Ζακ Καρτιέ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ clean up, replaced: Σεν Μαλό → Σαιν-Μαλό (3) με τη χρήση AWB |
|||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Cartier.png|250px|thumb|right|Φανταστική προσωπογραφία του Ζακ Καρτιέ, φιλοτεχνημένη περί το 1844 από τον Καναδό ζωγράφο [[Τεοφίλ Αμέλ]] (Théophile Hamel: 1817–1870). Δεν είναι γνωστή η ύπαρξη εικόνας του Καρτιέ φτιαγμένη στην εποχή του.]]
Ο '''Ζακ Καρτιέ''' (Jacques Cartier: [[
== Βιογραφία ==
Ο Καρτιέ γεννήθηκε το [[1491]] στο
Τον Καρτιέ παρουσίασε, το [[1532]], στο βασιλέα της Γαλλίας [[Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας|Φραγκίσκο Α΄]] ο τότε ηγούμενος της μονής του [[Μον Σεν Μισέλ]] Ζαν λε Βενέρ (Jean le Veneur). Η συνάντηση αυτή ήταν καθοριστική για την εξερευνητική πορεία του Καρτιέ, καθώς με εντολή του βασιλιά πραγματοποίησε τα ταξίδια του στο Νέο Κόσμο.
Γραμμή 17:
=== Πρώτο ταξίδι ([[1534]]) ===
Το πρώτο ταξίδι του Καρτιέ προς τον Νέο Κόσμο πραγματοποιήθηκε το [[1534]]. Ο Καρτιέ ήλπιζε ότι θα ανακάλυπτε το «Βόρειο Πέρασμα» που θα οδηγούσε στην [[Άπω Ανατολή]]. Στις [[10 Μαΐου]] του [[1534]], ο Καρτιέ έφτασε με δύο πλοία (''Triton'' και ''Goéland'') στις ακτές της [[Νέα Γη|Νέας Γης]], για να εξερευνήσει όλη την περιοχή γύρω από την σημερινή [[Νέα Σκωτία]] και τον κόλπο του [[Άγιος Λαυρέντιος|Αγίου Λαυρεντίου]]. Οι πρώτες του εντυπώσεις από τον Νέο Κόσμο ήταν πολύ αρνητικές. «Μου φαίνεται ότι αυτός είναι ο τόπος που ο Θεός έδωσε στον Κάιν», έγραψε χαρακτηριστικά στα απομνημονεύματά του.
Στις Νήσους των Πτηνών (Îles-aux-Oiseaux), οι άνδρες του σκότωσαν περί τα 1000 πουλιά, κυρίως μεγάλους πιγκουίνους (πρόκειται πλέον για εξαφανισμένο είδος). Ο Καρτιέ συνάντησε επίσης αυτόχθονες [[Μικμάκ]] και [[Ιροκουά|Ιροκέζους]]. Προκειμένου να πείσει τον βασιλιά και τους αριστοκράτες επιχειρηματίες της [[Γαλλία
=== Δεύτερο ταξίδι ([[1535]]–[[1536]]) ===
Ο Καρτιέ απέπλευσε ξανά για τον Νέο Κόσμο στις [[19 Μαΐου]] του [[1535]]. Η αρμάδα του περιελάμβανε τρία πλοία (''Petite Hermine'', ''Emerillon'' και ''Grande Hermine''), εκατόν δέκα άνδρες, τα δύο απαχθέντα αγόρια του [[Ιροκέζοι|ιροκέζου]] αρχηγού Ντονακόνα, και προμήθειες για ένδεκα μήνες. Τα πλοία του εισήλθαν στον ποταμό [[Άγιος Λαυρέντιος|Άγιο Λαυρέντιο]] και έφτασαν μέχρι το [[Ιροκέζοι|ιροκέζικο]] χωριό '''Σταντακόνα''' (σημερινή [[Πόλη του Κεμπέκ]]· στα [[γαλλική γλώσσα|γαλλ.]] είναι γνωστό ως Stadaconé: ''Σταντακονέ''), όπου αφέθηκαν ελεύθερα τα δύο απαχθέντα παιδιά.
Με το μικρότερο από τα τρία πλοία, ο Καρτιέ συνέχισε την εξερεύνηση του ποταμού, και στις [[2 Οκτωβρίου]] του [[1535]] έφτασε στο [[Ιροκέζοι|ιροκέζικο]] χωριό '''Χοσελάγκα''' (σημερινό [[Μόντρεαλ]]). Το χωριό αυτό ήταν πολύ μεγαλύτερο από το Σταντακόνα. Περισσότεροι από χίλιοι αυτόχθονες καλωσόρισαν τον [[Γαλλία|γάλλο]] εξερευνητή και τους ναύτες του.
Ο Καρτιέ έμεινε δυο ημέρες στο Χοσελάγκα και στις [[11 Οκτωβρίου]] επέστρεψε στο Σταντακόνα. Επειδή ο χειμώνας πλησίαζε και η πλεύση στον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό]] θα ήταν πιο επικίνδυνη, ο Καρτιέ αποφάσισε να περάσει τον χειμώνα στο Νέο Κόσμο. Τα πλοία του αγκυροβόλησαν κοντά στο Σταντακόνα. Οι άνδρες του Καρτιέ έφτιαξαν ένα πρόχειρο οχυρό στις όχθες του ποταμού και ετοίμασαν παστό κρέας και παστά ψάρια για να έχουν για τον χειμώνα.
Ο χειμώνας ήταν πολύ βαρύς. Τα πλοία τους ακινητοποιήθηκαν στον παγωμένο ποταμό από τον [[Νοέμβριος|Νοέμβριο]] του [[1535]] έως τον [[Απρίλιος|Απρίλιο]] του [[1536]]. Επιπλέον, οι [[Γαλλία|γάλλοι]] ναύτες προσβλήθηκαν από σκορβούτο, με αποτέλεσμα να πεθάνουν είκοσι πέντε απ' αυτούς. Οι υπόλοιποι γλίτωσαν χάρη στους αυτόχθονες, που τους έδειξαν ότι το αφέψημα από λευκό [[κέδρος|κέδρο]] θεραπεύει το [[σκορβούτο]].
Εκείνο τον χειμώνα, ο Καρτιέ άρχισε να γράφει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις, που κυκλοφόρησαν τελικά σε βιβλίο στην [[Γαλλία]] το [[1545]], υπό τον τίτλο ''Σύντομη καταγραφή και περιληπτική αφήγηση του πλου εν έτει 1535 και 1536'' (''Bref récit et succincte narration de la navigation faite en MDXXXV et MDXXXVI'').
Τον Μάιο του [[1536]], ο Καρτιέ απέπλευσε από τον [[Άγιος Λαυρέντιος|Άγιο Λαυρέντιο]] για να επιστρέψει στην [[Γαλλία]]. Μαζί του πήρε δέσμιο τον αρχηγό των [[Ιροκέζοι|Ιροκέζων]] Ντονακόνα, για να αποδείξει στον βασιλιά και τους ευγενείς της [[Γαλλία
=== Τρίτο ταξίδι ([[1541]]–[[1542]]) ===
Γραμμή 39:
Τα πλοία του Καρτιέ έφτασαν στο Σταντακόνα στις [[23 Αυγούστου]]. Όμως, ο Καρτιέ αποφάσισε να μην φτιάξουν νέο καταυλισμό στην ίδια θέση, επειδή η υποδοχή από τους [[Ιροκέζοι|Ιροκέζους]] ήταν μάλλον ψυχρή. Οι [[Γαλλία|Γάλλοι]] προχώρησαν άλλα εννιά μίλια ενάντια στο ρεύμα του ποταμού και αποφάσισαν να στήσουν καταυλισμό στην θέση που σήμερα ονομάζεται Καπ Ρουζ (Cap Rouge, ή «Ερυθρό Ακρωτήριο»). Ο καταυλισμός, που ονομάστηκε '''Σαρλμπούργκ-Ρουαγιάλ''' (Charlesbourg-Royal), οχυρώθηκε με τάφρο και ξύλινα τείχη, και σ' αυτόν εγκαταστάθηκαν περίπου εκατό έποικοι. (Η ακριβής τοποθεσία του καταυλισμού ανακαλύφθηκε μόλις το καλοκαίρι του [[2006]].)
Οι άνδρες του Καρτιέ άρχισαν να συλλέγουν από τους παρακείμενους γκρεμούς κρυστάλλους [[χαλαζίας|χαλαζία]], που νόμιζαν ότι ήταν [[διαμάντι
Στις [[7 Σεπτεμβρίου]], ο Καρτιέ ξεκίνησε με πιρόγες για να εξερευνήσει τον ποταμό [[Άγιος Λαυρέντιος|Άγιο Λαυρέντιο]], αλλά δεν μπόρεσε να πάει πιο δυτικά από το χωριό Χοσελάγκα ([[Μόντρεαλ]]), επειδή έπεσε σε κακό καιρό και επειδή δεν μπορούσε να περάσει στην ρηχή και απότομη κοίτη του ποταμού στα ΝΔ του Χοσελάγκα. Έτσι αναγκάστηκε να επιστρέψει στον καταυλισμό του Σαρλσμπούργκ-Ρουαγιάλ. Όμως, εκεί η κατάσταση είχε αλλάξει προς το χειρότερο.
Τον χειμώνα του [[1541]] με [[1542]], οι [[Ιροκέζοι]] σταμάτησαν να προσφέρουν τρόφιμα στους [[Γαλλία|Γάλλους]]. Σύμφωνα δε με διηγήσεις των πρώτων αποίκων, οι [[Ιροκέζοι]] επιτέθηκαν στον καταυλισμό και σκότωσαν περίπου τριάντα πέντε [[Γαλλία|Γάλλους]] που βρίσκονταν έξω από το οχυρό τους. Ο Καρτιέ, κρίνοντας ότι δεν είχε αρκετούς άνδρες για να παραμείνει και να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του, αποφάσισε να εγκαταλείψει τον Νέο Κόσμο και να επιστρέψει οριστικά στην [[Γαλλία]]. Τα τρία πλοία του, που είχαν παραμείνει, απέπλευσαν τον [[Ιούνιος|Ιούνιο]] του [[1542]], για να φτάσουν στην [[Ευρώπη]] τέσσερις μήνες αργότερα. Κατά τον πλου της επιστροφής, στην [[Νέα Γη]], ο Καρτιέ συνάντησε τον Ζαν-Φρανσουά ντε λα Ροκ ντε Ροβερμπάλ, ο οποίος έρχονταν από την [[Γαλλία]] με τρία πλοία. Ο Καρτιέ αρνήθηκε να επιστρέψει στον «Καναδά» και συνέχισε το ταξίδι της επιστροφής προς την [[Γαλλία]].
Επιστρέφοντας στην [[Γαλλία]], ο Καρτιέ έμαθε ότι ο θησαυρός του ήταν άνευ αξίας. (Από αυτό το γεγονός προήλθε και η [[γαλλική γλώσσα|γαλλική]] παροιμία: «ψεύτικα σαν διαμάντια του Καναδά» (« faux comme diamants de Canada »). Ο Ζαν-Φρανσουά ντε λα Ροκ ντε Ροβερμπάλ εγκατέλειψε τον [[Καναδάς|Καναδά]] τον [[Σεπτέμβριος|Σεπτέμβριο]] του [[1543]].
Ο Καρτιέ έζησε τα τελευταία του χρόνια στο Σαιν Μαλό. Πέθανε το [[1557]] από επιδημία [[πανώλη
== Η κληρονομιά του Καρτιέ ==
Παρότι ο Ζακ Καρτιέ δεν κατάφερε να πλουτίσει από τις ανακαλύψεις του, εντούτοις σήμερα θεωρείται ως ένας από τους πρωτεργάτες της δημιουργίας του [[Καναδάς|Καναδά]]. Άλλωστε, ο ίδιος ο Καρτιέ πρώτος χρησιμοποίησε το όνομα «Καναδάς» για το χωριό Σταντακόνα. Η λέξη αυτή, που στην γλώσσα των [[Ιροκέζοι|Ιροκέζων]], σημαίνει ''καταυλισμός'' ή ''χωριό'', χρησιμοποιήθηκε αργότερα για να περιγράψει τις [[Γαλλία|γαλλικές]] αποικίες στην [[Βόρεια Αμερική|Βόρειο Αμερική]], και κατόπιν τις [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανικές]] αποικίες στον ίδιο χώρο.
Ο Καρτιέ θεωρείται επίσης ότι ήταν εξαιρετικός θαλασσοπόρος για την εποχή του. Οι μόνες απώλειες που είχε ήταν στην ξηρά, από επιδημίες ή από επιθέσεις αυτοχθόνων. Πολύ σημαντικό ήταν και το συγγραφικό έργο του Καρτιέ, χάρη στο οποίο η [[Ευρώπη]] γνώρισε γρήγορα την [[Βόρεια Αμερική|Βόρειο Αμερική]].
Αν και προσπάθησε να δημιουργήσει κάποιες διπλωματικές σχέσεις, η γενικότερη στάση του Καρτιέ απέναντι στους αυτόχθονες της [[Βόρεια Αμερική|Βορείου Αμερικής]] ήταν καχύποπτη έως ρατσιστική. Όμως όλη η [[Ευρώπη]] της εποχής εκείνης αντιμετώπιζε τους αυτόχθονες του Νέου Κόσμου ως απολίτιστους άγριους, χωρίς καμία ανθρώπινη αξία.
| |||