Τζον Ρωλς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ επιμέλεια |
|||
Γραμμή 78:
Ο Ρωλς υποστηρίζει ότι το καθήκον της ιδιότητας του πολίτη - το καθήκον, δηλαδή, να παρέχουμε προς τους άλλους, λόγους που κατανοούνται αμοιβαία ως τέτοιοι - βρίσκει εφαρμογή μέσα σε εκείνο που αποκαλούσε «δημόσια πολιτική αγορά». Η αγορά αυτή εκτείνεται από τα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησης - για παράδειγμα τους ανώτατα νομοθετικά και δικαστικά σώματα της κοινωνίας - μέχρι την βάση όπου οι πολίτες διαπραγματεύονται αποφάσεις ποιους να ψηφίσουν στα νομοθετικά σώματα ή πώς να ψηφίσουν στα δημόσια δημοψηφίσματα. Οι πολιτευτές πρέπει επίσης, όπως πίστευε, να αποφεύγουν να καπηλεύονται τις μη δημόσιες θρησκευτικές ή ηθικές πεποιθήσεις των υποστηρικτών τους.
Το ιδανικό του δημόσιου λόγου εξασφαλίζει την κυριαρχία των δημόσιων πολιτικών αξιών - ελευθερία, ισότητα και ακριβοδικεία ή επιείκεια - η οποία λειτουργεί ως το θεμέλιο του φιλελεύθερου κράτους. Τι συμβαίνει όμως με την δικαιολόγηση των αξιών αυτών; Αφού κάθε τέτοια δικαιολόγηση εξάγεται αναγκαστικά από τις βαθιές (θρησκευτικές ή ηθικές) μεταφυσικές δεσμεύσεις μας οι οποίες θα ήσαν εύλογα απορριπτέες, ο Ρωλς ισχυρίζεται ότι οι δημόσιες πολιτικές αξίες μπορούν να δικαιολογηθούν μόνον ιδιωτικά από ατομικούς πολίτες. Η δημόσια φιλελεύθερη πολιτική αντίληψη και οι συνοδευτικές της αξίες μπορούν και επιβεβαιώνονται δημοσίως (για παράδειγμα, στις δικαστικές απόψεις και τα προεδρικά διαγγέλματα), αλλά όχι οι εμβριθείς δικαιολογήσεις τους. Η δικαιολόγηση αποτυγχάνει σ' αυτό που ο Ρωλς
Μια τέτοια συναίνεση αναγκαστικά εξαιρεί κάποια δόγματα, όπως όσα είναι «παράλογα», κάτι που μας προκαλεί να αναρωτηθούμε ποια είναι η άποψη του Ρωλς για τα δόγματα αυτά. Ένα παράλογο ή μη εύλογο περιεκτικό δόγμα είναι τέτοιο υπό την έννοια ότι είναι ασύμβατο με το καθήκον της ιδιότητας του πολίτη [«πολιτιότητα» είναι όρος αδόκιμος στα ελληνικά]. Αυτό είναι ένας τρόπος να πούμε ότι ένα παράλογο δόγμα είναι ασύμβατο με τις θεμελιώδεις πολιτικές αξίες τις οποίες προστατεύει μια φιλελεύθερη θεωρία της δικαιοσύνης - της ελευθερίας, της ισότητας και της ακριβοδικείας. Έτσι, μια απάντηση στο ερώτημα τι λέει ο Ρωλς για αυτά τα δόγματα είναι «τίποτα». Εν πρώτοις, το φιλελεύθερο κράτος δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον εαυτό του σε άτομα (για παράδειγμα, στους θρησκευτικούς φονταμενταλιστές) που υποστηρίζουν τέτοια δόγματα, αφού κάθε τέτοια δικαιολόγηση διεξάγεται, όπως σημειώσαμε, με όρους αντιθετικών ηθικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων οι οποίες αποκλείονται από τον δημόσιο πολιτικό λόγο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, στόχος του ρωλσιανού έργου είναι κυρίως να διαπιστωθεί αν η φιλελεύθερη αντίληψη της πολιτικής νομιμότητας είναι εσωτερικά συνεκτική ή όχι και το έργο αυτό πραγματοποιείται από τον προσδιορισμό του είδους των λόγων που επιτρέπονται σε άτομα αφοσιωμένα στις φιλελεύθερες αξίες να χρησιμοποιούν στους διαλόγους, τις διαπραγματεύσεις και τα επιχειρήματά τους με άλλα γύρω από τα πολιτικά ζητήματα. Το ρωλσιανό έργο θέτει τον στόχο αυτό, εξαιρώντας από την φροντίδα δικαιολόγησης των φιλελεύθερων αξιών τα πρόσωπα που δεν πιστεύουν ή δεν είναι τουλάχιστον ευεπίφορα προς αυτές. Φροντίδα του Ρωλς είναι εάν η ιδέα της πολιτικής νομιμότητας που υλοποιείται με όρους καθήκοντος της ιδιότητας του πολίτη και της αλληλοδικαιολόγησης μπορεί ή όχι να λειτουργήσει ως μια μορφή βιώσιμης μορφής δημόσιου λόγου, εν όψει του θρησκευτικού και ηθικού πλουραλισμού των σύγχρονων δημοκρατικών κοινωνιών - και όχι η αρχική δικαιολόγηση αυτής της αντίληψης περί πολιτικής νομιμότητας.
| |||