Πατριαρχικό Τυπογραφείο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Templar52 (συζήτηση | συνεισφορές)
Νέα σελίδα: Το '''Πατριαρχικό Τυπογραφείο''' ήταν το επίσημο όργανο του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Οικουμενικ...
 
Templar52 (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Προσθ.+ πηγές
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Patriarch Gregory V of Constantinople.JPG|thumb|right|200px|Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε']]
Το '''Πατριαρχικό Τυπογραφείο''' (''Πατριαρχικόν Τυπογραφείον''), ήταν το επίσημο όργανο του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Οικουμενικού Πατριαρχείου]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] το οποίοπου ιδρύθηκε περί τα τέλη του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]] και συνέχισε τη λειτουργία του μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]].
 
== Ίδρυση - λειτουργία ==
Την απόφαση της ίδρυσης τυπογραφείου για τις ανάγκες του οικουμενικού θρόνου έλαβε ο [[Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄]] κατά την πρώτη περίοδο της πατριαρχίας του (1797 - 1798), ο οποίος και υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της αναβάθμισης της παιδείας του υπόδουλου ελληνισμού. Στην αρχή το εν λόγω τυπογραφείο δεν είχε ομαλή πορεία, πέφτοντας πολλές φορές σε μαρασμό είτε από την κατά καιρούς αδιαφορία ορισμένων κύκλων του Πατριαρχείου, είτε και από τις γενικότερες συνθήκες που επικρατούσαν στη Κωνσταντινούπολη κυρίως σε θέματα που είχαν να κάνουν περισσότερο με την τυπογραφία, την έκδοση αλλά και την διάθεση των βιβλίων.
 
Σύμφωνα με την ιδρυτική πράξη τα πρώτα αναγκαία κεφάλαια συγκεντρώθηκαν από ιδιώτες προσκείμενους στο Φανάρι ενώ οι τυπογραφικές εργασίες είχαν ανατεθεί στον Αρμένιο τυπογράφο της Πόλης τον Ιωάννη Πογώς. Παράλληλα δε, είχε σταλεί μεγάλος αριθμός συστατικών επιστολών σε άλλα ορθόδοξα Πατριαρχεία καθώς και μητροπόλεις για τα μέτρα που α έπρεπε να λάβουν αναφορικά με την διακίνηση των διαφόρων εκδόσεων στις περιφέρειες δικαιοδοσίας τους.
 
Το πρώτο έντυπο που τυπώθηκε από το Πατριαρχικό Τυπογραφείο ήταν η "''Εγκύκλιος προς τους κατοίκους των Ιονίων Νήσων''" του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ το [[1798]], αν και χρονολογούνται το ίδιο έτος άλλες τρεις εκδόσεις μεταξύ των οποίων και η "Χριστιανική Απολογία" του Αθανάσιου Πάριου. Στην αρχή υπήρξαν φιλόδοξα σχέδια με σημαντικό αριθμό εκδόσεων, όμως με την απομάκρυνση του Γρηγορίου του Ε΄ το 1798 και κυρίως μετά το 1801, το τυπογραφείο άρχισε να υπολειτουργεί. Σημειώνεται μάλιστα πως αν και ακολούθησαν ακόμα και σουλτανικά διατάγματα που επικύρωναν την λειτουργία του και ενίσχυαν την ανταγωνιστικότητά του, απαγορεύοντας παράλληλα την εισαγωγή ξένων βιβλίων, αυτά δεν επέφεραν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, λόγω ακριβώς του μεγάλου κόστους.
 
Τον Μάιο του [[1813]] όταν πατριάρχης ανέλαβε ο [[Κύριλλος ΣΤ΄]] και διαπίστωσε ότι το τυπογραφείο είχε πλέον ερημωθεί, σε συνεργασία με την Σύνοδο, τους επιτρόπους και τους Έλληνες προύχοντες της Κωνσταντινούπολης αποφασίστηκε να δοθεί η λειτουργία του εργολαβικά σε ιδιώτες προσκείμενους στο Πατριαρχείο και τιτλούχους της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, όπου τελικά και ανέλαβαν ο Κωνσταντίνος Κορρέσιος και ο Αλέξανδρος Αργυράμος. Τα επιτυχή αποτελέσματα εκ του διορισμού αυτούαυτών άρχισαν να διαφαίνονται από το [[1815]]. Πέντε όμως χρόνια όμως αργότερα, το [[1820]], ο Κορρέσιος αποφάσισε να παραιτηθεί λόγω των πολλών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε το τυπογραφείο, που ίσως αυτό να οφειλόταν στην μεγαλόπνοη έκδοση "''Κιβωτός της Ελληνικής Γλώσσης''" που άρχισε το 1816 και μέχρι το 1820 είχε συμπληρωθεί ο πρώτος τόμος.
 
Παράλληλα όμως η όξυνση των σχέσεων του Πατριαρχικού κύκλου με τους πρωτεργάτες του Νεοελληνικού διαφωτισμού, που άρχισε να σημειώνεται κατά τα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια αποφασίστηκε τελικά να δοθεί νέος ρόλος στο πατριαρχικό τυπογραφείο, δηλαδή ν΄ αποτελέσει περισσότερο εκδοτικό κέντρο του Γένους, παρά ωςαποκλειστικά μόνο εκκλησιαστικό. Έτσι καθορίστηκε οι νέες εκδόσεις να φέρουν τον τίτλο "''Εν τω του Γένους Ελληνικώ Τυπογραφείω''". Η αλλαγή αυτή της ονομασίας και του προσανατολισμού συμπίπτει ιστορικά με την τρίτη πατριαρχία του Γρηγορίου του Ε΄, στη ποιο κρίσιμη περίοδο του πατριαρχείου από τηςτην Άλωσης[[Άλωση της Κωνσταντινούπολης]].
 
Τελικά η μεγάλη αναστάτωση που προκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη η [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] με επακόλουθο τις σφαγές και τις διώξεις του ευρισκομένου εκεί ελληνικού στοιχείου από τους Τούρκους, δεν άργησαν οι τελευταίοι να εισβάλλουν στο τυπογραφείο και να καταστρέψουν το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού του.<br />
Παραμένοντας έτσι στη συνέχεια για δέκα χρόνια κλειστό επαναλειτούργησε όταν πλέον η Ελλάδα είχε ανακηρυχθεί ανεξάρτητο Βασίλειο. Το γεγονός αυτό ουσιαστικά διαφοροποίησε και το ρόλο του Πατριαρχικού Τυπογραφείου που μέχρι τότε θεωρούταν ο αποκλειστικός "ελεύθερος τυπογραφικός" θεσμός του Ελληνισμού της διασποράς.
 
== Πηγές ==
* "Πεντακόσια Χρόνια Έντυπης Παράδοσης του Νέου Ελληνισμού (1499-1999)" - Βουλή των Ελλήνων 1999, σελ.31-32.
 
[[Κατηγορία: Οικουμενικό Πατριαρχείο]]