Γαλαξίδι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Γαλαξείδι''' (ή '''Γαλαξίδι''') είναι παραθαλάσσια κωμόπολη με 1.718 κατοίκους της περιοχής [[Παρνασσίδα|Παρνασσίδας]] του [[Νομός Φωκίδας|νομού Φωκίδας]], έδρα του ομώνυμου Δήμου. Βρίσκεται στηνστη Βόρειαβόρεια ακτή του [[Κορινθιακός Κόλπος|Κορινθιακού κόλπου]] και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά του κόλπου της [[Ιτέα Φωκίδος|Ιτέας]]. Είναι αρκετά γνωστό για τηντη ναυτιλία που είχε αναπτύξει τον προηγούμενο αιώνα καθώς και για τηντη γραφικότητα του. Γι'αυτό και το καλοκαίρι προσελκύει αρκετό κόσμο.

Κατά την περίοδο της αρχαιότητας, η περιοχή του Γαλαξειδίου κατοικήθηκε από τους Οζολούς ή Εσπέριους [[Λοκροί|Λοκρούς]] τον [[8ος αιώνας π.Χ.|8ο αιώνα π.Χ]]. ΣτηνΣτη συγκεκριμένη θέση υπήρχε η αρχαία πόλη Χάλαιον ή Χάλειον. Το Χάλαιον ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις αφού εκεί υπήρχε το ιερό του Απόλλωνα. Οι κάτοικοι του ασχολούνταν κυρίως με τηντη ναυτιλία και συνεπώς με το εμπόριο. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει μυκηναϊκό χωριό στην ευρύτερη εποχή καθώς και διάφορες επιγραφές. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ερείπια των τειχών υπάρχουν ακόμα.

Τον [[8ος αιώνας|8ο αιώνα]] εμφανίζεται, μετά από αιώνες απουσίας, ένα μικρό χωριό, αυτή τη φορά με την ονομασία Γαλαξείδι. Μέχρι τον [[10ος αιώνας|10ο αιώνα]] το Γαλαξείδι έχει καταφέρει να αναπτύξει σε σημαντικό βαθμό τηντη ναυτιλία του. Δυστυχώς η ανάπτυξη της πόλης δεν διήρκησεδιήρκεσε πολύ αφού κατά την περίοδο της βασιλείας του [[Κωνσταντίνος Ρωμανός|Κωνσταντίνου Ρωμανού]] το Γαλαξείδι κυριεύτηκε δύο φορές, με δραματικές συνέπειες για τους κατοίκους, από τους [[Βούλγαροι|Βούλγαρους]]. Οι συμφορές για την πόλη του Γαλαξειδίου δεν τελειώνουν εδώ. Το [[1054]] μια επιδημία αφάνισε πολλούς κατοίκους ενώ το [[1064]] μια επιδρομή των Ούζων είχε ως αποτέλεσμα τηντη βίαιη εκδίωξη τους από την πόλη για δύο ολόκληρα χρόνια. Το [[1147]] το Γαλαξείδι λεηλατήθηκε για ακόμη μια φορά, αυτή τη φορά όμως το σύνολο των κατοίκων εγκατέλειψε οριστικά την πόλη.

Κατά τον [[12ος αιώνας|12ο αιώνα]] το Γαλαξείδι υπαγόταν στηνστη Διοίκηση της [[Ήπειρος|Ηπείρου]] και πολύ πιθανόν στον [[Λέων Σγουρός|Λέοντα Σγουρό]] του [[Ναύπλιο|Ναυπλίου]]. Εκείνη την εποχή πολλές οικογένειες ευγενών έφυγαν από την [[Κωνσταντινούπολη]] και εγκαταστάθηκαν στο Γαλαξείδι<ref>Τέτοιες οικογένειες ήταν οι: Λογοθέτη, Καβάσιλα, Κατζούλη και Μπεσίρη</ref>. Η περίοδος αυτή διακρίνεται από μία γοργή ανάπτυξη στηνστη ναυτιλία. Οι Γαλαξειδιώτες με την υποστήριξη του αυθέντη Θεοδώρου και του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με άλλες περιοχές της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]]. Τελικά η ακμή του Γαλαξειδίου τέλειωσε απότομα το [[1296]] δηλαδή έτος θανάτου του [[Ιωάννης Παλαιολόγος|Ιωάννη Παλαιολόγου]], ο οποίος βοηθούσε συστηματικά την πόλη. Επί [[Ανδρόνικος Γ'|Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου]], το Γαλαξείδι βρίσκεται κάτω από την εξουσία του [[Δουκάτο των Αθηνών|Δουκάτου των Αθηνών]]. Η Βυζαντινή εποχή κλείνει οριστικά το [[1446]] όταν το Γαλαξείδι και τα [[Άμφισσα|Σάλωνα]] περιέρχονται στους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]].

Το [[1655]] στον [[Κορινθιακός Κόλπος|Κορινθιακό]] και Πατραϊκό κόλπο λυμαινόταν ο Ντουρατζίμπεης, ο οποίος ήρθε σε σύγκρουση με τους Γαλαξειδιώτες για ασήμαντη αφορμή. Η ναυμαχία που ακολούθησε κατέληξε στηνστη συντριβή του Ντουρατζίμπεη, ορκίστηκε όμως να πάρει εκδίκηση. Το [[Πάσχα]] του ίδιου χρόνου επιτέθηκε αιφνιδιαστικά και κυρίευσε το Γαλαξείδι. Αυτή η συμφορά είχε ως αποτέλεσμα την φυγή των κατοίκων του Γαλαξειδίου στα βουνά και συγκεκριμένα στα Πεντεόρια. Επέστρεψαν στο ερειπωμένο Γαλαξείδι μόνο μετά τον θάνατο του Ντουρατζίμπεη το [[1669]].

Η ακμή στηνστη ναυτιλία ξεκίνησε την περίοδο [[1720]]-[[1730]], εποχή δηλαδή αμέσως μετά που πραγματοποιήθηκε η [[συνθήκη του Πασάροβιτς]] ([[1718]])<ref>Με τηντη συγκεκριμένη συνθήκη οι Τούρκοι ήταν αναγκασμένοι να επιτρέπουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στο Ιόνιο και στον Κορινθιακό κόλπο</ref>. Το [[1774]], ύστερα από την [[Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή]], τα περισσότερα Γαλαξιδιώτικα πλοία σήκωσαν Ρώσικη σημαία. Μία μεγάλη μορφή του αγώνα της Ανεξαρτησίας διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στην ανάπτυξη της ναυτιλίας, ο [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (Πρεσβύτερος)|Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος]]. Ο Παπαδιαμαντόπουλος είχε συγκεντρώσει τη διακίνηση του εμπορίου της [[Πελοπόννησος|Πελοποννήσου]] και όλης της Δυτικής Ελλάδας. Για να απελευθερωθεί από το [[Μεσολόγγι|Μεσολογγίτικο]] ναυτικό άρχισε τηντη ναυπήγηση πλοίων στο Γαλαξείδι. Το [[1803]] ο Γαλαξιδιώτικος στόλος αριθμούσε<ref>Σύμφωνα με υπόμνημα που υπέβαλε ο [[Αδαμάντιος Κοραής]] στο "Σύλλογο των παρατηρητών των Ανθρώπων" στο [[Παρίσι]]</ref> 50 πλοία. Τα συνηθέστερα εμπορικά λιμάνια των Γαλαξιδιώτικων πλοίων ήταν: η [[Μασσαλία]], η [[Κωνσταντινούπολη]] και διάφορα άλλα λιμάνια της [[Ισπανία|Ισπανίας]] και της [[Ιταλία|Ιταλίας]].

Οι πρώτες διαβουλεύσεις για την έναρξη της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης]] στο Γαλαξείδι είχαν ξεκινήσει από τις αρχές [[Μάρτιος|Μαρτίου]], ύστερα από πρωτοβουλία του [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (Πρεσβύτερος)|Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου]]. Σε αυτή πήραν μέρος, ο [[Σαλώνων Ησαΐας|επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας]], ο [[Οδυσσέας Ανδρούτσος]], ο [[Πανουργιάς]], ο [[Γιάννης Γκούρας]] και οι πρόκριτοι της περιοχής. Στις [[26 Μαρτίου]] σώμα 300 ανδρών αναχώρησε για την [[Άμφισσα]]. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν η πρώτη πόλη της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]] που ύψωσε τηντη σημαία της Απελευθέρωσης. Οι πλοίαρχοι και οι έμποροι<ref>Αυτοί ήταν οι: Κωνσταντής & Σπυρίδων Δεδούσης, Δρόσος Βλαμής, Ηλίας Φούντας, Γεώργιος Αλύκουρης, Ανδρέας Καμμένος, Δημήτριος Μουλδής, Ανδρέας Λουκέρης, Δημήτριος Μπακογεωργάκης, Δημήτριος Ανάτσιτος και η οικογένεια Λογοθέτη</ref> προσέφεραν αμέσως τα πλοία τους υπέρ της πατρίδος ενώ πολλοί Γαλαξιδιώτες<ref>Οι Γαλαξιδιώτες αγωνιστές στο Χάνι της Γραβιάς ήταν οι: Καπετάν Γιάννης Μητρόπουλος, Νικόλαος Κύρκος, Μιχάλης Ραυτόπουλος, Φίλης Ζυγούρης, Βασίλειος Ζεγκίνης, Δημήτριος Πρεβεζάνος, Χριστόφορος Μπεσίρης, Λουκάς Σταύρος, Παναγιώτης Νίκος, Νικόλαος Μιχαλόπουλος, Σπύρος Βλαχοθανάσης, Χαράλαμπος Ανάγνος, Γεωργάκης Μπόκολος, Νικόλαος Κοτσιάνος, Ευστράτιος Αργαλιτός, Γιάννης Κορφιάτης, Αγγελής Τσιπούρας, Μήτρος Κολομπιώτας, Γιάννης Μπαμπάτσικας, Νικήτας, Στάθης Σκέτος, Ψιλοθεοχάρης, Κωνσταντίνος Παπαντώνης, Θανάσης Μυλωνάς ή Βλασσόπουλος, Μήτρος Τσαπλαρής, Κωνσταντίνος Μπούδρης, Αναγνώστης Χαλέτσος και Τσίτσος Σταματοδήμος</ref> έσπευσαν να πολεμήσουν στο [[Χάνι της Γραβιάς]]. Μάλιστα για να ενισχύσουν περισσότερο την επανάσταση εξέδωσαν ένα είδος εφημερίδας<ref>περιοδικό «Πανδώρα» ΙΘ΄, επιστολή [[Κωνσταντίνος Σάθας|Σάθα]]</ref>, την πρώτη της επανάστασης, η οποία αργότερα ονομάστηκε ψευτοεφημερίδα λόγω των υπερβολών της. Το σίγουρο είναι ότι η προσφορά της πόλης του Γαλαξειδίου στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν.

Στις [[8 Σεπτεμβρίου]] [[1821]] απέπλευσε για τον Κορινθιακό κόλπο ο στόλος του Ισμαήλ Μπέη Γιβραλτάρ με 30 οπλισμένα μπρίκια και 2 φρεγάτες. Στις [[22 Σεπτεμβρίου]], ένα αγγλικό πλοίο οδήγησε στο Γαλαξείδι τον τούρκικο στόλο. Οι Γαλαξιδιώτες μαζί με 200 άντρες του Πανουργιά αμύνονταν σθεναρά. Τη νύχτα όμως οι άντρες του [[Πανουργιάς|Πανουργιά]] υποχώρησαν αφού δεν είχαν την απαραίτητη εμπειρία να αντιμετωπίσουν τους ναυτικούς κανονιοβολισμούς. Οι κάτοικοι βλέποντας το ρήγμα στην άμυνα της πόλης αλλά και την ανεπάρκεια των μαχητών εγκατέλειψαν το Γαλαξείδι. Το πρωί της [[23 Σεπτεμβρίου|23ης Σεπτεμβρίου]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] εισέβαλαν στην πόλη και την κατέστρεψαν. Μέσα στο λιμάνι βρήκαν 90 πλοία, τα 13 από αυτά ήταν πολεμικά ενώ τα υπόλοιπα μικρά εμπορικά. Σύμφωνα με τους ιστορικούς οι πιθανότητες να σωθεί το Γαλαξείδι ήταν ελάχιστες αφού έπεσε θύμα των πρώτων πολιτικών διενέξεων. Η καταστροφή οφείλεται στην αδράνεια των Γαλαξειδιωτών αλλά και στηνστη συμφεροντολογική τακτική των πολιτικών της εποχής.

Το Γαλαξείδι, όπως και οι άλλες ελληνικές πόλεις, απέστειλε πολλούς νέους στο μέτωπο<ref>Σύμφωνα με έρευνες οι νεκροί της περιόδου [[1940]]-[[1944]] ήταν οι εξής: Σωτήριος Λογοθέτης, Γεώργιος Τσαναής, Χρήστος Μαρδάκης, Χαράλαμπος Αλικάρης, Θεοφάνης Ταμπακόπουλος, Παντελής Χαρδαβέλλας, Δημήτριος Παναγιωτόπουλος, Χαράλαμπος Χαλδεάκης, Ιωάννης Κουρεντής, Ηλίας Πετραντζάς, Σπυρίδων Στίγκας, Ηλίας Καραλής, Μιχαήλ Λογοθέτης, Ανδρέας Αγγουράς, Γρηγόριος Ανδρώνος, Ηλίας Δεβιτάρης, Δημήτριος Ζήσιμος, Δημήτριος Κατσάτσος, Νικόλαος Νικολάου, Γεώργιος Κωστέλλος, Σπυρίδων Παπαπέτρος, Ηλίας Μητρόπουλος, Δημήτριος Χατζής, Ευθύμιος Φουρνέλης, Ευθύμιος Περδικούλης, Γιάννης Κουτσοπέταλος, Οδυσσεύς Ποντίκας, Δημήτριος Πορτούλας, Ευστάθιος Χατζής, Ηλίας Γαλάνης, Τριαντάφυλλος Ξηρός, Γεώργιος Πλατής, Ιωάννης Μητρόπουλος και Δημήτριος Χαλδεάκης. </ref>. Τα πρώτα κατοχικά στρατεύματα εγκαταστάθηκαν στις [[15 Μαΐου]] του [[1941]] και γρήγορα κατέλαβαν το παρθεναγωγείο, το δημοτικό σχολείο, την οικία Κουτσουλιέρη, την οικία Δροσοπούλου καθώς και την οικία Πλατώνη. Στην πλειονότητα τους οι στρατιώτες ήταν [[Ιταλοί]] αφού τηντη διοίκηση της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]] είχαν αναλάβει οι Ιταλικές αρχές. Τις επόμενες μέρες συνελήφθησαν οι εν ενεργεία αξιωματικοί του στρατού<ref>Ανδρέας Γιαννέτσος, Ηλίας Ανδρεόπουλος και Παναγιώτης Αγγελής. Ο Γιαννέτσος κατάφερε τελικά να αποδράσει και να καταφύγει στα βουνά</ref> ενώ οι Ιταλοί απαίτησαν από τους κατοίκους να παραδώσουν τα όπλα τους. Τον Ιανουάριου του [[1942]] οι Ιταλοί μετεγκαταστάθηκαν στην [[Ιτέα Φωκίδος|Ιτέα]]. Τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου οι δύο Ιταλοί κατάσκοποι εξαφανίστηκαν με αποτέλεσμα να επέμβει ο Ιταλός διοικητής και να δώσει 48ωρο τελεσίγραφο στους κατοίκους του Γαλαξείδιου για να επιστραφούν πίσω σώοι. Το τελεσίγραφο έληξε και έτσι οι Ιταλοί απείλησαν την πόλη με εμπρησμό. Παρ'όλα αυτά η έγκαιρη επέμβαση του κοινοτάρχη Λουκά Πλατώνη καθώς και του πλοιάρχου Ιωάννη Ανδρεόπουλου έσωσε την πόλη από βέβαιη καταστροφή. Τα επόμενα χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολα για τους Γαλαξειδιώτες αφού η πείνα τους είχε εξαθλιώσει.

Το δυστυχέστερο έτος για το Γαλαξείδι ήταν αυτό του [[1944]]. Στις [[7 Φεβρουαρίου]] του [[1944]] οι Γερμανοί κινήθηκαν απειλητικά προς τη βίλα Ζαχαριά, όπου διέμεναν μερικοί [[Άγγλοι]] αξιωματικοί. Παράλληλα συνελάμβαναν κάθε περαστικό που συναντούσαν. Στον αναβρασμό που ακολούθησε έπεσε νεκρός, ο δεκαεπτάχρονος Θεόδωρος Μπαρλιακός. Αφού καταδίωξαν τους Άγγλους αξιωματικούς, χωρίς επιτυχία, κατευθύνθηκαν στην αγορά όπου είχαν συγκεντρώσει περί τους εκατό Γαλαξειδιώτες. Από αυτούς συνέλαβαν έντεκα άτομα, τα οποία στάλθηκαν στην [[Αθήνα]], πλην τριών<ref>Χρήστος Μωραΐτης, Αθανάσιος Γρίβας και Μιχαήλ Καρανικόλας. Ο τελευταίος πέθανε από τις κακουχίες στα Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης</ref> όπου στάλθηκαν στη [[Γερμανία]]. Δύο ακόμα περιστατικά συνέβησαν το [[1944]], στα οποία απειλήθηκε το Γαλαξείδι. Το πρώτο έγινε στις [[13 Μαρτίου]], όταν αντάρτες κατέλαβαν ένα γερμανικό πλοίο με εφόδια, το οποίο ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι λόγω κακοκαιρίας και αιχμαλώτισαν τους δύο Γερμανούς συνοδούς του. Ο διοικητής απείλησε με ολική καταστροφή της πόλης τους κατοίκους του αν δεν επέστρεφαν εντός τριών ημερών τους αιχμαλώτους. Όμως ένας τυχαίος τραυματισμός του διοικητή οδήγησε στην αντικατάσταση του και συνεπώς στηνστη σωτηρία της πόλης. Μερικούς μήνες αργότερα, και συγκεκριμένα τον Ιουλίου, 800 περίπου Γερμανοί περικύκλωσαν την πόλη με σκοπό να συλλάβουν τους Άγγλους αξιωματικούς. Τελικά απέτυχαν αλλά για εκδίκηση συνέλαβαν 15 Γαλαξειδιώτες, οι οποίοι ύστερα από παρέμβαση του κοινοτάρχη αποφυλακίστηκαν ύστερα από 2-3 μήνες. Το τελευταίο περιστατικό συνέβη τον Αύγουστο του [[1944]], όταν οι Γερμανοί απέκλεισαν το Γαλαξείδι από την τροφοδοσία του [[Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου|Ερυθρού Σταυρού]].

Η χρυσή περίοδος ακμής για το Γαλαξείδι ήταν μεταξύ [[1829]] και [[1912]]. Βέβαια από την εποχή της [[Τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]] οι Γαλαξιδιώτες είχαν αρχίσει να ασχολούνται με μεγάλη επιτυχία με τηντη ναυτιλία. Ως αφετηρία της εποχής της ναυτιλιακής ανάπτυξης μπορεί να αναφερθεί το [[1774]], όταν έγινε η συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή. Σημαντικό ρόλο όπως προείπαμε παραπάνω διαδραμάτισε ο [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (Πρεσβύτερος)|Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος]]. Το [[1803]] το Γαλαξείδι αριθμούσε 50 πλοία και συγκαταλεγόταν στις πέντε πόλεις με τα περισσότερα πλοία στον Ελλαδικό χώρο.

Μετά την επανάσταση και αφού η πόλη συνήλθε από τις καταστροφές, η ναυτιλία άρχισε πάλι να αναπτύσσεται. Την τριετία [[1838]]-[[1840]] το Γαλαξείδι είχε μέσο όρο 21 ναυπηγήσεις τον χρόνο. Το ναυπηγείο της πόλης μπορούσε να συναγωνιστεί επάξια τα ξένα ενώ συνέφερε περισσότερο αφού η κατασκευή ενός πλοίου κόστιζε τα μισά σε σχέση με τα ξένα ναυπηγεία. Τα εμπορικά πλοία κινούνταν στην περιοχή της [[Μαύρη Θάλασσα|Μαύρης θάλασσας]], της [[Αζοφική Θάλασσα|Αζοφικής]], του [[Δούναβης|Δούναβη]], της [[Μεσόγειος|Μεσογείου]], της [[Αγγλία|Αγγλίας]] κ.α. Η τοπική κοινότητα με κατάλληλες ενέργειες προσπάθησε να ενθαρρύνει τους νέους να ασχοληθούν με το εμπόριο και τηντη ναυτιλία γι'αυτό και ίδρυσε Ναυτικό σχολείο, στο οποίο δίδαξαν σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Ευθύμιος Καβάσιλας. Στα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης δηλαδή στο [[Λιβόρνο]], στην [[Οδησσός|Οδησσό]], στην [[Τεργέστη]], στη [[Μασσαλία]], στη [[Νίκαια (Γαλλία|Νίκαια]] κ.α. ήταν εγκαταστημένοι πολλοί Γαλαξιδιώτες ναυτιλιακοί πράκτορες έτσι ώστε να συντονίζουν τις επιχειρήσεις τους. Όσο η ζήτηση αυξανόταν, τόσα περισσότερα ναυπηγεία δημιουργούνταν. Το [[1860]] υπολογίζεται ότι τα Γαλαξειδιώτικα πλοία έφταναν τα 300. Μέχρι το [[1900]] υπήρξε συνεχής ανάπτυξη της ναυτιλίας αλλά στις αρχές το [[1900]] παρατηρήθηκε μείωση των εμπορικών πλοίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ενώ το [[1892]] το Γαλαξείδι είχε 126 ιστιοφόρα, το [[1903]] είχαν μειωθεί σε 92. Σε αντίθεση με την παρακμή του εμπορίου, τα ατμόπλοια των Γαλαξιδιωτών κατάφεραν να διατηρηθούν μέχρι τηντη δεκαετία του [[1930]].

Η εβδομάδα της Αποκριάς στο Γαλαξείδι έχει ιδιαίτερη σημασία, ειδικά την καθαρά Δευτέρα όπου λαμβάνει χώρα το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος. Το έθιμο είναι σχετικά απλό. Οι κάτοικοι μαζεύονται στο λιμάνι το μεσημέρι της Δευτέρας και εφοδιασμένοι με σακούλες αλευριού και μπογιάς. Στη συνέχεια επιδίδονται σε «επικές» μάχες, οι οποίες κρατάνε για ώρες. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην εποχή του Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν τα πρόσωπα τους. ΤηνΤη σημερινή του μορφή την έλαβε την εποχή της ιστιοφόρου Ναυτιλίας, δηλαδή από το [[1840]] και μετά, οπότε η γιορτή αυτή πήρε μεγάλες διαστάσεις αφού ήταν η τελευταία και αποχαιρετιστήρια πριν από την αναχώρηση των ναυτικών.

Ο [[Νικόλαος Μάμας]] με τηντη διαθήκη του κληροδότησε στην κοινότητα Γαλαξειδίου, το [[1939]], ένα πολυκατάστημα στον [[Πειραιά]], αποτελούμενο από οκτώ καταστήματα και μία αίθουσα κινηματογράφου. Με τα έσοδα του συγκεκριμένου ακινήτου χρηματοδοτούνται τα ομώνυμα βραβεία σε μαθητές καθώς και διάφορες οικονομικές ενισχύσεις σε απόρους. Επίσης ενίσχυσε οικονομικά τις ανασκαφές του αρχαιολογικού μουσείου.

Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το δημαρχείο ανήκε αρχικώς στην οικογένεια Τσαλαγκύρα. Το [[1957]] η Ευσταθία Τσαλαγκύρα-Ρέλλα δώρισε με τηντη διαθήκη της το συγκεκριμένο οίκημα με σκοπό τηντη στέγαση του δημαρχείου. Σήμερα μαζί με το δημαρχείο στεγάζεται και η δημοτική βιβλιοθήκη.

Το λαογραφικό μουσείο στεγάζεται στην άλλοτε οικεία της οικογένειας Αγγελή. Οι απόγονοι του Παναγιώτη Αγγελή ([[1814]]-[[1897]]) δώρισαν το οίκημα το [[1955]], το οποίο βρίσκεται στηνστη συνοικία Χηρόλακα, στην κοινότητα Γαλαξειδίου με σκοπό τηντη στέγαση σχολείου ή μουσείου. Αρχικά στεγάστηκε το σχολείο του Γαλαξειδίου και στη συνέχεια μετατράπηκε σε λαογραφικό μουσείο. Το διοικητικό συμβούλειοσυμβούλιο είναι πενταμελές και πρόεδρος αυτής είναι ο εκάστοτε δήμαρχος.

Ο σημερινός ναός του Αγίου Νικολάου είναι χτισμένος πάνω σε ειδωλολατρικό ιερό<ref>Πιθανότατα ήταν το ιερό του «Απόλλωνα Νασιώτα»</ref>. Τον [[7ος αιώνας|7ο αιώνα]] χτίστηκε ο πρώτος ναός, αφιερωμένος στον [[Άγιος Νικόλαος|Άγιο Νικόλαο]] ενώ το [[1800]] οι Γαλαξειδιώτες με δικά τους έξοδα άρχισαν τις εργασίες για την κατασκευή μεγαλύτερου ναού. Το [[1900]] χτίστηκε η σημερινή εκκλησία. Η απόφαση πάρθηκε από τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Παπαπέτρο το [[1896]]. Αρχιτέκτονες ήταν ο γερμανόςΓερμανός Χάγερ και ο Κωνσταντίνος Παπαπέτρος. Η εκκλησία είναι Βυζαντινού ρυθμού με δύο καμπαναριά και τρούλο. Είναι τρίκλιτος ενώ στο καμπαναριό υπάρχει το μεγάλο ωρολόγιο της πόλης, το οποίο δωρήθηκε το [[1908]] από τους αδερφούς Νικόλαο & ΠάυλοΠαύλο Σιδηρόπουλο. Χαρακτηριστικό δείγμα ομορφιάς ειναιείναι το ξύλινο τέμπλο<ref>Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τους τεχνίτες. Εικάζεται ότι κατασκευαστής είναι ο Μετσοβίτης ξυλογλύπτης Αναστάσιος Μόσχος. Η παράδοση πάντως μιλάει για έναν Μαστρο-Νικόλα από την Ήπειρο.</ref> του ναού. Κατασκευάστηκε τηντη δεκαετία [[1840]]-[[1850]] και είναι τεχνοτροπίας «μπαρόκ».

Το Ναυτικό και Εθνολογικό Μουσείο στεγάζεται σε ένα κτίριο που κατασκευάστηκε επιεπί δημαρχία Χαρδαβέλλα το [[1870]]. Από το [[1932]] στεγάζει τηντη ναυτική πινακοθήκη. Το Ναυτικό και Εθνολογικό Μουσείο φιλοξενεί, εκτός από τη ναυτική πινακοθήκη, αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής. Η αρχαιολογική αυτή συλλογή δημιουργήθηκε το [[1932]] αλλά πολλά κομμάτια χάθηκαν την περίοδο της κατοχής. Σήμερα η συλλογή περιέχει περι τα 300 εκθέματα. Σπουδαίο ρόλο στηνστη δημιουργία αυτής διαδραμάτισαν ο [[Νικόλαος Μάμας]], ο οποίος στήριξε οικονομικά τις ανασκαφές του μουσείου, ο [[Ιωάννης Θρεψιάδης]], ο οποίος πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές, ο Πέτρος Θέμελης, έφορος αρχαιοτήτων Δελφών κ.α.

Η ναυτική πινακοθήκη δημιουργήθηκε από τον δήμαρχο [[Ευθύμιος Βλάμης|Ευθύμιο Βλάμη]] και συγκέντρωσε πίνακες ιστιοφόρων, ημερολόφιαημερολόγια ναυτικών, ναυτικά όργανα κ.λπ. Η συλλογή εμπλουτίστηκε αρκετά επιεπί προεδρίας της Ζωής Τσιγγούνη ενώ σημαντικός ήταν και ο ρόλος του επιμελητή της συλλογής πλοιάρχου Αθανασίου Μπομπογιάννη. Σήμερα φιλοξενούνται νηολόγια ναυτικών, ναυτικά όργανα, πίνακες ιστιοφόρων, πολλοί από τους οποίους είναι σχεδιασμένοι στην [[Ιταλία]], πίνακες του ζωγράφου Πέτρου Πετραντζά, καθώς και το [[Χρονικό του Γαλαξειδίου]]. Η συλλογή συντηρείται από το Ίδρυμα ''Σταύρος Σ. Νιάρχος''.