Νεοελληνικός Διαφωτισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 35:
Διδάσκει στη Σχολή Κυρίτζη στην Καστοριά από το 1710-1822.<ref>[[Μ.Κ.Παρανίκας]], Σχεδίασμα περί της εν τω ελληνικώ έθνει καταστάσεως των γραμμάτων από αλώσεως μέχρι των αρχών της ενεστώσης (ΙΘ) εκατονταετηρίδος σσ 53-54, εν Κωνσταντινοπόλει 1867</ref>
Ενδιαφέρον εδώ παρουσιάζουν οι θέσεις των κυριότερων εκπροσώπων του ελληνικού διαφωτισμού για την Παιδεία του Έθνους και ιδιαίτερα για τη γλώσσα που πρέπει αυτή να χρησιμοποιεί:[[Αρχείο:Γεωγραφία Παλαιά και Νέα - Μελέτιος Μήτρου - 1728.jpg|thumb|Εξώφυλλο από το τετράτομο έργο Γεωγραφία Παλαιά και Νέα του [[Μελέτιος Μήτρου|Μελέτιου Μήτρου]], Βενετία, 1728]]Ο [[Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς]] (1571-1646) μετέφερε με τη διδασκαλία του στην [[Αθήνα]], τη [[Ζάκυνθος|Ζάκυνθο]], την [[Κεφαλονιά]] -γεγονός που μας οδηγεί σε αναγκαστική θεώρηση του διαφωτισμού στα Επτάνησα- και ιδίως στην [[Πατριαρχική Ακαδημία]] της Κωνσταντινούπολης υπό τον Πατριάρχη Κύριλλο Α΄ Λούκαρι το ουμανιστικό πνεύμα της Αναγέννησης. Χρησιμοποιεί ωστόσο την [[Αττικισμός|αττικίζουσα]] γλώσσα ως όργανο της φιλοσοφικής παιδείας. Προς την επιλογή του, με την οποία ταυτίστηκε αργότερα και ο [[Ευγένιος Βούλγαρης]], αντέδρασαν οι διαφωτιστές [[Ιώσηπος Μοισιόδαξ]], [[Δημήτριος Καταρτζής]], [[Αθανάσιος Ψαλίδας]] και ο Αδαμάντιος Κοραής. Τις ίδες απόψεις ακολουθεί έναν αιώνα αργότερα ο [[Νικόλαος Μαυροκορδάτος (Φαναριώτης)|Νικόλαος Μαυροκορδάτος]] με αποτέλεσμα η πρόσληψη της νεωτερικής φιλοσοφίας να γίνεται με φορέα μια γλώσσα με αρχαϊκό χαρακτήρα -καθορισμένο κυρίως από ακαδημαϊκές συμβάσεις{{fn|5}}.▼
▲Ο [[Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς]] (1571-1646) μετέφερε με τη διδασκαλία του στην [[Αθήνα]], τη [[Ζάκυνθος|Ζάκυνθο]], την [[Κεφαλονιά]] -γεγονός που μας οδηγεί σε αναγκαστική θεώρηση του διαφωτισμού στα Επτάνησα- και ιδίως στην [[Πατριαρχική Ακαδημία]] της Κωνσταντινούπολης υπό τον Πατριάρχη Κύριλλο Α΄ Λούκαρι το ουμανιστικό πνεύμα της Αναγέννησης. Χρησιμοποιεί ωστόσο την [[Αττικισμός|αττικίζουσα]] γλώσσα ως όργανο της φιλοσοφικής παιδείας. Προς την επιλογή του, με την οποία ταυτίστηκε αργότερα και ο [[Ευγένιος Βούλγαρης]], αντέδρασαν οι διαφωτιστές [[Ιώσηπος Μοισιόδαξ]], [[Δημήτριος Καταρτζής]], [[Αθανάσιος Ψαλίδας]] και ο Αδαμάντιος Κοραής. Τις ίδες απόψεις ακολουθεί έναν αιώνα αργότερα ο [[Νικόλαος Μαυροκορδάτος (Φαναριώτης)|Νικόλαος Μαυροκορδάτος]] με αποτέλεσμα η πρόσληψη της νεωτερικής φιλοσοφίας να γίνεται με φορέα μια γλώσσα με αρχαϊκό χαρακτήρα -καθορισμένο κυρίως από ακαδημαϊκές συμβάσεις{{fn|5}}.
Ένας από τους πρώτους που προσπάθησε να δει συγχρονικά τη [[γλώσσα]] και να την απαλλάξει από το βάρος της [[ιστορία]]ς της ήταν ο [[Δημήτριος Καταρτζής]], ο οποίος έγραψε μία από τις πρώτες γραμματικές της σύγχρονης Ελληνικής, έτσι όπως μιλιόταν στην [[Κωνσταντινούπολη]] προς το τέλος του 18ου αιώνα{{fn|6}}. Θεωρώντας πως δεν είναι δυνατόν να υπάρχει φραγμός στην επιστημονική γνώση, θέλησε έτσι να τραβήξει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αρχαία γλώσσα και τη σύγχρονη απόγονό της, αλλά η πρότασή του πέρασε απαρατήρητη εν τέλει εγκαταλείφθηκε{{fn|7}}. Οι απόψεις του Καταρτζή για το γλωσσικό ζήτημα αποτελούσαν το πιο ριζοσπαστικό τμήμα της διαφωτιστικής του θεωρίας. Σε αντίθεση με τον Ευγένιο Βούλγαρη, ο οποίος υποστήριζε ότι μόνο το αττικό ύφος θα μπορούσε να εκφράσει τα υψηλά νοήματα της φιλοσοφίας και κατά συνέπεια ήταν η μόνη γλώσσα που άρμοζε στον Διαφωτισμό, ο Καταρτζής τόνιζε τις αρετές και τις δυνατότητες του νεότερου ελληνικού ιδιώματος. Θεωρούσε πως η ομιλούμενη Νεοελληνική «διαθέτει μελωδία, ρυθμό και την πειθώ στα ρητορικά της» και μπορεί συνεπώς να χρησιμοποιηθεί για την γενική αγωγή του έθνους{{fn|8}}.
Γραμμή 44 ⟶ 42 :
== Παράγοντες της διαφωτιστικής προσπάθειας ==
[[Αρχείο:Παγκόσμος Ιστορία της Οικουμένης - Γεώργιος Κωνσταντίνου - 1759.jpg|thumb|Η πρώτη σελίδα του έργου ''Παγκόσμος Ἰστορία τῆς Οἰκουμένης'' του [[Γεώργιος Κωνσταντίνου (18ος αιωνας)|Γεωργίου Κωνσταντίνου]], 1759, Βενετία]]
Η περίοδος του νεοελληνικού διαφωτισμού διακρίνεται για την ενεργοποίηση της ελληνικής [[κοινωνία]]ς, διανοουμένων, εμπόρων, κληρικών, κ.ά., προς την κατεύθυνση της καλλιέργειας της παιδείας, πιθανώς εξαιτίας της ουσιαστικής βελτίωσης των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών των υπόδουλων Ελλήνων. Οι Έλληνες ομογενείς των οργανωμένων παροικιών της Ευρώπης έγιναν η αιχμή του δόρατος στη διαφωτιστική προσπάθεια, χρηματοδοτώντας σχολεία και εκδόσεις [[βιβλίο|βιβλίων]], χορηγώντας ικανά χρηματικά ποσά για σπουδές στο εξωτερικό και γενόμενοι φορείς εκπαιδευτικής ανανέωσης. Στην Ελλάδα οι έμποροι και οι καπεταναίοι φέρνουν την πεποίθηση ότι η παιδεία μπορεί να γίνει φορέας καλύτερης και ελεύθερης ζωής, ενώ παράλληλα αναζητούν νέους διδάσκαλους για την εκπαίδευση των παιδιών τους{{fn|10}}.
| |||