Εθνική Εταιρεία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το όνομα '''Εθνική Εταιρία''' έφερε ελληνική μυστική οργάνωση, κυρίως από στρατιωτικούς, που συστάθηκε στην [[Αθήνα]] τον Μάιο του [[1894]], (κατ΄ άλλους από 15 χαμηλόβαθμους αξιωματικούς στις [[12 Νοεμβρίου]] του [[1894]]), με την πρώτη τότε απλή επωνυμία "Εταιρεία", όπου. στιςΣτις [[4 Σεπτεμβρίου]] του [[1895]] τροποποιήθηκε το καταστατικό της και μετονομάσθηκε σε "«Εθνική Εταιρεία"». Απευθυνόμενη προς τους Έλληνες "«εν ονόματι του Θεού και της Πατρίδος"» φερόμενος κύριος σκοπός της, όπως καταγράφεται στο καταστατικό του 1895, ήταν "«η αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος, η επαγρύπνηση επί των συμφερόντων των αλύτρωτωνδούλων Ελλήνων,» μεκαι απώτερο στόχο τηνη «προπαρασκευή της απελευθέρωσήςαπελευθέρωσης των".αυτών δια πάσης θυσίας»<brref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97</ref>.

Βαθμιαία όμως μέσα σε μία ατμόσφαιρα αγωνίας και εκνευρισμού, παρά το φλογερό και άδολο πατριωτισμό των μελών της, μεταβλήθηκε σε "«κράτος εν κράτει"»<ref>Ιστορία όπουτου κάτωΕλληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97</ref>. Kάτω από έντονο συναισθηματικό φόρτο, εξερχόμενη των ορίων της λογικής και της πραγματικότητας, έπαιξε τελικά ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο κατά τα γεγονότα λίγο πριν τον [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897]].

Η Εθνική Εταιρία οργανώθηκε κατά το σύστημα της [[Φιλική Εταιρία|Φιλικής Εταιρίας]] σε συνδυασμό με το αυστηρό απόρρητο τυπικό των [[Τέκτονες|Τεκτόνων]]<ref>"Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους"</ref>. Συστήθηκε την άνοιξη του 1894, αποτελούμενη αρχικά από 14 μέλη και αποκλείοντας από αυτή αξιωματικούς με βαθμό ανώτερο του υπολοχαγού. Η αρχή αποδοχής μόνο χαμηλόβαθμων αξιωματικών παραβιάστηκε πολύ γρήγορα.
Τα πρώτα στελέχη της προέρχονταν από παλαιότερη οργάνωση που έφερε το όνομα "«Εθνική Άμυνα"» που είχε δράσει στη Κρήτη και τη Θεσσαλία την οποία και είχε διαλύσει ο [[Χαρίλαος Τρικούπης|Χ. Τρικούπης]] το [[1882]]<ref>"Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους"</ref>.<br />

Ιδρυτές<ref>"Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους"</ref> της Εθνικής Εταιρίας, όπως αποδείχθηκε αργότερα, ήταν οι στρατιωτικοί Χρ. Σολιώτης, Πέτρος Λυκούδης και Αλ. Σοφιανός οι οποίοι το 1894 και την συνέστησαν. Ακολούθησε μύηση και άλλων αξιωματικών αλλά και προσώπων που κατείχαν εξεραιτικέςεξαιρετικές θέσεις στην τότε Αθηναϊκή κοινωνία όπως καθηγητές, δικαστικοί κ.λπ. ΜέσαΣτην σεομάδα δύοπρωτοστάτησαν χρόνιαοι ηΛ. ΕΦωτιάδης, Γ.Ε Σουλιώτης, Κ. απέκτησεΠάλλης, τεράστιακαι ισχύ[[Παύλος μεΜελάς]], τηνενώ μύησηοι πλέον ενεργοί πυρήνες της πλειονότηταςβρίσκονταν τωνστο ΑξιωματικώνΆργος τόσοκαι τουτο στρατούΝαύπλιο. ξηράςΤμήμα όσοτης καιεταιρίας στο Ναύπλιο ίδρυσε ο [[Ιωάννης Μεταξάς]]. Μέχρι το Σεπτέμβριο του Ναυτικού1895, καθώςη καιΕθνική πολλώνΕταιρεία πολιτευτώνδιέθετε εξήντα μέλη και μεγάλουμε μέρουςνέο δημοσιοϋπαλληλικούκαταστατικό καιπου συντάχθηκε το ίδιο έτος δικαστικούσυγκροτήθηκε ακόμαενδεκαμελές κλάδουσυμβούλιο.<br />

ΧάριςΜέσα σε δύο χρόνια η Ε.Ε. απέκτησε μεγάλη ισχύ με την μύηση της πλειονότητας των αξιωματικών τόσο του στρατού ξηράς όσο και του ναυτικού καθώς και πολλών πολιτευτών και μεγάλου μέρους δημοσιοϋπαλληλικού και δικαστικού ακόμα κλάδου. Κατάφερε να προσελκύσει σημαντικούς παράγοντες της δημόσιας ζωής, καθώς και διανοούμενους ή καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο [[Ανδρέας Καρκαβίτσας]], ο [[Γρηγόριος Ξενόπουλος]], ο [[Νικόλαος Λύτρας]], ο [[Κωστής Παλαμάς]], ο [[Νικόλαος Πολίτης]] και άλλοι<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97</ref>. Χάρη στο μυστηρίου που την περιέβαλλε και την "αόρατη δύναμη" της "υπέρτατης Αρχής" της, (όπως έλεγαν τότε), η "Εταιρία" αυτήεταιρία επεκτάθηκε και εκτός των τότε συνόρων, στις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού, εξασφαλίζοντας έτσι τεράστια οικονομικά μέσα αλλά και ασφαλώς εξίσου μεγάλη ηθική επιρροή. Την Άνοιξη του 1896 η Εθνική Εταιρία αριθμούσε ήδη 56 παραρτήματα σε διάφορες ελληνικές πόλεις της τότε Ελλάδας, (που σημαίνει σχεδόν σε όλες), με 83 υποοργανώσεις στις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού<ref>D. Dakin "Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"</ref>, ενώ ο συνολικός αριθμός των μελών της υπολογίζονταν σε 3.185 ενεργά μέλη<ref>D. Dakin "Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"</ref>. Με την υποστήριξη όμως και άλλων παρεμφερών πατριωτικών ομίλων καθώς και πολιτικών προσώπων ιδίως της αντιπολίτευσης, όπως π.χ. το προσωπικό κόμμα του Ράλλη, άσκησε εντονότατη πίεση και κριτική στη τότε κυβέρνηση του Δεληγιάννη.<br />

Το [[1896]] πρόεδρος της Εταιρίας ανέλαβε ο ιστορικός και καθηγητής Σπ. Λάμπρος, μη κοινοποιήσιμος στα μέλη που πίστευαν σε κάποια «υπέρτατη Αρχή».

Η σφραγίδα της Εταιρίας, που φέρονταν στα διάφορα ψηφίσματα, προσκλητήρια κ.λπ. έφερε στο άνω ημικύκλιο τον 16άκτινο ισόκερο σταυρό με τη ρήση από κάτω «<small>'''ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ'''</small>», στο δε κάτω ημικύκλιο έφερε χιαστί δύο ξίφη μεταξύ των γραμμάτων Ε Ε (κεφαλαία) και κάτω δε απ΄ αυτό, επί της περιφέρειας τις λέξεις «<small>'''Η ΑΝΩΤΑΤΗ ΑΡΧΗ'''</small>».

* "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου", τομ. 6ος, σελ. 384.

* "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια", τομ.Θ΄, σελ. 724-725.

* Σ. Μαρκεζίνης, "''Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος"'', τομ. 2ος, σελ. 275.

* "Κ. Rose, "1987 - ''Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία" (μεταφρ.'' "[With thwthe Greeks in Thessaly"], London 1897).

* D. Dakin, "''Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"'', (μεταφρμτφρ. Α. Ξανθόπουλου), ΜΙΕΤ, Αθήνα 1984., σελ. 229.