Κλεομένης Α΄ της Σπάρτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 52:
Ο '''Κλεομένης Α΄''' ήταν βασιλιάς της [[αρχαία Σπάρτη|Σπάρτης]] στο διάστημα 519-490 ή 489 π.Χ.. Ήταν γιος του βασιλιά [[Αναξανδρίδας ο Λακεδαιμόνιος|Αναξανδρίδα Β']] και ετεροθαλής αδελφός του [[Λεωνίδας|Λεωνίδα Α']] των Θερμοπυλών. Ο Κλεομένης Α' ισχυροποίησε
<ref>11η έκδοση της Μπριτάνικα, στο λήμμα Cleomenes</ref>
τη Σπάρτη δίνοντας σάρκα και οστά στην [[Πελοποννησιακή Συμμαχία]] και συντρίβοντας τον πιο υπολογίσιμο εχθρό της πόλης του στην Πελοπόννησο, το [[Άργος]]. Ανεξάρτητα των κινήτρων του ανέτρεψε την τυραννίδα της [[αρχαία Αθήνα|Αθήνας]] του [[Ιππίας ο τύραννος|Ιππία]], ενώ αργότερα βοήθησε την εγκαθίδρυση των αρίστων του [[Ισαγόρας|Ισαγόρα]] κατά του [[Κλεισθένης|Κλεισθένη]], γόνου τυράννου της [[Σικυώνα|Σικυώνας]] που στην Αθήνα προσποιούνταν τον δημοκράτη, εξορίζοντας 700 οικογένειες φίλα προσκείμενες του Κλεισθένη. Όταν πήγε να καταργήσει και τη [[Γερουσία]], οι Αθηναίοι εξεγέρθηκαν με συνέπεια να καταφύγει και να κλειστεί μαζί με τον Ισαγόρα ικέτης στην Ακρόπολη. Τελικά οι Αθηναίοι τον άφησαν να φύγει μαζί με τον στρατό του ενώ ακολούθησε η καταδίκη σε θάνατο όλων των Αθηναίων οπαδών του. Εκτός των παραπάνω εξουδετέρωσε την δικαιολογημένη εκ της αθηναϊκής τακτικής φιλοπερσική μερίδα της [[Αίγινα]]ς, η τυχόν υποστήριξη της οποίας προς τους [[Πέρσες]] λίγο αργότερα, στη [[ναυμαχία της Σαλαμίνας]], θα μπορούσε να αποβεί και καθοριστικής σημασίας, αφού δεν θα ήξεραν που να καταφύγουν τότε οι Αθηναίοι, οι μόνοι που εγκατέλειψαν την πόλη τους, στους [[Ελληνοπερσικοί Πόλεμοι|Περσικούς πολέμους]]. Τελικά όμως θεωρήθηκε παρανοϊκός, εξορίστηκε και φυλακίστηκε. Κατηγορήθηκε συγκεκριμένα ότι εκθρόνισε, δωροδοκώντας το [[Μαντείο των Δελφών]], τον συμβασιλέα του [[Δημάρατος της Σπάρτης|Δημάρατο]] των Ευρυποντιδών, ότι συγκέντρωσε στρατό [[Αρκάδες|Αρκάδων]] με στόχο να ανατρέψει την κυβέρνηση της Σπάρτης και ότι τελικά ήταν παράφρων και επικίνδυνος. Όταν βρέθηκε νεκρός στη φυλακή, η επίσημη εκδοχή ήταν πως «αυτοκτόνησε μέσα στην τρέλα του», αλλά σύγχρονοι ιστορικοί δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να δολοφονήθηκε.<ref>Herodotus and Greek history, του John Hart, σελίδα 134</ref>
== Τα πρώτα χρόνια ==
Ο Κλεομένης Α' ήταν πρωτότοκος γιος του βασιλιά [[Αναξανδρίδας ο Λακεδαιμόνιος|Αναξανδρίδα Β']], αλλά ήταν παιδί της δεύτερης κατά σειρά συζύγου, γεγονός που του δημιούργησε μακροπρόθεσμα προσωπικά και πολιτικά προβλήματα με τα άλλα τρία ετεροθαλή αδέλφια του. Συγκεκριμένα ο πατέρας του επί χρόνια δεν είχε αποκτήσει γιο με την πρώτη του γυναίκα και για να γεννηθεί διάδοχος, προχώρησε σε δεύτερο γάμο,
<ref>Ηρόδοτος, βιβλίο 5, παράγραφοι 39, 40 και 41</ref> χωρίς όμως να λύσει τον πρώτο. Μόλις γεννήθηκε ο Κλεομένης Α' από τη δεύτερη σύζυγο, <ref>«ἐοῦσα θυγάτηρ Πρινητάδεω τοῦ Δημαρμένου» δηλαδή κόρη του Πρινητάδου που ήταν γιος του Δημαρμένου, Ηρόδοτος, Τερψιχόρη, 41</ref> έμεινε κατά παράξενη σύμπτωση έγκυος και η πρώτη, που μέχρι τότε <ref>τα ονόματα των δύο συζύγων δεν είναι γνωστά</ref> γέννησε τρεις γιους, τον [[Δωριεύς Αναξανδρίδα ο Λακεδαιμόνιος|Δωριέα]], τον [[Λεωνίδας|Λεωνίδα Α']] που θα σκοτωνόταν αργότερα στις Θερμοπύλες και τον [[Κλεόμβροτος Αναξανδρίδα ο Λακεδαιμόνιος|Κλεόμβροτο]]. Η σπαρτιατική κοινωνία άρχισε να μιλά για συγκάλυψη υιοθεσιών – ότι επρόκειτο δηλαδή για ψευτοεγκυμοσύνες - και οι [[Έφοροι]] απαίτησαν να παρίστανται οι ίδιοι στον τοκετό του Δωριέα ώστε να βεβαιωθούν ότι επρόκειτο για πραγματική γέννα και όχι για υιοθεσία. Δεν είναι γνωστό αν πράγματι παρέστησαν, πάντως η φημολογία περί υιοθεσιών Η δυναστική διαμάχη και το γεγονός ότι οι δύο σύζυγοι του Αναξανδρίδα ζούσαν σε δύο διαφορετικά σπίτια είχε ως αποτέλεσμα ο Κλεομένης να μην αναπτύξει καθόλου καλές σχέσεις με τα άλλα τρία αγόρια. Πήραν όλα τους την παιδεία που άρμοζε σε αυτά, αλλά φέρεται άριστος μεταξύ τους ο Δωριεύς, ενώ ο Κλεομένης αντίθετα παρουσιάζεται εξαρχής από τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]] και άλλους μεταγενέστερους ιστορικούς της αρχαιότητας ως αναρχικός και ανισόρροπος.<ref>ὁ μὲν δὴ Κλεομένης, ὡς λέγεται, ἦν τε οὐ φρενήρης ἀκρομανής τε. (Ηρόδοτος, βιβλίο 5ο, 42)</ref> Με αυτή την αρνητική περιγραφή του Κλεομένη διαφωνούν σήμερα αρκετοί σύγχρονοι ιστορικοί. Θεωρούν ότι παρά τα πιθανόν υπαρκτά προσωπικά μειονεκτήματά του, ο Κλεομένης είχε σημαντικές αρετές<ref>11η έκδοση της εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα</ref> και ότι ίσως επειδή ακριβώς προηγείτο της εποχής του, συκοφαντήθηκε ιδιαίτερα από τους πολιτικούς του αντιπάλους, με κατηγορίες που βρήκαν πρόσφορο έδαφος και στο συντηρητισμό της κοινωνίας του.<ref>ο Paul Cartledge στο βιβλίο του Sparta and Lakonia: A Regional History 1300-362 BC, έκδοση 1979, ο Aubrey de Sélincourt στο βιβλίο The Mirror of Herodotus, έκδοση 1962, ο Alan Griffiths στο βιβλίο του “Was Kleomenes Mad?” In Classical Sparta: Techniques Behind Her Success, έκδοση του πανεπιστημίου της Οκλαχόμα, 1988 και ο A.H.M. Jones στο βιβλίο του Sparta, έκδοση του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, 1967</ref>
Όταν περίπου το 520 ή το 519 π.Χ. πέθανε ο Αναξανδρίδας Β', ο Δωριεύς έθεσε ζήτημα διαδοχής γιατί ναι μεν ο Κλεομένης Α' ήταν πρωτότοκος από τη δεύτερη σύζυγο αλλά εκείνος από την πρώτη. Ο Δωριεύς επικαλέσθηκε επίσης το επιχείρημα ότι «ήταν κατά κοινή ομολογία σε όλα ικανότερος του Κλεομένη», του οποίου ήδη από κάποιους αμφισβητείτο η πνευματική διαύγεια. Τελικά οι Σπαρτιάτες έκαναν αυτό που όριζε ο νόμος τους, δηλαδή να θεωρείται πρωτότοκο το πρώτο τέκνο του βασιλιά ανεξαρτήτως του ποια σύζυγος το είχε γεννήσει και ανακήρυξαν βασιλιά τον Κλεομένη Α'.
Ο Δωριεύς δήλωσε ότι δεν δέχεται να τον καθοδηγεί ένας «κατώτερός του σε όλα», έφυγε για να ιδρύσει σπαρτιατική αποικία στη [[Σικελία]] και σε λίγα χρόνια σκοτώθηκε. Δεν είναι γνωστό τι ακριβώς έκαναν στη συνέχεια ο Κλεόμβροτος και ο Λεωνίδας, που επίσης είχαν κακές σχέσεις με τον Κλεομένη. Πάντως από τους [[Δυναστεία Αγιαδών|Αγίδες]] βασίλευε πλέον αδιαμφισβήτητα ο Κλεομένης, ενώ από τους [[Δυναστεία Ευρυποντιδών|Ευρυποντίδες]] αρχικά ως συμβασιλέας των Σπαρτιατών, βασίλευε ο [[Αρίστων ο Αγησικλή|Αρίστων]] (μέχρι το 515 π.Χ.) και μετά του θάνατό του, διάδοχος στο θρόνο των Ευρυποντιδών αναδείχθηκε (515-491 π.Χ.) ο γιος του [[Δημάρατος της Σπάρτης|Δημάρατος]]. Αυτός ανατράπηκε ουσιαστικά με ενέργειες του Κλεομένη και το 491 π.Χ. συμβασιλέας έγινε ο [[Λεωτυχίδας ο Λακεδαιμόνιος|Λεωτυχίδας]] ή Λευτυδίχης.
| |||