Θειόλες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
[[File:Mercapto Group General Formulae.png|thumb|120px|right|Γενικός τύπος θειόλης. Με μπλε παρουσιάζεται η υδροθειομάδα.]]
Στην [[Οργανική Χημεία]] ως '''θειόλες''' αναφέρονται οι [[οργανικές ενώσεις]] που περιέχει μια (τουλάχσιστον) '''υδροθειομάδα''' ('''-SH'''), συνδεμένες με [[άτομο]] [[άνθρακας|άνθρακα]] και εφόσον η υδροθειομάδα είναι η '''κύρια''' [[χαρακτηριστική ομάδα]] της ένωσης. Έτσι, π.χ. το [[2-υδροθειοπροπανικό οξύ]] (CH<sub>3</sub>CH(SH)COOH), που περιέχει υδροθειομάδα, '''δεν''' θεωρείται θειόλη, αλλά [[καρβοξυλικά οξέα|καρβοξυλικό οξύ]] (και πιο συγκεκριμένα [[υδρθειοξέα|υδροθειοξύ]]), διότι η κύρια χαρακτηριστική του ομάδα είναι το [[καρβοξύλιο]] (-COOH).
Ως χαρακτηριστική ομάδα, το υδρόθειο έπεται για χαρακτηρισμό ως κύρια χαρακτηριστική ομάδα του καρβοξυλίου (-COOH), των άλλων όξινων ομάδων, όπως της [[σουλφοξυομάδα|σουλφοξυομάδας]] (-SO<sub>3</sub>H), των [[εστέρες|εστερομάδων]], των [[αμίδια|αμιδομάδων]], των [[ακυλαλογονίδια|αλακυλομάδων]], του [[νιτρίλιο|νιτριλίου]] (-CN),
του [[καρβονύλιο|καρβονυλίου]] (>CO) και αντίστοιχων ομάδων που περιέχουν άλλα στοιχεία και πολλαπλούς δεσμούς ταυτόχρονα και του [[αλκοόλες|υδροξυλίου]]. Προηγείται όμως όλων των υπόλοιπων χαρακτηριστικών ομάδων.
Πρόκειται για μια κατηγορία οργανικών ενώσεων του [[θείο|θείου]]. Οι θειόλες θεωρούνται ότι είναι τα θειούχα ανάλογα των σλκοολών. Άλλωστε και ετυμολογικά η λέξη «θειόλη», προέρχεται από το πρόθεμα «θείο» και την κατάληξη «όλη», και σύμφωνα με τη χημική ορολοηία σημαίνει «αλκοόλη που περιέχει θείο αντί οξυγόνου.».
Πολλές θειόλες έχουν έντονες οσμές που θυμίζουν αυτή του [[σκόρδο|σκόρδου]]. Οι θειόλες (συνήθως η [[μεθανοθειόλη]]) χρησιμοποιούνται ως οσμοθετικές ενώσεις, δηλαδή ενώσεις που προστίθενται σε άοσμες ενώσεις ή μίγματα, όπως το [[υγραέριο]], το [[φυσικό αέριο]] ή το [[φωταέριο]], ώστε η χαρακτηριστική οσμή να προειδοποιεί για τυχόν υπάρχουσα διαρροή, και να αποφεύγονται έτσι, κατά το δυνατό, τα σχετικά ατυχήματα.
Επίσης οι θειόλες αναφέρονται συχνά και με την ονομασία '''μερκαπτάνες'''<ref name=Patai>Patai, Saul “The chemistry of the thiol group” Saul Patai, Ed. Wiley, London, 1974. ISBN 0-471-66949-0.</ref><ref name="CremlynAn">R. J. Cremlyn “An Introduction to Organosulfur Chemistry” John Wiley and Sons: Chichester (1996). ISBN 0-471-95512-4.</ref>. Η λέξη προέρχεται από τη [[λατινική γλώσσα|λατινική]] έκφραση ''«mercurium captans»'', που σημαίνει «συλλαμβάνοντας [[υδράργυρος|υδράργυρο]]»<ref name="ReferenceA">''Oxford American Dictionaries'' ([[Mac OS X Leopard]]).</ref>, γιατί οι θειόλες έχουν την τάση να παράγουν παράγωγα με ενώσεις του υδραργύρου<ref>"Mercaptan" (ethyl thiol) was discovered in 1834 by the Danish professor of chemistry [[William Christopher Zeise]] (1789-1847). He called it "mercaptan", a contraction of "corpus mercurium captans" (mercury-capturing substance) [p. 88], because it reacted violently with mercury (II) oxide ("deutoxide de mercure") [p. 92]. See:
* Zeise, William Christopher (1834) [http://books.google.com/books?id=1Jc5AAAAcAAJ&pg=PA87#v=onepage&q&f=false "Sur le mercaptan; avec des observations sur d'autres produits resultant de l'action des sulfovinates ainsi que de l'huile de vin, sur des sulfures metalliques"] (On mercaptan; with observations on other products resulting from the action of sulfovinates [typically, ethyl hydrogen sulfate] and oil of wine [a mixture of diethylsufate and ethylene polymers] on metal sulfides), ''Annales de Chimie et de Physique'', '''56''' : 87-97.
* The article in ''Annales de Chimie et de Physique'' (1834) was translated from the German article: W. C. Zeise, [http://books.google.com/books?id=wCUAAAAAMAAJ&pg=PA369#v=onepage&q&f=false "Das Mercaptan, nebst Bemerkungen über einige neue Producte aus der Einwirkung der Sulfurete auf weinschwefelsaure Salze und auf das Weinöl,"] ''Annalen der Physik und Chemie'', '''107''' (27) : 369-431.
* The article in ''Annalen der Physik und Chemie'' (1834) was translated from the original Danish article in: Zeise (1834) "Mercaptanet med Bemaerkninger over nogle andre nye Producter af Svovelvinsyre saltene, som og af den tunge Vinolle, ved Sulfureter," ''Saertskilt aftrykt af det Kongelige Danske Videnskabers Selskabs Skrifter'' (Special issue of the Journal of the Royal Danish Society of Science), 70 pages.
* German translation is reprinted in: W. C. Zeise (1834) "Das Mercaptan, nebst Bemerkungen über einige andere neue Erzeugnisse der Wirkung schwefelweinsaurer Salze, wie auch des schweren Weinöls auf Sulphurete," ''Journal für praktische Chemie'', '''1''' (1) : 257-268, 345-356, 396-413, 457-475.
* Summarized in: Zeise , W. C. (1834), [http://books.google.com/books?id=dmgTAAAAQAAJ&pg=PA1#v=onepage&q&f=false Ueber das Mercaptan] (On mercaptan), ''Annalen der Pharmacie'', '''11''' (1) : 1-10.</ref>.
== Πηγές πληροφόρησης ==
| |||