Τεπελένι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Τεπελένι''' ή '''Τεπελένιον''' ([[αλβανικά]]:''Tepelena'', [[τουρκικά]]:''Tepedelen'') είναι η βασική πόλη στην [[Περιφέρεια Τεπελενίου|ομώνυμη]] περιφέρεια στη νότια [[Αλβανία]]. Βρίσκεται στην ανατολική όχθη του ποταμού Βγιόσε (του ελληνικού [[Αώος|Αώου]]). Το όνομά της πόλης σημαίνει "''Λόφος της Ελένης''".

Η τοποθεσία του είναι στρατηγικής σημασίας και 300 μέτρα πάνω από τον ποταμό βρίσκονται τα ερείπια αρχαίας ακρόπολης. Ο [[Αλή Πασάς]] γεννήθηκε στο γειτονικό χωριό [[Χόρμοβο]] ή Χορμόβα. Το [[1847]] ο Βρετανός συγγραφέας [[Έντουαρντ Ληρ]] επισκέφτηκε την πόλη και κατέγραψε τα ερειπωμένα κτήρια.

Το [[196 π.Χ.]] στην περιοχή διεξήχθη μια αποφασιστική μάχη μεταξύ του Ρωμαϊκού στρατού, υπό την ηγεσία του [[Τίτος Φλαμίνιος|Τίτου Φλαμίνιου]], και των Μακεδόνων υπό την ηγεσία του [[Φίλιππος Ε' της Μακεδονίας|Φιλίππου Ε']]. Μετά από μια προσπάθεια για συνθηκολόγηση και μιά αμφίρροπη μάχη τελικά ο Ρωμαϊκός στρατός οδηγήθηκε από έναν βοσκό σε ένα σημείο από όπου μπορούσε να επιτεθεί στους Μακεδόνες και έτσι οι Ρωμαίοι νίκησαν.

Οι [[Βυζαντινή αυτοκρατορία|Βυζαντινοί]] έκτισαν στην περιοχή αμυντικό πύργο ο οποίος επισκευάστηκε από τους Τούρκους τον [[15ος αιώνας|15ο αιώνα]] και αργότερα από τον Αλή Πασά στα μέσα του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]]. Tον Φεβρουάριο του [[1909]] oι [[Νεότουρκοι]] επαναστάτες συναντήθηκαν στο Τεπελένι σε μια προσπάθεια να πάρουν με το μέρος τους τους Αλλβανούς εθνικιστές.

Το [[1920]] ένας σεισμός κατέστρεψε την πόλη, η οποία κτίστηκε εξ'ολοκλήρου. Τότε αναπτύχθηκε μια τοπική παράδοση (μάλλον προληπτική σε τυχόν επανάληψη) που λέει πως αν το Τεπελένι ξεπερνά κάθε φορά τα 100 κτήρια τότε θα καταστρέφεται. Σημειώνεται ότι την ίδια χρονιά 400 Ιταλοί στρατιώτες παραδόθηκαν στους Αλβανούς.

Στις [[7 Απριλίου]] [[1939]] [[Ιταλία|Ιταλικές]] δυνάμεις εισέβαλαν στην Αλβανία όπου και ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας καθώς και του Τεπελενίου. Το τοπικό Ιταλικό στρατόπεδο που δημιουργήθηκε μετατράπηκε από το μεταπολεμικό κομμουνιστικό καθεστώς σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Είχε κακή φήμη για βιαιότητες και αρρώστιες και αναφερόταν ως το "Αλβανικό [[Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν|Μπέλσεν]]", από το ομώνυμο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Έκλεισε στη δεκαετία του '50 μετά από μία επιδημία [[χολέρα|χολέρας]]ς που σκόρπισε το θάνατο σχεδόν σε όλους τους εγκλείστους.

Το [[1997]] το Τεπελένι έγινε κεντρικό σημείο της λαϊκής εξέγερσης εναντίον της κυβέρνησης του [[Σαλί Μπερίσα]]. Μία επιτροπή ανέλαβε τότε τον έλεγχο της πόλης, (Μάρτιος 1997), και απελευθέρωσε από την τοπική φυλακή τον αντιπολιτευόμενο πολιτικό [[Φάτος Νάνο]]. Το κίνημα εκείνο εξαπλώθηκε τον ίδιο μήνα στο [[Αργυρόκαστρο]] ενώ από το Τεπελένι κλάπηκε μεγάλος αριθμός όπλων, του αλβανικού στρατού, τα οποία διανεμήθηκαν στο λαό.

Σήμερα στη πόλη σημαντική τοπική επιχείρηση είναι το τοπικό εργοστάσιο μεταλλικού νερού. Η ποδοσφαιρική ομάδα της πόλης είναι η [[SKΣΚ TepelenaΤεπελένι]].