Απελευθέρωση της Αθήνας (1944): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με τη λέξη '''Απελευθέρωση''' συνηθίζεται ο χαρακτηρισμός της εκκένωσης της Ελληνικής πρωτεύουσας από τα [[Βέρμαχτ|γερμανικά στρατεύματα]], γεγονός που έλαβε χώρα στις [[12 Οκτωβρίου]] του [[1944]] και θεωρείται ως επίσημη λήξη της [[γερμανική κατοχή|κατοχικής περιόδου]]. Σε αντίθεση, πάντως, με τις υπόλοιπες χώρες, στην Ελλάδα δεν εορτάζεται η απελευθέρωση, αλλά η έναρξη του [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|πολέμου]] (''[[28 Οκτωβρίου|28η Οκτωβρίου]] [[1940]]''). Αντίθετα, η ημερομηνία της Απελευθέρωσης περνά, σχετικά απαρατήρητη.<ref>"''Μια ελληνική παραδοξότητα''", Τ. Κατσιμάρδος στο "''Έθνος της Κυριακής''" [[19 Οκτωβρίου]] [[2014]], "''ΙΣΤΟΡΙΑ, 70 χρόνια, Απελευθέρωση Αθήνας, η μεγάλη εβδομάδα 12-18 Οκτωβρίου 1944''", σελ. 64</ref>

 

Την ιστορική εκείνη ημέρα, ο Αθηναϊκός λαός παρακολούθησε την κατάθεση στεφάνου από τον επικεφαλής των αποχωρούντων Γερμανών μαζί με τον κατοχικό (διορισμένο) [[Δήμαρχος|δήμαρχο]] στο [[Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη|μνημείο του άγνωστου στρατιώτη]]. Όταν οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το χώρο της [[Πλατεία Συντάγματος|Πλατείας Συντάγματος]], το πλήθος ποδοπάτησε το στεφάνι και στη συνέχεια εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξέσπασαν σε αλαλαγμούς χαράς, γιορτάζοντας τη μεγάλη στιγμή που περίμεναν να έλθει τριάμισι ολόκληρα χρόνια.

 

Σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαικές χώρες όπου άμεσα υπήρξε μαζική άνευ δίκης τιμωρία των δοσίλογων, στην Αθήνα επικράτησε τάξη και ησυχία. Όπως πιστοποιεί και έγγραφο της βρετανικής Force 133 τη νύχτα της 12ης Οκτωβρίου: ''“Απόλυτη ησυχία παντού. Καμία ταραχή και οι δρόμοι σχεδόν άδειοι. Ο ΕΛΑΣ και άλλα όργανα περιπολούν με τάξη”''.<ref>[http://tvxs.gr/news/san-simera/68-xronia-apo-tin-apeleytherosi-tis-athinas-toy-menelaoy-xaralampidi 68 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας. Του Μενέλαου Χαραλαμπίδη]</ref>.

Μετά τη συμμαχική [[Απόβαση στη Νορμανδία]] στις [[6 Ιουνίου]] του [[1944]] και ενώ ο [[Κόκκινος Στρατός]] επέλαυνε προς τα [[Βαλκάνια]] είχε καταστεί σε όλους σαφές ότι η απελευθέρωση της [[Ελλάδα]]ς από τα [[Βέρμαχτ|ναζιστικά]] στρατεύματα [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|Κατοχής]] δεν θα αργούσε. Βάσει των συμφωνιών της [[Καζέρτα]]ς και του [[Λίβανος|Λιβάνου]] οι ελληνικές [[Εθνική Αντίσταση|αντιστασιακές]] οργανώσεις και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση είχαν έλθει σε κατ' αρχή συμφωνία για το χειρισμό της κατάστασης μετά την αποχώρηση των γερμανών. Για το σκοπό αυτό έφτασαν μυστικά στο αεροδρόμιο της Νεράϊδας ο υπουργός [[Θεμιστοκλής Τσάτσος]], ο εκπρόσωπος του [[ΚΚΕ]] [[Γιάννης Ζέβγος]], ο στρατηγός [[Παυσανίας Κατσώτας]] και ο ταγματάρχης Οδυσσέας Παπαμαντέλος, προκειμένου να συντονίσουν τις απαιτούμενες ενέργειες για την ομαλή ανάληψη της εξουσίας. Στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων πραγματοποιήθηκαν δυο κύριες συναντήσεις. Η πρώτη έλαβε χώρα στο [[Ψυχικό]] μεταξύ του επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων στρατηγού της αεροπορίας Χέλμουτ Φέλμι και του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η γερμανική πλευρά υποσχέθηκε να απέχει από δολιοφθορές κατά των βασικών υποδομών της Αθήνας όπως το φράγμα της [[Λίμνη του Μαραθώνα|λίμνης του Μαραθώνα]], με αντάλλαγμα την ανεμπόδιστη αποχώρηση των μονάδων τους. Προς επίρρωση της συμφωνίας ο Φελμι δημοσίευσε στον "Ημερήσιο Τύπο" (τη μοναδική εφημερίδα που κυκλοφορούσε στην Αθήνα εκείνη την εποχή) της [[20 Σεπτεμβρίου]] 1944 μια ανακοίνωση όπου διαβεβαίωνε τους Αθηναίους πως καμία πράξη δολιοφθοράς δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί εκ μέρους των γερμανικών στρατευμάτων, με την αυστηρή όμως προϋπόθεση-ειδοποίηση να μην ενοχληθούν. Ωστόσο, πριν λάβουν την εντολή εκκένωσης της πρωτεύουσας, οι S-S προχώρησαν στην εκτέλεση 72 ελλήνων πατριωτών στο [[Δαφνί Αττικής|Δαφνί]], ενώ εξόντωσαν και την ομάδα των συνεργατών-διερμηνέων προκειμένου να μην αποκαλυφθούν λεπτομέρειες των εγκληματικών τους πράξεων.