Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''μαυσωλείο της [[Αλικαρνασσός|Αλικαρνασσού]]''' θεωρείται ένα τα [[Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου]]. Ήταν ο τάφος του [[Μαύσωλος|Μαύσωλου]], πέρση σατράπη της [[Καρία|Καρίας]]ς.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η δημιουργία του πιο πολυτελούς τάφου στην [[Αρχαιότητα]], του Μαυσωλείου στην Αλικαρνασσό, συνδέεται με έναν βασιλικό έρωτα. Μετά τον ξαφνικό θάνατο του [[σατράπης|σατράπη]] [[Μαύσωλος|Μαύσωλου]] της [[Καρία|Καρίας]]ς, ενός κράτους στα παράλια της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], η περίλυπη χήρα του, βασίλισσα [[Αρτεμισία Β΄ της Καρίας|Αρτεμισία]], έχτισε ένα ταφικό μνημείο ως ένδειξη της αφοσίωσής της. Ακόμα και ο διόλου ρομαντικός συγγραφέας [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος]] συγκινήθηκε από την ιστορία: «Αυτός ο τάφος χτίστηκε για τον [[Μαύσωλος|Μαύσωλο]], τον βασιλιά της [[Καρία|Καρίας]]ς, από τη σύζυγό του [[Αρτεμισία Β΄ της Καρίας|Αρτεμισία]]...[Οι μεγαλύτεροι] καλλιτέχνες [της περιοχής] εργάστηκαν τόσο σκληρά γι` αυτό το έργο, που συγκαταλέχθηκε στα επτά θαύματα... Η βασίλισσα πέθανε, πριν από την αποπεράτωση του οικοδομήματος. Όμως, το έργο δεν εγκαταλείφθηκε, καθώς οι τεχνίτες το θεωρούσαν μνημείο της δικής τους δόξας και δεξιοτεχνίας...».

Το σχετικό απόσπασμα του [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Πλίνιου]], που χρονολογείται στο [[75|75 μ.Χ.]], είναι η πληρέστερη περιγραφή. Ο [[Ρωμαίοι|Ρωμαίος]] συγγραφέας τονίζει ότι για το Μαυσωλείο προσλήφθηκαν τουλάχιστον πέντε κορυφαίοι γλύπτες της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]ς. Τέσσερις γλύπτες, που ο καθένας είχε αναλάβει και από μία όψη του Μαυσωλείου, συναγωνίζονταν για το ποιος θα φιλοτεχνήσει τα πιο όμορφα ανάγλυφα και γλυπτά. Σύμφωνα με τον [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Πλίνιο]], «το μήκος της βόρειας και της νότιας πλευράς είναι εξήντα τρία [ιωνικά] πόδια, η μπροστινή και η πίσω όψη έχουν μικρότερο μήκος, ενώ όλη η περίμετρος ανέρχεται σε τετρακόσια σαράντα πόδια. Το ύψος του είναι σαράντα πόδια και περιβάλλεται από τριαντα έξι κίονες. Οι άνθρωποι καλούν την περιβάλλουσα κιονοστοιχία «πτερό». Ο [[Σκόπας]] εργάστηκε στην ανατολική πλευρά, ο [[Βρύαξης]] στη βόρεια, ο [[Τιμόθεος]] στη νότια και ο [[Λεωχάρης]] στη δυτική... Ένας πέμπτος καλλιτέχνης συμμετείχε στο έργο. Επάνω από το πτερό βρίσκεται μια [[πυραμίδα]], η οποία έχει ύψος ίσο με το χαμηλότερο τμήμα κι αποτελείται από είκοσι τέσσερις βαθμίδες ως την κορυφή. Στην κορυφή βρίσκεται ένα μαρμάρινο τέθριππο, έργο του [[Πύθεος|Πύθεου]]. Μαζί με την προσθήκη στην κορυφή, το όλο έργο έχει ύψος εκατόν σαράντα πόδια...».

Αν και είχε ολοκληρωθεί σχεδόν 20 χρόνια προτού ο [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρος]] κατακτήσει την [[Αλικαρνασσός|Αλικαρνασσό]], η δημιουργική ανάμειξη αρχιτεκτονικών ρυθμών, που χαρακτηρίζει το Μαυσωλείο, αποτελεί πρόδρομο του εκλεπτικισμού της μεταγενέστερης ελληνιστικής περιόδου. Ζωντανό παράδειγμα γόνιμης πολιτισμικής σύνθεσης, οι κύριες επάλληλες «ζώνες» του μνημείου συνδύαζαν στοιχεία των πολιτισμών της [[Λυκία|Λυκίας]]ς, της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]ς και της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]]. Η βάση (πόδιον), το «κάτω μέρος» κατά τον [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Πλίνιο]], είχε ύψος γύρω στα 18 μέτρα και ακολουθούσε τις παραδοσιακές αρχές της αρχιτεκτονικής ταφικών μνημείων της [[Λυκία|Λυκίας]]ς. Πάνω στη βάση στηριζόταν το «δεύτερο τμήμα», δηλαδή ένα περιστύλιο ιωνικού ρυθμού με 36 κίονες, ύψους 12 μέτρων. Η βαθμιδωτή πυραμιδοειδής στέγη αποτελούνταν από 24 μαρμάρινους αναβαθμούς, που κατέληγαν σε μια μικρή ορθογωνική βάση, ύψους 7 μέτρων. Το μαρμάρινο τέθριππο με τον ηνίοχο προσέθετε μερικά μέτρα ακόμα στο συνολικό ύψος.

Δεν ξέρουμε γιατί ο [[Μαύσωλος]] κατασκεύασε έναν τόσο περίτεχνο τάφο. Οι ιστορικοί υποθέτουν ότι επιθυμούσε να αφήσει μετά τον θάνατό του ένα μνημείο που θα πρόβαλλε τον ρόλο του ως ηγεμόνα της [[Αλικαρνασσός|Αλικαρνασσού]], που την έκανε ευημερούσα πόλη της ανατολικής [[Μεσόγειος|Μεσογείου]]. Ως προς την αντοχή του στο χρόνο, το ταφικό αυτό μνημείο ξεπέρασε όλα τα άλλα θαύματα της [[Αρχαιότητα|Αρχαιότητας]]ς, πλην ενός, μέχρι που κατεδαφίστηκε από τους [[Ιωαννίτες]] [[ιππότης|ιππότες]], 1.900 χρόνια μετά την ανέγερσή του.

[[Αρχείο:Horse_Halicarnassus_BM_1002Horse Halicarnassus BM 1002.jpg|right|thumb|140px|Ένας μαρμάρινος ίππος με υπολείμματα από μπρούντζινο χαλινάρι]]

Αν και τον [[13ος αιώνας|13ο αιώνα]] το Μαυσωλείο καταστράφηκε από σεισμό, το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομήματος δεν είχε καταρρεύσει ώς το [[1522|1522 μ.Χ.]], όταν διατάχθηκε η κατεδάφισή του. Ο [[πατήρ Σάββας του ΚαστιλιόνεΚαστιΛυώνε]], ένας [[χριστιανός]] [[μοναχός]] που ζούσε στη γειτονική [[Ρόδος|Ρόδο]], έγραφε ότι ο [[Μέγας Μάγιστρος]] του [[ιπποτικό τάγμα|ιπποτικού τάγματος]] των [[Ιωαννίτες|Ιωαννιτών]] «όπως είναι φυσικό, διάκειται εχθρικά προς την [[Αρχαιότητα]]». Όπως και άλλοι σύγχρονοί τους, ο [[Μέγας Μάγιστρος]] και οι [[ιππότης|ιππότες]] του θεωρούσαν την [[ειδωλολατρική τέχνη]] επικίνδυνη για τη χριστιανική πίστη.

Πενήντα χρόνια αργότερα, ο Κλοντ Γκισάρ από τη [[ΛυόνΛυών]] περιέγραψε πώς οι [[ιππότης|ιππότες]] κονιορτοποίησαν τα γλυπτά και τα μετέτρεψαν σε ασβέστη. Ξήλωσαν πρώτα τα μαρμάρινα σκαλιά της στέγης, ώστε να αποκαλυφθεί το κεντρικό κτίσμα: