαιώνα καθώς και ένα θαυμάσιο διάγλυπτο εικονοστάσιο από [[πωρόλιθος|πωρόλιθο]], ο σταυρεπίστεγος ναός των Θεοφανίων στη μέση του βουνού του Κάστρου με τοιχογραφίες του 13ου αιώνοςαιώνα, ο σταυροειδής μονόκλιτος ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 12ου αιώνοςαιώνα στη συνοικία Επάνω Βρύση, ο ναός του Αγίου Νικολάου στον Πύργο με τοιχογραφίες του 13ου αιώνοςαιώνα και του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου στην ΄΄Κάτω"Κάτω Βρύση΄΄Βρύση", ρυθμού θολωτής βασιλικής με τοιχογραφίες σε δύο στρώματα, το ένα από το 1300 και το άλλο με εγχαραγμένη χρονολογία 1450.

Είναι πιθανόν ότι στην ίδια χρονική περίοδο ανήκουν και άλλοι κατεστραμμένοι ναοί γύρω από το χωριό, των οποίων σε πολλές περιπτώσεις μόνον τα θεμέλια σώζονται. Εικάζεται επίσης ότι κατά τους ίδιους χρόνους επεκράτησε το νέο όνομα Γεράκι, με το οποίονοποίο είναι γνωστός ο τόπος αυτός σήμερα.

Μετά την [[Δ' Σταυροφορία|άλωση της Κωνσταντινουπόλεως]] από τους Λατίνους [[σταυροφόροι|σταυροφόρους]] το 1204 μετά Χριστόν, οι Φράγκοι έγιναν κύριοι εκτός άλλων περιοχών και της Πελοποννήσου, του [[Δεσποτάτο του Μορέως|Μορέως]], όπως ονομάζετοονομαζόταν τότε, την οποίαν διήρεσανδιαίρεσαν σε δώδεκα μεγάλες βαρονίες και τοπαρχίες. Μία απ΄αυτές ήταν και το Γεράκι μαζί με την περιοχή του όπου ανέλαβε επικεφαλής ο Γάλλος βαρόνος Guy[[Γκι deντε NiveletΝιβελέ]]<ref>[http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163689 Πανδέκτης: Οικόσημο οίκου Νιβελέ]</ref>, ο οποίος το 1209, έκτισε εκεί το Κάστρο που σώζεται μέχρι σήμερα. Αλλά ο τόπος αυτός μαζί με το Κάστρο μόνον 50 χρόνια παρέμεινε στα χέρια των Φράγκων, διότι το 1262 αναγκάσθηκαν να το παραδώσουν στους Βυζαντινούς μαζί με τα κάστρα της [[Μονεμβασιά|Μονεμβασίας]], του [[Μυστρά|Μυστρά]] και της Μάνης[[Μάνη]]ς για την απελευθέρωση του [[Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος|Γουλιέλμου ΒιλλεαρδουΐνουΒιλλεαρδουίνου]] και των άλλων βαρόνων και ιπποτών, οι οποίοι στη [[μάχη της Πελαγονίας ]]το 1259 είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι από τους Βυζαντινούς.

Μετά την ανάκτησή του από τους Βυζαντινούς, το Γεράκι φαίνεται ότι σημείωσε νέα περίοδο κοινωνικής και θρησκευτικής ακμής. Γι’ αυτό συναντάει κανείς εγκατεστημένες στην περιοχή οικογένειες οι οποίες έχουν επισήμους εκκλησιαστικούς και κοινωνικούς τίτλους ή επισημοφανή ονόματα ή και ονόματα επιφανών Λακεδαιμονίων οίκων. Από αυτή την εποχή σώζονται, άλλοι περισσότερο και άλλοι ολιγότερο ακέραιοι, περίπου 30 ναοί από τους οποίους οι 10 μέσα στον μεσαιωνικό οικισμό του Κάστρου. Οι πλέον αξιόλογοι από αυτούς είναι από τον 12ο αιώνα οι σταυροειδείς με τρούλο στηριζόμενο σε πεσσούς ναοί του Αγίου Σώζοντος και του Αγίου Αθανασίου, αμφότεροι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες από τον 12ο και 14ο αιώνα αντιστοίχως, ο σταυρεπίστεγος ναός των Αγίων Θεοδώρων, ο ναός του Προφήτη Ηλία με τοιχογραφίες από τον 17ο αιώνα αγιορείτικου τύπου με τρούλο στη θέση Δάφνη όπου παλαιότερα υπήρχε μοναστήρι, ο σταυρεπίστεγος ναός της Αγίας Παρασκευής με τοιχογραφίες του 13ου αιώνος σε τρία στρώματα, ο μονόκλιτος ναός της Παναγίας της Ελεούσης (Ζωοδόχου Πηγής) σε τύπο θολωτής βασιλικής στην περιοχή κάτω από το Κάστρο με τοιχογραφίες του 1431, ο ναός του προφήτη Ηλιού στη μέση του βουνού του Κάστρου, και αυτός σε τύπο θολωτής βασιλικής καθώς και ο σταυρεπίστεγος ναός των Ταξιαρχών στη δεύτερη κορυφή νοτίως της κορυφής του Κάστρου, όπου μεταξύ άλλων υπάρχει μία αξιοθαύμαστη τοιχογραφία της αλώσεως της [[Ιεριχώ|Ιεριχούς]] από τον ήχο των σαλπίγγων των [[Ισραήλ|Ισραηλιτών]] υπό την ηγεσία του [[Ιησούς του Ναυή|Ιησού του ΝευήΝαυή]].

Κατά την ανέγερση ορισμένων ναών γύρω από το χωριό, όπως ο ναός του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου κ.α., χρησιμοποιήθηκαν και [[μάρμαρο|μάρμαρα]], τα οποία είναι εμφανές ότι προήλθαν από αρχαίους ναούς, οικοδομήματα και βάθρα αγαλμάτων.

Εκτός των προαναφερθέντων ναών, διακρίνονται περίπου άλλοι σαράντα ναοί ερειπωμένοι. Πιθανώς να υπήρχαν και άλλοι ναοί οι οποίοι κατεστράφησαν με την πάροδο του χρόνου και κανένα ίχνος δεν απέμεινε. Πάντως το ότι πολλοί ναοί διασώζονται σήμερα οφείλεται κυρίως στα μέτρα στερεώσεώς των, τα οποία με μεγάλη επιμέλεια έλαβε ο φιλάρχαιος Δήμαρχος Γεώργιος Α. Παπανικολάου πριν από αρκετές δεκαετίες, τα οποία εκτελέσθηκαν με δική του επίβλεψη. Έτσι διασώθηκαν οι ναοί του Αγίου Σώζοντος, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, των Αγίων Θεοδώρων και των ναών στην περιοχή του Κάστρου Αγίου Γεωργίου, Παναγίας της Ελεούσης και Αγίας Παρασκευής.

Απ’ ό,τι φαίνεται, πολλοίΠολλοί από αυτούς τους ναούς κτίστηκαν από κατοίκους του Γερακίου ή από Γερακίτικες οικογένειες που χαρακτηρίζοντο την εποχή εκείνη από βαθιά ευσέβεια, πιθανώς δε να ήταν και η εκπλήρωση κάποιου τάματος. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως, οι ιδρυτές είχαν φροντίσει να διακοσμήσουν τους ναούς αυτούς με αξιοθαύμαστες τοιχογραφίες.

Οι Βυζαντινοί κράτησαν το Γεράκι 200 χρόνια από το έτος 1259 που το ανακατέλαβαν από τους Φράγκους. Το 1460 όμως ο Μυστράς, η υπόλοιπη Λακεδαίμων μαζί με το Γεράκι, εκτός από τη Μονεμβασία, περιήλθαν στα χέρια των [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Τούρκων]], των οποίων ηγήθηκε ο ίδιος ο [[Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής|Μωάμεθ ο Κατακτητής]], ο οποίος έφθασε μέχρι τον Μυστρά. Τρία χρόνια αργότερα, ήτοι το 1463, το Κάστρο του Γερακίου κατελήφθη από τους [[Ενετοί|Βενετούς]], αλλά δεν έμεινε υπό την κυριαρχία των παρά μόνον πέντε χρόνια και το 1468 περιήλθε πάλι στα χέρια των Τούρκων. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, συνεχίσθηκε η ευσεβής παράδοση των Γερακιτών, όπως και κατά τους προηγούμενους αιώνες. Στα χρόνια που ακολούθησαν, χτίστηκαν και άλλοι ναοί εντός του οικισμού και στη γύρω περιοχή, όπως οι μικροί μονοκάμαροι ναοί του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Κυριακής, της Αγίας Σοφίας, του Αγίου Δημητρίου κ.α. Το 1702 κτίσθηκε και ο καθεδρικός ναός του χωριού, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου κατόπιν προτροπής και εν μέρει καλύψεως της δαπάνης του μονάζοντος στο Άγιον Όρος Γερακίτη, Κωνσταντίνου Μπράτη. Κατά την περίοδο αυτή, ιδρύθηκε και η ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου νοτιοανατολικά του χωριού προς το Αλεποχώρι. Στη Μονή αυτή καθώς και στην προαναφερθείσα Μονή του Προφήτη Ηλία στη θέση Δάφνη εμόνασαν πολλοί Γερακίτες. Και στις δύο αυτές Μονές υπήρχαν μοναχοί μέχρι το 1833, οπότε έπαυσαν να λειτουργούν, όπως και άλλες Μονές. Αλλά ο θρησκευτικός ζήλος των Γερακιτών συνέχισε να είναι ζωηρός και έτσι όσοι επιθυμούσαν να μονάσουν μετέβαιναν στη [[Μονή Ελώνης Αρκαδίας|Μονή Ελώνης]] ή στο [[Άγιο Όρος]], όπως ο Ακάκιος Μάδης και ο Σωφρόνιος Σταμάτος, οι οποίοι ξεχώρισαν για την υποδειγματική μοναχική ζωή και την αρετή τους. Από το Γεράκι κατήγετο και ο νεομάρτυρας της εκκλησίας μας Ιωάννης, ο οποίος μαρτύρησε στη Λάρισα το 1773 και του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις 21 Οκτωβρίου.

Στον τομέα των γραμμάτων διεκρίθησαν πολλοί Γερακίτες. Ο χώρος δεν επιτρέπει να αναφερθούν όλοι παρά μόνον μερικοί ως παράδειγμα. Ο δάσκαλος Γεώργιος Δούλφας, λάτρης και γνώστης της [[αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαίας Ελληνικής γλώσσας]], ο οποίος εφύτευσεφύτεψε γύρω από την οικία του στη νοτιοδυτική άκρη του χωριού το αλσύλλιο με τα κυπαρίσσια[[κυπαρίσσι]]α, το οποίον ονόμασε ΄΄Κρόνιον΄΄"Κρόνιον" κατά μίμηση του αλσυλλίου του αρχαίου [[κυνικοί φιλόσοφοι|κυνικού φιλοσόφου]] [[Διογένης της Σινώπης|Διογένους]] στην [[Κόρινθος|Κόρινθο]]. Ένας άλλος δάσκαλος, ο Κωνσταντίνος Κωνστιάντος, συνέβαλε επίσης πολύ στη μόρφωση των παιδιών του χωριού. Πιο σύγχρονος των δύο αυτών επιστημόνων ήταν ο [[Παναγιώτης Ηλία Πουλίτσας]], ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, συγγραφέας πολλών νομικών βιβλίων, Ακαδημαϊκός και Πρωθυπουργός της Ελλάδος το 1946, σε μια περίοδο πολύ δύσκολη για τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδος. Εκτός αυτών, πολύ θετική ήταν η συνεισφορά και άλλων από τον τομέα της εκπαιδεύσεως, της τοπικής αυτοδιοικήσεως και από άλλους χώρους όπου υπηρέτησαν.

Το 1880, οι Γερακίτες ήταν από τούςτους πρώτους κατοίκους της Πελοποννήσου που άρχισαν να αποδημούν στις Ηνωμένες Πολιτείες[[ΗΠΑ]] και στον [[Καναδάς|Καναδά]], όπου ίδρυσαν τους πρώτους πυρήνες ανθηρών Ελληνικών παροικιών. Αργότερα ορισμένοι μετανάστευσαν στη [[Νότια Αφρική|Νότιο Αφρική]] και στην [[Αργεντινή]] και αρκετοί, ιδιαιτέρως περί τα μέσα του 20ου αιώνος, στην [[Αυστραλία. Με την εργατικότητά των και την ευφυΐαν των έγιναν στις νέες τους πατρίδες σοβαροί οικονομικοί παράγοντες και υποδειγματικοί πολίτες. Οι ξενιτεμένοι αυτοί και φιλοπάτριδες Γερακίτες και στις νέες πατρίδες τους, δεν λησμόνησαν τη γενέτειρα τους φροντίζοντες κατά το δυνατόν να συμβάλλουν οικονομικώς σε διάφορα έργα που είχε ανάγκη το χωριό]].

Με χρήματα των ξενιτεμένων Γερακιτών και με την προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού χτίστηκε το καλλιμάρμαρο Δημοτικό Σχολείο, με τη χρηματοδότηση του Γεωργίου Κ. Κούρλα δημιουργήθηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη στο χωριό, με τη δωρεά των αδελφών Πολυμενάκου χτίστηκε το Γυμνάσιο /Λύκειο, με τη χρηματοδότηση του Δημητρίου Γ. Γερακού έγινε το αξιοθαύμαστο Ηρώο στη μνήμη των πεσόντων στους πολέμους Γερακιτών και με την ολική ή μερική χρηματοδότηση άλλων ξενιτεμένων ή και στην Ελλάδα κατοικούντων Γερακιτών πραγματοποιήθηκαν πολλά έργα στο Γεράκι. Παραλλήλως, ότι προσφέρθηκε σε χρήμα, άλλο τόσο τουλάχιστον προσέφεραν σε αξία και οι ίδιοι οι κάτοικοι του χωριού με την προσωπική τους εργασία για τη διάνοιξη δρόμων και την πραγματοποίηση πολλών άλλων κοινωφελών έργων μέσα στον οικισμό καθώς και στην περιφέρεια του χωριού. Για τα έργα αυτά η Ακαδημία Αθηνών κατά την πανηγυρική συνεδρίαση στις 30 Δεκεμβρίου 1937, βράβευσε την Κοινότητα Γερακίου με το βραβείο του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και την προέβαλε ως παράδειγμα προς μίμηση και από άλλες κοινότητες της Ελλάδος.