Δίπτερα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
καινούριο, γλωσσικές διορθώσεις απαραίτητες και ευπρόσδεκτες
 
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 25:
Τα δίπτερα διακρίνονται από τις άλλες τάξεις εντόμων με δύο βασικά χαρακτηριστικά. Όπως λέει το όνομά τους, έχουν μόνο δυο πτέρυγες. Αυτό το φαινόμενο συναντούμε και στα [[στρεψίπτερα]], αλλά σε αυτά οι μπροστινές πτέρυγες μεταμορφώθηκαν στις λεγόμενες αλτήρες, ενώ στα δίπτερα κατά την πορεία της εξέλιξης οι οπίσθιες πτέρυγες έχουν τροποποιηθεί σε αλτήρες (Εικ. 5). Αυτά τα ροπαλοειδή όργανα βοηθούν μόνο έμμεσα στην πτήση, βελτιώνοντας την ισορροπία. Οι μπροστινές πτέρυγες είναι μεμβρανώδεις κατά κανόνα διαφανείς με φτωχή νεύρωση.
 
Δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η δομή των [[στοματικά μόρια (έντομα)|στοματικών μορίων]]. Μπορούν να τελειώνουν σε δέσμη στιλέτων που παλινδρομώντας πάνω κάτω τρυπούν και τσιμπούν (κουνούπι). Ή μπορούν να τελειώνουν σε είδος σφουγγάρι και να γλείφουν (μύγα) ή μπορούν να κόβουν (αλογόμυγα). Αλλά οπωσδήποτε η τροφή απορροφάτεαπορροφάται με ένα είδος προβοσκίδας μεταξύ άνω και κάτω [[στοματικά μόρια (έντομα)|χείλοςχείλους]], που έχουν επιμηκυνθεί και σχηματίζουν τροφικό αγωγό. Και μέσα στην προβοσκίδα αυτή απαντάται το εκτεταμένο [[στοματικά μόρια (έντομα)| υποφάρυγγα]] με το σιελικό πόρο (Εικ. 2-4). Τα στοματικά μόρια είναι λοιπόν μυζητικού τύπου με σιελικό πόρο και ένα σχετικό μυικό σύστημα για την άντληση (Εικ. 1). Πιο ορθά λέγονται κόπτων μυζητικού τύπου (αλογόμυγα), λείχων μυζητικού τύπου (μύγα) και νύσσων μυζητικού τύπου (κουνούπι).
Πάλι υπάρχουν άλλα έντομα με στοματικά μόρια μυζητικού τύπου, αλλά σε αυτά η προβοσκίδα παριστάνειδιαθέτει διαφορετική δομή.
 
Τα μικρότερα είδη αποκτούν μήκος μισού χιλιοστού, τα μεγαλύτερα μπορούν να φτάνουν μερικά εκατοστόμετρα. Μια ιδέα για την ποικιλία ευρωπαϊκών μορφών δίνουν οι εικόνες 6 μέχρι 17. Ο μεσοθώρακας είναι μεγάλος γιατί περιέχει τους ισχυρούς μυς της πτήσης, ενώ ο προθώρακας και ο μεταθώρακας είναι μικροί και στενά ενωμένοι με το μεσοθώρακα. Το κεφάλι είναι ευκίνητο. Οι [[Σύνθετος οφθαλμός|σύνθετοι οφθαλμοί]] είναι καλά αναπτυγμένα και αποτελούνται από πολλά ομματίδιαοφθαλμίδια. Σε μερικά είδη οι οφθαλμοί είναι τόσο μεγάλοι, πως οι δυο ενώνονται στο μέτωπο. Οι [[πόδι (έντομα)|ταρσοί]] είναι σχεδόν πάντα πενταμερείς. Τα [[πόδι (έντομα)|πόδια]] μπορούν να είναι αρπακτικού τύπου. Η κοιλία συνίσταται αρχικά από ένδεκα ουρομερέςουρομερή, αλλά κατά κανόνα φαίνονται μόνο τέσσερα ή πέντε από αυτά. Από το τελευταίο απέμεινε μόνο ο πρωκτός και ως κοιλιακά εξαρτήματα δυο κέρκοι. Στα αρσενικά το όργανο οχείας, ο φαλλός, εκφύεται στην κάτω πλευρά της κοιλίας μεταξύ του ένατου και δέκατου ουρομερούς, το θηλυκό γενετικό άνοιγμα μεταξύ όγδοου και ένατου ουρομερούς .
 
Γραμμή 52:
 
==Νύμφες==
Οι νύμφες των διπτέρων είναι ελεύτερεςελεύθερες, δηλαδή οι νύμφες δείχνουν πιαπλέον τα περιγράμματα του ενήλικου, όχι όμως σε όλες τα ταξινομικές ενότητες. Στα Brachycera οι νύμφες βρίσκονται μέσα σε ένα καλά σκληρυμένο προνυμφικό δερμάτιο, το λεγόμενο πουπάριο (Εικ. 21).
 
==Βιολογία==
Γραμμή 86:
Επτά είδη διπτέρων καταγράφονται στην [[Κόκκινη Λίστα της IUCN]] γιατί έχουν πια εξαφανισθεί ή απειλούνται με εξαφάνιση.
 
Τα δίπτερα έχουν τεράστια σημασία για τους ανθρώπους. Μερικά είδη μεταδίδουν νοσήματα στον άνθρωπο ή στα κατοικίδια ζώα, όπως η [[μαλάρια]] στον άνθρωπο ή ο [[καταρροϊκός πυρετός]] στα πρόβατα. Παραπάνω μερικά είδη χρησιμοποιούν τον άνθρωπόάνθρωπο και διάφορα ζώα ως ξενιστή προκαλώντας την [[μύαση]] (Εικ. 18). Τα φυτοφάγα είδη προκαλούν τεράστιες ζημιές στην γεωργία, ιδιαίτερα τρυπώνοντας φρούτα και ρίζες. Πολλά είδη είναι ενοχλητικά.
 
Στην άλλη πλευρά τα δίπτερα βοηθούν στην επικονίαση και τέτοιων φυτών, που δεν επισκέπτονται από τις μέλισσες. Παίζουν σημαντικό ρόλο στις [[τροφική αλυσίδα|τροφικές αλυσίδες]] και βοηθούν στην αποσύνθεση οργανικών ουσιών. Μερικά είδη χρησιμοποιούνται στο έλεγχο παρασίτων με βιολογικά μέσα (οι [[συρφίδες]] τρέφονται με αφίδες). Έμμεσα ωφελούν οι άνθρωποι στη επιστήμη. Το πιο σπουδαίο ζώο στη έρευνα της Γενετικής είναι η [[δροσόφιλα]] (drosophila melanogaster). Η ποιότητα νερού ελέγχεται μεταξύ άλλων με προνύμφες διπτέρων. Πρόσφατα χρησιμοποιούνται και προνύμφες ορισμένων ειδών για την φροντίδα πληγών στην ιατρική ([[:en:Maggot therapy]]).
 
==Γεωγραφική εξάπλωση και βιότοποι==
Συναντούμε τα δίπτερα σε όλες τις ηπείρους και στην [[Ανταρκτική]]. Η μεγαλύτερη ποικιλία ειδών παρουσιάζεται στις τροπικές ζώνες. Η άπτερη μύγα Mormotomyia hirsuta ξέρουμε μόνο από μια σχισμή σε ένα βράχο της [[Κένυα]], αντίθετα η κοινή μύγα έχει σχεδόν παγκόσμια διανομή.
 
Οι προνύμφες αναπτύσσονται στο νερό ή σε πολύ υγρό μέχρι υγρό έδαφος, ως [[ενδοπαράσιτο|ενδοπαράσιτα]] σε άλλα ζώα, ή ορύσσουν σε φυτικό ιστό. Δεν τα συναντούμε σε ξηρούς τόπους. Μερικά είδη αντέχουν νερά υψηλής αλμυρότητας. Την προνύμφη της ''Ephydra brucei'' συναντούμε σε ζεστές πηγές μέχρι 44 βαθμούς Κελσίου, και η προνύμφη της ''Helaeomyia petrolei'' αναπτύσσεται σε λακούβεςλακκούβες πετρελαίου. Για την νύμφωση τα υδρόβια είδη κατά κανόνα αφήνουν το νερό. Τα ακμαία πάντα ζουν στην ξηρά.
{|style ="float: right; border:solid 1px; margin-right:1em; font-size:90%;line-height:50%; width: 30em;"
|-
Γραμμή 120:
==Παρατηρήσεις στην εξέλιξη και ταξινομία==
Ενώ το πιο παλαιό ευρήματα της τάξεως βρέθηκαν στην [[Τριαδική περίοδος|Μέσω Τριαδική]], υποτίθεται πως τα δίπτερα αποσπάστηκαν πια στην [[Πέρμια περίοδος|Πέρμια]] από κοινούς προγόνους με τα [[μηκόπτερα]]. Μια πτέρυγα ενός είδους που ονομάστηκε ''Permotipula patricia''
βρέθηκε στην [[Πέρμια περίοδος|Πάνω Πέρμια]] της [[Αυστραλία]]ς και κατατασσόταν παλαιότερα στα δίπτερα, τώρα θεωρείται να ανήκει στα μηκόπτερα. Στην Κατω Τριαδική υπάρχουν πια πολλά διάφορα είδη της υποτάξης Nematocera. Η ουσιαστική ακτινωτή προσαρμοστική κλαδογένεση έγινε στη [[Κρητιδική περίοδος|Κρητιδική]] σε [[συνεξέλιξη]] με τα [[αγγειόσπερμα]] και τα [[θυλαστικόθηλαστικό|θυλαστικάθηλαστικά]].
 
Από την νεύρωση των πτερύγων προκύπτει μια στενή συγγενία της τάξης των δίπτερων με τα [[μηκόπτερα]]. Τα χαρακτηριστικά των προνύμφων όμως βάλει τα δίπτερα στα [[σιφωνάπτερα]]. Άλλοι εντομολόγοι υποστηρίζουν πως τα σιφωνάπτερα σχετίζονται πιο στενά με τα μηκόπτερα παρά με τα δίπτερα. Οπωσδήποτε οι τρεις τάξεις δίπτερα, σιφωνάπτερα και μηκόπτερα συνοψίζονται ως αντλιοφόρα, που μαζί με [[τριχόπτερα]] και [[λεπιδόπτερα]] κατατάσσονται στις πανορποειδήπανορποειδείς τάξεις. Η σημερινή ευρέως αποδεκτή άποψη για της ταξινομικές σχέσεις συγγενών τάξεων απεικονίζεται στον Πιν. 1. Μερικά στοιχεία υποστηρίζουν και στενές σχέσεις μεταξύ δίπτερα και [[στρεψίπτερα]].
 
Τα δίπτερα διαιρούνται σε δυο υποτάξεις, τα Brachycera με κοντές κεραίες (με το πολύ πέντε μέρη) όπως ή μύγα και τα πιο αρχέγονα Nematocera με μακρύτερες κεραίες με τουλάχιστον έξι άρθρα όπως το κουνούπι. Υπάρχουν υποψίες πως τα Nematocera δεν είναι μονοφυλετικά, δηλαδή δεν έχουν άμεσο κοινό πρόγονο. Μια παλαιότερη πιο διαφοροποιημένη διαίρεση των διπτέρων δεν αποδέχεται σήμερα γενικά. Στην Ευρώπη προτείνονται επτά ινφρατάξεις για τα ευρωπαϊκά Nematocera<ref name="FE Nem"/> και για τα Brachycera 94 οικογένειες χωρίς ινφρατάξεις ή υπεροικογένειες.<ref name="FE Brach"/>
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Δίπτερα"