Μεθυλοπροπάνιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''ισοβουτάνιο'''<ref>Για εναλλακτικές ονομασίες δείτε τον πίνακα πληροφοριών.</ref> είναι [[οργανική ένωση|οργανική]] [[χημική ένωση]], που περιέχει [[άνθρακας|άνθρακα]] και [[υδρογόνο]], με [[χημικός τύπος|χημικό τύπο]] '''C₄H₁₀''', αν και γράφεται συχνά πιο αναλυτικά ως '''(CH₃)₃CH'''. Είναι το [[ισομέρεια|ισομερές θέσης]] του [[βουτάνιο|βουτανίου]]. Είναι το απλούστερο [[αλκάνια|αλκάνιο]] με [[δεσμός άνθρακα - άνθρακα|τριτοταγές άτομο άνθρακα]]. Οι ανησυχίες για την καταστροφή του [[στρατόσφαιρα|στρατοσφαιρικού]] στρώματος [[όζον]]τος από τους [[φθοροχλωράνθρακες]] οδήγησε σε αυξημένη χρήση του μεθυλοπροπανίου ως [[ψυκτικό]] για [[ψυγείο|συστήματα ψύξης]], κυρίως για οικιακά ψυγεία και καταψύκτες, καθώς και ως [[προωθητικό]] [[αερόλυμα|αερολυμάτων]]. Όταν χρησιμοποιείται ως ψυκτικό ή προωθητικό, το μεθυλοπροπάνιο είναι επίσης γνωστό με την [[κώδικας|κωδική]] ονομασία R-600a. Κάποιες φορητές εστίες χρησιμοποιούν ένα [[μίγμα]] μεθυλοπροπανίου και [[προπάνιο|προπανίου]], συνήθως σε αναλογία 80:20<ref>MSR Isopro</ref>. Το ισοπροπάνιο χρησιμοποιείται ακόμη ως μια πρόδρομη ένωση για την [[πετροχημικά|πετροχημική βιομηχανία]], για παράδειγμα στη [[χημική σύνθεση|σύνθεση]] [[2,2,4-τριμεθυλοπεντάνιο]]υ<ref>Patent Watch, July 31, 2006.</ref>. Παράγεται από το [[πετρέλαιο]], το [[φυσικό αέριο]] ή με [[ισομερείωση]] του βουτανίου.

<math>\mathrm{CH_3X + 2Li \xrightarrow{|Et_2O|} CH_3Li + LiX} </math><br /><math>

\mathrm{CH_3CHXCH_3 + CH_3Li2Li \xrightarrow{|Et_2O|} CH_3CH(CH_3)_2CH_3CHLiCH_3 + LiX} </math><br /><math>

<math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2X + Zn + HX \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + ZnX_2}</math><br />ή<br /><math>\mathrm{(CH_3)_3CX + Zn + HX \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + ZnX_2} </math>

<math> \mathrm{4(CH_3)_2CHCH_2X + LiAlH_4 \xrightarrow{} 4CH_3CH(CH_3)_2 + AlX_3 + LiX} </math><br />ή<br /><math> \mathrm{4(CH_3)_3CX + LiAlH_4 \xrightarrow{} 4CH_3CH(CH_3)_2 + AlX_3 + LiX} </math>

<math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2I + HI \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + I_2}</math><br />ή<br /><math>\mathrm{(CH_3)_3CI + HI \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + I_2} </math>

</math><br />ή<br /><math>

<math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2X + 2Li \xrightarrow[-10^oC]{|Et_2O|} (CH_3)_2CHCH_2Li + LiX}</math><br /><math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2Li + H_2O \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + LiOH} </math>

<br />ή<br /><math>\mathrm{(CH_3)_3CX + 2Li \xrightarrow[-10^oC]{|Et_2O|} (CH_3)_3CLi + LiX} </math><br /><math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2Li_3CLi + H_2O \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + LiOH} </math>

<math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2X + Mg \xrightarrow{|Et_2O|} (CH_3)_2CHCH_2MgX}</math><br /><math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2MgX + H_2O \xrightarrow{} CH_3CH(CH_3)_2 + Mg(OH)X} </math>

<math>\mathrm{CH_3CH_2CH_2CH_2COOH + NaOH \xrightarrow{} CH_3CH_2CH_2CH_2COONa + H_2O \xrightarrow{\mathcal{4}} CH_3CH_2CH_2CH_3 + NaHCO_3 \xrightarrow{\triangle} CH_3CH_2CH_2CH_3 + NaOH + CO_2} </math><br />ή<math>\mathrm{CH_3CH_2CH(CH_3)COOH + NaOH \xrightarrow{} CH_3CH_2CH(CH_3)COONa + H_2O \xrightarrow{\mathcal{4}} CH_3CH_2CH_2CH_3 + NaHCO_3 \xrightarrow{\triangle} CH_3CH_2CH_2CH_3 + NaOH + CO_2} </math>

== Φυσικές ιδιότητες και ισομερή ==

Το ισοβουτάνιοχημικά καθαρό μεθυλοπροπάνιο, στις «[[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]]», δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25 °C και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]] είναι [[χρώμα|άχρωμο]] και εξαιρετικά [[ευφλεκτότητα|εύφλεκτο]] [[αέριο]]. Υγροποιείται πολύ εύκολα υπό πίεση, γεγονός που κάνει ευκολότερη τη μεταφορά του.

:1. Έναρξη: Παράγονται [[χημική ρίζα|ελεύθερες ρίζες.]].

<math>\mathrm{(CH_3)_3CH + Cl^\bullet \xrightarrow{} 0,64(CH_3)_2CHCH_2^\bullet + 0,36(CH_3)_3C^\bullet + HCl + 14 kJ} </math> <ref>καθοριστικό ταχύτητας</ref><br /><math>\mathrm{(CH_3)_2CHCH_2^\bullet + Cl_2 \xrightarrow{} (CH_3)_2CHCH_2Cl + Cl^\bullet + 100 kJ} </math><br /><math>\mathrm{(CH_3)_3C^\bullet + Cl_2 \xrightarrow{} (CH_3)_3CCl + Cl^\bullet + 100 kJ} </math>

* Τα [[μεθυλένιο|καρβένια]] (π.χ. [:CH₂]) μπορούν παρεμβληθούν στους δεσμούς C-H και C-C. Π.χ. έχουμε<ref>Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 155, §6.7.3, R = (CH₃)₂CHCH₂CH ή (CH₃)₃CH</sub></ref>:

Το μεθυλοπροπάνιο μπορεί να δώσει αντιδράσεις [[προσθήκηαντιδράσεις προσθήκης|προσθήκης]]ς σε πολλαπλούς δεσμούς κατά την έννοια (CH₃)₃C^δ--H^δ+. Π.χ.<ref>SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999, σελ. 85, §6.3.</ref>:

== ΧρήσειςΕφαρμογές ==

To μεθυλοπροπάνιο χρησιμοποιήθηκε ως [[ψυκτικό]]<ref>"European Commission on retrofit refrigerants for stationary applications" (PDF). Retrieved 2010-10-29.</ref>. Η χρήση του σε ψυγεία άρχισε το [[1993]], όταν η [[Greenpeace]] παρουσίασε το [[πρόγραμμα πράσινης ψύξης]] (''Greenfreeze project'') μαζί με τη [[Γερμανία|Γερμανική]] [[εταιρεία]] Foron<ref>Page - March 15, 2010 (2010-03-15). "GreenFreeze". Greenpeace. Retrieved 2013-01-02.</ref>. Αυτό έγινε χάρη στο γεγονός ότι το χημικά καθαρό μεθυλοπροπάνιο (R-600a), και κάποια ανάλογα μίγματα, έχουν μηδενικό [[δυναμικό καταστροφής στρατοσφαιρικού όζοντος]] και (σχετικά) πολύ χαμηλό [[δυναμικό παγκόσμιας θέρμανσης]] (με τιμή 3,3 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του [[διοξείδιο του άνθρακα|διοξειδίου του άνθρακα]], και έτσι το μεθυλοπροπάνιο (ή και κάποια μίγματά του) μπορεί να εξυπηρετήσει ως ένα λειτουργικό υποκατάστατο για το [[διφθοροδιχλωρομεθάνιο|R-12]], για το [[διφθοροχλωρομεθάνιο|R-22]], για το [[1,1,1,2-τετραφθοραιθάνιο|R-134a]], καθώς και για άλλα ψυκτικά από [[φθοροχλωράνθρακες]] και [[υδροφθοράνθρακες]], σε συμβατικά σταθερά ψυγεία και κλιματιστικά συστήματα.