Αποδόμηση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

Με τον όρο "αποδόμηση" εννοείται η λεπτομερής ανάγνωση κειμένων με στόχο την υπόδειξη ότι κάθε δεδομένο κείμενο, αντί να είναι ένα ενωμένο όλο, έχει αδιάλλακτα αντιφατικά νοήματα. Όπως ο J. Hillis Miller, διαπρεπής Αμερικανός που εξάσκησε την αποδόμηση, έχει εξηγήσει σε ένα δοκίμιό του <ref>"Stevens' Rock and Criticism as Cure" (1976)</ref>, "αποδόμηση δεν είναι το να αποσυναρμολογήσεις τη δομή ενός κειμένου, αλλά μία υπόδειξη ότι το ίδιο το κείμενο έχει αποσυναρμολογήσει τον εαυτό του. Αυτό που φαίνεται ως η συμπαγής του βάση δεν είναι βράχος, αλλά αέρας". Η αποδόμηση ορίζει το κείμενο ως κάτι το νόημα του οποίου γνωρίζεται μόνο μεσω διαφοράς. Η γλώσσα είναι αυθαίρετη· οι αξιώσεις και προθέσεις ενός κειμένου για αλήθεια υπονομεύονται από τις ίδιες του τις αντιφάσεις· το νόημα είναι εντέλει ακαθόριστο. Ο σκοπός της αποδόμησης είναι ότι επιτρέπει να δει κανείς μέσα από την υποτιθέμενη σταθερότητα του νοήματος ενός κειμένου· το νόημα του κειμένου δεν είναι πεπερασμένο· στενή προσοχή στο παιχνίδι της γλώσσας αποφέρει τέρψη. Ο Ντεριντά ανάπτυξε τον όρο "αποδόμηση" για να συνδεθεί με τη [[Φαινομενολογία]], τη δομική γλωσσολογία, την πολιτική, την αισθητική, το φεμινισμό και τη [[λογοτεχνία]] της δεκαετίας του '60, και η χρησιμότητα του όρου έχει έκτοτε διευρυνθεί. Ο αποδομισμός, επίσης, συνδέεται με την κριτική παράδοση της ερμηνευτικής επιστήμης αφού μεταχειρίζεται την ερμηνεία κειμένων και της έμφυτης κριτικής καθώς υποδεικνύει αντιφάσεις που ήδη λειτουργούν μέσα στο κείμενο.

* Οι ψυχαναλύσεις των [[Σίγκμουντ Φρόιντ]] και Ζακ Λακάν ήταν σημαντικές για την εξέλιξη της αποδόμησης: ''πολλά σημαντικά κείμενα της αποδόμησης αναφέρονται σε μεγάλο βαθμό στο Φρόιντ.

* Ο Ντεριντά αναφέρει το [[Φρειδερίκος Νίτσε|Νίτσε]] σαν πρόδρομο της αποδόμησης στο ''Έμβολα: τα ύφη του Νίτσε''.

* Ο [[γλωσσολογικός Στρουκτουραλισμός|στρουκτουραλισμός]] του [[Φερντινάντ ντε Σωσσύρ]] και άλλες μορφές μεταστρουκτουραλισμού που εμφανίστηκαν την ίδια εποχή με την αποδόμηση (όπως το έργο του Μορίς Μπλανσό, του [[Μισέλ Φουκώ]], του Λουί Αλτουσσέρ, του Ζακ Λακάν, κτλ.), παρείχε το πνευματικό κλίμα στο οποίο γεννήθηκε η αποδόμηση. Σε πολλές περιπτώσεις, συγγραφείς αυτής της κατηγορίας ήταν στενοί φίλοι, συνεργάτες ή αλληλογράφοι με τον Ντεριντά.

* Οι ιδέες του [[Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ|Χέγκελ]] για το ''απόλυτο'' (''Das Absolute'') και την ''άρση'' (''Aufhebung'') είναι άμεσα και ρητά συγγενείς με την ντεριντιανή έννοια της ''διαφωράς'' (''différance''), τη βασική θεωρητική βάση της αποδόμησης.<ref>Derrida, J., 2002. Positions. Translated by A. Bass. 2nd ed. introduction by C. Norris. London & New York: Continuum. p. 38.</ref>

 

=== Σημειώσεις ===

 

==Παραπομπές==

{{reflist|2}}

 

== Δικτυακοί τόποι ==