Χρυσαετός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Spiros790 (συζήτηση | συνεισφορές)
Elanus (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 19:
| subdivision =''Aquila chrysaetos canadensis''<br />''Aquila chrysaetos chrysaetos''<br/>''Aquila chrysaetos daphanea''<br/>''Aquila chrysaetos homeyeri''<br/>''Aquila chrysaetos japonica''<br/>''Aquila chrysaetos kamtschatica''
}}
Ο '''Χρυσαετός''' είναι είδος [[αετός|αετού]] που απαντάταιαπαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική του ονομασία είναι ''Aquila chrysaetos'' και περιλαμβάνει 6 (-7) [[υποείδος|υποείδη]].<ref name="Howard and Moore, p. 113">Howard and Moore, p. 113</ref>{{Ref_label|I|ii|none}}
 
Στην [[Ελλάδα]] απαντάταιαπαντά το [[υποείδος]] ''A. c. chrysaetos'', αλλά είναι πολύ πιθανόν ότι, εκτός από το συγκεκριμένο υποείδος που παραμένει στη χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ως επιδημητικό πτηνό, υπάρχουν και άτομα του υποείδους ''A. c. homeyeri'' που περνάνε από τον ελληνικό χώρο κατά τη μετανάστευσή τους προς ανατολάς.<ref name="Howard and Moore, p. 113"/><ref name="Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 110">Χανδρινός & Δημητρόπουλος, σ. 110</ref>
 
==Ονοματολογία==
Γραμμή 34:
[[Αρχείο:Aquila chrysaetos dis(Aiger).png|thumb|left|300px| Χάρτης εξάπλωσης του είδους ''Aquila chrysaetos''. Πράσινο σκούρο: Όλο το έτος (επιδημητικός), Πράσινο ανοικτό: καλοκαιρινός αναπαραγόμενος επισκέπτης, Μπλέ: Περιοχές διαχείμασης]]
 
Ο χρυσαετός είναι, ίσως, το δημοφιλέστερο αρπακτικό πτηνό που απαντάταιαπαντά στo [[Βόρειο Ημισφαίριο]], είτε ως μόνιμος κάτοικος, είτε ως καλοκαιρινός ή χειμερινός επισκέπτης. Η ολική επικράτειά του περιλαμβάνει και τις τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες, σε ζώνες που συνδέονται μεταξύ τους και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα σε ποια κατηγορία ανήκει ένα άτομο που παρατηρείται στο πεδίο, λόγω της ανάμιξης των πληθυσμών. Εξαιρούνται οι ζώνες που βρίσκονται στα απώτατα βόρεια όρια ([[Καναδάς]] και [[Σιβηρία]]), στις οποίες απαντώνται αναπαραγωγικοί καλοκαιρινοί πληθυσμοί.
 
Σε γενικές γραμμές, το αμερικανικό [[υποείδος]] ζει, αναπαράγεται και μεταναστεύει στον [[Καναδάς|Καναδά]], τις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|ΗΠΑ]] και το [[Μεξικό]], ενώ όλα τα υπόλοιπα υποείδη βρίσκονται σε [[Ευρώπη]], [[Ασία]] και [[Αφρική]], πάνω από τον ισημερινό.
Γραμμή 44:
[[Αρχείο:Swiss National Park 041.JPG|thumb|right|300px| Τυπικός βιότοπος του χρυσαετού]]
 
Ο χρυσαετός είναι [[είδος]] εξαιρετικά ευπροσάρμοστο και, έτσι, μπορεί να βρεθεί σε πολλούς και ποικίλους οικοτόπους, αλλά συχνάζει σε περιοχές με, λίγο-πολύ, κοινά οικολογικά χαρακτηριστικά. Έτσι, το καταλληλότερο μέρος για κυνήγι είναι οι ανοικτές ή ημι-ανοικτές περιοχές, όπου μπορεί κάποιος να τους παρατηρήσει όλο το έτος. Αυτές όμως οι περιοχές, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους, βρίσκονται σε ορεινές περιοχές, όπου μπορούν ταυτόχρονα και να φωλιάζουν στους διάφορους βραχώδεις σχηματισμούς. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητα τα μεγάλα υψόμετρα και, οι χρυσαετοί μπορούν να αναπαραχθούν και στα πεδινά, αν οι επί μέρους συνθήκες είναι κατάλληλες. Μπορούν επιπλέον να βρεθούν στην [[τούνδρα]], σε θαμνώνες, σε δάση κωνοφόρων με ξέφωτα, στη [[στέπα]], σε λιβάδια και άλλους παρόμοιους βοσκότοπους. Αν και δεν είναι, γενικά, ένα πουλί των υγροτόπων, μπορεί να περάσει μέσα από ή και να κυνηγήσει μέσα σε βάλτους, συνήθως όταν μεταναστεύει ή διαχειμάζει. Μπορεί να βρεθεί σε διαφορετικά υψόμετρα, από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 370ο μ.<ref>"Golden Eagle, Life History". All About Birds. Cornell Lab of Ornithology</ref>
 
==Ζωτικός χώρος==
Γραμμή 92:
Στη [[Βόρεια Αμερική]] και στο μεγαλύτερο μέρος της [[Ευρώπη]]ς, το κύριο θήραμα είναι [[λαγόμορφα]] ([[λαγός|λαγοί]] και [[κουνέλι]]α) και [[σκιουρόμορφα]] [[θηλαστικά]]. Σε μια μελέτη στη Βόρεια Αμερική, τα [[θηλαστικά]] αποτελούσαν το 83,9% της διατροφής των αετών,<ref>Olendorff, Richard R.</ref> ενώ στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και την κεντρική και αλπική Ευρασία, ο [[λαγός]] (''Lepus timidus'') είχε προτιμηθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο είδος.<ref name="Jeff Watson"/> Στο σουηδικό νησί Γκότλαντ, η προτιμώμενη λεία του είναι ο [[σκαντζόχοιρος]], αφού «ξεφλουδιστεί» πρώτα από τα αγκάθια του, πριν καταναλωθεί.<ref name="Ferguson-Lees et al"/> Στην [[Ελβετία]], οι [[μαρμότα|αλπικές μαρμότες]], αποτελούν το 60,2% της λείας του, με τους αίγαγρους σαμουά να ακολουθούν με 8%.<ref name="H. Haller"/>
 
Άλλα θηλαστικά που θηρεύονται τακτικά, περιλαμβάνουν μικρότερα [[τρωκτικά]], όπως τα ποντίκια και οι αρουραίοι, μεσαίου μεγέθους [[θηλαστικά]] όπως αλεπούδες και τα μικρά των οπληφόρων όπως ελάφια, αντιλόπες, αγριοκάτσικο, κατσίκες και πρόβατα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, έχουν αναφερθεί θηράματα βάρους 30 κιλών ή ακόμη περισσότερο, όπως ενήλικα ζαρκάδια[[ζαρκάδι]]α (''Capreolus capreolus'').<ref name="Jeff Watson"/> Η δύναμη που ασκούν οι γαμψώνυχές του είναι τόσο μεγάλη που, στα μεγάλα οπληφόρα θηλαστικά όπως τα [[αιγόμορφα]], η επίθεση κατευθύνεται απ’ευθείας στο κεφάλι και γίνεται διάτρηση του κρανίου, με αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατο του θηράματος.<ref>http://de.wikipedia.org/wiki/Steinadler</ref>
 
Μετά από τα [[θηλαστικά]], η δεύτερη σημαντική ομάδα θηραμάτων για τους χρυσαετούς είναι τα [[πτηνά]]. Διάφορα [[ορνιθόμορφα]], κυρίως [[φασιανός|φασιανοί]] και [[πέρδικα|πέρδικες]] είναι η πιο συνηθισμένη λεία, ωστόσο, σχεδόν κάθε πουλί, από το μέγεθος ενός κορυδαλλού ή μίας κελάδας, μέχρι έναέναν [[γερανός (πτηνό)|γερανό]] ή έναν κύκνο, (περίπου διπλάσια από το βάρος του αετού) είναι στα υποψήφια θηράματα. Υπάρχουν καταγραφές για επιθέσεις σε άλλα μεγάλα αρπακτικά πτηνά, όπως [[Διπλοσάινο|διπλοσάινα]] και [[Γερακίνα|γερακίνες]] είτε σε ενήλικες, είτε σε νεοσσούς, αλλά και βρώση των αυγών τους.<ref name="ReferenceB">Cornell University. Bna.birds.cornell.edu. Retrieved on 2012-08-22</ref>
 
Πολλά ακόμη θηράματα μπορεί να συμπληρώνουν τη διατροφή του. Τα [[ερπετά]], σε γενικές γραμμές περιλαμβάνονται σπάνια, αλλά ειδικά στην [[Ιαπωνία]], φαίνεται ότι τα μεγάλα φίδια και οι σαύρες αποτελούν μέρος της δίαιτας, όπως και στις ερημικές περιοχές της κεντρικής Ευρασίας. Στη ΝΑ. Ευρώπη, στο [[Τουρκμενιστάν]] και άλλες άνυδρες περιοχές, οι [[χελώνα|χελώνες]] αποτελούν προνομιακό θήραμα, οι οποίες συλλαμβάνονται και θανατώνονται με την ίδια μέθοδο που χρησιμοποιείται από τον [[Γυπαετός|γυπαετό]], δηλαδή με ρίψη από ψηλά πάνω σε βράχους ή άλλες σκληρές επιφάνειες, ώστε το κέλυφος να σπάσει και να αποκαλυφθεί η σάρκα.<ref name="Ferguson-Lees et al"/>
Γραμμή 112:
Οι νεοσσοί διαφέρουν σε μέγεθος και, ο δεύτερος συνήθως πεθαίνει. Οι νεοσσοί αρχίζουν να αφήνουν σταδιακά τη φωλιά, περπατώντας ή κάνοντας μικρά πηδήματα (''hopping'') και, καμιά φορά πέφτουν έξω από τη φωλιά. Σε περίπου 10 εβδομάδες από τη γέννησή τους, αρχίζουν να πετούν, αλλά η ανεξαρτησία από τους γονείς μπορεί να επιτευχθεί μετά από 32-80 ημέρες.<ref name="Ferguson-Lees et al"/>
 
''Καϊνισμός'' υφίσταται, αλλά δεν είναι υποχρεωτικός όπως λ.χ. στον [[κραυγαετό]], παρά μόνον όταν υπάρχει έλλειψη τροφής. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, μόνον ο πρωτότοκος νεοσσός επιζεί, ενώ ο μικρότερος σε ηλικία πεθαίνει χωρίς καν να φύγει από τη φωλιά. Πάντως, έτσι κι αλλιώς, η θνησιμότητα στους νεοσσούς είναι πολύ υψηλή, ιδίως τις πρώτες εβδομάδες μετά την εκκόλαψη.<ref name="Jeff Watson"/> Από τη στιγμή που το νεαρό άτομο είναι σε θέση να κυνηγάει μόνο του, η πιθανότητα να επιβιώσει για πολλά χρόνια αυξάνει σημαντικά. Λόγω της αμυντικής τους ισχύος η πιθανότητα θήρευσης των χρυσαετών είναι σπάνια, ακόμη και για τα αυγά ή τους νεοσσούς. Οι μόνοι γνωστοί, πιθανοί κίνδυνοι για τις φωλιές είναι οι ''αδηφάγοι''[[αδηφάγος (''Gulo gulo''θηλαστικό)|αδηφάγοι]] και οι [[καφέ αρκούδα|καφέ αρκούδες]].<ref name="ReferenceA"/>
 
[[Αρχείο:Aigle royal (Aquila chrysaetos) (142715420).jpg|thumb|right|300px| Πορτραίτο ενήλικου χρυσαετού]]