Αθαμανικά Όρη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στη νεότερη ελληνική ιστορία τα Τζουμέρκα έγιναν ιδιαίτερα ονομαστά, ακόμα και διάσημα επειδή υπήρξαν ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα της ελληνικής Κλεφτουριάς, καθώς και ονομαστό αρματολίκι. Η απότομη ορεινή φύση τους καθώς και η παρουσία μεγάλων και πολλών κτηνοτρόφων αποτελούσαν ευνοϊκούς όρους για τους Κλέφτες. Κάθε στάνη ουσιαστικά αποτελούσε μια οργανωμένη επιμελητεία των λεγομένων "μπουλουκιών" (ενόπλων σωμάτων) των Κλεφτών. Στα δε λεγόμενα τσελιγκάτα όπου οι τσέλιγκες ήταν οι αρχηγοί των πατριών των κτηνοτρόφων οι ίδιοι αποτελούσαν τους βασικούς πληροφοριοδότες των ΚλεφτγώνΚλεφτών. Πάνω στις απότομες ράχες αυτού του ορεινού συγκροτήματος ήταν πολύ φυσικό ν΄ αναπτυχθεί έντονο φιλελεύθερο πνεύμα το οποίο αναγνώρισαν και οι ίδιοι οι Σουλτάνοι παραχωρώντας διάφορα προνόμια, όπως στα Ζαγοροχώρια.<br>

Κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας[[Οθωμανοκρατία]]ς τα χωριά των Τζουμέρκων χαρακτηρίζονταν "ελεύθερα" και καλούνταν με τη προσωνυμία "Κεφαλοχώρια". Στην εποχή του [[Αλή πασάς|Αλή πασά]] τα Τζουμέρκα αποτελούσαν σπουδαίο αρματολίκι από το οποίο και αναδείχθηκε πλειάδα από ονομαστούς καπεταναίους με κυριότερο τον γενναίο [[Κατσαντώνης|Κατσαντώνη]]. Μετά το θάνατο του Αλή πασά, μόνοαπό τέσσερατα 30 περίπου χωριά των Τζουμέρκων μόνο τέσσερα κατόρθωσαν να περισώσουν κάποια από τα παλιά τους προνόμια και αυτά ήταν οι [[Καλαρρύτες Ιωαννίνων|Καλαρρύτες]], το [[Συρράκο Ιωαννίνων|Συρράκο]], το [[Ματσούκι Ιωαννίνων|Ματσούκι]] και οι [[Μελισσουργοί Άρτας|Μελισσουργοί]] που αποτελούσαν κέντρο οικονομικής και πνευματικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου.