Βους ο ταύρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Διόρθωση ανακατευθύνσεων |
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές) μ Διόρθωση συντακτικών λαθών του κώδικα με τη χρήση AWB (11774) |
||
Γραμμή 28:
Ο ''Βους ο ταύρος'' εχει εξημερωθεί εδώ και {{formatnum:10000}} χρόνια στην [[Μέση Ανατολή]], και ύστερα η [[εκτροφή βοοειδών|εκτροφή]] τους αναπτύχθηκε σταδιακά σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι κυριότερες υπηρεσίες τους ήταν η παραγωγή [[βοδινό κρέας|κρέατος]] και [[αγελαδινό γάλα|γάλκτος]] και η εργασία. Οι βοοΐνες υπηρετούν επίσης στην παραγωγή [[ζωικό δέρμα|δέρματος]], [[κέρατο (υλικό)|κεράτων]] για τα [[μαχαίρι]]α, ή [[κοπριά βοδιού|κοπριάς]] για θέρμανση και για την [[γονιμοποίηση (γεωπονία)|γονιμοποίηση]] των εδαφών.
Οι βοοΐνες ενθουσίαζαν πάντα τους ανθρώπους, για τους οποίους
Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του δυτικού πολιτισμού, και βρίσκονται ως θέμα εμπνεύσεως [[ζωγραφική|ζωγράφων]] και [[γλυπτική|γλυπτών]] ή σαν πρόσωπα [[κόμικς]], [[κινηματογράφος|ταινιών]] ή [[διαφήμιση|διαφημίσεων]].
Γραμμή 38:
! '''Χαρακτηριστικό''' || '''Ονομασία'''
|-
| αναπαραγωγικό ενήλικο θηλυκό||
|-
| αναπαραγωγικό ενήλικο αρσενικό||
|-
| αρσενικό [[ευνουχισμός|ευνουχισμένο]] ||
|-
| νεαρό (γενικός όρος) || [[μοσχάρι]]
|-
| νεαρό άνω του ενός έτους ||
|-----
| γενιά με καμπούρα || [[ζεμπού]]
Γραμμή 57:
=== Ανατομία ===
[[Αρχείο:Skull of a beef.png|thumb|right|Κρανίο του είδους]]
Ο ''Βους ο ταύρος'' είναι ένα μεγάλο εύρωστο ζώο, που ζυγίζει κατά μέσο όρο 750 χιλιόγραμμα, με μεγάλες διακυμάνσεις (μεταξύ 150 και 1350 χιλιογράμμων<ref name=adw>{{cite web|language=Αγγλικά| title = Bos taurus | url = http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Bos_taurus.html | author = Tanya Dewey | editor = University of Michigan Museum of Zoology |
Η οδόντωσή τους είναι προσαρμοσμένη σε φυτική τροφή. Αποτελείται από 32 δόντια στους ενηλίκους: οκτώ κάτω [[κοπτήρας|τομείς]], τέσσερεις [[προγόμφιος|προγομφίους]] και τρεις [[Γομφίος|γομφίους]] σε κάθε γνάθο. Οι κοπτήρες είναι προσανατολισμένοι προς τα μπροστά. Επιτρέπουν την κοπή των χόρτων. Οι βοοίνες δεν έχουν άνω τομείς. Αυτοί έχουν αντικατασταθεί από μία σφαιρική προεξοχή των ούλων. Η [[γνάθος]] είναι προσαρμοσμένη σε κυκλική κίνηση που επιτρέπει στο ζώο να βόσκει. Οι γομφίοι τους τους επιτρέπουν να συνθλίβουν τα φυτά για να είναι επαρκώς λεπτά ωστε να γίνει κατάλληλη πέψη. Η προεκτατή γλώσσα τους καλύπτεται από καράτινες [[θηλή|θηλές]] που την καθιστούν τραχειά<ref name="livreVaches">{{Cite book| title=Le livre de la vache | author=Alain Raveneau | edition=rustica | imprimerie=Partenaires fabrication | location=Παρίσι| year=1996 | isbn=2-84038-136-2}}</ref>. Το [[ρύγχος]] είναι πλατύ και παχύ. Το μέτωπο είναι αρκετά μεγάλο, επίπεδο, και φέρει σγουρό και παχύ τρίχωμα στην κορυφή του : ο κότσος. Μεταξύ της γραμμής των ματιών και του ρύγχους, το μέτωπο προεκτείνεται στο επιρρίνιο. Το ζώο διαθέτει δύο κοίλα [[κέρατο (ανατομία)|κέρατα]], των οποίων το μέγεθος ποικίλλει ανάλογα με το ζώο, σε κάθε πλευρά του κρανίου του. Τα κέρατα είναι γενικώς προσανατολισμένα προς τα επάνω, ή προς τα πλάγια, και το σχήμα τους θυμίζει [[λύρα]]. Τα [[Αφτί|αυτιά]] βρίσκονται χαμηλά και έχουν σχήμα χωνιού, κρεμαστά στα [[ζεμπού]]. Εξωτερικά τα [[Πτερύγιο αυτιού|πτερύγια]] καλύπτονται από λεπτό τρίχωμα και εσωτερικά από μακρύ τρίχωμα. Τα [[μάτι]]α είναι ελαφρώς σφαιρικά<ref name="livreVaches"/>.{{clr}}
Γραμμή 63:
[[Αρχείο:Cow, head-num.svg|center|thumb|'''Σχηματική περιγραφή του κεφαλιού της αγελάδας''' : '''1.''' Salière '''2.''' Αυτί '''3.''' Κρόταφος '''4.''' Κέρατο '''5.''' Κότσος '''6.''' Μέτωπο '''7.''' Μάτι '''8.''' Επιρρίνιο '''9.''' Ρουθούνι '''10.''' Ρύγχος '''11.''' Γένειο '''12.''' Auge '''13.''' Λαιμός]]
Ο ''Βους ο ταύρος'' έχει κοντό και πλατύ λαιμό, και [[προγούλι]] που κρέμεται κάτω από το στήθος. Η [[ουρά]] του είναι μακριά και φουντωτή στην άκρη. Συνδέεται πολύ ψηλά, σε μία εσοχή ανάμεσα στα οστά της λεκάνης. Η πλάτη είναι ελαφρώς κοίλη. Τα ζεμπού διαθέτουν μία καμπούρα αμέσως μετά τον λαιμό<ref name="mamalogie">{{Cite book | author = Anselm Gaétan Desmarest | title =Mammalogie ou description des espèces de mammifères | year = 1820 | pages = 553}}</ref>. Η [[λεκάνη (ανατομία)|λεκάνη]] είναι προεξέουσα και οι γοφοί πλατείς και πεπλατυσμένοι. Τα θηλυκά διαθέτουν [[Μαστάρι ζώου|μαστό]] συνδεδεμένο κάτω από το στομάχι προς το πίσω μέρος του ζώου.
[[Αρχείο:Schéma Veau-tag.svg|upright=1.8|center|thumb|'''Schéma descriptif d'une vache adulte''' : '''1.''' Tête '''2.''' Gorge '''3.''' Encolure '''4.''' Garrot '''5.''' Épaule '''6.''' Bras '''7.''' Avant-bras '''8.''' Genou '''9.''' Canon '''10.''' Sabot '''11.''' Paturon '''12.''' Boulet '''13.''' Passage des sangles '''14.''' Côtes '''15.''' Dos '''16.''' Rein '''17.''' Flanc '''18.''' Ventre '''19.''' Grasset '''20.''' Mamelle '''21.''' Cuisse '''22.''' Jambe '''23.''' Jarret '''24.''' Fesse '''25.''' Bassin '''26.''' Sacrum '''27.''' Attache de la queue '''28.''' Queue]]
Γραμμή 70 ⟶ 69 :
== Προέλευση ==
Δεν είναι γνωστό πότε εξημερώθηκε το ζώο και έγινε κατοικίδιο. Η αρχική του πατρίδα θεωρείται η [[Ασία]]. Από εκεί εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και προσαρμόστηκε ανάλογα με τους φυσικούς παράγοντες κάθε τόπου. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν ποικίλες φυλές. Η σημερινή μορφή της «βελτιωμένης» αγελάδας διαμορφώθηκε με ανθρώπινη παρέμβαση και συγκεκριμένα με τη χρήση ζωοτεχνικών μεθόδων, όπως επιλογή, αιμομιξία, πλούσια διατροφή και διασταύρωση. Η «βελτίωση» αυτή προχώρησε πιο πολύ στα δυτικά, εξαιτίας του εύκρατου κλίματος και της υγρασίας στις παράκτιες περιοχές και στα νησιά της [[Μάγχη
== Χρήσεις ==
Γραμμή 112 ⟶ 110 :
{{βικιλεξικό|βόδι|βόδι}}
{{Commons|Bos taurus}}
{{Commons|Bull|Bull (cattle)}}
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Cattle}}
|