Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Είναι από τα λίγα σημαντικά σε απήχηση κομμουνιστικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης, που δεν ακολούθησαν τη γραμμή του [[Ευρωκομμουνισμός|ευρωκομμουνισμού]] και κατάφεραν να υπερβούν την κρίση που δημιούργησε στο κομμουνιστικό κίνημα η ανατροπή του υπαρκτού [[Σοσιαλισμός|σοσιαλισμού]] το [[1989]]-[[1991]].

 

 

Στο [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο]] συμμετείχε στην ομάδα [[GUE/NGL]], αλλά απομακρύνθηκε, όπως χαρακτηριστικά ανακοίνωσε η ΚΕ, λόγω της αλλοίωσης του συνομόσπονδου χαρακτήρα της, που έγκειται στην παρουσίαση των θέσεων του [[Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς|Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς]] ως ενιαίες θέσεις των κομμάτων που συμμετάσχουν στην [[GUE/NGL]], καθώς επίσης και το ότι η [[GUE/NGL]] συντάχθηκε σε κρίσιμα ζητήματα με το [[Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα]] και το [[Κόμμα Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη|κόμμα των Φιλελευθέρων]].<ref name="EUP" /> Τέλος επισημάνθηκε η συμμετοχή του γερμανικού κόμματος [[Η Αριστερά (Γερμανία)|Die Linke]] σε αυτήν την ευρωομάδα, κόμμα που κατηγορείται για εξίσωση του φασισμού με τον κομμουνισμό.<ref name="EUP" />

Το [[Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος]] (ΣΕΚΕ) −μετέπειτα ΚΚΕ− ιδρύθηκε στο 1ο Σοσιαλιστικό Συνέδριο που συνήλθε στις 17-23 Νοέμβρη του [[1918]] στον [[Πειραιάς|Πειραιά]], μια μόλις εβδομάδα μετά την ίδρυση της [[ΓΣΕΕ]]. Καθοριστικό ρόλο στην ίδρυσή του έπαιξαν, τόσο η ανάπτυξη του εργατικού κινήματος της Ελλάδας όσο και η επίδραση της νεαρής τότε [[Ρωσική Επανάσταση|Οκτωβριανής Επανάστασης]]. Χαρακτηριστικό είναι πως η εφημερίδα ''Ριζοσπάστης'' αποτέλεσε το κοινό όργανο του κόμματος και της συνομοσπονδίας.<ref name="ReferenceA">Δημήτρης Χουμεριανός,«Από το ΣΕΚΕ στο ΚΚΕ.Το εργατικό κίνημα στο Μεσοπόλεμο», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000,τομ 7 Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940. Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου,εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σελ.51</ref><ref>Η ταυτόχρονη εμφάνιση της ΓΣΕΕ και του ΣΕΚΕ και η ''οργανική'' τους σύνδεση, από το 1920 ως το 1926,κατέστησε συμφυείς τους τρεις όρους αυτής της προβληματικής: οικονομική ή επαγγελματική οργάνωση,πολιτικό κόμμα και εργατική τάξη.Παναγιώτης Νούτσος,«Πορτρέτα: Ρόκκος Χοΐδάς 1830-1890-Η σοσιαλιστική σκέψη», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τομ.6 Η Εθνική ολοκλήρωση (1909-1922), Από το κίνημα στο Γουδί ως τη Μικρασιατική Καταστροφή, εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σελ.264</ref>

[[File:1918 SEKE congress building.jpg|thumb|Το κτίριο στον Πειραιά όπου πραγματοποιήθηκε το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ]]

 

Σκοπός του νεοσύστατου κόμματος ήταν «''να διαμορφώση τον αγώνα της εργατικής τάξεως εις αγώνα συνειδητόν και ενιαίον και να οδηγήση αυτήν εις την φυσικήν και αναγκαίαν αποστολήν της''».<ref>Το πρώτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ, Πρακτικά, σ.138</ref> Μέσα στο ΣΕΚΕ εκδηλώθηκε η πρώτη αντιπολιτευτική ομάδα με την επωνυμία ''Κομμουνιστική Ένωση'', από πρώην μέλη της Σοσιαλιστικής Νεολαίας, λόγω της καθυστέρησης ένταξης στη Γ' Διεθνή από το ΣΕΚΕ. Αυτή διαλύθηκε μετά την ένταξη στη Γ' Διεθνή.<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στον Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.33-35</ref> Στο Β' Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Απρίλιος 1920) αποφασίστηκε η προσχώρηση του ΣΕΚΕ στην [[Κομιντέρν|Γ' Κομμουνιστική Διεθνή]] (ΚΔ),<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.31,υποσ.4</ref> Μια τέτοια κίνηση αποσκοπούσε «''στην πολιτική και ιδεολογική αυτονόμηση της εργατικής τάξης[...] (στην) τομή που θα διαφοροποιούσε το ΣΕΚΕ σε σχέση με το βενιζελισμό''»<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.31</ref> Παράλληλα η ένταξη αυτή συνεπαγόταν συμμόρφωση σε κάθε απόφαση που λάμβανε αυτή η οργάνωση αλλά και στις υποδείξεις που έκανε σχετικά με την ανάδειξη των ηγετικών στελεχών του κόμματος.<ref name="ReferenceA"/> Στις 28 Νοέμβρη του [[1922]] ιδρύθηκε η νεολαία του ΣΕΚΕ, η [[Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας]] (ΟΚΝΕ),<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στον Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.324</ref> απόγονος της οποίας είναι η σημερινή [[Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας]] (ΚΝΕ).

Στο Τρίτο Έκτακτο Συνέδριό του, το Νοέμβρη του [[1924]], το ΣΕΚΕ(Κ) - ΣΕΚΕ(Κομουνιστικό) - μετονομάστηκε σε «ΚΚΕ (ΕΤΚΔ) (Ελληνικό Τμήμα Κομμουνιστικής Διεθνούς)» και αποδέχτηκε πλήρως τους όρους και τις αποφάσεις της ΚΔ, αρχίζοντας μια διαδικασία προσαρμογής του χαρακτήρα του στα πρότυπά της, που ονομάστηκε «[[Μπολσεβίκοι|μπολσεβικοποίηση]]».<ref>Οι 21 όροι και οι αποφάσεις που ασπάστηκε το ΣΕΚΕ για την ένταξή του στην ΚΔ υπάρχουν αναλυτικά στο βιβλίο: Κομμουνιστικής Διεθνής - Θέσεις και καταστατικό όπως ψηφίστηκαν στο Β' Συνέδριο (6-25 Ιουλίου 1920), Σύγχρονη Εποχή.</ref> Γραμματέας της Κεντρικής επιτροπής εκλέχτηκε ο νεαρός νομικός [[Παντελής Πουλιόπουλος]], που ηγείτο της αριστερής πτέρυγας του Κόμματος που την αποτελούσαν κυρίως μέλη του κινήματος του "Παλαιών Πολεμιστών". Η δυναμική νέα ηγετική ομάδα θα προβεί στη διαγραφή των μελών της ιδρυτικής γενιάς του ΣΕΚΕ ([[Αβραάμ Μπεναρόγια]], [[Νίκος Δημητράτος]], Γιώργος Γεωργιάδης, κ.α) χαρακτηρίζοντάς τους ''Οπορτουνιστές'', δηλαδή καιροσκόπους με μικροαστικές αντιλήψεις.

 

===Τα αίτια καθυστέρησης συγκρότησης ενιαίου κομμουνιστικού κόμματος στην Ελλάδα===

Ο ιστορικός [[Αλέξανδρος Δάγκας]] καταγράφει τα κοινωνικοπολιτικά αίτια καθυστέρησης ανάπτυξης του [[Κομμουνισμός|Κομμουνισμού]] στην Ελλάδα και συγκρότησης σχετικού κομματικού φορέα:<ref>Αλέξανδρος Δάγκας, "Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, ελληνικό τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς, Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα: 1922-1940 Ο Μεσοπόλεμος,τ.Β2 εκδ. Βιβλιοραμα, Αθήνα,2003, σελ.156-158</ref>

Η ηγεσία του ΚΚΕ μοιράστηκε στα δυο. Μια μερίδα της υπό τους [[Παντελής Πουλιόπουλος|Π. Πουλιόπουλο]] και [[Ελευθέριος Σταυρίδης|Ελ. Σταυρίδη]] συμφώνησε πλήρως με τη θέση, ενώ μια άλλη υπό τους [[Γιάννης Κορδάτος|Γ. Κορδάτο]] και [[Θωμάς Αποστολίδης|Θ. Αποστολίδη]] διαφώνησε θεωρώντας την «ανεδαφική». Τελικά, μπροστά στον κίνδυνο της απομόνωσης από το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, το ΚΚΕ επέλεξε να αποδεχτεί τη θέση αυτή, που για πολλά χρόνια αποτέλεσε αφορμή για διώξεις εναντίον των κομμουνιστών.<ref>Α.Δάγκας-Γ.Λεοντιάδης, Κομιντέρν και Μακεδονικό ζήτημα: το ελληνικό παρασκήνιο, 1924, Τροχαλία, σελ.91.</ref>

 

 

Η υιοθέτηση από το ΚΚΕ της θέσης για το Μακεδονικό υπήρξε το έναυσμα για διώξεις στελεχών και μελών του κόμματος. Ειδικά μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του [[Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος|Πάγκαλου]], το καλοκαίρι του 1925, οι διώξεις γενικεύτηκαν. Στις 24 Αυγούστου 1925 25 κομμουνιστές, μεταξύ αυτών και ο Γραμματέας της ΚΕ Πουλιόπουλος, δικάστηκαν στην Αθήνα με την κατηγορία ότι προωθούσαν την αυτονομία της Μακεδονίας και της Θράκης. Μετά από τις πολύωρες απολογίες των κατηγορουμένων και τη διεθνή πίεση η δίκη διακόπηκε. Στις 22 Φεβρουαρίου 1926, η δίκη των αυτονομιστών συνεχίστηκε. Οι κατηγορίες απορρίφθηκαν, αλλά αντί οι κρατούμενοι να απελευθερωθούν εξορίστηκαν στην [[Ανάφη]], την [[Αμοργός|Αμοργό]] και τη [[Φολέγανδρος|Φολέγανδρο]]. Όλοι αφέθηκαν ελεύθεροι στα τέλη Αυγούστου 1926 μετά την πτώση της δικτατορίας του Πάγκαλου.

Το μεταξικό καθεστώς στράφηκε ενάντια και σε άλλα πολιτικά κόμματα, όμως ιδιαίτερα κατά του ΚΚΕ, το οποίο κατηγόρησε ότι οδηγούσε τη χώρα στην [[αναρχία]]. Το ΚΚΕ πέρασε πλέον στην παρανομία. Συνολικά γύρω στα 2000 μέλη του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν αυτήν την περίοδο και οι περισσότερες οργανώσεις του εξαρθρώθηκαν.<ref>Βασίλης Νεφελούδης: Ακτίνα Θ' Εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας: Εκτενής παρουσίαση των συνθηκών σύλληψης και φυλάκισης των Κομμουνιστών από το αυταρχικό καθεστώς</ref> Η μεγαλύτερη ομάδα κρατούμενων κομμουνιστών (600 άτομα περίπου) φυλακίστηκε στην [[Ακροναυπλία]],<ref>Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979</ref> ενώ άλλες ομάδες εκτοπίστηκαν στα νησιά [[Άγιος Ευστράτιος|Αϊ Στράτης]], [[Ανάφη]], [[Κίμωλος]], [[Φολέγανδρος]], [[Γαύδος]] κλπ.

 

 

Το ΚΚΕ επεδίωξε τη συνεργασία με τα αστικά κόμματα για την ανατροπή της δικτατορίας χωρίς να θέσει καθεστωτικό ζήτημα για να διευκολυνθεί η συμμετοχή των βασιλοφρόνων στον κοινό αντιμεταξικό αγώνα: τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά και το μόνο που έγινε ήταν η συγκρότηση του [[Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων|Αντιδικτατορικού Μετώπου Νέων]] από εκπροσώπους της [[ΟΚΝΕ]] της Φιλελεύθερης Νεολαίας, της Σοσιαλιστικής, του Προοδευτικού Κόμματος του Καφαντάρη και του Εργατοαγροτικού.<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στον Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.269-270</ref> Στην κομματική ''ρητορική'' −όπως αυτή αποτυπώνεται στα κομματικά κείμενα της περιόδου− το μεταξικό καθεστώς χαρακτηρίστηκε ως ''φασιστικό''.<ref>Άγγελος Ελεφάντης, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στον Μεσοπόλεμο,εκδ.Θεμέλιο, 1999, σελ.222</ref>

 

===Ελληνοϊταλικός πόλεμος===

 

Τον Νοέμβριο του 1940, μετά την προώθηση του [[Ελληνικός Στρατός Ξηράς|ελληνικού στρατού]] στο εσωτερικό της [[Αλβανία|Αλβανίας]], ο Ζαχαριάδης αλλάζει γραμμή και χαρακτηρίζει τον αγώνα στην Αλβανία ιμπεριαλιστικό που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μοναρχοφασιστών και καλεί τους μαχόμενους Έλληνες να στραφούν κατά του Μεταξά επιδιώκοντας "έντιμη" ειρήνη με τους Ιταλούς με τη διαμεσολάβηση της ΕΣΣΔ (βλέπε 2η επιστολή Ζαχαριάδη). Η αλλαγή πλεύσης του Ζαχαριάδη ίσως να οφείλεται σε επίκριση της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικής Ένωσης]], καθώς ίσχυε ακόμα το [[Σύμφωνο Ρίμπεντροπ - Μολότωφ]] μεταξύ [[Ιωσήφ Στάλιν|Στάλιν]] και [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]]. {{εκκρεμεί παραπομπή}}

===ΔΣΕ: Ίδρυση-Πολεμικές επιχειρήσεις-Ήττα===

{{Κύριο|Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας}}

Στις 28 Οκτωβρίου 1946 στην Τσούκα των Αντιχασίων ιδρύθηκε το [[Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών]], με αρχηγό τον [[Μάρκος Βαφειάδης|Μάρκο Βαφειάδη]]. Συγκεκριμένα, ο Μάρκος Βαφειάδης και οι αρχηγοί διαφόρων ένοπλων ομάδων Κίσσαβος, Λασάνης και Κικίτσας, συγκρότησαν ενιαίο στρατό.<ref>Τάσος Βουρνάς, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας-Ο εμφύλιος, εκδ.αφοί Τολίδη,Αθήνα, 1981, σελ.71</ref> Στις 13 Νοεμβρίου της χρονιάς αυτής επιτίθενται ανταρτικές δυνάμεις στο χωριό [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]] κοντά στα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα σε βάρος του τακτικού στρατού με βαριές απώλειες και για τις δύο πλευρές.<ref>Βασίλειος Κόντης, «Η παλινόρθωση της μοναρχίας και η γενίκευση των συγκρούσεων», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,τομ. ΙΣΤ',Εκδοτική Αθηνών, (2000), σελ.126</ref> Ακολουθούν και αλλού επιθέσεις σε τοπικές φρουρές και σταθμούς χωροφυλακής στη [[Δυτική Μακεδονία]], [[Έβρος (Θράκη)|Έβρο]] και Ελληνοαλβανικά σύνορα.<ref>Τάσος Βουρνάς, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας-Ο εμφύλιος, εκδ.αφοί Τολίδη,Αθήνα, 1981, σελ.77-78</ref> Με τη διαταγή υπ' αριθμόν 19 του Γενικού Αρχηγείου, στις 27 Δεκεμβρίου του 1946, οι αντάρτικες δυνάμεις μετονομάζονται σε «[[Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας|Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας]]» (ΔΣΕ).<ref>Τάσος Σακελλαρόπουλος, «Οι δύο στρατοί, 1945-1949», Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα: Ανασυγκρότηση-Εμφύλιος-Παλινόρθωση: 1945-1952, τομ.Δ1, εκδ. Βιβλιόραμα, σελ.284, Βασίλειος Κόντης, «Η παλινόρθωση της μοναρχίας και η γενίκευση των συγκρούσεων», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,τομ. ΙΣΤ',Εκδοτική Αθηνών, (2000), σελ.125</ref>

 

Από το 1967 μέχρι το 1971 επανασυστάθηκαν οι παράνομες κομματικές οργανώσεις και ιδρύθηκαν η [[ΚΝΕ]], η Μαθητική Οργάνωση Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδος (ΜΟΔΝΕ), το Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ), η Ενιαία Αντιδικτατορική Συνδικαλιστική Κίνηση (ΕΣΑΚ) και η Αντιδικτατορική ΕΦΕΕ (ΑντιΕΦΕΕ), προκειμένου να συμβάλουν στην κινητοποίηση λαϊκών μαζών ενάντια στη χούντα.

 

 

== Μεταπολίτευση ==

 

=== Η διάσπαση του 1989 ===

 

=== Η διάσπαση του 1991 ===

 

 

Έτσι, το ΚΚΕ αποχώρησε από τον [[Συνασπισμός|Συνασπισμό]] με την απώλεια ενός μεγάλου αριθμού στελεχών και μελών του, μεταξύ των οποίων 39 μέλη της ΚΕ του και 5 βουλευτές. Ανάμεσα στους αποχωρήσαντες ήταν ο πρώην ΓΓ [[Γρηγόρης Φαράκος]] και η [[Μαρία Δαμανάκη]], τότε πρόεδρος του Συνασπισμού.

Σημαντική πτυχή της πιο πρόσφατης δραστηριότητας του ΚΚΕ θεωρείται η ίδρυση του [[Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο|ΠΑΜΕ (Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο)]] τον Απρίλιο του 1999. Το ΠΑΜΕ είναι μια συσπείρωση εργατικών συνδικαλιστικών οργανώσεων με πανελλαδικά χαρακτηριστικά που διακηρύττει την [[ταξική πάλη]] και στοχεύει στην ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος. Κρατάει έντονα κριτική στάση απέναντι στην ηγεσία της [[ΓΣΕΕ]], την οποία καταγγέλλει ως συμβιβασμένη. Το Δεκέμβρη, μάλιστα, του 2009 το ΠΑΜΕ χαρακτήρισε απεργοσπαστική την ΓΣΕΕ, καθώς δεν κάλυψε την απεργία που είχαν προκηρύξει μια σειρά από πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σωματεία της χώρας.<ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=113200 Άρθρο της Ελευθεροτυπίας για τις συγκρούσεις ΚΚΕ και διοίκησης ΓΣΕΕ]</ref>

 

 

=== Η στάση του ΚΚΕ το 2012 ===

 

== Πρόγραμμα ==

 

''Ο χαρακτήρας της εποχής που ζούμε ορίζεται ως εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, πως η δουλειά του Κόμματος σε μη επαναστατικές συνθήκες είναι να προετοιμάζει τον υποκειμενικό παράγοντα δηλαδή να καθοδηγεί το λαό ώστε στις επαναστατικές συνθήκες να πάρει την εξουσία. Ακόμα ο ελληνικός [[καπιταλισμός]] εκτιμάται ότι βρίσκεται σε ενδιάμεση θέση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.''