Ρωμανός Δ΄ Διογένης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

* Καταγωγή και αρχική σταδιοδρομία▼

* Γεννήθηκε το [[1032]] στην [[Καππαδοκία]] και καταγόταν από οικογένεια γαιοκτημόνων. Διακρίθηκε ως στρατιωτικός διοικητής στην υπηρεσία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα και του [[Ισαάκιος Α΄|Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού]]. Μάλιστα το [[1064]] ως διοικητής της Σερδικής ([[Σόφια]]) απώθησε τους [[Πετσενέγοι|Πετσενέγους]] επιδρομείς των [[Βαλκάνια|Βαλκανίων]].▼

* Βασιλεία▼

* Μετά το θάνατο του αυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Ι΄|Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα]], η νεαρή χήρα του Ευδοκία, αποφάσισε να παντρευτεί, παρά τον όρκο της στον άντρα της λίγο πριν πεθάνει να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ. Σύντομα κατόρθωσε να πείσει τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως να την απαλλάξει από τη δέσμευσή της, ενώ ταυτόχρονα επέλεξε ως νέο της σύζυγο έναν ευγενή απόγονο στρατιωτικής οικογένειας από την [[Καππαδοκία]], γενναίο και ικανό στρατηλάτη, ταυτόχρονα όμως ισχυρογνώμονα και συχνά βίαιο, το Ρωμανό Δ΄ Διογένη. Φαίνεται ότι βασικό κριτήριο στην επιλογή του Ρωμανού από την Ευδοκία ήταν όχι μόνο η προσωπικότητα του Ρωμανού, αλλά και η συναίσθηση από πλευράς της, του κινδύνου που αντιμετώπιζε το κράτος υπό την απειλή των εξωτερικών εχθρών του και τη διάλυση του στρατού. ▼

* Υπό διωγμό τον καιρό του Δούκα, ο Ρωμανός είχε αντιληφθεί έγκαιρα τον τουρκικό κίνδυνο. Αμέσως μετά το γάμο και τη στέψη του, ξεκίνησε προσπάθεια ανασυγκρότησης του ρωμαικού στρατεύματος. Ο Ρωμανός για να ενδυναμώσει το ρωμαικό στράτευμα στρατολόγησε, εκπαίδευσε και τοποθέτησε σε όλη την επικράτεια της αυτοκρατορίας, μισθφόρους που συνολικά αριθμούσανε τους 100.000. Οι καταγωγή αυτών ήταν από την Ιβηρία της [[Αρμενία|Αρμενίας]], ήταν [[Σλάβοι]], Τουρκομάνοι, [[Χαζάροι]], [[Γότθοι]], Αλανοί, [[Κουμάνοι]], [[Πετσενέγοι]], [[Φράγκοι (φυλή)|Φράγκοι]] και Νορμανδοί. Σύντομα όμως, έγινε στόχος των αριστοκρατών της Κωνσταντινούπολης, του [[Μιχαήλ Ψελλός|Μιχαήλ Ψελλού]], εκπρόσωπου του κατεστημένου της Πρωτεύουσας, αλλά κυρίως της οικογένειας των Δουκών, που προόριζαν τον ανιψιό του Κωνσταντίνου και γιό της Ευδοκίας, [[Μιχαήλ Ζ΄|Μιχαήλ]] για διάδοχο.▼

* Το [[1068]] και [[1069]] τον βρίσκει να πραγματοποιεί εκστρατείες στα ανατολικά σε αναζήτηση του Τούρκου πολέμαρχου [[Αλπ Αρσλάν]]. Είναι εκπληκτικό το ότι παρά την κακή κατάσταση του στρατού, είχε κάποιες επιτυχίες στα μέτωπα. Παρ’ όλα αυτά δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τους Τούρκους όπως επιθυμούσε, δηλαδή σε μάχη εκ παρατάξεως. Είναι γεγονός ότι βασικός στόχος των Τούρκων ήταν η [[Αίγυπτος]], βάσει θρησκευτικών διαφορών με τους [[Φατιμίδες]], και όχι η Ρωμαική Αυτοκρατορία. Στην πορεία όμως ο Αλπ Αρσλάν αναγκάστηκε για διάφορους λόγους να στραφεί κατά του Ρωμανού, ο οποίος προσπαθούσε να επανακτήσει την [[Αρμενία]] και να εξασφαλίσει τα ανατολικά σύνορα. Διάφορες συμφωνίες που έκαναν είχαν χαρακτήρα προσωρινής εκεχειρίας, μέχρι την αναμενόμενη από τις δύο πλευρές και αναπόφευκτη τελική σύγκρουση. Κάποια στιγμή το [[1070]], ο Ρωμανός χώρισε το στράτευμα σε δύο περίπου ίσα τμήματα, στέλνοντάς το ένα υπό το στρατηγό [[Ιωσήφ Ταρχανειώτης|Ιωσήφ Ταρχανειώτη]] σε χωριστή αναζήτηση του εχθρού. Δυστυχώς το τμήμα αυτό του στρατεύματος εξαφανίστηκε ξαφνικά κοντά στη [[Μελιτηνή]], χωρίς να γίνει ποτέ γνωστό το γιατί. Πιθανότερη εξήγηση είναι ότι επειδή αποτελείτο από ξένους μισθοφόρους, απλά διαλύθηκε μετά την απομάκρυνση από την ηγεσία του Ρωμανού, γιατί οι στρατιώτες ήταν κακοπληρωμένοι.▼

* Η Μάχη του Μαντζικέρτ▼

# Ακόμα και την ύστατη ώρα, το κακό θα μπορούσε να είχε αποσοβηθεί. Ο [[Αλπ Αρσλάν]], για στρατηγικούς λόγους, πρότεινε όρους ειρήνης μάλλον ευνοϊκούς στο Ρωμανό, και τον άφησε ελεύθερο. Στην πρωτεύουσα όμως και πριν την επιστροφή του αυτοκράτορα, οι εχθροί του με αρχηγό τον Ιωάννη Δούκα, και επηρεαζόμενοι από τον [[Μιχαήλ Ψελλός|Μιχαήλ Ψελλό]], με πρόφαση την ήττα του Ρωμανού έστεψαν βασιλέα το [[Μιχαήλ Ζ΄|Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα]]. Απέρριψαν κοντόφθαλμα και ασυζητητί τους όρους του Αρσλάν, πολιτική που καταδεικνύει τόσο την έλλειψη διορατικότητας, όσο και την άσβεστη προσωπική τους φιλοδοξία. Η Ευδοκία εξορίστηκε σε μοναστήρι στην [[Πρίγκηπος|Πρίγκηπο]]. Κατά την επιστροφή του ο Ρωμανός δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Δοκίμασε να ανακαταλάβει το θρόνο του αλλά ηττήθηκε στη μάχη της Αμάσειας από τον ιδιωτικό στρατό του Ιωάννη Δούκα και λίγους μήνες μετά παραδόθηκε στον Ανδρόνικο Δούκα. Συνελήφθη, τυφλώθηκε με βάναυσο τρόπο, εξορίστηκε στην [[Πρώτη (νήσος)|Πρώτη]] της [[Θάλασσα του Μαρμαρά|Προποντίδας]] και τελικά πέθανε λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του, στις [[4 Αυγούστου]] του [[1072]].▼

# Το τέλος▼

# Φόρεσε λοιπόν την πανοπλία του, γύμνωσε το ξίφος εναντίον των εχθρών και σκότωσε πλήθος βαρβάρους και άλλους τόσους έτρεψε σε φυγή<ref>[[Μιχαήλ Ψελλός]], Χρονογραφία κεφ. έκτον εδ. 22</ref> . Εν συνεχεία όμως εκείνοι, που έβαλλαν εναντίον του, τον αναγνώρισαν και τον περικύκλωσαν∙ τότε πληγωμένος γλιστράει από το άλογο και πιάνεται αιχμάλωτος.<ref>Ο [[Μιχαήλ Ατταλειάτης]], (χ.χ.Βασιλικών) αναφέρει, ότι ο Ρωμανός, τραυματισμένος στο χέρι και πεσμένος από το άλογο, εξακολούθησε να μάχεται ώσπου πιάστηκε αιχμάλωτος.</ref> Ο Βασιλιάς των Ρωμαίων οδηγείται [[δορυάλωτος]] στους εχθρούς και το στράτευμα διαλύεται. Λίγοι ήταν αυτοί που διέφυγαν.<ref>Ανάμεσα στις προσωπικότητες που μετείχαν στη μάχη ήταν ο Ανδρόνικος Δούκας που ήταν επικεφαλής της αυτοκρατορικής φρουράς, εχθρικός, όπως όλοι οι Δούκες, προς τον Ρωμανό, υπήρξε ο πρώτος που εγκατέλειψε τον αγώνα την κρίσιμη στιγμή επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη αφού προηγουμένως στάθμευσε στα κτήματά του στη [[Βιθυνία]] για να συναντήσει τον πατέρα του. Ατταλειάτης σσ.161-62, Σκυλίτσης σ.149 </ref> και οι περισσότεροι είτε πέρασαν δια στόματος μαχαίρας είτε αιχμαλωτίσθηκαν.<ref>Μετάφραση χωρίου (22) Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Τάκης Ιατρού, Γιώργος Κιτόπουλος, περ. «Κοχλίας» αρ. 2, Ιανουάριος 1946</ref>▼