Πυρίτιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Φυσική παρουσία |
|||
Γραμμή 17:
|λεζάντα2 =Κομμάτι πυριτίου
|ατομικός αριθμός =14
|κατηγορία =
|ομάδα =14
|περίοδος =2
Γραμμή 23:
|σχετική ατομική μάζα =28,0855
|φυσική κατάσταση =στερεό
|ηλεκτρονική διαμόρφωση =<nowiki>[ </nowiki>[[Ne]]<nowiki> ] 3s
|EINECS =
|CAS numb =7440-21-3
|ατομική ακτίνα =132 pm
|ομοιοπολική ακτίνα =111 pm (sp
86,5 pm (sp)
|ακτίνα van der Waals =210 pm
|ηλεκτραρνητικότητα =1,90 (κλίμακα Pauling)
|αριθμοί οξείδωσης =0, ±4
|ενέργειες ιονισμού =786,5 kJ/mole (Si → Si<sup>+</sup> + e<sup>-</sup>)<br />1.577,1 kJ/mole (Si<sup>+</sup> →
|κρυσταλλικό σύστημα =
|κρυσταλλικό πλέγμα =
Γραμμή 39:
|τριπλό σημείο =
|κρίσιμο σημείο =
|πυκνότητα =2.329 kg/m
|ενθαλπία τήξης =
|ενθαλπία εξάτμισης =
|ειδική θερμοχωρητικότητα =19,789 J/(mol·K)
|μαγνητική συμπεριφορά =
|ειδική ηλεκτρική αντίσταση =2,3·10 Ω·m³
|ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα =
|ειδική θερμική αγωγιμότητα =149 W/(m·K)
|σκληρότητα Mohs =7
|σκληρότητα Vickers =
|σκληρότητα Brinell =
Γραμμή 53:
|μέτρο ολίσθησης =
|μέτρο ελαστικότητας όγκου =
|λόγος Poison =0,064 - 0,28
|ταχύτητα του ήχου =
}}
Γραμμή 131:
Η [[Σίλικον Βάλλεϋ]] (''Silicon Valley'', [[κοιλάδα|Κοιλάδα]] Πυριτίου) φέρει το όνομα του πυριτίου από τότε το στοχείο αυτό έγινε η βάση των [[τεχνολογία|τεχνολογιών]] [[ηλεκτρονικός υπολογιστής|ηλεκτρονικών υπολογιστών]] και των συγγενών [[βιομηχανία|βιομηχανιών]]. Άλλες [[γεωγραφία|γεωγραφικές]] τοποθεσίες που έχουν διασυνδέσεις με τις βιομηχανίες αυτές έχουν επίσης ως «συστατικό» της ονομασίας τους τη λέξη ''silicon''. Σχετικά παραδείγματα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα τοπωνύμια: [[Σίλικον Φόρεστ]] (''Silicon Forest'', [[Δάσος]] Πυριτίου) στο [[Όρεγκον]], [[Σίλικον Χιλς]] (''Silicon Hills'', [[λόφος|Λόφοι]] Πυριτίου) στο [[Ώστιν (Τέξας)|Ώστιν]] του [[Τέξας]], [[Σίλικον Σάξονυ]] (''Silicon Saxony'', [[Σαξωνία]] Πυριτίου) στη [[Γερμανία]], [[Σίλικον Βάλλεϋ (Ινδίας)|Σίλικον Βάλλεϋ]] στην [[Ινδία]], [[Σίλικον Μπόρντερ]] (''Silicon Border'', [[σύνορα|Σύνορο]] Πυριτίου) στο [[Μεξικό]], [[Σίλικον Φεν]] (''Silicon Fen'', [[Βάλτος]] Πυριτίου) στο [[Κέιμπριτζ]] της [[Αγγλία|Αγγλίας]], [[Σίλικον Ραουνταμπάουτ]] (''Silicon Roundabout'', Κυκλικός κόμβος Πυριτίου) στο [[Λονδίνο]], [[Σίλικον Γκλεν]] (''Silicon Glen'', [[Λαγκάδι]] Πυριτίου) της Σκωτίας και [[Σίλικον Γκορτζ]] (''Silicon Gorge'', [[Φαράγγι]] Πυριτίου) στο [[Μπρίστολ]] της Αγγλίας.
== Φυσική παρουσία ==
''Δείτε επίσης:'' [[πυριτιούχα ορυκτά]].
[[File:Quartz, Tibet.jpg|thumb|Κρύσταλλος χαλαζία από το Θιβέτ. Αυτό το φυσικό ορυκτό αποτελείται (δομικά) από ένα στερεό (κρυσταλλικό) πλέγμα με τύπο SiO<sub>2</sub>.
]]
Το πυρίτιο αποτελεί το 7<sup>ο</sup> πιο άφθονο χημικό στοιχείο στο [[Σύμπαν]]<ref>[http://education.jlab.org/itselemental/ele014.html Jefferson Lab]</ref>, καθώς και το 27,7%, κατά [[μάζα]], του φλοιού της [[Γη|Γης]] και είναι το δεύτερο (2<sup>ο</sup>) χημικό στοιχείο σε αφθονία στο φλοιό αυτό. Μόνο το οξυγόνο έχει μεγαλύτερη αφθονία<ref>Geological Survey (U.S.) (1975). ''Geological Survey professional paper''.</ref>. Το πυρίτιο συνήθως βρίσκεται σε μορφή σύνθετων πυριτιούχων [[ορυκτό|ορυκτών]], και λιγότερο συχνά με τη μορφή του [[διοξείδιο του πυριτίου|διοξειδίου του πυριτίου]] (SiO<sub>2</sub>), που είναι και το κύριο συστατικό της κοινής [[άμμος|άμμου]]. Οι κρύσταλλοι χημικά καθαρού (στοιχειακού) πυριτίου βρίσκονται πολύ σπάνια στη φύση.
Τα διάφορα πυριτιούχα ορυκτά περιέχουν πυρίτιο, οξυγόνο και δραστικά μέταλλα και συνιστούν περίπου το 90% της μάζας του φλοιού της Γης. Αυτό συμβαίνει χάρη στο δεδομένο ότι οι χαρακτηριστικές για το «εσωτερικό» [[ηλιακό σύστημα]] υψηλές θερμοκρασίες, συνδυάζουν γρήγορα χημικά το πυριτίο και το οξυγόνο, σχηματίζοντας δίκτυα στερεών ενώσεων πυριτίου και οξυγόνου με πολύ μικρή [[πτητικότητα]]. Εφόσον το οξυγόνο και το πυρίτιο είναι τα πιο συνηθισμένα μη αέρια και μη μεταλλικά χημικά στοιχεία στα συντρίμια σκόνης [[υπερκαινοφανής αστέρας|υπερκαινοφανούς αστέρα]], από τα οποία σχηματίστηκε ο [[πρωτοπλανητικός δίσκος]], κατά το σχηματισμό και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματος, σχηματίστηκαν πολλά σύμπλοκα πυριτίου και οξυγόνου που συνενώθηκαν σε μεγαλύτερους πετρώδεις πλανητοειδείς, από τους οποίους σχηματίστηκαν τελικά οι «γήινοι» (εσωτερικοί) πλανήτες. Επίσης, η μήτρα των πυριτιούχων ορυκτών παγίδευσαν και δραστικά μέταλλα, όπως [[αργίλιο]] (Al), [[ασβέστιο]] (Ca), [[νάτριο]] (Na), [[κάλιο]] (K) και μαγνήσιο (Mg) ,αρκετά ώστε να οξειδωθούν. Ύστερα από την απώλεια αρκετών από τα πτητικά αέρια, καθώς επίσης και του [[άνθρακας|άνθρακα]] (C) και του [[θείο|θείου]] (S), μέσω αντιδράσεων με το [[υδρογόνο]] (H), το παραπάνω αναφερόμενο πυριτιούχο μίγμα σχημάτησε το περισσότερο μέρος από το φλοιό της Γης.
Αυτά τα πυριτιούχα ορυκτά είχαν σχετικά μικρή [[πυκνότητα]], σε σύγκριση με το [[σίδηρος|σίδηρο]] (Fe), το [[νικέλιο]] (Νι) και άλλα μέταλλα που δεν αντιδρούν με το οξυγόνο, οπότε στο ρευστό που δημιουργήθηκε στο εσωτερικό της Γης ο σίδηρος, το νικέλιο (και άλλα σχετικά βαριά μέταλλα), που δεν συνδυάστηκαν σε ορυκτά βυθίστηκαν στον πυρήνα του πλανήτη μας, αφήνοντας έναν παχύ μανδύα, μεταξύ φλοιού και πυρήνα, που αποτελείται κυρίως από πυριτιούχα ορυκτά του μαγνησίου και του σιδήρου. Αυτά θεωρείται ότι είναι κυρίως πυριτιούχοι [[περοβσκίτης|περοβσκίτες]], ακολουθούμενοι σε αφθονία από οξείδια μαγνησίου-σιδήρου [[φερροπερίκλασο|φερροπερίκλασα]]<ref>Anderson, Don L. (2007) New Theory of the Earth. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-84959-3, ISBN 0-521-84959-4</ref>.
Παραδείγματα πυριτιούχων ορυκτών στο φλοιό της Γης περιλαμβάνουν τον [[πυρόξενος|πυρόξενο]], τον [[αμφίβολος|αμφίβολο]], τους [[μαρμαρυγίες]] τους [[άστριοι|άστριους]], Αυτά τα ορυκτά υπάρχουν σε πηλούς και διαφόρους τύπους [[πέτρωμα|πετρωμάτων]], όπως ο [[γρανίτης]] και ο [[ψαμμίτης]]. Στο φλοιό, το πυρίτιο υπάρχει ακόμη σε ορυκτά που περιέχουν πολύ καθαρό διοξείδιο του πυριτίου (SiO<sub>2</sub>) σε διαφόρες κρυσταλλικές μορφές [[χαλαζίας|χαλαζία]] (με τις παραλλαγές του όπως είναι ο [[χαλαζίας#Καπνίας|καπνίας]], ο [[αμέθυστος]], ο [[αχάτης]], ο [[χαλκηδόνιος]], ο [[οπάλιος]], το [[φυσικό κρύσταλλο]], ο [[πυριτόλιθος]] και ο [[ίασπις]]), Οι κρύσταλλοι αυτοί έχουν ως εμπερικό τύπο το διοξείδιο του πυριτίου, αλλά δεν αποτελούνται από ξεχωριστά μόρια διοξειδίου του πυριτίου, με την έννοια στερού [[Διοξείδιο του άνθρακα|διοξειδίου του άνθρακα]] (CO<sub>2</sub>). Αντίθετα, το διοξείδιο του πυριτίου αποτελείται δομικά από ένα στερεό δίκτυο από πυρίτιο και οξυγόνο σε τρισδιάστατους κρυστάλλους, όπως συμβαίνει και με το [[διαμάντι]]. Λιγότερο καθαρή μορφή υαλώδους οξειδίου του πυριτίου αποτελεί ο [[οψιδιανός]]. Βιογενικό διοξείδιο του πυριτίου βρίσκεται στα [[διάτομα]], στα [[ακτινόζωα]] και στους πυριτιούχους [[σπόγγος|σπόγγους]].
Το πυρἰτιο είναι επίσης το κύριο συστατικό πολλών [[μετεωρίτης|μετεωριτών]] και συστατικό των [[τεκτίτης|τεκτιτών]], ενός πυριτιούχου ορυκτού με πιθανή προέλευση από τη [[Σελήνη]], ή, αν προέρχεται από τη Γη, που έχει υποστεί την επίδραση ασυνήθιστων θερμοκρασιών και πιέσεων, όπως για παράδειγμα από τη σύγκρουση πετρωμάτων με κάποιο μετεωρίτη που έπεσε.
== Παρασκευές ==
| |||