Ματθίλδη της Κανόσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Φεουδάρχης, [[Κόμισσα]], [[Δούκισσα]], [[Μαρκησία]] και [[Βασίλισσα]], εστεμμένη από τον ίδιο τον [[Αυτοκράτορας|Αυτοκράτορα]], ήταν η πρώτη ισχυρή γυναίκα του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]]. Έφτασε να κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των Ιταλικών εδαφών βόρεια του [[ΚράτοςΠαπικά της εκκλησίαςΚράτη|κράτουςKράτους της εκκλησίαςEκκλησίας]] που περιελάμβαναν τις σημερινές [[Λομβαρδία]], [[Εμίλια-Ρομάνια]], [[Τοσκάνη]] και μεγάλο μέρος της [[Ούμπρια]] και με κέντρο την [[Κανόσα]]. Θα είναι πρωταγωνίστρια κατά την διαμάχη μεταξύ του Πάπα και του Αυτοκράτορα.

Η μητέρα της, αδυνατώντας να κυβερνήσει μόνη της έχοντας τρία μικρά παιδιά, θα αναζητήσει υποστήριξη από τον [[Πάπας Λέων Θ'Θ΄|Πάπα Λέων Θ']] και τον Αυτοκράτορα [[Ερρίκος Γ' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ερρίκο Γ']]. Το [[1053]], σχεδόν ταυτόχρονα, θα πεθάνουν τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια της Ματθίλδης κάτω από ύποπτες συνθήκες. Με τον θάνατο του Πάπα Λέων Θ', το [[1054]], που ήταν και ο μεγαλύτερος προστάτης της Βεατρίκη, ο Αυτοκράτορας μεταφέρει μητέρα και κόρη στην [[Γερμανία]] και κατάσχει όλες τους τις ιδιοκτησίες. Με τον θάνατο του Αυτοκράτορα, στις [[5 Οκτωβρίου]] του [[1056]], οι δύο γυναίκες θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην [[Ιταλία]] και να ξαναπάρουν τα εδάφη τους. Με την επιστροφή τους στην Ιταλία κατάφεραν να μπουν υπό την προστασία του [[Γοδεφρείδος Γ΄, Δούκας της Κάτω Λoραίνης|Γοδεφρείδου Γ΄ του γενειοφόρου]] που ήταν ξάδερφος του Πάπα Λέοντα Θ'.

Ο Γοδεφρείδος θα παντρευτεί την Βεατρίκη και η Ματθίλδη θα αρραβωνιαστεί τον γιό του [[ΓοδεφρείδοΓοδεφρείδος Δ', ΔούκαΔούκας της Κάτω Λωρραίνης|Γοδεφρείδο τον καμπούρη]]. Σε εκείνη την περίσταση ο Γοδεφρείδος Γ΄ αναλαμβάνει το ''Paparum Ducatus'', δηλαδή την υποχρέωση και τιμή της προστασίας των Παπών που ήχε η οικογένεια Κανόσα, γεγονός που επιβεβαίωνε ότι ο οίκος ήταν ο σημαντικότερος όλης της Ευρώπης εκείνη την εποχή. Ο γάμος της Βεατρίκης δεν άρεσε, όμως, στον νέο Αυτοκράτορα [[Ερρίκος Δ'Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίαςΑυτοκρατορία|Ερρίκο Δ΄]], γιατί ο Γοδεφρείδος είχε προσπαθήσει να στεφθεί Αυτοκράτορας μετά τον θάνατο του Ερρίκου Γ'. Ο Αυτοκράτορας προσπάθησε με κάθε τρόπο να βάλει εμπόδια στον γάμο οδηγώντας τελικά σε φυγή τον Γοδεφρείδο που επέστρεψε στην [[Λοθαριγγία]]. Από εκείνα τα γεγονότα και για μία δεκαετία η Ματθίλδη δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου στα έγγραφα που έχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας, πιθανόν γιατί βρισκότανε στην Λοθαριγγία μαζί με τον πατριό της. Η μητέρα της είχε επιστρέψει στην Ιταλία για να διαχειριστεί τα εδάφη τους και συμμετείχε σε σημαντικά γεγονότα. Το [[1057]] θα πεθάνει ο [[Πάπας Βίκτωρ Β'Β΄]] ενώ ήταν φιλοξενούμενος των Κανόσα. Θα τον διαδεχτεί ο [[Πάπας Στέφανος Θ'Θ΄]], που ήταν συγγενής του Γοδεφρείδο, ο οποίος την ίδια χρονιά θα καθιερώσει το [[Κονκλάβιο]] των [[Καρδινάλιος|Καρδιναλίων]] για την εκλογή του Πάπα, που ισχύει μέχρι σήμερα, για να απομακρύνει την εκκλησία από τον έλεγχο του Αυτοκράτορα. Το [[1061]] θα πεθάνει ο [[ΠάπαςΑντιπάπας Βενέδικτος Ι'Ι΄]] ενώ βρισκότανε στην αυλή των Κανόσα. Θα τον διαδεχτούν δύο Πάπες, ένας είναι ο υποψήφιος των Κανόσα και θα εκλεγεί από το Κονκλάβιο με το όνομα [[Πάπας Αλέξανδρος Β'Β΄]], ενώ ο δεύτερος θα χριστεί από τον Αυτοκράτορα, με το όνομα [[Πάπας Ονώριος Β']], σε μία προσπάθεια να επανακτήσει τον έλεγχο της εκκλησίας. Για κάποιο διάστημα θα βασιλέψουν οι δύο Πάπες ταυτόχρονα, για να λυθεί το πρόβλημα θα καλέσουν ένα νέο Κονκλάβιο, μέσα στα εδάφη των Κανόσα, συγκεκριμένα στην [[Μάντοβα]], στο οποίο ο Ονώριος Β΄ δεν θα παραβρεθεί φοβούμενος για την ζωή του. Τελικά ο Αλέξανδρος Β΄ θα ανακηρυχθεί μοναδικός Πάπας.

Το επόμενο διάστημα οι δύο γυναίκες θα εμφανίζονται μαζί μέχρι το [[1073]] οπότε και θα αρχίσουν να ενεργούν ξεχωριστά. Αργότερα, την ίδια χρονιά, θα έρθει στην Ιταλία και ο Γοδεφρείδος Δ΄, προσπαθώντας να σώσει τον γάμο του. Το όνομα του εμφανίζεται σε κάποια έγγραφα, εκείνης της περιόδου, που μαζί με την Ματθίλδη εκπλήρωναν τα καθήκοντα του δικαστή για κάποιες διαμάχες κυρίως για περιουσιακά θέματα. Εν τω μεταξύ στις [[22 Απριλίου]] είχε εκλεγεί ο [[Πάπας Γρηγόριος Ζ'Ζ΄]]. Ο Γοδεφρείδος τον είχε συγχαρεί και εκείνος απαντώντας του στις [[6 Μαΐου]] του ζητούσε στρατιωτική βοήθεια. Μια αντίστοιχη επιστολή έστειλε ο Πάπας και στην Ματθίλδη και την μητέρα της, στην οποία αναφερότανε και στο πρόβλημα του ορισμού των νέων Επισκόπων καθώς και για την συμφιλίωση με τον Αυτοκράτορα Ερρίκο Δ'. για όλες αυτές τις υποθέσεις ζητούσε την βοήθεια των δύο γυναικών που ήταν υποστηρίκτριες της αντιμεταρρύθμισης όπως και ο Πάπας.

Η συμφιλίωση, στην πραγματικότητα, δυσαρέστησε και τους δύο. Ο Ερρίκος Δ' θα συναντήσει τους πιστούς του, στο [[Ρέτζιο Εμίλια]] και θα αποφασίσουν να προτείνουν μία σύνοδο με όλους τους επισκόπους της βόρειας Ιταλίας να πραγματοποιηθεί κάπου στην [[Λομβαρδία]]. Ο [[Πάπας Γρηγόριος Ζ'Ζ΄]] θα επιλέξει την Μάντοβα. Η ημερομηνία, πιθανότατα, ήταν κοντινή γιατί ο Πάπας είχε σκοπό να πάει σύντομα στην Γερμανία για να ολοκλήρωση την επιλογή ενός νέου βασιλιά. Την στιγμή που η Ματθίλδη και ο Πάπας ξεκίνησαν για την Μάντοβα μάθανε ότι ο Αυτοκράτορας είχε περάσει τον [[Πάδος|Πάδο]] και ετοιμαζόταν να τους συλλάβει. Έτσι οι δυο τους θα αποσυρθούν στα κάστρα της περιοχής του Ρέτζιο ενώ ο Ερρίκος συλλάμβανε τους δύο επισκόπους απεσταλμένους του Πάπα για την εκλογή του νέου επισκόπου του Αγίου Αμβροσίου στο [[Μιλάνο]]. Λίγο αργότερα ο ένας από τους επισκόπους θα αφεθεί ελεύθερος πιθανότατα γιατί ο Αυτοκράτορας δεν ήθελε να διακοπούν τελείως οι σχέσεις του με την Ματθίλδη. Μετά την αποτυχία της συνέλευσης της Αουγκούστα οι Γερμανοί [[Πρίγκιπας|πρίγκιπες]] διοργάνωσαν μία δεύτερη συνέλευση στις [[13 Μαρτίου]] για την εκλογή νέου Αυτοκράτορα. Επειδή όμως το μέτωπο κατά του Ερρίκου είχε διασπαστεί και ο Ερρίκος είχε και πάλι αποκτήσει την νομιμότητα του, δεν επιλέχτηκε νέος Αυτοκράτορας. Ο Πάπας Γρηγόριος Ζ' προτίμησε να παραμείνει στα εδάφη της Ματθίλδης και επέστρεψε στην Ρώμη μαζί της το καλοκαίρι.

Με την διάσπαση των σχέσεων, του Πάπα με τον Αυτοκράτορα, οι δύο ακολούθησαν αντίθετες συμπεριφορές. Ο Πάπας θα προσπαθήσει να βρει μία ειρηνική λύση ενώ ο Αυτοκράτορας θα συνεχίσει τις προκλήσεις. Την ίδια στιγμή η Ματθίλδη πρέπει να κάνει μία επιλογή και να αποφασίσει με ποιανού το μέρος να πάει. Από την μια μεριά είναι ο Αυτοκράτορας του οποίου, ως κληρονόμος του οίκου Κανόσα, είναι υποτελής και στον οποίο είχε δώσει όρκο υποτέλειας (''fidelitas''). Από την άλλη τα θρησκευτικά της ιδανικά την είχαν κάνει να έρθει πολύ κοντά με τον Πάπα. Τελικά η επιλογή της ήταν με το μέρος του Πάπα. Το επόμενο διάστημα θα ταξιδέψει πολύ μέσα στις κτήσεις της προσπαθώντας να ενισχύσει τις θέσεις των επισκόπων και μοναχών πιστών στον Πάπα ενισχύοντας και παίρνοντας υπό την προστασία της εκκλησίες και τα μοναστήρια. Εν τω μεταξύ ο [[Ροδόλφος της Σουηβίας]] δεν θα βρεθεί στο ύψος της θέσης του και θα υποστεί βαριά ήττα από τον Ερρίκο Δ΄ στις [[27 Ιανουαρίου]] του [[1080]]. Από την άλλη ο Πάπας στις, [[7 Μαρτίου]] του ίδιου έτους, θα αφορίσει και πάλι τον Αυτοκράτορα και σε αντίδραση, οι πιστοί στον Ερρίκο επίσκοποι, θα δηλώσουν ότι δεν αναγνωρίζουν πια τον Γρηγόριο Ζ΄ σαν Πάπα και θα εκλέξουν έναν νέο Πάπα με το όνομα [[Αντίπαπας Κλήμης Γ'Γ΄|Κλήμης Γ΄]].

Ωστόσο στην αυλή της Ματθίλδης, στην Μάντοβα, καθώς και σε μεγάλο μέρος των εδαφών της υπήρχε έντονη πολιτιστική κίνηση. Το [[1082]] ο Ερρίκος θα επιστρέψει στην Ιταλία και μετά από έξι μήνες πολιορκίας θα καταλάβει την Ρώμη. Κατά την πολιορκία η Ματθίλδη θα στηρίξει τον Πάπα στέλνοντας το χρυσάφι που είχε μαζέψει λιώνοντας τους θησαυρούς των εκκλησιών και των μοναστηριών. Τελικά ο Γρηγόριος Ζ΄ αναγκάστηκε να κλειστεί στο Κάστρο του Αγγέλου (''Castel Sant’Angelo'') ζητώντας την βοήθεια των [[Νορμανδοί|Νορμανδών]] που όμως ήταν απασχολημένοι σε άλλα μέτωπα. Αντιθέτως ο Ερρίκος έλαβε μεγάλη χρηματική βοήθεια από τον βυζαντινό Αυτοκράτορα [[ΑλέξανδροςΑλέξιος Κομνηνός|ΑλέξανδροΑλέξιο Κομνηνό]]. Στην συνέχεια θα φτάσει στην Ρώμη και ο Κλήμης Γ΄ ο οποίος θα χειροτονηθεί στις [[27 Μαρτίου]] του [[1084]] και μετά από λίγες μέρες, στις [[31 Μαρτίου]], θα στέψει Αυτοκράτορα τον Ερρίκο Δ΄. Η Ματθίλδη δεν είχε πια την δυνατότητα να βοηθήσει ούτε οικονομικά αφού είχε ξοδέψει όλη την περιουσία της καθώς και εκείνη των εκκλησιαστικών φορέων που της είχαν μείνει πιστοί. Θα έρθει, όμως, σε βοήθεια ο [[Ροβέρτος ο Γκουισκάρντο]] (''Roberto il Guiscardo'') που θα μπει στην Ρώμη με 30000 άντρες και θα διώξει τον Αυτοκράτορα. Ταυτόχρονα η Ματθίλδη θα αντιδράσει σε όλα αυτά που συνέβαιναν και αποφασίζει ότι ήρθε ο καιρός να ξανακερδίσει τα φρούρια της. Αφού πρώτα ισχυροποίησε και πάλι τις θέσεις της στα φρούρια γύρο από τον Πάδο, στις [[2 Ιουλίου]] του [[1084]] θα δώσει μία μεγάλη [[Μάχη της Σορμπάρα|μάχη στη Σορμπάρα]] (''Sorbara''), όπου θα δεχτούν μεγάλη ήττα τα στρατεύματα των σχισματικών επισκόπων. Στην συνέχεια θα καταλάβει την [[Νονάντολα]] (''Nonantola'') και έτσι το μεγάλο της μοναστήρι θα περάσει από την επιρροή του Αυτοκράτορα σε εκείνη του Πάπα. Χρονολογείται σε εκείνη την περίοδο και ένα γράμμα που έστειλε η κοντέσα στους Γερμανούς πρίγκιπες προειδοποιώντας τους ενάντια στον Ερρίκο. Εν τω μεταξύ ο Ροβέρτος ο Γκουισκάρντο θα συνοδέψει τον Πάπα στο [[Σαλέρνο]] (''Salerno'') για να μπορεί να τον προστατέψει καλύτερα. Λόγω της απουσίας του Πάπα ο Αντίπαπας Κλήμης Γ' βρίσκει την ευκαιρία να επιστρέψει στην Ρώμη. Ο Γρηγόριος Ζ', κουρασμένος από όλες αυτές τις διαμάχες και άρρωστος, θα παραμείνει στο Σαλέρνο όπου και θα πεθάνει στις [[25 Μαΐου]] του [[1085]], στις [[17 Ιουλίου]] θα πεθάνει και ο Ροβέρτος ο Γκουισκάρντο. Η Ματθίλδη θα εκμεταλλευτεί την απουσία, από την Ιταλία, του Αυτοκράτορα και θα ανακτήσει τις κτήσεις της στην βόρεια Ιταλία χάνοντας όμως εκείνες της Λοθαριγγίας.