Μονοξείδιο του άνθρακα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ →top |
|||
Γραμμή 105:
Το μονοξείδιο του άνθρακα παράγεται από μερική [[οξειδοαναγωγή|οξείδωση]] ανθρακούχων ενώσεων ή και στοιχειακού άνθρακα. Παράγεται όταν δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο για να παραχθεί [[διοξείδιο του άνθρακα]] (CO<sub>2</sub>), όπως συμβαίνει όταν λειτουργεί καυστήρας ή [[μηχανή εσωτερικής καύσης]] σε κλειστό χώρο. Με την παρουσία οξυγόνου, το μονοξείδιο του άνθρακα μπορεί να [[καύση|καεί]], δίνοντας μια γαλάζια φλόγα και παράγοντας διοξείδιο του άνθρακα (CO<sub>2</sub>)<ref>[http://www.chm.bris.ac.uk/motm/co/coh.htm Carbon Monoxide - Molecule of the Month], Dr Mike Thompson, Winchester College, UK</ref>. Το [[φωταέριο]], που χρησιμοποιούνταν ευρύτατα πριν από τη δεκαετία του [[1960]] για τον οικιακό φωτισμό, το μαγείρεμα και τη θέρμανση, περιείχε μονοξείδιο του άνθρακα ως ένα σημαντικό καύσιμο συστατικό. Κάποιες σύγχρονες διεργασίες, όπως η [[μεταλλουργία]] [[σίδηρος|σιδήρου]], ακόμη παράγουν μονοξείδιο του άνθρακα, ως παραπροϊόν<ref>Ayres, Robert U. and Ayres, Edward H. (2009). Crossing the Energy Divide: Moving from Fossil Fuel Dependence to a Clean-Energy Future. Wharton School Publishing. p. 36. ISBN 0-13-701544-5.</ref>.
Παγκοσμίως, η μεγαλύτερη πηγή μονοξειδίου του άνθρακα είναι φυσικής προέλευσης, εξαιτίας [[φωτοχημεία|φωτοχημικών αντιδράσεων]] στην [[τροπόσφαιρα]], που υπολογίζεται ότι παράγουν περίπου 5·10<sup>12</sup> [[χιλιόγραμμο|kg]] μονοξειδίου του άνθρακα το χρόνο<ref>Weinstock, B.; Niki, H. (1972). "Carbon Monoxide Balance in Nature". Science 176 (4032): 290–2. Bibcode:1972Sci...176..290W. doi:10.1126/science.176.4032.290. PMID 5019781.</ref>. Άλλες φυσικές πηγές μονοξειδίου του άνθρακα περιλαμβάνουν τα [[ηφαίστειο|ηφαίστεια]], τις δασικές πυρκαγιές και άλλες μορφές καύσης (που βέβαια είναι φυσικές, μόνο εφόσον προέρχονται από φυσικά αίτια).
Στη [[βιολογία]], το μονοξείδιο του άνθρακα παράγεται φυσιολογικά με επίδραση της [[οξυγενάση της αίμης|οξυγενάσης της αίμης]] (#1 και #2) σε [[αίμη]], κατά τον [[μεταβολισμός|καταβολισμό]] της [[αιμογλοβίνη|αιμογλοβίνης]]. Αυτή η διεργασία παράγει μια ποσότητα [[καρβοξυαιμογλοβίνη|καρβοξυαιμογλοβίνης]] σε φυσιολογικά άτομα, ακόμη κι αν δεν [[αναπνοή|εισπνεύσουν]] καθόλου μονοξείδιο του άνθρακα. Παίρνοντας υπόψη την πρώτη αναφορά ότι το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένας φυσιολογικός [[νευροδιαβιβαστής]] το [[1993]]<ref name="verma2">{{cite journal|title=Carbon monoxide: A putative neural messenger|last2=Hirsch|first2=D.|journal=Science|issue=5093|doi=10.1126/science.7678352|year=1993|volume=259|pages=381–4|bibcode=1993Sci...259..381V|pmid=7678352|last3=Glatt|first3=C.|last4=Ronnett|first4=G.|last5=Snyder|first5=S.|last1=Verma|first1=A}}</ref><ref name="nytimes.com">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/1993/01/26/science/carbon-monoxide-gas-is-used-by-brain-cells-as-a-neurotransmitter.html?pagewanted=1|title=Carbon Monoxide Gas Is Used by Brain Cells As a Neurotransmitter|last=Kolata|first=Gina|date=January 26, 1993|newspaper=The New York Times|accessdate=May 2, 2010}}</ref>, όπως επίσης και το γεγονός ότι είναι ένα από τα τρία [[αέριο|αέρια]] που φυσιολογικά κινητοποιούν την αντίδραση του σώματος σε [[έγκαυμα|εγκαύματα]] (τα άλλα δύο είναι το [[διοξείδιο του αζώτου]] και το [[υδρόθειο]]), το μονοξείδιο του άνθρακα κέρδισε σε μεγάλο βαθμό την κλινική προσοχή ως βιολογικός ρυθμιστής. Σε πολλούς [[ιστός (βιολογία)|ιστούς]] και τα τρία παραπάνω αέρια είναι γνωστό ότι δρουν σαν αντιεγκαυματικά, αγγειοδιασταλτικά και υποστηρικτικά της νεοαγγειακής ανάπτυξης<ref name="Li20092">{{Cite journal|title=Actions and interactions of nitric oxide, carbon monoxide and hydrogen sulphide in the cardiovascular system and in inflammation—a tale of three gases!|last2=Hsu|first2=A|journal=Pharmacology & therapeutics|issue=3|doi=10.1016/j.pharmthera.2009.05.005|year=2009|volume=123|pages=386–400|pmid=19486912|last3=Moore|first3=PK|last1=Li|first1=L}}</ref>.
Γραμμή 148:
Το μονοξείδιο του άνθρακα επίσης δηλητηριάζει και άλλα βιολογικά μόρια, εκτός της αιμογλοβίνης, όπως είναι η [[μυογλοβίνη]] και η [[μιτοχονδρική κυτοχρωμική οξειδάση]]. Η έκθεση σε μονοξείδιο του άνθρακα μπορεί να προκαλέσει σημαντική βλάβη στην [[καρδιά]] και στο [[εγκέφαλος|κεντρικό νευρικό σύστημα]], ιδιαίτερα στην [[ωχρά σφαίρα]]<ref>Prockop LD, Chichkova RI (2007). "Carbon monoxide intoxication: an updated review". J Neurol Sci 262 (1–2): 122–130. doi:10.1016/j.jns.2007.06.037. PMID 17720201.</ref>, συχνά με αποτέλεσμα μακροχρόνιες παθολογικές καταστάσεις. Το μονοξείδιο του άνθρακα μπορεί να έχει σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο [[έμβρυο]] μιας έγκυας γυναίκας<ref>Tucker Blackburn, Susan (2007). Maternal, fetal, & neonatal physiology: a clinical perspective. Elsevier Health Sciences. p. 325. ISBN 1-4160-2944-3.</ref>.
=== Κανονική φυσιολογία ανθρώπου ===
Το μονοξείδιο του άνθρακα παράγεται φυσιολογικά από το ανθρώπινο σώμα ως [[χημικό μήνυμα]]. Έτσι, το μονοξείδιο του άνθρακα έχει φυσιολογικό ρόλο στο σώμα μας, ως [[νευροδιαβιβαστής]] και ως [[Αγγειοδιαστολή|αγγειοδιαστολικό]]<ref name="endogenous_co">{{Cite journal|title=Carbon Monoxide: Endogenous Production, Physiological Functions, and Pharmacological Applications|last=Wu|first=L|last2=Wang|first2=R|date=December 2005|journal=Pharmacol Rev|issue=4|doi=10.1124/pr.57.4.3|volume=57|pages=585–630|pmid=16382109}}</ref>. Εξαιτίας του ρόλου του μονοξειδίου του άνθρακα στο σώμα μας, οι ανωμαλίες στο μεταβολισμό του είναι συνδεμένες με μια ποικιλία [[Ασθένεια|ασθενειών]], που συμπεριλαμβάνουν τον [[Νευροεκφυλισμός|νευροεκφυλισμό]], την [[Αρτηριακή υπέρταση|αρτηριακή υπέραση]], την [[καρδιακή ανεπάρκεια]] και (διάφορες) [[Φλεγμονή|φλεγμονές]]<ref name="endogenous_co">{{Cite journal|title=Carbon Monoxide: Endogenous Production, Physiological Functions, and Pharmacological Applications|last=Wu|first=L|last2=Wang|first2=R|date=December 2005|journal=Pharmacol Rev|issue=4|doi=10.1124/pr.57.4.3|volume=57|pages=585–630|pmid=16382109}}</ref>.
==== Λειτουργική σύνοψη<ref>{{cite journal|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0009279714002373|title=Carbon monoxide is not always a poison gas for human organism: Physiological and pharmacological features of CO|date=25 April 2014|journal=Chemico-Biological Interactions|accessdate=23 October 2014|issue=5 October 2014|doi=10.1016/j.cbi.2014.08.005|volume=222|pages=37–43|last1=Olas|first1=Beata}}</ref>: ====
# <span data-ve-clipboard-key="0.3573062209074166-2">Το μονοξείδιο του άνθρακα λειτουργεί ως ενδογενές χημικό μήνυμα.</span>
# Το μονοξείδιο του άνθρακα ρυθμίζει το [[καρδιαγγειακό σύστημα]].
# Το μονοξείδιο του άνθρακα αναστέλλει τη συσσώρευση των [[Αιμοπετάλιο|αιμοπεταλίων]] του [[Αίμα|αίματος]] και τη [[θρόμβωση]].
# Το μονοξείδιο του άνθρακα ίσως να παίξει ρόλο ως δυνάμει θεραπευτικό μέσο.
== Σημειώσεις και αναφορές ==
| |||