Κάρολος Δαρβίνος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Πληροφορίες προσώπου

|ημερομηνία θανάτου = {{Ηθηλ|1882|4|19|1809|2|12}}

}}

Ο '''Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος''' ([[αγγλικά|αγγλ.]] Charles Robert Darwin) ([[12 Φεβρουαρίου]], [[1809]] - [[19 Απριλίου]], [[1882]]) ήταν [[Αγγλία|Άγγλος]] φυσιοδίφης και γεωλόγος<ref>{{harvnb|Desmond|Moore|Browne|2004}}</ref>, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο θεμελιωτής της θεωρίας της [[εξέλιξη (βιολογία)|εξέλιξης]]. Ήταν ο εισηγητής του μηχανισμού της [[φυσική επιλογή|φυσικής επιλογής]], μέσω του οποίου πρότεινε ότι συντελείται η εξέλιξη όπου όλα τα είδη ζωής προέρχονται από κοινούς προγόνους και έχουν διαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου.<ref>{{cite book|author=Coyne, Jerry A. |title=Why Evolution is True|publisher=Viking|year=2009 |pages=8–11|isbn=978-0-670-02053-9}}</ref> Σε κοινή δημοσίευση με τον [[Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας]] εισήγαγε τη θεωρία της φυσικής επιλογής, στην οποία η πάλη για επιβίωση δημιουργεί τη διακλάδωση των ειδών και έχει παρόμοια αποτελέσματα με την πρακτική της [[τεχνητή επιλογή|τεχνητής επιλογής]].<ref name="Larson79-111">{{Harvnb|Larson|2004| pp=79–111}}</ref>

Ο Δαρβίνος ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη [[φύση]], όταν σπούδαζε [[ιατρική]] στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, που τον οδήγησε στη μελέτη των θαλάσσιων ασπόνδυλων. Οι σπουδές του στη [[θεολογία]] στο πανεπιστήμιο του [[Κέμπριτζ]] ώθησαν το μεγάλο του ενδιαφέρον προς τη φυσική επιστήμη.<ref name=whowas>{{Harvnb|Leff|2000|loc=[http://www.aboutdarwin.com/darwin/WhoWas.html About Charles Darwin]}}</ref> Το πενταετές ταξίδι του με το πλοίο ''Beagle'' (Ιχνηλάτης) τον κατέστησε διάσημο ως [[γεωλογία|γεωλόγο]] του οποίου οι παρατηρήσεις και θεωρίες υποστήριζαν τη θεωρία της ομοιομορφίας του Τσαρλς Λάιελ. Η έκδοση του ημερολογίου του για το ταξίδι τον εδραίωσε και ως διάσημο και πολύ καλό συγγραφέα. <ref>{{Harvnb|Desmond|Moore|1991|pp= 210, 284–285}}</ref>

 

 

Γνώρισε το νεαρό προοδευτικό φυσιοδίφη [[Τόμας Χάξλεϋ]] που επρόκειτο να γίνει στενός φίλος και σύμμαχος. Η δουλειά του Δαρβίνου σχετικά με τα όστρακα (''Ελικόποδα'') του εξασφάλισε το μετάλλιο της Βασιλικής Κοινότητας το [[1853]], καθιερώνοντας τη φήμη του ως [[βιολογία|βιολόγος]]. Ολοκλήρωσε αυτή τη μελέτη το 1854 και έστρεψε την προσοχή του στη θεωρία των ειδών.

=== Ανακοίνωση και έκδοση της θεωρίας του ===

[[Αρχείο:Charles Darwin aged 51.jpg|right|thumb|Ο Δαρβίνος, γνωστός γεωλόγος, αναγκάστηκε να δημοσιεύσει πρόωρα την θεωρία του για την [[φυσική επιλογή]].]]

Ο Δαρβίνος έδωσε μια απάντηση στο πώς τα είδη διαχωρίζονται, χρησιμοποιώντας ως αναλογία τις ιδέες της βιομηχανίας σχετικά με τον [[Καταμερισμός της εργασίας|καταμερισμό εργασίας]], όπου η κάθε ποικιλία βρίσκει το δικό της θώκο ώστε όλα τα είδη να μπορούν να διαφοροποιούνται. Πειραματίστηκε με σπόρους, ελέγχοντας την ικανότητα τους να επιβιώνουν σε θαλασσινό νερό άρα και την ικανότητα τους να μεταφέρονται σε απομονωμένα νησιά. Εξέτρεφε περιστέρια για να ελέγξει τη θεωρία του για τη φυσική επιλογή συγκρίνοντάς τη με την «τεχνητή επιλογή» που εφάρμοζαν οι εκτροφείς περιστεριών.

 

 

Η αρχική ανακοίνωση της θεωρίας δεν τράβηξε μεγάλη προσοχή. Αν και μερικές μικρές κριτικές ασχολήθηκαν μαζί της, οι περισσότεροι επιστήμονες πίστεψαν ότι ήταν περίπου ίδια με άλλες θεωρίες της εξελικτικής σκέψης. Για τους επόμενους δεκατρείς μήνες ο Δαρβίνος αν και άρρωστος προσπαθούσε να γράψει μια περίληψη του βιβλίου του «περί των ειδών». Με τη συνεχή ενθάρρυνση των επιστημόνων φίλων του, τελείωσε την περίληψη και ο Λάϊελ κανόνισε την έκδοσή της από τον εκδότη Τζον Μάρεϊ. Κατέληξαν στον τίτλο ''On the Origin of Species by Means of Natural Selection'', και όταν το βιβλίο διατέθηκε προς πώληση στο εμπόριο στις [[22 Νοεμβρίου]], [[1859]], η ζήτηση ξεπέρασε το απόθεμα των 1.250 αντιτύπων. Εκείνη την εποχή, οι θεωρίες «περί Εξέλιξης» υπονοούσαν δημιουργία χωρίς θεϊκή παρέμβαση, και ο Δαρβίνος απέφυγε τη χρήση των λέξεων «εξέλιξη» και «εξελίσσομαι», αν και το βιβλίο τελείωνε με τη δήλωση ότι «ατελείωτοι σχηματισμοί, πανέμορφοι και υπέροχοι έχουν εξελιχθεί και συνεχίζουν να εξελίσσονται». Το βιβλίο έκανε μόνο έναν σύντομο υπαινιγμό στην ιδέα ότι και ο άνθρωπος μπορούσε να εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο όπως και οι άλλοι οργανισμοί. Ο Δαρβίνος έγραψε με σκόπιμη επιφυλακτικότητα ότι «θα ριχτεί φως στην καταγωγή και την ιστορία του ανθρώπου».

=== Αντιδράσεις ===

[[Αρχείο:Darwin_ape.jpg|thumb|left|Σατιρικές επιθέσεις κατά του Δαρβίνου τον παρουσίαζαν σαν πίθηκο (περιοδικό ''Hornet'')]]

Το βιβλίο του Δαρβίνου πυροδότησε μια δημόσια διαμάχη την οποία παρακολουθούσε στενά και ο ίδιος. Κρατούσε αποκόμματα από χιλιάδες κριτικές, άρθρα, σάτιρες, παρωδίες και καρικατούρες. Οι κριτικοί γρήγορα έβγαλαν το συμπέρασμα «άνθρωπος από πίθηκο» παρόλο που ο Δαρβίνος δεν έλεγε πουθενά κάτι τέτοιο. Από την άλλη πλευρά, μια ουνιταριστική κριτική ήταν θετική, ενώ και οι ''Times'' δημοσίευσαν μία ενθουσιώδη κριτική του Χάξλεϋ η οποία περιείχε αιχμές κατά του [[Ρίτσαρντ Όουεν]], ηγέτη του επιστημονικού στερεώματος που ο Χάξλεϋ προσπαθούσε να ανατρέψει. Ο Όουεν αρχικά φαινόταν ουδέτερος, αλλά αργότερα, σε μια κριτική του, καταδίκασε το βιβλίο. Οι επιστήμονες της [[Εκκλησία της Αγγλίας|Εκκλησίας της Αγγλίας]] αντέδρασαν ενάντια στο βιβλίο, και οι πρώην καθηγητές του Δαρβίνου στο Κέμπριτζ [[Άνταμ Σέτζγουικ]] και [[Τζον Στήβενς Χένσλοου]] εξέφρασαν την απογοήτευση τους για αυτόν, αν και το βιβλίο έτυχε καλύτερης υποδοχής από μία νεότερη γενιά επαγγελματιών φυσιοδιφών. Έπειτα το έργο ''Δοκίμια και Κριτικές'', που γράφτηκε από επτά φιλελεύθερους Αγγλικανούς θεολόγους, χαρακτήριζε τα θαύματα παράλογα (και υποστήριζε την ''Καταγωγή'') και απέσπασε την προσοχή από το Δαρβίνο.

 

 

Ο Δαρβίνος πέθανε στο Downe του [[Κεντ]] στην Αγγλία, στις [[19 Απριλίου]] του [[1882]]. Ήθελε να ταφεί στο νεκροταφείο του St. Mary's στο Downe αλλά μετά από απαίτηση των συναδέλφων του, ο Ουίλιαμ Σπότισγουντ (πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας) μεσολάβησε ώστε ο Δαρβίνος να έχει μια επίσημη [[κηδεία]] και να ταφεί στο Αββαείο του Γουέστμινστερ.

== Θρησκευτικές πεποιθήσεις ==

[[Αρχείο:Annie Darwin.jpg|thumb|left|300px|Ο θάνατος της κόρης του Άννι το 1851 έσπρωξε ένα ήδη αμφίβολο Δαρβίνο μακριά από την θεωρία ενός αγαθοεργού θεού.]]

Ο Κάρολος Δαρβίνος προερχόταν από ένα [[αντικομφορμισμός|αντικομφορμιστικό]] υπόβαθρο. Αν και αρκετά μέλη της οικογενείας του ήταν προοδευτικοί, και δεν συμμερίζονταν τις συμβατικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, ο ίδιος δεν αμφισβητούσε την κυριολεκτική αλήθεια της [[Αγία Γραφή|Βίβλου]]. Φοίτησε σε σχολείο της [[Εκκλησία της Αγγλίας|Εκκλησίας της Αγγλίας]], και αργότερα στο Κέμπριτζ σπούδασε Αγγλικανική θεολογία για να γίνει κληρικός, και ήταν πλήρως πεπεισμένος για το [[τελεολογικό επιχείρημα]] του [[Ουίλλιαμ Πάλεϋ]] ότι το σχέδιο στη φύση αποδείκνυε την ύπαρξη του Θεού. Ωστόσο, τα πιστεύω του άρχισαν να αλλάζουν όσο βρισκόταν στο πλοίο ''Beagle''. Αμφισβητούσε όσα έβλεπε - αναρωτιόταν για παράδειγμα για την ύπαρξη πανέμορφων πλασμάτων στα βάθη των ωκεανών, όπου κανείς δεν μπορούσε να τα δει, και ανατρίχιαζε στο θέαμα μιας σφήκας που παρέλυε κάμπιες ως ζωντανή τροφή για τα αυγά της. Θεώρησε αυτό το δεύτερο παράδειγμα ως αντίφαση της αντίληψης του Πάλεϋ για την ύπαρξη αγαθοεργού σχεδίου. Όταν βρισκόταν στο ''Beagle'' ο Δαρβίνος είχε αρκετά [[ορθοδοξία|ορθόδοξες αντιλήψεις]] και συχνά παρέθετε αποσπάσματα από τη Βίβλο ως αυθεντία πάνω στην [[ηθική]], αλλά είχε αρχίσει να βλέπει την ιστορία της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς Διαθήκης]] ως ψευδή και αναξιόπιστη.

 

 

Ο Κάρολος Δαρβίνος εξιστόρησε στην βιογραφία του τις ψεύτικες ιστορίες που διαδίδονταν και ήθελαν τον παππού του [[Έρασμος Δαρβίνος|Έρασμο Δαρβίνο]] να καλεί τον [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]] κατά τον θάνατο του. Ο Δαρβίνος τελείωνε με το συμπέρασμα ότι «Αυτή ήταν η κατάσταση των χριστιανικών αισθημάτων το 1802 .... Μπορούμε τουλάχιστον να ελπίζουμε πως αυτή η κατάσταση δεν επικρατεί πλέον». Παρά την ελπίδα αυτή, οι ίδιες ιστορίες κυκλοφόρησαν και μετά τον θάνατο του Δαρβίνου, η πιο σημαντική από τις οποίες ήταν εκείνη της [[Ελίζαμπεθ Χόουπ]] (γνωστή ως ''Lady Hope''), που εκδόθηκε το [[1915]] και υποστήριζε ότι ο Δαρβίνος είχε αποκηρύξει τη θεωρία της εξέλιξης μετανοώντας στο κρεβάτι του πόνου <ref>[http://www.talkorigins.org/faqs/hope.html The Darwin Deathbed Conversion Question]</ref>. Τέτοιες ιστορίες διαδίδονταν από χριστιανικές ομάδες που άρχισαν να γίνονται [[αστικός μύθος|αστικοί θρύλοι]], ακόμα και όταν οι ισχυρισμοί απορρίφθηκαν από τα παιδιά του Δαρβίνου, και θεωρήθηκαν ψευδείς από τους ιστορικούς.

== Η Κληρονομιά του Δαρβίνου ==

[[Αρχείο:Darwin-Charles-LOC.jpg|thumb|Οι θεωρίες του Δαρβίνου είχαν καθοριστικό ρόλο σε πολλές επιστήμες.]]

 

Ως ένας χιουμοριστικός εορτασμός της εξέλιξης, το ετήσιο Βραβείο Darwin απονέμεται σε άτομα που ''"βοηθούν τη διαδικασία της εξέλιξης επιδεικνύοντας την ακαταλληλότητά τους"'' μέσω αναπόφευκτα ανόητων πράξεων.

=== Ευγονική ή μηχανική των ειδών ===

Μετά την έκδοση του "Origin of Species", ο ξάδελφος του Δαρβίνου [[Φράνσις Γκάλτον]] εφάρμοσε τις έννοιες αυτές στην ανθρώπινη κοινωνία, με την παραγωγή ιδεών για την προώθηση της "κληρονομικής βελτίωσης", που ξεκίνησε το [[1865]] και επεκτάθηκε σε πολυπλοκότητα το [[1869]]. Στο σύγγραμά του ''[[Η Καταγωγή του Ανθρώπου]]'' ο Δαρβίνος συμφώνησε ότι ο Γκάλτον είχε επιδείξει πως το "ταλέντο" και η "ιδιοφυΐα" στους ανθρώπους ήταν κατά πάσα πιθανότητα κληρονομικά, αλλά πίστευε ότι οι κοινωνικές αλλαγές που πρότεινε ο Γκάλτον ήταν υπερβολικά "ουτοπικές". Ούτε ο Γκάλτον ούτε ο Δαρβίνος υποστήριζαν την κυβερνητική παρέμβαση. Αντιθέτως, πίστευαν ότι κατά κύριο λόγο η κληρονομικότητα θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη από τους ανθρώπους κατά την αναζήτηση πιθανών συντρόφων. Το [[1883]], μετά το θάνατο του Δαρβίνου, ο Γκάλτον ονόμασε την κοινωνική του φιλοσοφία ''[[Ευγονική]]''. Τον [[20ος αιώνας|εικοστό αιώνα]] τα κινήματα ευγονικής έγιναν δημοφιλή σε κάποιες χώρες και συσχετίστηκαν με προγράμματα ελέγχου αναπαραγωγής, όπως οι [[νόμοι υποχρεωτικής στείρωσης]], και αργότερα στιγματίστηκαν μετά τη χρήση τους στη ρητορική της [[Εθνικοσοσιαλισμός|Ναζιστικής]] Γερμανίας και την επιδίωξή της για γενετική "καθαρότητα".

=== Κοινωνικός Δαρβινισμός ===

Το [[1944]] ο Αμερικάνος ιστορικός Richard Hofstadter εφάρμοσε τον όρο "[[Κοινωνικός Δαρβινισμός]]" για να περιγράψει την ανάπτυξη των σκέψεων του 19ου και 20ου αιώνα από τις ιδέες των [[Τόμας Μάλθους]] και [[Χέρμπερτ Σπένσερ]], που εφάρμοσαν τις ιδέες της εξέλιξης και της "επιβίωσης των ανταγωνιστικότερων" σε ολόκληρες κοινωνίες και έθνη που ανταγωνίζονταν σε ένα αφιλόξενο κόσμο. Αυτές οι ιδέες όμως έχουν κατηγορηθεί για [[ρατσισμός|ρατσισμό]] και [[Ιμπεριαλισμός|ιμπεριαλισμό]]. Κατά τη διάρκεια της ζωής του Δαρβίνου, η διαφορά μεταξύ του τι αποκαλέστηκε αργότερα "Κοινωνικός Δαρβινισμός και του απλού "Δαρβινισμού" δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρη. Ο Δαρβίνος όμως δεν πίστευε ότι η επιστημονική του θεωρία σημαίνει και οποιαδήποτε θεωρία διακυβέρνησης της κοινωνίας.

 

Η χρήση της φράσης "Κοινωνικός Δαρβινισμός" για να περιγράψει τις ιδέες του Μάλθους είναι ιδιαίτερα ανειλικρινής, μια και ο Μάλθους πέθανε το [[1834]], πριν η έναρξη της θεωρίας του Δαρβίνου παρακινηθεί από την ανάγνωση της 6ης έκδοσης του διάσημου βιβλίου του ''Essay on a Principle of Population'' το [[1838]]. Ο επαναστατικός προοδευτισμός του Σπένσερ και οι κοινωνικές και πολιτικές του ιδέες ήταν εμπνευσμένες κυρίως από τον Μάλθους, και τα βιβλία του περί οικονομικών το[[1851]] και περί εξέλιξης το [[1859]] προηγήθηκαν της έκδοσης της ''Καταγωγής των Ειδών'' του Δαρβίνου το [[1859]].

== Συγγράμματα ==

* Βιβλιογραφία: [http://pages.britishlibrary.net/charles.darwin3/darwin_biblio.htm#primary Darwin Bibliography] (συμπεριλαμβάνονται εναλλακτικές εκδόσεις, συνεισφορές σε βιβλία και περιοδικά, και αλληλογραφία)

* [http://www.darwin-literature.com/ Darwin Literature], Chapter-indexed, searchable versions of Darwin's works.

* [http://charles-darwin.classic-literature.co.uk/ Τα βιβλία του Κάρολου Δαρβίνου].

=== Εκδόσεις ===

* 1836: ''A LETTER, Containing Remarks on the Moral State of TAHITI, NEW ZEALAND, &c. – BY CAPT. R. FITZROY AND C. DARWIN, ESQ. OF H.M.S. 'Beagle.''' [http://pages.britishlibrary.net/charles.darwin4/tahiti.html]

* 1887: ''Autobiography of Charles Darwin'' (Edited by his Son Francis Darwin) [http://digital.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=2010]

* 1958: ''Autobiography of Charles Darwin'' (Barlow, unexpurgated)

=== Επιστολές ===

* 1887: ''Life and Letters of Charles Darwin'', ed. Francis Darwin [http://charles-darwin.classic-literature.co.uk/the-life-and-letters-of-charles-darwin-volume-i/ Volume I], [http://charles-darwin.classic-literature.co.uk/the-life-and-letters-of-charles-darwin-volume-ii/ Volume II]

* 1903: ''More Letters of Charles Darwin'', ed. Francis Darwin and A.C. Seward [http://charles-darwin.classic-literature.co.uk/more-letters-of-charles-darwin-volume-i/ Volume I], [http://charles-darwin.classic-literature.co.uk/more-letters-of-charles-darwin-volume-ii/ Volume II]

== Παραπομπές ==

{{reflist|20em}}

== Βιβλιογραφία ==

{{refbegin|colwidth=30em}}

* Charles Darwin, ''Voyage of the Beagle'', (including Robert FitzRoy's ''Remarks with reference to the Deluge''), (Penguin Books, London [[1989]]) ISBN 0-14-043268-X

* [[E. Janet Browne]], ''Charles Darwin: Voyaging'' and ''The Power of Place'' (Princeton: Princeton University Press, 1995-2002).

* {{cite book|last=Larson|first=Edward J.|authorlink=Edward Larson|title=Evolution: The Remarkable History of a Scientific Theory|publisher=Modern Library|year=2004|isbn=0-679-64288-9|ref=harv}}

{{refend}}

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==

* [http://darwin-online.org.uk/ Το συνολικό έργο του Δαρβίνου, χειρόγραφα και ιστορικές εκδόσεις]

* [http://www.ecuadors.org/galapagos/ Νησιά Γκαλαπάγκος]

* [http://www.darwinadventure.com/galapagos-charles-darwin.htm Κάρολος Δαρβίνος]

* [http://www.lib.cam.ac.uk/Departments/Darwin/ H αλληλογραφία του Δαρβίνου]

{{Authority control}}

{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Charles Darwin}}

{{DEFAULTSORT:Δαρβινος Καρολος}}

[[Κατηγορία:Άγγλοι βιολόγοι]]