Καρυδιά Πέλλας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 4:
Τα σπίτια ακολουθούν την λαϊκή Μακεδονική αρχιτεκτονική και είναι χτισμένα με πέτρες της περιοχής στο ισόγειο και τούβλο στο επάνω όροφο, στηριζόμενα σε πελεκητά καστανίσια δοκάρια μιας και τα περισσότερα ήταν δίπατα με τζάκι, πουλάτα (σήμερα ο γνωστός ημιυπαίθριος), κυράλι που έβλεπε τον βοριά (αποθήκη – ψυγείο).
==Ιστορία==
Η ιστορία του χωριού είναι μεγάλη και χάνεται στον χρόνο ... Εικάζεται ότι όταν οι βυζαντινοί κατέλαβαν την Έδεσσα, την ηγετική ομάδα, αυτήν δηλαδή των αριστοκρατών της πόλης μαζί με όλους τους ανθρώπους τους, τους εξόρισαν στις πλαγιές του Καϊμάκτσαλάν και αρκετά μακριά από τη λίμνη γύρω αποαπό το σημερινό χωριό. Στην περιοχή αυτή χτίστηκαν 7 μικρά χωριά. Και συγκεκριμένα στις περιοχές Πάσοβο, Σαλαμάν Μπουνάρ, Σφέτι Ράνγκιου και Ντίμουφ Κάμιν, Ντρούμουτ, Κατσουλέν, Σφέτα Πέτκα και Τέχοβο ή Τέιβο. Αυτός είναι και ο λόγος για το οποίο οι κάτοικοι έχουν ίδια γενικά χαρακτηριστικά (ξανθοί, γαλανομάτηδες, σταρένιο δέρμα, ψηλοί και λυγερόκορμοι). Κάθε χωριό είχε τον άγιο του και το εκκλησάκι του. Στις περισσότερες περιοχές νερό έρχονταν μέσα από πήλινους σωλήνες από το Καϊμάκτσαλάν (Κατσουλέν) ενώ σε κάποια μέρη υπήρχαν και πηγάδια (Σαλαμάν Μπουνάρ). Κάθε χωριό όταν γιόρταζε τον άγιο του καλούσε και τους γείτονες να συμμετάσχουν κάτι το οποίο έφτασε μέχρι τις ημέρες μας.
 
Η ύπαρξη όμως του χωριού αυτού και η σπουδαιότητά του μαρτυρείται από τους αρχαίους χρόνους με την ανακάλυψη της οχυρωματικής θέσης στην Τούμπα Κιρκάλοβα και ευρήματα ρωμαϊκών και ελληνιστικών χρόνων όπου πιθανότατα σχετίζεται με την Αρχαία Εγνατία Οδό. Έτσι εξηγείται γιατί στο χωριό είχε πάρα πολλά χάνια έως τις αρχές του 20ου αιώνα. Τα χάνια αυτά στα οποία λειτουργούσαν και ως μικρά μαγαζάκια πουλούσαν αλάτι, ζάχαρη και ότι δεν μπορούσαν να παράγουν οι αυτάρκεις σε μεγάλο βαθμό κάτοικοι του τόπου.
 
Οι οικογένειες αυτές κάποια στιγμή με την πάροδο τωντου χρόνοχρόνου ήρθαν και μετοίκησαν όλες στο Τέχοβο (σημ. Καρυδιά) μιας και αποτελούσε το κεντρικό παζάρι της περιοχής. Με την κάθοδο στο κεντρικό χωριό το Τέχοβο, κτίζεται και η εκκλησία στην πλατεία του χωριού η οποία χρονολογείται πριν τον 17ο αι. Επίσης διατηρήθηκε το παζάρι του Τεχόβου και μάλιστα έρχονταν και από άλλα χωριά όπως από την Παναγίτσα (Οσλοβο), Τούρκοι να πουλήσουν πετμέζι, Βλάχοι να πουλήσουν ζώα.
===Τουρκοκρατία===
Επί τουρκοκρατίας ήταν αναγκασμένοι να δίνουν τα 2/3 στον τοπικό μπέη, ο οποίος τα μάζευε στο σημερινό σχολείο το οποίο χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη (σιτάρια, κριθάρια, καλαμπόκια) και με το 1/3 να ζούνζουν οι ίδιοι. Τα σόγια διατηρούσαν τα έθιμά τους και έτσι το καθένα γιόρταζε και καλούσε τους υπόλοιπους στις γειτονιές όπως των Αγ.Θεοδώρων (Ντρούμουτ), του Αγ.Δημητρίου, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (Σφέτι Ράνκιου), της Αναλήψεως, του Αγ.Ιγνατίου για το σφάξιμο του γουρουνιού πριν από τα Χριστούγεννα κα.
Η Καρυδιά αποτελούσε κομβικό σημείο ως πέρασμα για τα κοπάδια που πήγαιναν στο Καϊμάκτσαλάν και προς τα χωριά Κορυφή (Ρόντιβο) και Σαρακηνούς (Σαρακίνοβο). Λόγω της κτηνοτροφίας και του πλούτου σε γαλακτοκομικά προϊόντα στο χωριό λειτουργούσε και τυροκομείο (μπατσίλο). Η διατήρηση των προϊόντων αυτών γινόταν σε βαρέλια μέσα σε τυρόγαλα. Ακόμη υπήρχαν σε όλες τις ανατολικές πλαγιές αμπέλια για κρασιά, τσίπουρα αλλά και πετμέζια. Η ζωή ήταν απλή και είχε θέση για όλους ... ακόμη και για την γάτα που βολευόταν κάτω από το τραπέζι.
===Επανάσταση===
Γραμμή 16:
 
Στην περιοχή Κλάτνιτζ (πηγές) ο παπάς του χωριού ρίχνει το σταυρό την περίοδο των Θεοφανείων. Οι νέοι του χωριού με το σταυρό μαζί μεταφέρουν την ευλογία και παράλληλα δίνουν λίγο αγιασμό σε κάθε σπίτι του χωριού και αμείβονται με αυγά, κάστανα, καρύδια και στις μέρες και με μπαξίσι (μικρό χρηματικό ποσό).
Οι Καρυδιώτες, ως γνήσιοι αγροτοκτηνοτρόφοι Μακεδόνες έχουν πολλές συνήθειες που σχετίζονται με την γονιμότητα. Σύμφωνα με το έθιμο του Βραντικρ'στΒραντικρίστ κάθε Πέμπτη μετά το Πάσχα για 40 ημέρες δεν πάει κανένας στο χωράφι για τον ευδαιμονισμό της φύσης και την προστασία των καλλιεργειών από τις καιρικές συνθήκες.
 
Η οργάνωση του χωριού ήταν υποδειγματική. Την εποχή του τρύγου αφού οι γεροντότεροι σοφοί του χωριού αποφάσιζαν μετά την εκκλησία ότι είχε έρθει η ώρα έστελναν τον ντελάλη με ένα χωνί σε κάθε γειτονιά να ανακοινώσει την ημέρα για να τρυγήσουν όλοι μαζί. Πολλά αμπέλια είχε στο Σαλαμάν Μπουνάρ. Τα σταφύλια τα κουβαλούσαν σε βαρέλια και για να χωρέσουν περισσότερο τα πατούσαν λιγάκι …για να μην κάνει το άλογο δύο δρομολόγια και έτσι έφτανε στο χωριό μούστος. Τότε το χωριό είχε πάνω από 400 οικογένειες.
Γραμμή 23:
Στις αρχές του 20ου αιώνα πολλοί κάτοικοι ήταν πελεκητές, έκοβαν δηλαδή ξύλα και τα πελεκούσαν είτε για τα σπίτια ως δομικό υλικό είτε για την κατασκευή διάφορων εργαλείων όπως άροτρα, ξύλινα εργαλεία, κοπάνες, βαρέλια, ξύλινες σκάφες και τα πουλούσαν στους αγρότες της Έδεσσας, του κάμπου των Γιαννιτσών και της Βέροιας. Επίσης εμπορευόντουσαν ξύλα που έκοβαν οι ίδιοι και τα μετέφεραν στην Έδεσσα κοντά στην περιοχή Σμαρέκα σε μια περιοχή όπου σήμερα φέρει το όνομα μεταξύ των ντόπιων "Τιόφσκα Μάλα" (=Τεχοβίτικος Μαχαλάς).
 
Ακόμη και σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι αυτής της περιοχής της Έδεσσας έλκουν την καταγωγή τους από την Καρυδιά. Επειδή η ξύλευση κάποια στιγμή έχασε την παλιά της αίγλη αλλά και λόγω σταδιακών απαγορεύσεων από το κράτος οι Καρυδιώτες στράφηκαν μόνιμα σε επαγγέλματα που έκαναν και παλαιότερα σε περιοδική βάση και έγιναν Μαστόροι, Τεχνίτες, Οικοδόμοι, Πετράδες. Αυτό βέβαια φαίνεται και στα ίδια τους τα σπίτια. Στο χωριό είχε και δύο μύλους οι οποίοι κινούνται από το ποτάμι που διασχίζει την Καρυδιά τηντη ρέκατα όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι.
 
Προς τιμήν του [[μακεδονομάχοι|Μακεδονομάχου]] ήρωα [[Καπετάν Άγρας|Τέλλου Αγαπηνού]] (Καπετάν Άγρα), Ανθυπολοχαγού του πεζικού από το [[Ναύπλιο]] (1881-1907), ο οποίος απαγχονίστηκε στο χωριό από [[Μακεδονικός Αγώνας#Κομιτατζήδες|κομιτατζήδες]] στις [[7 Ιουνίου]] [[1907]] στους κλώνους μιας καρυδιάς, το χωριό μετονομάστηκε από Τέχοβο σε Καρυδιά, ενώ το γειτονικό χωριό Βλάντοβο, όπου και ετάφη, μετονομάσθηκε σε [[Άγρας Έδεσσας|Άγρα]]<ref>[http://www.myriobiblos.gr/afieromata/agras/agras_gymnasio.html ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ : Κεντρική Σελίδα Αφιερώματος "Ο Μακεδονικός Αγώνας"<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>.