Βρετάνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Βρετάνη''' αποτελεί μια ιστορική, γεωγραφική και πολιτισμική οντότητα (συχνά αποκαλείται και '''ιστορική Βρετάνη''' ώστε να διαφοροποιείται από την [[Περιφέρεια Βρετάνης]]). Είναι μια χερσόνησος, στο δυτικό άκρο της [[Γαλλία]]ς, η οποία βρίσκεται μεταξύ της [[Μάγχη]]ς στα βόρεια, της [[Κελτική θάλασσα|Κελτικής θάλασσας]] και της [[Ιρουάζ]] στα δυτικά και του [[Κόλπος της Γασκόνης|Κόλπου της Γασκόνης]] στα νότια. Με τη διάλυση της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], γνώρισε σημαντική αύξηση στον πληθυσμό της, λόγω της μαζικής μετανάστευσης<ref>Léon Fleuriot, ''Les Origines de la Bretagne'', chapitre II « Les Bretons sur le continent dans l’armée romaine et les premiers Bretons en Armorique » pages 39 à 50, Payot, Paris, 1999, ISBN 2-228-12711-6</ref>{{,}}<ref>John Morris, ''The Age of Arthur'', Poenix, Londres, 1993 ISBN 1-842124773.</ref> νησιωτικών Βρετόνων σε αυτό το τμήμα της παλαιάς κελτικής [[Αρμορίκη]]ς. Αυτοί, ίδρυσαν βασίλειο<ref>Joël Cornette, ''Histoire de la Bretagne et des Bretons'', Seuil, Paris, 2005, ISBN 2-02-054890-09</ref> κατά τον 9^ο αιώνα, το οποίο, στη συνέχεια, έγινε [[δουκάτο]]<ref>Joël Cornette, ''op. cit.'', 2005 ISBN 2-02-054890-09.</ref> εξαρτώμενο από το Βασίλειο της Γαλλίας. Ενωμένο με το [[Γαλλικό Στέμμα]] το 1532, αποτέλεσε τμήμα των βασιλικών κτήσεων και αποτέλεσε, από διοικητικής άποψης, ένα στρατιωτικό καθεστώς, μια κυβέρνηση (την Κυβέρνηση της Ρεν), και, από τελωνειακής άποψης, μία ''« [[Traites|εμπορική επαρχία]] »'',<ref>Alain Déniel, ''Le Mouvement breton, 1919-1945'', éditions La Découverte, Paris, 1976 ISBN 270710826X.</ref> μέχρι και τον διοικητικό της αφανισμό το [[1790]] και την διαίρεσή της σε πέντε [[Νομοί της Γαλλίας|νομούς]] : [[Κοτ-ντ'Αρμόρ|Κοτ-ντυ-Νορ]], [[Φινιστέρ]], [[Ιλ-ε-Βιλαίν]], [[Λουάρ-Ατλαντίκ|Λουάρ-Ανφεριέρ]] και [[Μορμπιχάν]]. Η Βρετάνη διαθέτει μια ισχυρή εθνική ταυτότητα, η οποία, όμως, είναι ακόμη αμφισβητήσιμη.<ref>Pierre-Jean Simon, ''La Bretonnité. Une ethnicité problématique'', Terre de Brume/Presses universitaires de Rennes, 1999.<br />Ronan Le Coadic, ''L’Identité bretonne'', Presses universitaires de Rennes/Terres de Brume, 1998.</ref>

Κάτοικοί της είναι οι ''[[Βρετόνοι]]'', είτε πρόκειται για την παλαιά ιστορική επαρχία είτε για την σημερινή διοικητική περιοχή. Η [[Βρετονική γλώσσα|βρετονική]] ονομασία της, ''Breizh'' (χωρίς άρθρο, με προφορά ως [brɛjs] στην [[Βρετονική διάλεκτος KLT|βρετονική διάλεκτο KLT]], [brɛχ] στην [[Βρετονική διάλεκτος του Βαννεταί|βρετονική διάλεκτο του Βαννεταί]]), ορθογραφείται με τον δίφθογγο « ZH » ώστε να γίνει το "πάντρεμα", με αυτό τον τρόπο, της παλαιάς γραφής που χρησιμοποιούνταν στο Βορρά και στη Δύση (Breiz) με αυτή του Νότου (Breih). Το « Breizh » συντομογραφείται και ως ''BZH''. Στα [[γκάλο]], την έτερη παραδοσιακή γλώσσα της Βρετάνης, η ονομασία της περιοχής είναι ''Bertaèyn''.

Το όνομα « Βρετάνη » προέρχεται από το [[Λατινικά|λατινικό]] ''[[Νησιωτική Βρετάνη|Brittania]]'' (εκείνη την εποχή γραφόταν σπανιότερα ως ''Britannia'') που σημαίνει « η χώρα των Βρετόνων ». Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τον 1^ο μ.Χ. αιώνα, μόλις, από τους Ρωμαίους για τον ορισμό της [[Νησιωτική Βρετάνη|νησιωτικής Βρετάνης]], και πιο συγκεκριμένα της ρωμαϊκής επαρχίας που εκτεινόταν από τα νότια του νησιού μέχρι τα αμυντικά τείχη στα βόρεια (το [[Τείχος του Αγκρίκολα]], το [[Τείχος του Αδριανού]] και αργότερα το [[Τείχος του Αντωνίνου]]). Ο λατινικός όρος προήλθε, με την σειρά του, από τον ελληνικό όρο που χρησιμοποίησε ο εξερευνητής [[Πυθέας ο Μασσαλιώτης]] για τον ορισμό του συνόλου των βορείων νήσων που ανακάλυψε κατά το 320 π.Χ. περίπου (συμπεριλαμβανομένης, λογικά, και της Ισλανδίας) : Πρεττανική ή Βρεττανίαι. Κατά τον 1^ο μ.Χ. αιώνα, ο [[Διόδωρος Σικελιώτης]] υιοθέτησε τον όρο Πρεττανία, ενώ ο [[Στράβων]] χρησιμοποίησε τον όρο Βρεττανία. Ο [[Μαρκιανός ο Ηρακλειώτης]], στο έργο του με τίτλο ''Periplus maris exteri'' («"[[Περίπλους της έξω θαλάσσης]]»") κάνει αναφορά για « πρεττανικές νήσους » (αἱ Πρεττανικαὶ νῆσοι).

Οι κάτοικοι της ''Πρεττανικής'' ονομάζονταν Πρεττανοί, ''Pritteni'' ή ''Prettani'',<ref>{{en}} Christopher Snyder,''The Britons'', 2003, Blackwell Publishing. ISBN 0-631-22260-X</ref> λογικά κέλτικη ονομασία, ενδεχομένως αυτή που χρησιμοποιείτο από τους Γαλάτες για τον ορισμό των κατοίκων των νήσων.<ref>{{en}} Donnchadh Ó Corrain, professeur d'histoire de l'Irlande à l'université de Cork, ''Prehistoric and Early Christian Ireland'', novembre 2001, Foster. ''The Oxford History of Ireland'', Oxford University Press. ISBN 0-19-280202-X.</ref> Από αυτό τον όρο προέρχεται η [[Ουαλική γλώσσα|ουαλική]] λέξη ''Prydain'' (στα μέσα ουαλικά ''Prydein'') που ορίζει την Βρετάνη (την νήσο της Βρετάνης).
Συγγένεια μπορεί να υπάρχει, ενδεχομένως, και με τον όρο ''[[Βασίλειο του Μπρέιφνε|Breifne]]'', ο οποίος όριζε ένα ιρλανδικό βασίλειο κατά τον Μεσαίωνα.

* τους '''[[Ναμνήτες]]''' οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι στον σημερινό νομό της [[Λουάρ-Ατλαντίκ]], στη δεξιά όχθη του [[Λίγηρας|Λίγηρα]] (στηνη αριστερή όχθη κατοικούσε συμμαχικός τους λαός, οι [[Αμβιλάτρες]]<ref>Giot (P. R), Briard (J.), Pape (L.), ''Protohistoire de la Bretagne'', Ouest-France Université, 1995, p. 370-371.</ref>). Έδωσαν την ονομασία τους στην πόλη της [[Ναντ]] (''Naoned'' στα σύγχρονα [[βρετονικά]]): ;

* τους '''[[Οσίσμοι|Οσίσμους]]''' οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι στον σημερινό νομό του [[Φινιστέρ]] και το δυτικό τμήμα των [[Κοτ-ντ'Αρμόρ]], καθώς και του [[Μορμπιχάν]]: ;

* τους '''[[Ρεδόνοι|Ρεδόνες]]''' οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι στα ανατολικά του σημερινού νομού της [[Ιλ-ε-Βιλαίν]]. Έδωσαν την ονομασία τους στην πόλη της [[Ρεν]]: ;

Ήταν μέλοι μιας « Αρμορικανής Συνομοσπονδίας » γαλατικών λαών η οποία, σύμφωνα με τον [[Ιούλιος Καίσαρ|Ιούλιο Καίσαρα]], περιελάμβανε « τους [[Κοριοσολίτες]], τους [[Ρεδόνοι|Ρεδόνες]], τους [[Αμπιμπάριοι|Αμπιμπάριους]], τους [[Καλέτες]], τους [[Όσισμοι|Όσισμες]], τους [[Λεμοβίκοι|Λεμοβίκους]] και τους [[Ουνέλες]] » (''[[Commentaires sur la Guerre des Gaules]]'', Livre VII, 75).<ref>[[s:La Guerre des Gaules - 7|Wikisource : Jules César, ''Commentaires sur la Guerre des Gaules'', Livre VII.]] Σύμφωνα με τον [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|΄Πλίνιο τον Πρεσβύτερο]] (''Histoire naturelle'', Livre IV, XXXI.) ο όρος Αρμορίκη όριζε, επίσης, και την Ακουιτανία.</ref>).

Στα τέλη του 5^ου αιώνα, οι Βρετόνοι της νήσου της Βρετάνης (σημερινής [[Μεγάλη Βρετανία|Μεγάλης Βρετανίας]]), μετανάστευσαν στην Αρμορίκη, φέρνοντας μαζί τους τα έθιμα και την γλώσσα τους, με την μετανάστευση αυτή να έχει οργανωθεί από τους Ρωμαίους, ως άμυνα απέναντι στην πρόοδο των γερμανικών φύλλων. Η εικασία σύμφωνα με την οποία αυτή η μετανάστευση, είχε ως αιτία την πίεση που ασκούσαν στους Βρετόνους οι [[Αγγλοσάξωνες]], προκύπτει από το έργο ''[[De Excidio et Conquestu Britanniae|De Excidio]]'' του [[Γκίλντας ο Σοφός|Γκίλντας]], έχει, τελευταία, αρχίσει να επικρατεί, ως άποψη μεταξύ των σύγχρονων ιστορικών. Ο Αντρέ Σεντεβίλ και ο Υμπέρ Γκιλοτέλ αναφέρουν, για παράδειγμα : « Φαντάζει, πλέον, σίγουρο πως η πίεση αυτή προήλθε από τα δυτικά και όχι από τα ανατολικά και ότι προήλθε από άλλους κελτικούς λαούς, διαφορετικής, επιπλέον, γλώσσας : τους Σκώτους της Ιρλανδίας ».<ref>André Chédeville et Hubert Guillotel, ''La Bretagne des saints et des rois V^e - X^e'', chapitre I « De l’Armorique à la Bretagne », page 30 et suivantes, éditions Ouest-France Université, Rennes, 1984.</ref>

Οι εννέα αυτές χώρες αντιστοιχούν στις [[Διακονίες της Βρετάνης|διακονίες]], οι οποίες υποδιαιρούνται σε [[Ενορία|ενορίες]].
Η δημιουργία τους ανάγεται στην χρονική περίοδο μεταξύ 6^ου και 10^ου αιώνα. Το σύνολο αυτών των διακονιών υπαγόταν στην αρχιδιακονία του [[Επισκοπή του Ντολ-ντε-Μπρετάνι|Ντολ]], και μετέπειτα της [[Αρχιδιακονία της Τουρ|Τουρ]].

Από τα τέλη του 13ου αιώνα (και πολύ καιρό πριν από την ένωση του Δουκάτου της Βρετάνης με το Βασίλειο της Γαλλίας), η δουκική διοίκηση εγκατέλειψε τα λατινικά προς όφελος των γαλλικών, χωρίς να υπάρξει ενδιάμεση χρήστη των βρετονικών. Μέχρι τον 13ο αιώνα, τα δικαστικά και διοικητικά διατάγματα και αποφάσεις συγγράφονταν στα λατινικά, προτού τα γαλλικά έρθουν να ανταγωνιστούν τα λατινικά στην χρήση στα πρακτικά της καγκελαρίας.<ref>Ένα μονάχα απόσπασμα συγγραμένο στα παλαιά βρετονικά εντοπίστηκε μεταξύ των παλαιών κειμένων, σε ένα πρακτικό του [[Καρτουλάριο του Ρεντόν|Καρτουλάριου του Ρεντόν]], με τους συμβαλλόμενους να ορίζουν τις ρήτρες του συμβολαίου στα λατινικά, αλλά η ανάλυσή τους να γίνεται στα βρετονικά {{pdf}} [http://www.chd.univ-rennes1.fr/Chercheurs/SoleilS/Villers-Cotter%C3%AAts.pdf]</ref>{{,}}.<ref name="Abalain">[http://books.google.fr/books?id=FJz7qWog5BsC&pg=PA26&lpg=PA26&dq=politique+linguistique+ducs+de+bretagne&source=bl&ots=RrC2r81XBa&sig=3FK8JRZC4rKqVpTXyGujPhG8iqg&hl=fr&ei=QXcTTLbOGtOs4Qal2e2yDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CDUQ6AEwCA#v=snippet&q=cartulaire%20g%C3%A9n%C3%A9ral%20du%20Morbihan&f=false Histoire de la langue bretonne, ]</ref>

Έπειτα από την εξέγερση των μεγάλων φεουδαρχών απέναντι στην βασιλική εξουσία στη διάρκεια του [[Τρελός Πόλεμος|Τρελού Πολέμου]], ο [[Φραγκίσκος Β΄ της Βρετάνης|Φραγκίσκος Β΄]], δούκας της Βρετάνης, υπέστη σημαντικές στρατιωτικές ήττες το [[1488]] ([[Μάχη του Σαιντ-Ωμπέν-ντυ-Κορμιέ]]). Το [[Σύμφωνο του Βερζέ|Σύμφωνο του Σαμπλέ]], γνωστό κι ως « [[Σύμφωνο του Βερζέ]] » υπεγράφη από τον [[Κάρολος Η΄ της Γαλλίας|Κάρολο Η΄]], [[Κατάλογος Γάλλων μοναρχών|Βασιλιά της Γαλλίας]], και τον [[Φραγκίσκος Β΄ της Βρετάνης|Φραγκίσκο Β΄]], [[Δούκας της Βρετάνης|Δούκα της Βρετάνης]] στις [[19 Αυγούστου]] [[1488]]. Ανέφερε ότι ο Δούκας δεν μπορούσε να νυμφεύσει τις κόρες του, εκ των οποίων η μία ήταν διάδοχος του Δουκάτου, χωρίς την σύμφωνη γνώμη του Βασιλιά της Γαλλίας. Ο Αμερικανός ιστορικός [[Γιουτζίν Γουέμπερ]] έβλεπε σε αυτές τις απαιτήσεις τις συνέπειες της ήττας στο Σαιντ-Ωμπέν-ντυ-Κορμιέ : «''"Έπειτα από την βεβιασμένη ένωση με την Γαλλία, οι πόλεις της Βρετάνης κατελήφθησαν από Γάλλους που έβαλαν τέλος ή αντικατέστησαν τους ντόπιους εμπόρους, γαλλοποίησαν τους εργαζόμενούς τους ή τους επηρέασαν με άλλα μέσα. Τα βασιλικά λιμάνια, όπως αυτό του Λοριάν ή της Βρέστης, ήταν πόλεις με γαλλική φρουρά σε ξένα εδάφη και ο όρος της αποικίας ήταν συχνά σε χρήση για τον ορισμό τους».<ref>Eugen Weber, ''La Fin des terroirs. La modernisation de la France rurale. 1870-1914'', Paris, éd. Fayard, 1992, p. 695</ref>"''.

Ένα τρίτο σχέδιο μιας Βρετάνης αποτελούμενης από 6 νομούς είδε το φως της μέρας τον Δεκέμβριο του 1789, με τις παρακάτω οριοθετήσεις :

Ως αποτέλεσμα, το [[Σαιν-Μαλό]] αποτελούσε πρωτεύουσα του νομού του.<ref>{{Harvsp|Bodlore-Penlaez|Kervella|2011|p=106}}</ref>.