Φρίντριχ Χάγιεκ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Metsakos (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Συντακτικές.
Gts-tg (συζήτηση | συνεισφορές)
Tagging 6 dead links using Checklinks
Γραμμή 73:
Yπηρέτησε στον [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο]] και παραδέχτηκε αργότερα ότι η εμπειρία του από τον πόλεμο και η επιθυμία του να βοηθήσει να αποφευχθούν λάθη που οδήγησαν στον πόλεμο (βλ. παρακάτω) καθόρισαν τη μετέπειτα καριέρα του. Έζησε στην Αυστρία, τη Μεγάλη Βρετανία, τις Η.Π.Α. και τη Γερμανία, και έγινε Βρετανός υπήκοος το [[1938]]. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ακαδημαϊκής του ζωής στο [[London School of Economics]] (LSE), στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ.
 
Το [[1984]] διορίστηκε μέλος του Τάγματος Τιμής από τη Βασίλισσα [[Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου|Ελισάβετ Β΄]], μετά από πρόταση της πρωθυπουργού [[Μάργκαρετ Θάτσερ]] για τις «υπηρεσίες του στη μελέτη των οικονομικών<ref>{{cite book|author=Alan O. Ebenstein|title=Friedrich Hayek: A biography|publisher=University of Chicago Press|year=2003|pages=305}}</ref>». Επίσης έλαβε τη διάκριση του προεδρικού μεταλλίου ελευθερίας των ΗΠΑ το 1991 από τον πρόεδρο [[Τζορτζ Μπους (πρεσβύτερος)|Τζωρτζ Μπους]]<ref>{{cite web|author=George H. W. Bush|title=Remarks on Presenting the Presidential Medal of Freedom Awards|url=http://bushlibrary.tamu.edu/research/public_papers.php?id=3642|publisher=bushlibrary.tamu.edu|date=18 Νοεμβρίου 1991|accessdate=11 Μαΐου 2013}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>. Το 2011, το άρθρο του «Η χρήση της γνώσης στην κοινωνία», (''The Use of Knowledge in Society'') επιλέχθηκε ως ένα από τα 20 καλύτερα άρθρα που έχουν δημοσιευθεί στο επιστημονικό περιοδικό ''American Economic Review'' τα πρώτα 100 χρόνια κυκλοφορίας του<ref name="top">{{cite journal|author=Arrow, Kenneth J., B. Douglas Bernheim, Martin S. Feldstein, Daniel L. McFadden, James M. Poterba, and Robert M. Solow|journal =American Economic Review|title=100 Years of the American Economic Review: The Top 20 Articles|volume=101|issue=1|year=2011}}</ref>.
 
==Πρώιμα χρόνια==
Γραμμή 98:
{{cite news|author=T.E.Gregory, F.A.von Hayek, A.Plant, L.Robbins|title=Letters to the editor|url=http://thinkmarkets.files.wordpress.com/2010/06/keynes-hayek-1932-cambridgelse.pdf|newspaper=The Times|pages =10|date=19 Οκτωβρίου 1932|accessdate =7 Ιουνίου 2013}}</ref><ref>{{cite book|author=Malcolm Perrine McNair, Richard Stockton Meriam|title=Problems in business economics|publisher =McGraw-Hill|year=1941|pages=504}}</ref>.
 
Η παγκόσμια ύφεση της δεκαετίας του 1930 έθεσε ένα πλαίσιο στο οποίο ο Χάγιεκ κωδικοποίησε τις θέσεις του, ειδικά σε ότι αφορά την αντίθεση στις απόψεις του Κέυνς. Οι οικονομολόγοι που φοίτησαν με τον Χάγιεκ στο LSE κατά τις δεκαετίες του 1930 και του 1940 συμπεριλαμβάνουν τους: Arthur Lewis, Ronald Coase, [[Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ]], Abba Lerner, Nicholas Kaldor, George Shackle, Thomas Balogh, Vera Smith, L. K. Jha, Arthur Seldon, Paul Rosenstein-Rodan και Oskar Lange<ref>{{cite book|first=J. K. |last=Galbraith|chapter=Nicholas Kaldor Remembered|title=Nicholas Kaldor and Mainstream Economics: Confrontation or Convergence?|location=New York|publisher=St. Martin's Press|isbn=0312053568|year=1991}}</ref><ref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1979/lewis-autobio.html |title=Sir Arthur Lewis Autobiography |publisher=Nobelprize.org |date= |accessdate=2011-09-14}}</ref><ref>{{Cite book|last= Ebenstein|first=Alan|title=Friedrich Hayek: a biography|place=Palgrave, New York|publisher=University Of Chicago Press|year=2001|edition=1st|pages=62, 248, 284|isbn=9780312233440}}</ref>. Επίσης ο Χάγιεκ δίδαξε ή επέβλεψε πολλούς άλλους φοιτητές στο LSE, όπως ο David Rockefeller<ref>[http://www.mskousen.com/Speeches/rockefeller.html Interview with David Rockefeller]{{deadDead link|date=September 2011}}</ref>.
 
Μετά τα γεγονότα του [[Anschluss]], που έφερε την Αυστρία κάτω από τον έλεγχο της [[Ναζιστική Γερμανία|Ναζιστικής Γερμανίας]] το [[1938]], ο Χάγιεκ δεν επιθυμούσε να επιστρέψει στην Αυστρία, παρέμεινε στη Βρετανία και έγινε Βρετανός υπήκοος το ίδιο έτος. Παρέμεινε Βρετανός υπήκοος μεχρι το τέλος της ζωής του. Όμως το [[1950]] έφυγε από τη Μεγάλη Βρετανία για την Αμερική όπου έζησε μέχρι το [[1962]]. Μετά έζησε κυρίως στη Γερμανία με μικρά διαστήματα στην Αυστρία.
Γραμμή 246:
 
==Επιρροή και αναγνώριση==
Η επιρροή του Χάγιεκ στην ανάπτυξη των οικονομικών είναι ευρέως αποδεκτή. Ο Χάγιεκ είναι κατά σειρά ο δεύτερος οικονομολόγος με τις περισσότερες παραπομπές{{Citation needed|date=September 2012}} (μετά τον [[Κένεθ Άροου]]) στις διαλέξεις κατά την απονομή των [[Βραβείο Νόμπελ|Βραβείων Νόμπελ]] μεταξύ των οικονομολόγων που το έχουν λάβει, πράγμα το οποίο οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η προσέγγισή του ήταν επικριτική στον τομέα των ορθόδοξων οικονομικών και της νέο-κλασσικής μοντελοποίησης. Ένας αριθμός από Νομπελίστες, όπως οι [[Βερνόν Σμιθ]] και [[Χέρμπερτ Σάιμον]], αναγνωρίζουν τον Χάγιεκ ως τον σπουδαιότερο σύγχρονο οικονομολόγο{{Citation needed|date=August 2011}}. Ένας άλλος Νομπελίστας, ο Paul Samuelson, πίστευε ότι ο Χάγιεκ άξιζε το βραβείο αλλά παρ' όλα αυτά ισχυρίστηκε ότι «υπήρχαν σοβαροί ιστορικοί λόγοι για τη λησμονιά του Χάγιεκ από την επικρατούσα τάση στην αδελφότητα των οικονομολόγων κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Το 1931, το έργο του Χάγιεκ «Τιμές και Παραγωγή» (''Prices and Production'') έγινε μεγάλη επιτυχία για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Εκ των υστέρων μπορούμε να πούμε ότι οι ασυναρτησίες αυτές (''mumbo-jumbo'') για την περίοδο παραγωγής παρερμήνευσαν κατάφορα τα μακροοικονομικά της περιόδου 1927-1931 (και του 1931-2007)»<ref>[http://www.sciencedirect.com/science?_ob=MImg&_imagekey=B6V8F-4SXH9WK-2-1&_cdi=5869&_user=10&_orig=browse&_coverDate=01%2F31%2F2009&_sk=999309998&view=c&wchp=dGLbVtz-zSkWb&_valck=1&md5=315883b6b470270d5a44f2c6211f5ad4&ie=/sdarticle.pdf]{{deadDead link|date= Ιούνιος 2013}}</ref>. Παρά αυτό το σχόλιο, ο Samuelson αφιέρωσε τα τελευταία 50 χρόνια της ζωής του στην εμμονή του με τα προβλήματα της θεωρίας του κεφαλαίου (''capital theory'') που προσδιορίστηκαν από τον Χάγιεκ και τον Böhm-Bawerk, και ο Samuelson έκρινε ξεκάθαρα ότι ο Χάγιεκ είχε δίκιο, και ότι ο δικός του δάσκαλος [[Γιόζεφ Σουμπέτερ]] (Joseph Schumpeter) είχε άδικο, στο βασικό οικονομικό θέμα του 20ου αιώνα, την εφικτότητα του σοσιαλιστικού οικονομικού σχεδιασμού σε μια οικονομία που κυριαρχείται από την παραγωγή προϊόντων<ref>The collected scientific papers of Paul A. Samuelson, Volume 5, p. 315.</ref>.
 
Αναγνωρίζεται ευρέως ότι ο Χάγιεκ εισήγαγε πρώτος τη διάσταση του χρόνου στον υπολογισμό του σημείου ισορροπίας και έπαιξε βασικό ρόλο στη δημιουργία του πεδίου της θεωρίας της ανάπτυξης (''growth theory''), των οικονομικών της πληροφορίας (''information economics'') και της θεωρίας της αυθόρμητης τάξης (''theory of spontaneous order''). Τα «άτυπα» οικονομικά που παρουσίασε ο [[Μίλτον Φρίντμαν]] στο ιδιαίτερα δημοφιλές και με μεγάλη επιρροή έργο του ''Free to Choose'' ([[1980]]), είναι καθαρά Χαγιεκικού χαρακτήρα στην προσέγγιση του συστήματος τιμών ως ενός συστήματος μετάδοσης και συντονισμού γνώσης. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι ο Φρίντμαν δίδασκε τη διάσημη επιστημονική εργασία του Χάγιεκ «Η Χρήση της Πληροφορίας στην Κοινωνία» (''The Use of Knowledge in Society'', [[1945]]) στα μεταπτυχιακά του μαθήματα.
Γραμμή 265:
Το ενδιαφέρον για το έργο του Χάγιεκ αναζωπυρώθηκε στις δεκαετίες του 1980 και του 1990 με την άνοδο συντηρητικών κυβερνήσεων στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]], το [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και τον [[Καναδάς|Καναδά]]. Η [[Μάργκαρετ Θάτσερ]], μετά τη νίκη της στις γενικές εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου του 1979, τοποθέτησε τον Κιθ Τζόζεφ (''Keith Joseph''), διευθυντή του Χαγιεκιανού Κέντρου Μελετών Πολιτικής (''Hayekian Centre for Policy Studies'') ως Υπουργό Βιομηχανίας, σε μια προσπάθεια να δώσει νέα κατεύθυνση στις οικονομικές στρατηγικές του κοινοβουλίου. Ομοίως, ο Ντέιβιντ Στόκμαν (''David Stockman''), ο αξιωματούχος του οικονομικού επιτελείου του [[Ρόναλντ Ρήγκαν]] το 1981 με την μεγαλύτερη επιρροή, ήταν γνωστός οπαδός των ιδεών του Χάγιεκ<ref>Kenneth R. Hoover, ''Economics as Ideology: Keynes, Laski, Hayek, and the Creation of Contemporary Politics'' (2003), σελ. 213</ref>.
 
Ο Χάγιεκ έγραψε ένα δοκίμιο με τίτλο «Γιατί δεν είμαι Συντηρητικός» (''Why I Am Not a Conservative'')<ref>{{cite web |title=Why I Am Not a Conservative |publisher=LewRockwell.com |date= |accessdate=2011-10-12 |url=http://www.lewrockwell.com/orig6/hayek1.html}}{{dead link|date=June 2015}}</ref> που περιλαμβάνεται ως επίλογος του Συντάγματος της Δημοκρατίας, στο οποίο επικρίνει τον συντηρητισμό για την αδυναμία του να προσαρμόζεται στις αλλαγές των δεδομένων της ζωής των ανθρώπων και να προσφέρει ένα θετικό πολιτικό πρόγραμμα, επισημαίνοντας πως «Ή αξία του συντηρητισμού προσδιορίζεται από την αξία αυτού που συντηρεί» (''Conservatism is only as good as what it conserves''). Αν και αναγνώριζε ότι ο σύγχρονος συντηρητισμός έχει πολλές κοινές θέσεις ως προς τα οικονομικά με τους κλασικούς φιλελεύθερους, και ιδίως ως προς την κοινή πίστη των δύο ρευμάτων στην ελεύθερη αγορά, ο Χάγιεκ πίστευε ότι ο συντηρητισμός υποστηρίζει την ελεύθερη αγορά γιατί θέλει να «μένει ακίνητος», ενώ ο φιλελευθερισμός την υποστηρίζει γιατί «θέλει κάπου να πάει». Ο Χάγιεκ αυτοπροσδιοριζόταν ως κλασικός φιλελεύθερος, αλλά επισήμαινε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ήδη αδύνατο να χρησιμοποιήσει κανείς τον όρο «φιλελεύθερος» με την αρχική του σημασία και στη θέση του χρησιμοποιούταν ο όρος «libertarian».
 
Πάντως, ο Χάγιεκ έβρισκε τον τελευταίο αυτόν όρο «εξαιρετικά απωθητικό» και πρότεινε στη θέση του τον όρο «Παλαιός Ουίγος» (''Old Whig'') - μία φράση που δανείστηκε από τον Εντμουντ Μπερκ (''Edmund Burke''). Προς το τέλος της ζωής του είπε «Γίνομαι ένας Μπερκιανός Ουίγος» (''I am becoming a Burkean Whig''). Πάντως ο Ουιγισμός ως πολιτικό δόγμα δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικός προς την κλασική πολιτική οικονομία, στην οποία πίστευε με θέρμη η Σχολή του Μάντσεστερ και ο Γουίλιαμ Γκλάντστοουν<ref>E. H. H. Green, ''Ideologies of Conservatism. Conservative Political Ideas in the Twentieth Century'' (Oxford: Oxford University Press, 2004), σελ. 259.</ref>. Το δοκίμιο αυτό του Χάγιεκ ενέπνευσε και άλλους φιλελεύθερους οικονομολόγους που ήθελαν να διαχωρίσουν την θέση τους από τους συντηρητικούς στοχαστές, όπως για παράδειγμα τον Τζέημς Ο. Μπιουκάναν (''James W. Buchanan''), ο οποίος έγραψε το δοκίμιο «''Why I, Too, Am Not a Conservative: The Normative Vision of Classical Liberalism''» (Γιατί ούτε εγώ δεν είμαι Συντηρητικός: Το Κανονιστικό Όραμα του Κλασικού Φιλελευθερισμού).
Γραμμή 318:
::Τόμος II. Η οφθαλμαπάτη της Κοινωνικής Δικαιοσύνης (''The Mirage of Social Justice''), 1976<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=qq6p11NPdOoC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |title=Law, Legislation and Liberty, Volume ... – Google Books |publisher=Books.google.com |date=1978-10-15 |accessdate=2011-09-14|isbn=978-0-226-32083-0}}</ref>
::Τόμος III. Η πολιτική τάξη ενός ελεύθερου λαού (''The Political Order of a Free People''), 1979<ref>{{cite book | title=Law, Legislation and Liberty, Volume 3: The Political Order of a Free People | year=1981 | publisher=University of Chicago Press | isbn=0226320901 | publication=4η |url = http://books.google.com/books?id=0HzIUyFkwlYC&printsec=frontcover&dq=law+legislation+and+liberty+hayek&source=bl&ots=0pQBWX4oBe&sig=rjIlbP9uRDe5hAQyHr21EMyAOYI&hl=en&ei=lURgTN6mOcaAlAfT-eiZCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CEMQ6AEwCA#v=onepage&q&f=false}} Από το Google Βιβλία</ref>
* Η μοιραία αλαζονεία: τα λάθη του Σοσιαλισμού (''The Fatal Conceit: The Errors of Socialism''), 1988. Σημ.: Ο συγγραφέας αμφισβητείται.<ref>{{cite web|author=Alan Ebenstein|title=Έρευνα: «Η μοιραία αλαζονεία»|url=http://libertyunbound.com/archive/2005_03/ebenstein-deceit.html|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080212040658/http://libertyunbound.com/archive/2005_03/ebenstein-deceit.html|archivedate=2008-02-12|publisher=Liberty|date=Μάρτιος 2005|accessdate =11 Ιουνίου 2010}}</ref> Το βιβλίο, στη μορφή που δημοσιεύτηκε, ενδέχεται να έχει γραφτεί εξ ολοκλήρου από τον εκδότη του William W. Bartley και όχι από τον Χάγιεκ.<ref>{{cite book|author=Ian Jarvie (Editor), Karl Milford (Editor), David Miller (Editor)|title=Karl Popper: a Centenary Assessment Vol. 1: Life and Times, and Values in a World of Facts
|year=2006|pages=120, 295|isbn=9780754653752}}</ref>
 
Γραμμή 334:
* [http://www.archive.org/details/nobelprizewinnin00haye Προφορική Ιστορία: Συνεντεύξεις του 1983 με τον Χάγιεκ], [http://mises.org/books/hayek_oral_history.pdf χειρόγραφο] {{en}}
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1974/hayek-lecture.html Η προσποίηση της γνώσης] διάλεξη του 1974 για το Βραβείο Νόμπελ {{en}}
* [http://www.hayek.ufm.edu/ Οι συνεντεύξεις του Χάγιεκ] {{en}}
* [http://www.TheHayekProphecies.com/ The Hayek Prophecies] {{en}}
* [http://www.hayek.de/ Friedrich A. von Hayek-Gesellschaft e. V.] {{de}}
* [http://ideas.repec.org/e/pv08.html Προφίλ]{{dead link|date=June 2015}} και [http://econpapers.repec.org/RAS/pv08.htm έργα]{{dead link|date=June 2015}} στο RePEc {{en}}
* [http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Hayek.html Ο Χάγιεκ] στη Βιβλιοθήκη Οικονομικών και Ελευθερίας {{en}}
* [http://www.adamsmith.org/f-a-hayek/ Ο Χάγιεκ]{{dead link|date=June 2015}} στο Ινστιτούτο Adam Smith {{en}}
* {{IMDb name|2613098}} {{en}}
* [http://www.hayekcenter.org/ Taking Hayek Seriously] {{en}}
* [http://reason.com/hayekint.shtml «Ο δρόμος προς τη δουλεία»]{{dead link|date=June 2015}}, Thomas W. Hazlett, ''περιοδικό Reason'', Ιούλιος 1992, περιέχει συνέντευξη του 1977 με τον Χάγιεκ {{en}}
* [http://www.fahayek.org/index.php?option=com_content&task=view&id=46 «Γιατί δεν είμαι συντηρητικός»], Ο Χάγιεκ στο ''Σύνταγμα της Ελευθερίας'' (Chicago: The University of Chicago Press, 1960) {{en}}
* [http://www.mises.org/TRTS.htm Mises.org «ο δρόμος προς τη δουλεία»] σε [[καρτούν]] {{en}}