Βρετάνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
? |
||
Γραμμή 63:
}}
Η '''Βρετάνη''' αποτελεί μια ιστορική, γεωγραφική και πολιτισμική οντότητα (συχνά αποκαλείται και '''ιστορική Βρετάνη''' ώστε να διαφοροποιείται από την [[Περιφέρεια Βρετάνης]]). Είναι μια χερσόνησος, στο δυτικό άκρο της [[Γαλλία]]ς, η οποία βρίσκεται μεταξύ της [[Μάγχη]]ς στα βόρεια, της [[Κελτική θάλασσα|Κελτικής θάλασσας]] και της [[Ιρουάζ]] στα δυτικά και του [[Κόλπος της Γασκόνης|Κόλπου της Γασκόνης]] στα νότια. Με τη διάλυση της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], γνώρισε σημαντική αύξηση στον πληθυσμό της, λόγω της μαζικής μετανάστευσης<ref>Léon Fleuriot, ''Les Origines de la Bretagne'', chapitre II « Les Bretons sur le continent dans l’armée romaine et les premiers Bretons en Armorique » pages 39 à 50, Payot, Paris, 1999, ISBN 2-228-12711-6</ref>{{,}}<ref>John Morris, ''The Age of Arthur'', Poenix, Londres, 1993 ISBN 1-842124773.</ref> νησιωτικών Βρετόνων σε αυτό το τμήμα της παλαιάς κελτικής [[Αρμορίκη]]ς. Αυτοί, ίδρυσαν βασίλειο<ref>Joël Cornette, ''Histoire de la Bretagne et des Bretons'', Seuil, Paris, 2005, ISBN 2-02-054890-09</ref> κατά τον 9<sup>ο</sup> αιώνα, το οποίο, στη συνέχεια, έγινε [[δουκάτο]]<ref>Joël Cornette, ''op. cit.'', 2005 ISBN 2-02-054890-09.</ref> εξαρτώμενο από το Βασίλειο της Γαλλίας. Ενωμένο με το [[Γαλλικό Στέμμα]] το 1532, αποτέλεσε τμήμα των βασιλικών κτήσεων και αποτέλεσε, από διοικητικής άποψης, ένα στρατιωτικό καθεστώς, μια κυβέρνηση (την Κυβέρνηση της Ρεν), και, από τελωνειακής άποψης, μία ''« [[Traites|εμπορική επαρχία]] »'',<ref>Alain Déniel, ''Le Mouvement breton, 1919-1945'', éditions La Découverte, Paris, 1976 ISBN 270710826X.</ref> μέχρι και τον διοικητικό της αφανισμό το [[1790]] και την διαίρεσή της σε πέντε [[Νομοί της Γαλλίας|νομούς]] : [[Κοτ-ντ'Αρμόρ|Κοτ-ντυ-Νορ]], [[Φινιστέρ]], [[Ιλ-ε-Βιλαίν]], [[Λουάρ-Ατλαντίκ|Λουάρ-Ανφεριέρ]] και [[Μορμπιχάν]]. Η Βρετάνη διαθέτει μια ισχυρή εθνική ταυτότητα, η οποία, όμως, είναι ακόμη αμφισβητήσιμη.<ref>Pierre-Jean Simon, ''La Bretonnité. Une ethnicité problématique'', Terre de Brume/Presses universitaires de Rennes, 1999.<br />Ronan Le Coadic, ''L’Identité bretonne'', Presses universitaires de Rennes/Terres de Brume, 1998.</ref>
Κάτοικοί της είναι οι ''[[Βρετόνοι]]'', είτε πρόκειται για την παλαιά ιστορική επαρχία είτε για την σημερινή διοικητική περιοχή. Η [[Βρετονική γλώσσα|βρετονική]] ονομασία της, ''Breizh'' (χωρίς άρθρο, με προφορά ως [brɛjs] στην [[Βρετονική διάλεκτος KLT|βρετονική διάλεκτο KLT]], [brɛχ] στην [[Βρετονική διάλεκτος του Βαννεταί|βρετονική διάλεκτο του Βαννεταί]]), ορθογραφείται με τον δίφθογγο « ZH » ώστε να γίνει το "πάντρεμα", με αυτό τον τρόπο, της παλαιάς γραφής που χρησιμοποιούνταν στο Βορρά και στη Δύση (Breiz) με αυτή του Νότου (Breih). Το « Breizh » συντομογραφείται και ως ''BZH''. Στα [[γκάλο]], την έτερη παραδοσιακή γλώσσα της Βρετάνης, η ονομασία της περιοχής είναι ''Bertaèyn''.
Γραμμή 72:
Το όνομα « Βρετάνη » προέρχεται από το [[Λατινικά|λατινικό]] ''[[Νησιωτική Βρετάνη|Brittania]]'' (εκείνη την εποχή γραφόταν σπανιότερα ως ''Britannia'') που σημαίνει « η χώρα των Βρετόνων ». Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τον 1<sup>ο</sup> μ.Χ. αιώνα, μόλις, από τους Ρωμαίους για τον ορισμό της [[Νησιωτική Βρετάνη|νησιωτικής Βρετάνης]], και πιο συγκεκριμένα της ρωμαϊκής επαρχίας που εκτεινόταν από τα νότια του νησιού μέχρι τα αμυντικά τείχη στα βόρεια (το [[Τείχος του Αγκρίκολα]], το [[Τείχος του Αδριανού]] και αργότερα το [[Τείχος του Αντωνίνου]]). Ο λατινικός όρος προήλθε, με την σειρά του, από τον ελληνικό όρο που χρησιμοποίησε ο εξερευνητής [[Πυθέας ο Μασσαλιώτης]] για τον ορισμό του συνόλου των βορείων νήσων που ανακάλυψε κατά το 320 π.Χ. περίπου (συμπεριλαμβανομένης, λογικά, και της Ισλανδίας) : Πρεττανική ή Βρεττανίαι. Κατά τον 1<sup>ο</sup> μ.Χ. αιώνα, ο [[Διόδωρος Σικελιώτης]] υιοθέτησε τον όρο Πρεττανία, ενώ ο [[Στράβων]] χρησιμοποίησε τον όρο Βρεττανία. Ο [[Μαρκιανός ο Ηρακλειώτης]], στο έργο του με τίτλο ''Periplus maris exteri'' ("[[Περίπλους της έξω θαλάσσης]]") κάνει αναφορά για « πρεττανικές νήσους » (αἱ Πρεττανικαὶ νῆσοι).
Οι κάτοικοι της ''Πρεττανικής'' ονομάζονταν Πρεττανοί, ''Pritteni'' ή ''Prettani'',<ref>{{en}} Christopher Snyder,''The Britons'', 2003, Blackwell Publishing. ISBN 0-631-22260-X</ref> λογικά κέλτικη ονομασία, ενδεχομένως αυτή που χρησιμοποιείτο από τους Γαλάτες για τον ορισμό των κατοίκων των νήσων.<ref>{{en}} Donnchadh Ó Corrain, professeur d'histoire de l'Irlande à l'université de Cork, ''Prehistoric and Early Christian Ireland'', novembre 2001, Foster. ''The Oxford History of Ireland'', Oxford University Press. ISBN 0-19-280202-X.</ref> Από αυτό τον όρο προέρχεται η [[Ουαλική γλώσσα|ουαλική]] λέξη ''Prydain'' (στα μέσα ουαλικά ''Prydein'') που ορίζει την Βρετάνη (την νήσο της Βρετάνης).
Συγγένεια μπορεί να υπάρχει, ενδεχομένως, και με τον όρο ''[[Βασίλειο του Μπρέιφνε|Breifne]]'', ο οποίος όριζε ένα ιρλανδικό βασίλειο κατά τον Μεσαίωνα. Μετά την πτώση της [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] και καθώς, σταθερά, οι Βρετόνοι εγκαθίσταντο στα ηπειρωτικά, στην περιοχή της [[Αρμορική]]ς, η ονομασία της πατρίδας καταγωγής τους πήρε την θέση αυτής της παλαιάς περιοχής της [[Αρμορική]]ς, χωρίς, ωστόσο, να την αντικαταστήσει πλήρως. Επικράτησε οριστικά στα τέλη του 6<sup>ου</sup> αιώνα και, πιθανώς, από τα τέλη, κιόλας, του 5<sup>ου</sup> αιώνα.<ref>Léon Fleuriot, ''Les Origines de la Bretagne'', pages 52-53, Payot, Paris, 1980.</ref> Γινόταν λόγος, τότε, για ''Britannia Minor''<ref>Κατά το 1136 στο έργο του με τιτλο [[Historia Regum Britanniae]] ("Ιστορία των Βασιλέων της Βρετάνης"), ο [[Γοδεφρείδος του Μονμάουθ]] έκανε λόγο για ''Britannia minor'' ως αντιπαράθεση στην ''Britannia major'', την Μεγάλη Βρετανία.</ref> ή ''Britannia'' για τον ορισμό των εδαφών που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των Βρετόνων.
Το « Breizh », η βρετονική ονομασία της Βρετάνης, προέρχεται από τον παλαιό όρο ''Brittia''.<ref>Kervella, Divi ''Petit guide des noms de lieux de Bretagne'', Coop Breizh, p.25.</ref>
Ο όρος « [[Αρμορική]] » χρησιμοποιείται συχνά για τον ορισμό της Βρετάνης κι αυτό παρά το γεγονός πως, αρχικά, αυτός όριζε μία, κατά πολύ, μεγαλύτερη εδαφική οντότητα. Εικάζεται ότι προήλθε από το [[Γαλατική γλώσσα|γαλατικό]] ''aremorica'' που σήμαινε « κοντά στην θάλασσα ».<ref>Pierre-Yves Lambert, ''La Langue Gauloise'', Paris, 1997, page 34.</ref> Η συγγένεια με το βρετονικό ''ar mor'' (η θάλασσα) χρονολογείται από εκείνη την εποχή. Μία τρίτη ονομασία, ''Letauia'' (στα ελληνικά « Λεταβία ») χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τον 11<sup>ο</sup> και τον 12<sup>ο</sup> αιώνα. Προήλθε από μια κελτική ρίζα, η οποία σήμαινε « πλατύ και ίσιο », « εκτείνομαι », « αναπτύσσω » και συναντάται, σήμερα, στην [[Ουαλική γλώσσα|ουαλική]] λέξη ''Llydaw'' που ορίζει την ηπειρωτική Βρετάνη.<ref>Léon Fleuriot, ''Les Origines de la Bretagne'', Payot, 1980, pages 53-54.</ref>
Γραμμή 122 ⟶ 123 :
Η έκταση της μελλοντικής Βρετάνης, όπως και το σύνολο της [[Αρμορίκη]]ς, κατακτήθηκε από τους [[Ρωμαίοι|Ρωμαίους]] στη διάρκεια των [[Γαλατικοί Πόλεμοι|Γαλατικών Πολέμων]].
Στα τέλη του 5<sup>ου</sup> αιώνα, οι Βρετόνοι της νήσου της Βρετάνης (σημερινής [[Μεγάλη Βρετανία|Μεγάλης Βρετανίας]]), μετανάστευσαν στην Αρμορίκη, φέρνοντας μαζί τους τα έθιμα και την γλώσσα τους, με την μετανάστευση αυτή να έχει οργανωθεί από τους Ρωμαίους, ως άμυνα απέναντι στην πρόοδο των γερμανικών φύλλων. Η εικασία σύμφωνα με την οποία αυτή η μετανάστευση, είχε ως αιτία την πίεση που ασκούσαν στους Βρετόνους οι [[Αγγλοσάξωνες]], προκύπτει από το έργο ''[[De Excidio et Conquestu Britanniae|De Excidio]]'' του [[Γκίλντας ο Σοφός|Γκίλντας]], έχει, τελευταία, αρχίσει να επικρατεί, ως άποψη μεταξύ των σύγχρονων ιστορικών. Ο Αντρέ Σεντεβίλ και ο Υμπέρ Γκιλοτέλ αναφέρουν, για παράδειγμα : « Φαντάζει, πλέον, σίγουρο πως η πίεση αυτή προήλθε από τα δυτικά και όχι από τα ανατολικά και ότι προήλθε από άλλους κελτικούς λαούς, διαφορετικής, επιπλέον, γλώσσας : τους Σκώτους της Ιρλανδίας ».<ref>André Chédeville et Hubert Guillotel, ''La Bretagne des saints et des rois V<sup>e</sup> - X<sup>e</sup>'', chapitre I « De l’Armorique à la Bretagne », page 30 et suivantes, éditions Ouest-France Université, Rennes, 1984.</ref>
Έδωσαν έτσι, το όνομά τους στην περιοχή, η οποία για καιρό αποκαλείτο Μικρή Βρετάνη ή Ηπειρωτική Βρετάνη, ως αντιπαράθεση στον τόπο καταγωγής τους.
Γραμμή 158 ⟶ 159 :
Η Βρετάνη έχασε τις τελευταίες της κτήσεις στο [[Ανζού]], την [[Κομητεία της Μαιν]] και την [[Νευστρία]]. Το 909, μετά τον θάνατο του βασιλιά της Βρετάνης [[Άλαν Α΄ της Βρετάνης|Άλαν Α΄ του Μέγα]], ο [[Φούλκων Α΄ του Ανζού]] έλαβε την [[Κομητεία της Νάντης]] (κομητεία που ενέταξε οριστικά την [[Χώρα του Ρετς]] στο [[Πουατού]]). Η τελευταία επανακτήθηκε από τους Βίκινγκ από τον Δούκα [[Άλαν Β΄ της Βρετάνης]] το 937.<ref>Χρονικό του Φλοδοάρδου (AD 937) : « Οι Βρετόνοι επέστρεψαν έπειτα από μακρά ταξίδια στη ρημαγμένη πατρίδα τους [...] είχαν συχνές συγκρούσεις με τους Νορμανδούς [...] παρέμειναν νικητές και επανέκτησαν την ρημαγμένη πατρίδα τους »</ref>
Από τα τέλη του 13ου αιώνα (και πολύ καιρό πριν από την ένωση του Δουκάτου της Βρετάνης με το Βασίλειο της Γαλλίας), η δουκική διοίκηση εγκατέλειψε τα λατινικά προς όφελος των γαλλικών, χωρίς να υπάρξει ενδιάμεση χρήστη των βρετονικών. Μέχρι τον 13ο αιώνα, τα δικαστικά και διοικητικά διατάγματα και αποφάσεις συγγράφονταν στα λατινικά, προτού τα γαλλικά έρθουν να ανταγωνιστούν τα λατινικά στην χρήση στα πρακτικά της καγκελαρίας
Επανασυστειθίσα από τον [[Άλαν Β΄ της Βρετάνης|Άλαν Β΄ της Βρετάνης, γνωστό ως ''Barbetorte'']] και τους διαδόχους του, η Βρετάνη έγινε ένα [[δουκάτο]] που σταδιακά άρχισε να επανέρχεται στα όρια που είχαν συμφωνηθεί με το [[Σύμφωνο της Ανζέ]]. Στην Βρετάνη, οι δούκες συνέχισαν να κατέχουν την βασιλική εξουσία των προκατόχων τους<ref>Χειρόγραφο του 1458 αναφερόμενο στην συνάντηση μεταξύ του Δούκα Φραγκίσκου Β΄ και του Βασιλιά Καρόλου Ζ΄, Νομαρχιακά Αρχεία της Λουάρ-Ατλαντίκ.</ref> και να συντηρούν συμμαχίες τόσο με την γαλλική βασιλική οικογένεια όσο και την αγγλική βασιλική οικογένεια, μέσω γάμων, τις περισσότερες φορές, με πριγκίπισσες από τις προαναφερθείσες οικογένειες ευγενών.
| |||