Ετεροκυκλικές ενώσεις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Vchorozopoulos (συζήτηση | συνεισφορές)
Vchorozopoulos (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Adenin.svg|thumb|right|160px|[[Αδενίνη]], μια ετεροκυκλική ένωση που αποτελεί δομικό συστατικό των [[νουκλεϊκά οξέα|νουκλεϊκών οξέων]]]]
 
Σύμφωνα με τον ορισμό της [[IUPAC]], '''ετεροκυκλικέςΕτεροκυκλικές''' ονομάζονται οι κυκλικές [[χημική ένωση|χημικές ενώσεις]] των οποίων ο δακτύλιος περιέχει [[άτομο|άτομα]] τουλάχιστον δύο διαφορετικών [[χημικό στοιχείο|χημικών στοιχείων]], σύμφωνα με τον ορισμό της [[IUPAC]].<ref>[[IUPAC Gold Book]] [http://goldbook.iupac.org/H02798.html ''heterocyclic compounds'']</ref><ref>
A. D. McNaught, A. Wilkinson, ''IUPAC. Compendium of Chemical Terminology'', 2η έκδοση, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 1997. XML on-line corrected version: http://goldbook.iupac.org (2006-) created by M. Nic, J. Jirat, B. Kosata; updates compiled by A. Jenkins. [http://goldbook.iupac.org/H02798.html IUPAC Gold Book: heterocyclic compounds]</ref> Κατ'Σε αντιδιαστολή, οι κυκλικές χημικές ενώσεις των οποίων ο δακτύλιος περιέχει αποκλειστικά άτομα ενός και μόνο στοιχείου ονομάζονται '''ομοκυκλικές''' ή '''ισοκυκλικές'''.<ref>[http://goldbook.iupac.org/H02843.html IUPAC Gold Book: homocyclic compounds]</ref><ref>Ο όρος ισοκυκλικές χρησιμοποιείται επί χρόνια περισσότερο στην ελληνική βιβλιογραφία, αν και ο όρος «ομοκυκλικές» είναι ακριβέστερος.</ref>.
 
Παρ' όλο που υπάρχουν και ανόργανες ετεροκυκλικές ενώσεις (δείτε παρακάτω), οι περισσότερες, οι πιο γνωστές και οι πιο χρήσιμες είναι οι οργανικές. Και επειδή, στην οργανική ένωση, η ύπαρξη ατόμων και άλλων χημικών στοιχείων, εκτός του [[άνθρακας|άνθρακα]] και του [[υδρογόνο|υδρογόνου]] στην ένωση, θεωρείται συχνά ότι αντικαθιστούν άτομα άνθρακα ή και υδρογόνου, και γι' αυτό τα άτομα αυτά ονομάζονται «ετεροάτομα». Έτσι, η έννοια των «ετεροατόμων» έχουν την έννοια των ατόμων που δεν είναι του άνθρακα ή του υδρογόνου. Είναι, ωστόσο, δυνατό μια ένωση να περιέχει δακτύλιο από ένα είδος ετεροατόμων, οπότε είναι ομοκυκλική. Η IUPAC συνιστά τη χρήση της [[ονοματολογία ετεροκυκλικών ενώσεων|συστηματική ονοματολογία Hantzsch-Widman]], για την ονοματοδοσία των ετεροκυκλικών ενώσεων, για μονοκυκλικές ενώσεις με μέχρι και δεκαμελή δακτύλιο. Υπάρχουν επίσης μερικές ετεροκυκλικές ενώσεις με εμπειρικές ή ημιεμπιρικές ονομασίες, που διατηρούνται επίσημα. Τέλος, οι υπόλοιπες ονομάζονται σύμφωνα με την [[ονοματολογία αντικατάστασης]], δηλαδή παίρνουν τη συστηματική ονομασία των αντίστοιχων ομοκυκλικών ενώσεων και τα ετεροάτομα τοποθετούνται μπροστά, με τους αριθμούς θέσης τους (αν απαιτείται), ως υποκαταστάτες.
Οργανικοί ετεροκυκλικοί δακτύλιοι, ιδιαίτερα αυτοί που περιέχουν άτομα [[άζωτο|αζώτου]], [[οξυγόνο|οξυγόνου]] και [[θείο|θείου]], απαντώνται συχνά σε ενώσεις βιολογικής προέλευσης όπως τα [[νουκλεϊκά οξέα]], [[πρωτεϊνογενετικά αμινοξέα]], [[υδατάνθρακες]], [[αλκαλοειδή]] και φυσικές [[χρωστική ουσία|χρωστικές]]. Έχουν μεγάλη σημασία για τις επιστήμες της [[χημεία|χημείας]], [[βιοχημεία|βιοχημείας]], [[βιολογία|βιολογίας]] και [[φαρμακολογία|φαρμακολογίας]].
 
ΟργανικοίΟι ετεροκυκλικοίοργανικές δακτύλιοι,ετεροκυλικές ενώσεις ιδιαίτερα αυτοί που περιέχουν άτομα [[άζωτο|αζώτου]], [[οξυγόνο|οξυγόνου]] και [[θείο|θείου]], απαντώνται συχνά σε ενώσεις βιολογικής προέλευσης όπως τα [[νουκλεϊκά οξέα]], [[πρωτεϊνογενετικά αμινοξέα]], [[υδατάνθρακες]], [[αλκαλοειδή]] και φυσικές [[χρωστική ουσία|χρωστικές]]. Έχουν μεγάλη σημασία για τις επιστήμες της [[χημεία|χημείας]], [[βιοχημεία|βιοχημείας]], [[βιολογία|βιολογίας]] και [[φαρμακολογία|φαρμακολογίας]].
 
Ο κλάδος της χημείας που ασχλείται με τις ετεροκυκλικές ενώσεις ονομάζεται [[ετεροκυκλική χημεία]], και ασχολείται με τη σύνθεση, τις ιδιότητες και τις εφαρμογές των ετεροκυκλικών ενώσεων.
 
== Κατηγορίες ==
Γραμμή 292 ⟶ 296 :
 
== Πηγές ==
*# W. H. Powell, ''Revision of the Extended Hantzsch-Widman System of Nomenclature for Heteromonocycles'', Pure Appl. Chem., 1983, ''55'', 409-416. Copyright 1979 IUPAC. ([http://www.iupac.org/publications/pac/1983/pdf/5502x0409.pdf PDF]).
*# [http://www.acdlabs.com/iupac/nomenclature/79/r79_13.htm Συστάσεις ονοματολογίας IUPAC, 1979 και 1993]
<!--# Καραγκιοζίδη Σ. Πολυχρόνη, «Ονοματολογία Οργανικών Ενώσεων στα Ελληνικά & Αγγλικά» Β΄ Έκδοση, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1991<ref>Το βιβλίουβιβλίο του Πολυχρόνη Καραγκιοζίδη είναι σημείο αναφοράς στην ελληνική βιβλιογραφία της οργανικής χημείας. Ένα από τα ελάχιστα προβλήματά του είναι ότι (μέχρι και την 2η έκδοση) δεν λαμβάνει υπ'όψη τις αναθεωρήσεις των κανόνων της IUPAC από το 1983 και έπειτα, επομένως υπάρχουν μερικά (λίγα) σημεία που σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες εμπίπτουν στην "παρωχημένη χρήση".--</ref>.
* Π. Σ. Καραγκιοζίδη, ''Ονοματολογία Οργανικών Ενώσεων'', 2η Έκδοση, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, 1991.
*# M. B. Smith, J. March, ''March's Advanced Organic Chemistry: Reactions, Mechanisms, and Structure'', 6η Έκδοση, Wiley, 2007.
<!-- Το βιβλίου του Πολυχρόνη Καραγκιοζίδη είναι σημείο αναφοράς στην ελληνική βιβλιογραφία της οργανικής χημείας. Ένα από τα ελάχιστα προβλήματά του είναι ότι (μέχρι και την 2η έκδοση) δεν λαμβάνει υπ'όψη τις αναθεωρήσεις των κανόνων της IUPAC από το 1983 και έπειτα, επομένως υπάρχουν μερικά (λίγα) σημεία που σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες εμπίπτουν στην "παρωχημένη χρήση".-->
# Παπαγεωργίου, Β.Π., Εφαρμοσμένη Οργανική Χημεία, Εκδόσεις Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 2005, ISBN 960-260-342-7
* M. B. Smith, J. March, ''March's Advanced Organic Chemistry: Reactions, Mechanisms, and Structure'', 6η Έκδοση, Wiley, 2007.
# SCHAUM'S OUTLINE SERIES, «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ», Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
# «Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας» Ν. Α. Πετάση 1982
# Αναστάσιου Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
# Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, «Γενική Οργανική Χημεία», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1985
# Δημητρίου Ν. Νικολαΐδη, «Ειδικά Μαθήματα Οργανικής Χημείας», ΑΠΘ, θεσσαλονίκη 1983
# Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, Αναστάσιου Βάρβογλη, Φαίδωνα Χατζημηχαλάκη, «Εργαστηριακός Οδηγός», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1986
# Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, Αναστάσιου Βάρβογλη, Δημητρίου Ν. Νικολαΐδη: «Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1985
# Διαδικτυακοί τόποι που αναφέρονται στις «Αναφορές και παρατηρήσεις».
 
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Heterocyclic compound}}
{{Ετεροκυκλικές ενώσεις}}