Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ελλάδα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 6:
Η επιστημονική έρευνα μέχρι εκείνη την εποχή καλλιεργείτο από τα πανεπιστήμια και την [[Ακαδημία Αθηνών]]. Έτσι έχει προηγηθεί στη δεκαετία του 50' η [[Ελληνική Επιτροπή Ατομική Ενέργειας]] (1954) και ακολούθησε του Β.Ι.Ε, το 1959, ο[[Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» | Δημόκριτος]].
===Η προϊστορία===
Το 1947 το Παλάτι και μάλιστα ο τότε διάδοχος[[Παύλος Α΄ της Ελλάδας| Παύλος]], ιδρύει το ''Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα'' με σκοπό την ανάληψη διαφόρων εκπαιδευτικών δράσεων. Σε αυτό συμμετείχαν ανακτορικοί αξιωματούχοι, στελέχη τραπεζών και επιμελητηρίων, και προβεβλημένα δημόσια πρόσωπα. Το περιβάλλον εκέινηεκείνη την εποχή σε [[ΗΠΑ|Αμερική]] και [[Ευρώπη]] ήταν ενθαρρυντικό για την επιστημονική έρευνα, ενώ Έλληνες επιστήμονες εξέφραζαν εκκλήσεις για την οργάνωση επιστημονικών φορέων στην Ελλάδα, οι οποίοι θα ενθάρρυναν τον επαναπατρισμό τους και ταυτόχρονα θα ενίσχυαν την εγχώρια έρευνα. Καίριο ρόλο έπαιξε ο [[Γιάγκος Πεσμαζόγλου]], ο οποίος από τα χρόνια των σπουδών του στο Χάρβαρντ οραματιζόταν την ανάπτυξη της έρευνα στην Ελλάδα, αλλά και όταν ήταν Γενικός Διευθυντής στο Υπουργείο Συντονισμού (1951-1955). Προς την κατεύθυνση αυτή κινήθηκε όταν συνέστησε τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας της Ελλάδος, το 1955, με σκοπό την κατάρτιση οικονομοτεχνικών μελετών. Το 1958, ο Πεσμαζόγλου συναντά τον βασιλίαβασιλέα Παύλο και του εκθέτει τις ιδέες του σχετικά με τη σύσταση ενός ερευνητικού κέντρου<ref>ΤριαντάφυλλόςΤριαντάφυλλος Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ.13</ref>.
 
Το δεύτερο πρόσωπο το οποίο συμμεριζόταν τις ιδέες αυτές ήταν ο [[Κωνσταντίνος Δημαράς]], Γενικός Διευθυντής στο Υπουργείο Συντονισμού το 1951 και Γενικός Διευθυντής στο Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.
Επόμενος συνεργάτης στην προσπάθεια αυτή ήταν ο Χαράλαμπος Ποταμιάνος, υποπτέραρχος ε.α. πρώην υπασπιστής του βασιλιά, και μέλος της διοίκησης του ''Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος''. Καταλυτική στάθηκε η συμμετοχή του [[Λεωνίδας Ζέρβας|Λεωνίδα Ζέρβα]], καθηγητή οργανικής χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τότε φιλοξενούμενου ερευνητή στις Η.Π.Α. Ο Πεσμαζόγλου αλληλογραφεί με τον Ζέρβα και του αποστέλλει σχέδια του του Οργανισμού του ιδρύματος και ο Ζέρβας του απαντά με τις παρατηρήσεις του. Ο Πεσμαζόγλου του λέει πως έχουν σαν πρότυπο το ''Kaiser Wilhelm Institut'' ή το'' Centre de la Reaserhe Scientifique'' Μεταξύ αυτών που προσδακά να συμμετάσχουν είναι ο [[Ξενοφών Ζολώτας]], ο [[Κωνσταντίνος Δημαράς]], ο [[Καίσαρ Αλεξόπουλος]], ο [[Ιωάννης Σαρεγιάννης]], ο [[Ευάγγελος Παπανούτσος]] Ο Πεσμαζόγλου, παράλληλα πραγματοποιεί επαφές με τον Waldemar Nielsen εκπρόσωπο του Ford Foundation, με σκοπό την οικονομική ενίσχυση του υπό σύσταση ιδρύματος. H προτεινόμενη αρχική ονομασία του ιδρύματος ήταν ''Ελληνικό Βασιλικόν Ίδρυμα Μεταπανεπιστημιακών Ερευνών <ref>Τριαντάφυλλός Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ.15</ref>
Ο Ζέρβας, απαντώταςαπαντώντας με τη σειρά του, επιλέγει την επωνυμία ''Ίδρυμα Επιστημονικών Ερευνών'', για να υποδηλώσει πως δεν έχει εκπαιδευτικούς σκοπούς, αλλά ασχολείται με την προώθηση πρωτότυπων επιστημονικών ερευνών. Με την πάροδο του χρόνου θα μπορεί να προχωρήσει στη σύσταση ιδιαίτερων ερευνητικών ινστιτούτων.
 
Από τον Απρίλιο μέχρι τις αρχές του θέρους του 1958, τα μηνύματα σχετικά με τη χρηματοδότηση από Αμερικανικά ιδρύματα, (Ford και Rockefeller) είναι θετικά: το πρώτο εξέταζε να εγκρίνει βοήθειβοήθεια ύψους 50.000 δολλαρίωνδολαρίων ετησίως για πέντε χρόνια, ενώ η Αμερικανική Αποστολή έκλεινε προς την καταβολή του ποσού των 100.000.000 δραχμών και άλλων 50.000.000 δραχμών τα επόμενα χρόνια. «Τα ιδρύματα και η επίσημη Αμερική άρχισαν να κατανοούν ότι η επιβίωση του ''ελεύθερου κόσμου'' δεν θα εξασφαλιστεί με την προσέλκυση και εγκατάσταση στην Αμερική όλων των διακεκριμένων επιστημόνων, αλλά ότι πρέπει να καλλιεργηθεί και γηγενής επιστήμη στα άλλα κράτη».<ref>Τριαντάφυλλός Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ.20</ref>
Στις 10 Οκτωβρίου του 1958 ο Αμερικανός πρέσβης επισκέυθηκεεπισκέφθηκε τον βασλιάβασιλιά Παύλο και του ενεχείρησεπαρέδωσε επιστολή με την ανανγγελίααναγγελία της χρηματικής δωρεάς ύψους 100.000.000 δραχμών. Τα χρήματα επενδύθηκαν από το Δ.Σ. του Β.Ι.Ε. σε ομολογίες της [[Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού|Δ.Ε.Η.]] με απόδοση περίπου 8.000.000 δραχμών και από το 1963 έως το 1967 σε αγορά καταστημάτων σε Αθήνα και Πειραιά.<ref>Τριαντάφυλλός Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ. 21</ref>
 
Από τον Απρίλιο μέχρι τις αρχές του θέρους του 1958, τα μηνύματα σχετικά με τη χρηματοδότηση από Αμερικανικά ιδρύματα, (Ford και Rockefeller) είναι θετικά: το πρώτο εξέταζε να εγκρίνει βοήθει ύψους 50.000 δολλαρίων ετησίως για πέντε χρόνια, ενώ η Αμερικανική Αποστολή έκλεινε προς την καταβολή του ποσού των 100.000.000 δραχμών και άλλων 50.000.000 δραχμών τα επόμενα χρόνια.«Τα ιδρύματα και η επίσημη Αμερική άρχισαν να κατανοούν ότι η επιβίωση του ''ελεύθερου κόσμου'' δεν θα εξασφαλιστεί με την προσέλκυση και εγκατάσταση στην Αμερική όλων των διακεκριμένων επιστημόνων, αλλά ότι πρέπει να καλλιεργηθεί και γηγενής επιστήμη στα άλλα κράτη».<ref>Τριαντάφυλλός Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ.20</ref>
Στις 10 Οκτωβρίου του 1958 ο Αμερικανός πρέσβης επισκέυθηκε τον βασλιά Παύλο και του ενεχείρησε επιστολή με την ανανγγελία της χρηματικής δωρεάς ύψους 100.000.000 δραχμών. Τα χρήματα επενδύθηκαν από το Δ.Σ. του Β.Ι.Ε. σε ομολογίες της [[Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού|Δ.Ε.Η.]] με απόδοση περίπου 8.000.000 δραχμών και από το 1963 έως το 1967 σε αγορά καταστημάτων σε Αθήνα και Πειραιά.<ref>Τριαντάφυλλός Σκλαβενίτης, «Ιστορικό σχεδίασμα για την ίδρυση και την πορεία του Ε.Ι.Ε», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: 1958-2008 Ίδρυση-πορεία -προοπτικές, Αθήνα, 2008, σελ.21</ref>
===Η διοίκηση του ιδρύματος===
Το ίδρυμα διοικούνταν όταν συστήθηκε από 15μελές Δ.Σ. Και 5μελή Ε.Ε.Πρόεδρος ήταν ο βασιλιάς, υπάρχουν Α' και Β' αντιπρόεδροι, από τις ηθικές και θετικές επιστήμες, διευθύνων σύμβουλος και έντεκα μέλη. Η θητεία του Δ.Σ ήταν εξαετής και κάθε δύο χρόνια λήγει με κλήρωση η θητεία του 1/3 των μελών, που μπορούν να επανεκλέγονται από τους υπόλλοιπους. Το Δ.Σ συνεδρίαζε μια φόρα κάθε μήνα. Β' Αντιπρόεδρος ήταν ο Ζέρβας και διευθύνων σύμβουλος ο Δημαράς.