Βικιπαίδεια

Αρμένιοι της Κύπρου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
αφαίρεση bold & επαναλαμβ. ταυτόσημων βικυσυνδ. (έχει κι άλλα πολλά ακόμα ...)
bold κ.λπ. +++
Γραμμή 216:
Η Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου (''Առաջնորդարան Հայոց Կիպրոսի'') ιδρύθηκε το 973 από τον Καθολικό Χατσίκ Α’ και έκτοτε διατηρεί μια συνεχή παρουσία στο νησί. Στα χρόνια που ακολούθησαν, κάποιοι από τους Επισκόπους της συμμετείχαν σε σημαντικές εκκλησιαστικές συνόδους, όπως ο Θαδδαίος (ο οποίος συμμετείχε στο Συμβούλιο της Ρώμκλα το 1179), ο Νικόλαος (ο οποίος συμμετείχε στη Σύνοδο της Σις το 1307) και ο Γρηγόριος (που συμμετείχε σε συνέδριο των Ελληνορθόδοξων Επισκόπων στην Κύπρο το 1340). Η αρχαιότητα της Αρμενικής Εκκλησίας στην Κύπρο επιβεβαιώθηκε από βούλλα του [[Πάπας Λέων Ι΄|Πάπα Λέοντα Ι’]], η οποία εκδόθηκε το 1519 μετά από πολλαπλές έριδες, σύμφωνα με την οποίο ο Αρμένιος Επίσκοπος θα ήταν ανώτερος και θα είχε προβάδισμα έναντι των Επισκόπων των [[Μαρωνίτες|Μαρωνιτών]], των Ιακωβιτών και των Κοπτών.
 
Ιστορικά, η Μητρόπολη βρίσκεται υπό τη δικαιοδοσία του Καθολικάτου (Πατριαρχείου) του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας, ενώ σήμερα είναι το παλαιότερο ''θέμα'' που εμπίπτει στη δικαιοδοσία του. Στο παρελθόν, για διάφορους λόγους, κατά καιρούς βρισκόταν υπό το Αρμενικό Πατριαρχείο της Ιερουσαλήμ (1775-1799, 1812-1837, 1848-1861, 1865-1877, 1888-1897, 1898-1908), το [[Αρμένικο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης|Αρμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης]] (1799-1812, 1861-1864, 1877-1888, 1897-1898, 1908-1921), ακόμη και το Καθολικάτο (Πατριαρχείο) του Ετσμιατζίν (1864-1865). Η Κύπρος υπήρξε το καταφύγιο για δύο εξόριστους Πατριάρχες της Κωνσταντινούπολης, τον Αρχιεπίσκοπο Ταβίτ Αρεβελτσί (1644-1648) και τον Ανώτερο Αρχιμανδρίτη Μπασματζιάν (1773-1775). Ο σημερινός Μητροπολίτης, ο Πατριαρχικός Βικάριος Βαρουζάν Χεργκελιάν, είναι από το 1997 ο '''''Αρχιεπίσκοπος Βαρουζάν Χεργκελιάν'''''. Ο εφημέριος στη Λευκωσία είναι ο '''''π. Μομίκ Χαπεσιάν''''' (από το 2000), ενώ ο εφημέριος στη Λάρνακα και τη Λεμεσό είναι ο '''''π. Μαστότς Ασκαριάν''''' (από το 1992).
 
Για αιώνες, το κτίριο της Μητρόπολης βρισκόταν εντός του αρμενικού συμπλέγματος στην οδό Βικτωρίας στην εντός των τειχών Λευκωσία• όταν η περιοχή καταλήφθηκε από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές το 1963-1964, η Μητρόπολη προσωρινά στεγαζόταν στην οδό Αράμ Ουζουνιάν (1964-1968) και, αργότερα, στην οδό Κυριάκου Μάτση στον [[Άγιος Δομέτιος Λευκωσίας|Άγιο Δομέτιο]] (1968-1984). Χάρη στις προσπάθειες του Επισκόπου Ζαρέχ Αζναβοριάν και με οικονομική αρωγή από την Ευαγγελική Εκκλησία της Βεστφαλίας, το νέο κτίριο της Μητρόπολη ανεγέρθηκε το 1983, δίπλα από την εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου και το σχολείο Ναρέκ στη Λευκωσία, από τους αρχιτέκτονες Άθως Δίκαιος & Άλκης Δίκαιος• εγκαινιάστηκε επίσημα στις 4 Μαρτίου 1984, κατά τη διάρκεια της ποιμενικής επίσκεψης του Καθολικού (Πατριάρχη) Καρεκίν Β’. Με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Βαρουζάν Χεργκελιάν, το 1998 το υπόγειο του κτιρίου ανακαινίστηκε και διαμορφώθηκε η Αίθουσα «Βαχράμ Ουτιτζιάν»• προηγουμένως αποθήκη, έγινε πραγματικότητα από τις εισπράξεις της δημοπρασίας το 1994 της συλλογής έργων τέχνης που είχε δωρίσει ο Βαχράμ Ουτιτζιάν στη Μητρόπολη το 1954. Εγκαινιάστηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1999 από τον Καθολικό (Πατριάρχη) Αράμ Α’• εκεί λαμβάνουν χώρα πολυάριθμες κοινοτικές, πολιτιστικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Το συνοδικό της Μητρόπολης στεγάζει συλλογή εκκλησιαστικών κειμηλίων, μερικά από τα οποία βρίσκονταν προηγουμένως στην παλαιά εκκλησία της Παρθένου Μαρίας ή στο Αρμενομονάστηρο.
Γραμμή 227:
 
===Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία===
 
 
Οι πρώτοι Αρμένιοι Ευαγγελικοί στην Κύπρο ήρθαν μετά την άφιξη των [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανών]] τον Ιούλιο του 1878. Καθώς δεν ήταν αφοσιωμένοι, και πολύ λίγοι, γρήγορα συνδέθηκαν με τη ''Μητέρα Εκκλησία'' ([[Αρμενική Αποστολική Εκκλησία]]), όπως ο Απισογόμ Ουτιτζιάν, ο επίσημος μεταφραστής κρατικών εγγράφων - και ο γιος του Στεπάν Ουτιτζιάν, ενός από τους αρχικούς ιδρυτές της Αρμενικής Ευαγγελικής Εκκλησίας -, ο οποίος υπηρέτησε ως Πρόεδρος του ενοριακού συμβουλίου της Λευκωσίας για 30 χρόνια.
 
Γραμμή 251 ⟶ 249 :
 
==Χώροι λατρείας==
Υπάρχουν πέντε αρμενορθόδοξες εκκλησίες στην Κύπρο, δύο στην πρωτεύουσα Λευκωσία (μια υπό τουρκική κατοχή από το 1964) και από μία στη Λάρνακα, τη Λεμεσό και την Αμμόχωστο• η τελευταία κατέχεται από τους Τούρκους από το 1964. Επιπρόσθετα, υπάρχουν τρία αρμενικά παρεκκλήσια στην περιοχή της Λευκωσίας και ένα μέσα στο σύμπλεγμα του Αρμενομονάστηρου, με το τελευταίο να βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή από το 1974. Υπάρχει επίσης μια αρμενική ευαγγελική εκκλησία στη Λευκωσία (υπό τουρκική κατοχή από το 1964). Τέλος, υπάρχει το φημισμένο Αρμενομονάστηρο, υπό τουρκική κατοχή από το 1974.
 
===Λευκωσία===
Υπάρχουν πέντε [[Αρμενική Αποστολική Εκκλησία|αρμενορθόδοξες]] εκκλησίες στην Κύπρο, δύο στην πρωτεύουσα Λευκωσία (μια υπό τουρκική κατοχή από το 1964) και από μία στη Λάρνακα, τη Λεμεσό και την Αμμόχωστο• η τελευταία κατέχεται από τους Τούρκους από το 1964. Επιπρόσθετα, υπάρχουν τρία αρμενικά παρεκκλήσια στην περιοχή της Λευκωσίας και ένα μέσα στο σύμπλεγμα του Αρμενομονάστηρου, με το τελευταίο να βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή από το 1974. Υπάρχει επίσης μια αρμενική ευαγγελική εκκλησία στη Λευκωσία (υπό τουρκική κατοχή από το 1964). Τέλος, υπάρχει το φημισμένο Αρμενομονάστηρο, υπό τουρκική κατοχή από το 1974.
 
===[[Λευκωσία]]===
 
[[File:Sourp Asdvadzadzin.JPG|thumb|right|Ο καθεδρικός ναός της Παναγίας Θεοτόκου στη Λευκωσία]]
[[File:Sourp Boghos.jpg|thumb|right|Το παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου στη [[Λευκωσία]]]]
 
Το κτίριο της Αρμενικής Μητρόπολης Κύπρου και ο καθεδρικός ναός της Παναγίας [Սուրբ Աստուածածին (Σουρπ Αστβατζατζίν)] βρίσκονται στην οδό Αρμενίας στο [[Στρόβολος|Στρόβολο]] στη Λευκωσία. Το κτίριο της Μητρόπολης κτίστηκε μεταξύ 1983-1984 από τους αρχιτέκτονες Ιάκωβο & Ανδρέα Φιλίππου και εγκαινιάστηκε στις 4 Μαρτίου 1984 από τον Καθόλικο (Πατριάρχη) Καρεκίν Β’ της Κιλικίας. Το συνοδικό της Μητρόπολης φιλοξενεί συλλογή εκκλησιαστικών κειμηλίων, μερικά από τα οποία προηγουμένως φυλάσσονταν στο Αρμενομονάστηρο ή την παλαιά εκκλησία της Παρθένου Μαρίας• τα κειμήλια φυλάσσονται σε προθήκη, που δώρισαν το 1986 οι Καραμπέτ και Νσιαν Αρακτσιντζιάν. Στο υπόγειο της Μητρόπολης βρίσκεται η Αίθουσα “Βαχράμ Ουτιτζιάν”, την οποία εγκαινίασε στις 3 Φεβρουαρίου 1999 ο Καθόλικος (Πατριάρχης) Αράμ Α’. Η αίθουσα, προηγουμένως αποθήκη, έγινε πραγματικότητα χάρη στην πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Βαρουζάν Χεργκελιάν, χρησιμοποιώντας έσοδα από τη δημοπρασία το 1994 της συλλογής τέχνης που είχε δωρίσει ο Βαχράμ Ουτιτζιάν στη Μητρόπολη το 1954. Αποτελεί έναν από τους κύριους χώρους διεξαγωγής εκδηλώσεων της αρμενοκυπριακής κοινότητας. Μαζί με την εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου και το Αρμενικό Σχολείο Ναρέκ, η γη δόθηκε ως ''εμπίστευμα'' στην κοινότητα στις 16 Δεκεμβρίου 1966 από την κυβέρνηση• στις 10 Δεκεμβρίου 1979, το Συμβούλιο Βελτιώσεως [[Στρόβολος|Στροβόλου]] αποφάσισε να μετονομάσει το δρόμο μπροστά από το τεμάχιο γης από “οδό Κύκλωπος” σε “οδό Αρμενίας”, ως μια χειρονομία αλληλεγγύης προς τον αρμενικό λαό. Στις 31 Μαρτίου 1983 παραχωρήθηκε τίτλος πλήρους ιδιοκτησίας για τη γη.
 
Ο καθεδρικός ναός της Παναγίας Θεοτόκου κτίστηκε μεταξύ 1976-1981 από τους αρχιτέκτονες Ιάκωβο & Ανδρέα Φιλίππου, με οικονομική αρωγή από το [[Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών]], την Ευαγγελική Εκκλησία της Βεστφαλίας, την Κυπριακή Δημοκρατία, την [[Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου]] και τους πιστούς. Βρισκόμενος δίπλα από το Δημοτικό Σχολείο Ναρέκ, η θεμέλια λίθος του τοποθετήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1976 από τον Αρχιεπίσκοπο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριο Γ’]] και τον Επίσκοπο Νερσές Παχτικιάν. Στις 16 Απριλίου 1978, ο Συγκαθήμενος Καθόλικος (Πατριάρχης) Καρεκίν Β’ ευλόγησε τις 16 κολώνες της εκκλησίας, ενώ τα εγκαίνια και ο καθαγιασμός του καθεδρικού ναού έλαβαν χώρα στις 22 Νοεμβρίου 1981 από τον Καθόλικο (Πατριάρχη) Χορέν Α’ και το Συγκαθήμενό του Καρεκίν Β’. Είναι η μόνη εκκλησία στην Κύπρο που είναι κτισμένη με παραδοσιακή αρμενική τεχνοτροπία, με έναν κεντρικό οκταγωνικό τρούλλο και ένα μικρότερο τρούλλο για την καμπάνα. Η εκκλησία ανακαινίστηκε εξωτερικά στα τέλη του 2005 εις μνήμην της οικογένειας Τουτουντζιάν, που σκοτώθηκε στο [[Πτώση της πτήσης 522 των Αερογραμμών Helios|αεροπορικό ατύχημα της Ήλιος]], ενώ το καμπαναριό επιδιορθώθηκε επίσης εκείνο το χρόνο, εις μνήμην του αρχιερέα ντερ Βαζκέν Σαντρουνί <ref name="Gibrahayerr">{{cite web|url=http://www.gibrahayer.com/index.php5?&page_id=185&path=195,185|title=Sourp Asdvadzadzin in Nicosia is 30 years old|date=April 2012|accessdate=20 April 2012}}</ref>. Η εκκλησία ανακαινίστηκε εσωτερικά στα μέσα του 2008. Πολλές από τις εικόνες της είναι έργα του Λιβανοαρμένιου ζωγράφου Ζοχράπ Κεσισιάν. Είναι ενδιαφέρον ότι αμέσως κάτω από το ιερό βήμα, υπάρχει ένα χατσκάρ (σταυρόπετρα) που δώρισε η Ιερά Έδρα του Ετσμιατζίν. Τελούνται Λειτουργίες κάθε Κυριακή. Η εκκλησία γιορτάζει την πλησιέστερη Κυριακή προς την 21η Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ο εφημέριος είναι (από το 2000) ο '''''π. Μομίκ Χαμπεσιάν'''''.
 
Στο παλαιό αρμενικό κοιμητήριο, κοντά στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας (Λεωφόρος Μάρκου Δράκου), υπάρχει το παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου [Սուրբ Պօղոս (Σουρπ Μπογός)], που κτίστηκε το 1892 με δωρεά του Μπογός Οτατζιάν. Αφού έμεινε αχρησιμοποίητο από τις [[Κυπριακό πρόβλημα#Η Συνταγματική Κρίση και οι Διακοινοτικές Ταραχές|διακοινοτικές ταραχές του 1963-1964]], το παρεκκλήσι και το κοιμητήριο περιέπεσαν σε αχρηστία. Αναστηλώθηκε μεταξύ 2008-2009, μαζί με το υπόλοιπο κοιμητήριο, με πρωτοβουλία του Εκπροσώπου Βαρτκές Μαχτεσιάν και της Αρμενικής Εθναρχίας Κύπρου. Από το 2010 τελείται μια Λειτουργία το χρόνο. Στο αρμενικό κοιμητήριο κοντά στον [[Άγιος Δομέτιος Λευκωσίας|Άγιο Δομέτιο]] (Λεωφόρος Γρηγόρη Αυξεντίου) υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Αναστάσεως [Սուրբ Յարութիւն (Σουρπ Χαρουτιούν)], που κτίστηκε το 1938 με δωρεά του Χαρουτιούν Μποχτζαλιάν και καθαγιάστηκε το 1949 από τον Επίσκοπο Γεβόντ Τσεμπεγιάν. Αφού έμεινε αχρησιμοποίητο από την τουρκική εισβολή του 1974, ανακαινίστηκε το 2010. Δεν έχουν τελεστεί Λειτουργίες από το 1974. Τέλος, το παρεκκλήσι του Αγίου Παντοσώτηρος [Սուրբ Ամենափրկիչ (Σουρπ Αμεναπεργκίτς)] κτίστηκε μεταξύ 1995-1996 από τους αρχιτέκτονες Άθω & Άλκη Δίκαιο και με δωρεά των Αράμ και Πετρός Καλαϊτζιάν. Βρισκόμενο στην οδό Κορίνθου στο [[Στρόβολος|Στρόβολο]] στη [[Λευκωσία]], στο χώρο του Μελάθρου Ευγηρίας Καλαϊτζιάν, η θεμέλια λίθος του τοποθετήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1995 από τον Καθόλικο (Πατριάρχη) του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας, Αράμ Α’, ο οποίος το εγκαινίασε στις 16 Φεβρουαρίου 1997. Τελούνται τακτικά Όρθροι <ref name="Hadjilyras-2"/>.
 
===[[Λάρνακα]]===
[[File:Stepanos church.jpg|thumb|left|Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στη [[Λάρνακα]]]]
Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου [Սուրբ Ստեփանոս (Σουρπ Στεπανός)], στην οδό αρμενικής εκκλησίας στο κέντρο της πόλης, κτίστηκε αρχικά ως παρεκκλήσι από τους Αρμένιους πρόσφυγες που ήρθαν στη Λάρνακα μετά τη σφαγή των Αδάνων το 1909. Κτίστηκε ως αντίγραφο της κύριας εκκλησίας των [[Άδανα|Αδάνων]] και αφιερώθηκε στον προστάτη Άγιο των Αδάνων, τον [[Πρωτομάρτυρας Στέφανος|Άγιο Στέφανο]]. Ωστόσο, καθώς οι πλείστοι πρόσφυγες επέστρεψαν, το παρεκκλήσι έμεινε ατέλειωτο. Μετά από έρανο που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου 1912, το μικρό παρεκκλήσι έγινε εκκλησία, της οποίας η κατασκευή τελείωσε την 1η Απριλίου 1913.
 
Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου [Սուրբ Ստեփանոս (Σουρπ Στεπανός)], στην οδό αρμενικής εκκλησίας στο κέντρο της πόλης, κτίστηκε αρχικά ως παρεκκλήσι από τους Αρμένιους πρόσφυγες που ήρθαν στη [[Λάρνακα]] μετά τη σφαγή των Αδάνων το 1909. Κτίστηκε ως αντίγραφο της κύριας εκκλησίας των [[Άδανα|Αδάνων]] και αφιερώθηκε στον προστάτη Άγιο των [[Άδανα|Αδάνων]], τον [[Πρωτομάρτυρας Στέφανος|Άγιο Στέφανο]]. Ωστόσο, καθώς οι πλείστοι πρόσφυγες επέστρεψαν, το παρεκκλήσι έμεινε ατέλειωτο. Μετά από έρανο που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου 1912, το μικρό παρεκκλήσι έγινε εκκλησία, της οποίας η κατασκευή τελείωσε την 1η Απριλίου 1913.
 
Αφιερωμένη στη μνήμη των μαρτύρων της σφαγής των Αδάνων, είναι το πρώτο μνημείο σε ολόκληρη την Αρμενική Διασπορά εις μνήμη των αρμενικών σφαγών στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]]. Πάνω από την πρόσοψη της εκκλησίας υπάρχει μια αναμνηστική σύνθεση που παρουσιάζει τον Αρμένιο εθνάρχη Χάικ, τον τελευταία Βασιλιά του [[Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας|Αρμενικού Βασιλείου της Κιλικίας]], [[Λέων Ε΄ της Αρμενίας|Λέοντα Ε’]], μια περγαμηνή που κρατά ένα χέρι - που αντιπροσωπεύει τις [[Δέκα Εντολές]] - και τα τέσσερα σύμβολα των Τεσσάρων Ευαγγελιστών.
 
Η εκκλησία εγκαινιάστηκε στις 20 Μαΐου 1914 από τον Ανώτερο Αρχιμανδρίτη Σεροβπέ Σαμβελιάν και καθαγιάστηκε στις 30 Ιουνίου 1918 από τον Αρχιεπίσκοπο Τανιέλ Χακοπιάν. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1940, υπήρχε ένας μικρός οκταγωνικός τρούλλος πάνω από την εκκλησία. Η εκκλησία ανακαινίστηκε μεταξύ 1956-1957 και ξανά το 1998. Στα αριστερά και στα δεξιά της εισόδου, υπάρχουν δύο μαρμάρινες επιγραφές. Τελούνται Λειτουργίες κάθε δεύτερη Κυριακή, εναλλάξ με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη [[Λεμεσός|Λεμεσό]]. Η εκκλησία γιορτάζει στις 25 Δεκεμβρίου, εορτή του [[Πρωτομάρτυρας Στέφανος|Αγίου Στεφάνου]]. Ο εφημέριος είναι (από το 1992) ο '''''π. Μαστότς Ασκαριάν'''''.
 
===[[Λεμεσός]]===
[[File:Sourp Kevork, Limassol.jpg|thumb|Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Λεμεσό]]
 
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου [Սուրբ Գէորգ (Σουρπ Κεβόρκ)] είναι κτισμένη στην οδό Βασίλη Μιχαηλίδη, σε γη που δωρήθηκε γύρω στο 1935 από τη Σατενίκ Σουλτανιάν, εις μνήμην του πεθερού της, Κεβόρκ. Καθώς η μικρή αρμενική κοινότητα της Λεμεσού δεν είχε την οικονομική ευχέρεια να κτίσει εκκλησία, δημιουργήθηκε θίασος υπό τον Αρντασές Μπαστατζιάν, ο οποίος έδωσε παραστάσεις στη Λευκωσία, τη Λάρνακα και τηΛεμεσό. Μαζί με μια συνεισφορά από την Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου και το Στεπάν Καβαφιάν, η εκκλησία κτίστηκε μεταξύ 1939-1940, ενώ ο καθαγιασμός της έλαβε χώρα στις 11 Απριλίου 1948 από τον Επίσκοπο Γεβόντ Τσεμπεγιάν. Η εκκλησία ανακαινίστηκε μεταξύ 1975-1976, το 2007 και ξανά το 2015, ενώ το 1989 η καμπάνα της έγινε ηλεκτρονική με δωρεά των αδελφών Καραμπέτ και Νσιαν Αρακτσιντζιάν. Κατά την ανακαίνιση του 1975-1976, το καμπαναριό τοποθετήθηκε πάνω από την είσοδο, ενώ προστέθηκε ένας σιδερένιος αρμενικός σταυρός κατά την ανακαίνιση του 2007. Τελούνται Λειτουργίες κάθε δεύτερη Κυριακή, εναλλάξ με την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στη Λάρνακα. Η εκκλησία γιορτάζει την τελευταία Κυριακή του Σεπτέμβρη, εορτή του [[Άγιος Γεώργιος|Αγίου Γεωργίου]]. Ο εφημέριος είναι (από το 1992) ο π. Μαστότς Ασκαριάν.
[[File:Sourp Kevork, Limassol.jpg|thumb|Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη [[Λεμεσός|Λεμεσό]]]]
 
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου [Սուրբ Գէորգ (Σουρπ Κεβόρκ)] είναι κτισμένη στην οδό Βασίλη Μιχαηλίδη, σε γη που δωρήθηκε γύρω στο 1935 από τη Σατενίκ Σουλτανιάν, εις μνήμην του πεθερού της, Κεβόρκ. Καθώς η μικρή αρμενική κοινότητα της [[Λεμεσός|Λεμεσού]] δεν είχε την οικονομική ευχέρεια να κτίσει εκκλησία, δημιουργήθηκε θίασος υπό τον Αρντασές Μπαστατζιάν, ο οποίος έδωσε παραστάσεις στη [[Λευκωσία]], τη [[Λάρνακα]] και τη [[Λεμεσός|Λεμεσό]]. Μαζί με μια συνεισφορά από την Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου και το Στεπάν Καβαφιάν, η εκκλησία κτίστηκε μεταξύ 1939-1940, ενώ ο καθαγιασμός της έλαβε χώρα στις 11 Απριλίου 1948 από τον Επίσκοπο Γεβόντ Τσεμπεγιάν. Η εκκλησία ανακαινίστηκε μεταξύ 1975-1976, το 2007 και ξανά το 2015, ενώ το 1989 η καμπάνα της έγινε ηλεκτρονική με δωρεά των αδελφών Καραμπέτ και Νσιαν Αρακτσιντζιάν. Κατά την ανακαίνιση του 1975-1976, το καμπαναριό τοποθετήθηκε πάνω από την είσοδο, ενώ προστέθηκε ένας σιδερένιος αρμενικός σταυρός κατά την ανακαίνιση του 2007. Τελούνται Λειτουργίες κάθε δεύτερη Κυριακή, εναλλάξ με την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στη [[Λάρνακα]]. Η εκκλησία γιορτάζει την τελευταία Κυριακή του Σεπτέμβρη, εορτή του [[Άγιος Γεώργιος|Αγίου Γεωργίου]]. Ο εφημέριος είναι (από το 1992) ο '''''π. Μαστότς Ασκαριάν'''''.
 
===Τουρκοκρατούμενες περιοχές===
====Λευκωσία====
 
====[[Λευκωσία]]====
 
 
[[File:Asdvadzadzin 2005.jpg|thumb|left|Η παλαία εκκλησία της Παρθένου Μαρίας στην παλιά [[Λευκωσία]] πριν από την αποκατάστασή της]]
 
Ο παλαιός καθεδρικός ναός της Παρθένου Μαρίας [Սուրբ Աստուածածին (Σουρπ Αστβατζατζίν)] στην οδό Βικτωρίας, σήμερα στο τουρκοκρατούμενο τμήμα της περιτειχισμένης [[Λευκωσία]]ς κοντά στην Πύλη Πάφου, γνωστός και ως Παναγία της Τύρου (Notre Dame de Tyre) ή της Τορτόζας (Tortosa), ήταν αρχικά ένα βενεδικτινό/καρθουσιανό Αββαείο που κτίστηκε μεταξύ 1308–1310, στο χώρο παλαιότερης εκκλησίας που είχε αρχικά κτιστεί το 1116 και καταστράφηκε από ένα σεισμό το 1303, όπου υπηρετούσαν Αρμενοκαθολικές καλογριές. Κάποια στιγμή πριν το 1504 πέρασε στα χέρια της Αρμενικής Μητρόπολης Κύπρου και αποτελούσε το επίκεντρο της αρμενικής κοινότητας της Κύπρου μέχρι που καταλήφθηκε, μαζί με την υπόλοιπη αρμενική συνοικία, από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές κατά τη διάρκεια της [[Κυπριακό πρόβλημα#Νέες ταραχές και εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης (1963-1964)|τουρκοκυπριακής ανταρσίας του 1963-1964]] και κατακτήθηκε από την Τουρκία κατά τη διάρκεια της την [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|τουρκικής εισβολής του 1974]]. Μετά την οσμανική κατοχή της Κύπρου το 1570, χρησιμοποιήθηκε προσωρινά ως αποθήκη αλατιού, μέχρι που επιστράφηκε στην αρμενική κοινότητα με [[φιρμάνι]] το Μάιο του 1571• η αρμενική ιδιοκτησία της εκκλησίας επιβεβαιώθηκε περαιτέρω από άλλο [[φιρμάνι]] το Μάιο του 1614. Κατά την περίοδο της [[Αρμενική Γενοκτονία|Αρμενικής Γενοκτονίας]] πολλοί κατατρεγμένοι Αρμένιοι πρόσφυγες αναζήτησαν καταφύγιο στη βεράντα της. Βρισκόταν δίπλα από το παλαιό κτίριο της Μητρόπολης, το σχολείο Μελικιάν-Ουζουνιάν, το μνημείο της Αρμενικής Γενοκτονίας και το αρχοντικό της οικογένειας Μελικιάν.
 
Γραμμή 299 ⟶ 287 :
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των [[Κυπριακό πρόβλημα#Νέες ταραχές και εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης (1963-1964)|διακοινοτικών ταραχών του 1963-1964]], η εκκλησία καταλήφθηκε από εξτρεμιστές Τουρκοκύπριους. Μεταξύ 1964-1974, η εκκλησία και τα περιβάλλοντα κτίρια χρησιμοποιούνταν ως σχολείο για κάποιο χρονικό διάστημα και ύστερα ως το κύριο στρατιωτικό αρχηγείο (sancaktarlık). Μετά απ' αυτό, για αρκετό καιρό τα κτίρια παρέμειναν κενά. Αργότερα, η εκκλησία χρησιμοποιόταν ως κέντρο τουρκικής λαϊκής μουσικής (1987-1997) και ως Συνεργατική Χειροτεχνίας (1997-2011)· από το 2011 χρησιμοποιείται ως μουσικό κέντρο. Όπως και με την παλαιά εκκλησία της Παρθένου Μαρίας, δεν έχουν τελεστεί Λειτουργίες από το 1964 <ref name="Hadjilyras-2"/>.
 
====[[Αμμόχωστος]]====
Η εκκλησία του Καντσβώρ [Սուրբ Աստուածածին Կանչուոր (Σουρπ Αστβατζατζίν Καντσβώρ) ή Παναγία η Καλούσα] κτίστηκε μάλλον το 1346 από Αρμένιους πρόσφυγες που διέφυγαν από τις επιθέσεις των Μαμελούκων κατά του Αγιάς της Κιλικίας. Βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς Kışla και Server Somuncuoğlu, στο βορειοδυτικό τμήμα της περιτειχισμένης πόλης της Αμμοχώστου (δίπλα από την εκκλησία των Καρμελιτών) και πιστεύεται ότι αποτελούσε τμήμα ενός σημαντικού μοναστικού, πολιτιστικού και θεολογικού ιδρύματος, στο οποίο λέγεται ότι είχε σπουδάσει ο Άγιος Νερσής ο Λαμπροναίος και τα θεμέλια του οποίου διασώζονταν μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Σε αυτή τη μονή λειτουργούσε σκριπτόριο, χειρόγραφα του οποίου σώζονται στην αρμενική Μονή του Αγίου Ιακώβου στην Ιερουσαλήμ.
 
Είναι άγνωστο πότε ακριβώς σταμάτησε να χρησιμοποιείται, ωστόσο πιθανώς να σταμάτησε να λειτουργεί ήδη από τα μέσα της Ενετοκρατίας. Μέχρι και τουλάχιστον το 1862, υπήρχε ένα μικρό καμπαναριό. Αχρησιμοποίητη για περισσότερους από τρεισήμισι αιώνες, λόγω των οθωμανικών περιορισμών, το 1907 κηρύχθηκε αρχαίο μνημείο, βάσει του Αποικιακού Νόμου Αρχαιοτήτων IV/1905. Τον ίδιο χρόνο, επιδιορθώθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, όπως και το 1931. Το 1932 αναστηλώθηκε, επίσης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το οποίο την επιδιόρθωσε σημαντικά μεταξύ 1937-1944 (υπό τη φροντίδα του Theophilus Mogabgab, Διευθυντή Αρχαιοτήτων της Επαρχίας Αμμοχώστου), μετά την εκμίσθωσή της στην Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου στις 7 Μαρτίου 1936 για περίοδο 99 ετών - η οποία επιτεύχθηκε μετά την παρέμβαση του Συγκαθήμενου Καθόλικου (Πατριάρχη) της Κιλικίας, Παπκέν Γκιουλεσεριάν, ο οποίος είχε επισκεφθεί την εκκλησία το 1934, και του Αρχιεπισκόπου Πετρός Σαρατζιάν.
Η εκκλησία του Καντσβώρ [Սուրբ Աստուածածին Կանչուոր (Σουρπ Αστβατζατζίν Καντσβώρ) ή Παναγία η Καλούσα] κτίστηκε μάλλον το 1346 από Αρμένιους πρόσφυγες που διέφυγαν από τις επιθέσεις των Μαμελούκων κατά του Αγιάς της Κιλικίας. Βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς Kışla και Server Somuncuoğlu, στο βορειοδυτικό τμήμα της περιτειχισμένης πόλης της [[Αμμόχωστος|Αμμοχώστου]] (δίπλα από την εκκλησία των Καρμελιτών) και πιστεύεται ότι αποτελούσε τμήμα ενός σημαντικού μοναστικού, πολιτιστικού και θεολογικού ιδρύματος, στο οποίο λέγεται ότι είχε σπουδάσει ο Άγιος Νερσής ο Λαμπροναίος και τα θεμέλια του οποίου διασώζονταν μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Σε αυτή τη μονή λειτουργούσε σκριπτόριο, χειρόγραφα του οποίου σώζονται στην αρμενική Μονή του Αγίου Ιακώβου στην [[Ιερουσαλήμ]].
 
Είναι άγνωστο πότε ακριβώς σταμάτησε να χρησιμοποιείται, ωστόσο πιθανώς να σταμάτησε να λειτουργεί ήδη από τα μέσα της Ενετοκρατίας. Μέχρι και τουλάχιστον το 1862, υπήρχε ένα μικρό καμπαναριό. Αχρησιμοποίητη για περισσότερους από τρεισήμισι αιώνες, λόγω των οθωμανικών περιορισμών, το 1907 κηρύχθηκε αρχαίο μνημείο, βάσει του '''''Αποικιακού Νόμου Αρχαιοτήτων IV/1905'''''. Τον ίδιο χρόνο, επιδιορθώθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, όπως και το 1931. Το 1932 αναστηλώθηκε, επίσης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το οποίο την επιδιόρθωσε σημαντικά μεταξύ 1937-1944 (υπό τη φροντίδα του Theophilus Mogabgab, Διευθυντή Αρχαιοτήτων της Επαρχίας Αμμοχώστου), μετά την εκμίσθωσή της στην Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου στις 7 Μαρτίου 1936 για περίοδο 99 ετών - η οποία επιτεύχθηκε μετά την παρέμβαση του Συγκαθήμενου Καθόλικου (Πατριάρχη) της Κιλικίας, Παπκέν Γκιουλεσεριάν, ο οποίος είχε επισκεφθεί την εκκλησία το 1934, και του Αρχιεπισκόπου Πετρός Σαρατζιάν.
 
[[File:Ganchvor-Carmelite church.jpg|thumb|right|Η εκκλησία των Καρμελιτών και η εκκλησία του Καντσβώρ]]
 
Η πρώτη Λειτουργία και ο επανακαθαγιασμός της τελέστηκαν στις 14 Ιανουαρίου 1945 από τον Αρχιμανδρίτη Κρικόρ Μπαχλαβουνί (γνωστό και ως “Τοπάλ Βαρταμπέτ”). Στις 8 Μαρτίου 1957 κάηκε μερικώς από [[Τουρκοκύπριοι|Τουρκοκύπριους]], αλλά συνέχισε να χρησιμοποιείται ως εκκλησία μέχρι το 1962• έκτοτε, η αρμενική κοινότητα της [[Αμμόχωστος|Αμμοχώστου]] χρησιμοποιούσε την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στα Κάτω Βαρώσια, την οποία παραχώρησε η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Η εκκλησία γιόρταζε την πλησιέστερη Κυριακή προς την 15η Αυγούστου, εορτή της [[Κοίμηση της Θεοτόκου|Κοίμησης της Θεοτόκου]]. Τον Ιανουάριο του 1964 καταλήφθηκε από εξτρεμιστές [[Τουρκοκύπριοι|Τουρκοκύπριους]] κατά την [[Κυπριακό πρόβλημα#Νέες ταραχές και εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης (1963-1964)|τουρκοκυπριακή ανταρσία του 1963-1964]] και καταλήφθηκε από την [[Τουρκία]] τον Αύγουστο του 1974 κατά την [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|τουρκική εισβολή του 1974]]. Μεταξύ 1964-1974, χρησιμοποιόταν ως κατοικία, παρά τις προσπάθειες από το Σουηδικό Απόσπασμα (SWEDCON) της [[Ειρηνευτική δύναμη των Η.Ε. στην Κύπρο|ΟΥΝΦΙΚΥΠ]] και άλλων για να γίνουν άλλες διευθετήσεις για τη διαμένουσα οικογένεια. Κατά την περίοδο 1974-2005, έτος κατά το οποίο πλέον αποχαρακτηρίστηκε από “στρατιωτική περιοχή”, χρησιμοποιόταν ως οικία, στάβλος και αποθήκη. Μέχρι το 1974, υπήρχαν όμορφες τοιχογραφίες στους τοίχους, οι οποίες σήμερα έχουν εξαφανιστεί. Έχει αφεθεί στο έλεος της φύσης και των βανδάλων και χρειάζεται επιδιορθώσεις. Δεν έχουν τελεστεί Λειτουργίες από το 1964 <ref name="Hadjilyras-2"/>.
 
Η αρμενορθόδοξη εκκλησία της Παναγίας του Καντσβώρ δεν θα πρέπει να συγχέεται με την αρμενοκαθολική εκκλησία της Παναγίας των Πρασίνων (de Vert), της οποίας η τοποθεσία είναι άγνωστη.
 
====Χαλεύκα====
 
[[File:Magaravankcolour.jpg|thumb|left|Πανοραμική άποψη του Αρμενομονάστηρου (1926)]]
[[File:Magaravank-multiple.jpg|thumb|left|Πολλαπλές όψεις του εσωτερικού και εξωτερικού του Αρμενομονάστηρου (δεκαετία του 1940)]]
 
 
Σπουδαία σημασία έχει το μοναστήρι του Αγίου Μακαρίου [Սուրբ Մակար (Σουρπ Μαγκάρ)] [Մակարավանք (Μαγκαραβάνκ), γνωστό και ως Αρμενομονάστηρο ([[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικά]]), Ermeni Manastırı ([[Τουρκική γλώσσα|Τουρκικά]]) και Armenian Monastery ([[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]])], που βρίσκεται μέσα στο δάσος της Πλατανιώτισσας κοντά στην τουρκοκρατούμενη Χαλεύκα, επί της οροσειράς του [[Πενταδάκτυλος|Πενταδακτύλου]] - σε υψόμετρο 530 m. Η τεράστια έκτασή του (περίπου 8.500 σκάλες), που εκτείνεται μέχρι και την ακτή, περιλάμβανε γύρω στις 30.000 ελιές και χαρουπιές, η εκμετάλλευση των οποίων αποτελούσε την κύρια πηγή εισοδήματος για την Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου μέχρι το 1974. Το μοναστήρι ιδρύθηκε αρχικά από Κόπτες περί το έτος 1000 σε τοποθεσία στην οποία λέγεται ότι ασκήτεψε ο Άγιος Μακάριος• η εικόνα του θεωρείτο θΑΫΜΑτουργή και, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, οι Αρμένιοι κάτοικοι της περιοχής - μερικοί εκ των οποίων είχαν βρει καταφύγιο μετά τις χαμιτικές σφαγές (1894-1896) - πίστευαν ότι μπορούσαν να ακούσουν τον Άγιο να καλπάζει με το άλογό του τη νύχτα.
 
Γραμμή 333 ⟶ 317 :
==Εκπαίδευση==
[[File:Nareg emblem high.jpg|thumb|right|Το λογότυπο των Αρμενικών Σχολείων Ναρέκ]]
Οι Αρμένιοι πάντοτε έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση, η οποία - σε συνδυασμό με την Εκκλησία - είναι το θεμέλιο για τη διατήρηση της εθνικής και πολιτιστικής τους κληρονομίας. Τα αρμένικα σχολείο διδάσκουν και καλλιεργούν την αρμενοφωνία, την αρμενογνωσία, την πανάρχαια αρμενική ιστορία και τις πλούσιες αρμενικές παραδόσεις, εξασφαλίζοντας έτσι τη διαιώνιση του αρμενισμού από γενιά σε γενιά. Η ίδια η ύπαρξη αρμενικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στις χώρες της Αρμενικής Διασποράς δείχνει ακριβώς τη σημασία, την επιμονή και τις άοκνες προσπάθειες που οι πολυάριθμες αρμενικές παροικίες καταβάλλουν για να αποφύγουν τη “λευκή σφαγή”, την αφομοίωση και την ειρηνική διάλυση του αρμενικού έθνους. Επομένως, κατά κάποιο τρόπο, η συνέχιση της αρμενικής παιδείας μέχρι τις ημέρες μας είναι ένα σημάδι νίκης έναντι της “ερυθράς σφαγής”, της Γενοκτονίας.
 
 
 
 
Οι [[Αρμένιοι]] πάντοτε έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση, η οποία - σε συνδυασμό με την Εκκλησία - είναι το θεμέλιο για τη διατήρηση της εθνικής και πολιτιστικής τους κληρονομίας. Τα αρμένικα σχολείο διδάσκουν και καλλιεργούν την αρμενοφωνία, την αρμενογνωσία, την πανάρχαια αρμενική ιστορία και τις πλούσιες αρμενικές παραδόσεις, εξασφαλίζοντας έτσι τη διαιώνιση του αρμενισμού από γενιά σε γενιά. Η ίδια η ύπαρξη αρμενικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στις χώρες της Αρμενικής Διασποράς δείχνει ακριβώς τη σημασία, την επιμονή και τις άοκνες προσπάθειες που οι πολυάριθμες αρμενικές παροικίες καταβάλλουν για να αποφύγουν τη “λευκή σφαγή”, την αφομοίωση και την ειρηνική διάλυση του αρμενικού έθνους. Επομένως, κατά κάποιο τρόπο, η συνέχιση της αρμενικής παιδείας μέχρι τις ημέρες μας είναι ένα σημάδι νίκης έναντι της “ερυθράς σφαγής”, της Γενοκτονίας.
 
Η εκπαίδευση είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αρμενικής κοινότητας της Κύπρου. Πρωτοεμφανίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων του [[Τανζιμάτ]]. Το πρώτο αρμενικό σχολείο στην [[Κύπρος|Κύπρο]], που ιδρύθηκε από το νεοαφιχθέντα Αρχιμανδρίτη Βαρτάν Μαμιγκονιάν, άνοιξε τις πόρτες του στη [[Λευκωσία]] το 1870• ακολούθησαν αρμενικά σχολεία στη [[Λάρνακα]] (1909), την [[Αμμόχωστος|Αμμόχωστο]] (1927) και τη [[Λεμεσός|Λεμεσό]] (1928). Μικρά αρμενικά σχολεία, άλλα δημόσια και άλλα ιδιωτικά, λειτουργούσαν επίσης στο Αρμενομονάστηρο (1897-1914), στον οικισμό της Αττάλου κοντά στη Χάρτζια (1910-1922), στον Αμίαντο (1928-1939 & 1942-1948), στο Μαυροβούνι (1939-1942), στη [[Λευκωσία]] (1900-1905) και στη [[Λάρνακα]] (1896-1899, 1916-1918, 1921-1936), καθώς και σε διάφορα χωριά κατά τη διάρκεια της εκκένωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τα ιδιωτικά αρμενικά σχολεία του νησιού, αξιοσημείωτα είναι το βραχύβιο '''Εθνικό Εκπαιδευτήριο-Ορφανοτροφείο''' (''Ազգային Կրթարան-Որբանոց, 1897–1904''), που ιδρύθηκε στη [[Λευκωσία]] από το Βαχάν Μ. Κιουρκτζιάν (Παγκουράν), και το '''Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Μελκονιάν''' (''Մելգոնեան Կրթական Հաստատութիւն, 1926–2005''), που ιδρύθηκε στη [[Λευκωσία]] από τους αδελφούς Κρικόρ και Καραμπέτ Μελκονιάν και τύγχανε διαχείρισης από την Αρμενική Γενική Ένωση Αγαθοεργίας.
Γραμμή 352 ⟶ 332 :
 
==Κοιμητήρια==
 
Οι Αρμενοκύπριοι έχουν τα δικά τους κοιμητήρια.
 
===Λευκωσία===
[[File:Ayp kerezmanadoun.jpg|thumb|left|Το αρχαίο αρμενικό κοιμητήριο στη Λευκωσία]]
 
Υπάρχουν τρία αρμενικά κοιμητήρια στη Λευκωσία. Το κοιμητήριο Άυπ (κοντά στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας) ιδρύθηκε γύρω στο 1810, αν όχι νωρίτερα. Τα μητρώα των ταφών που φυλάσσονται στην Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου ξεκινούν από τα τέλη του 1877. Το 1860 μια πυρκαγιά στην Αρμενική Μητρόπολη μας στέρησε τις πληροφορίες του μητρώου. Το έργο αυτό επιτέλεσε ο νέος ιερέας Χοβαννές Σιαχινιάν, από την 1η Νοεμβρίου 1877. Το κοιμητήριο Άυπ χρησιμοποιόταν ως χώρος ταφής μέχρι το 1931, όταν ιδρύθηκε το κοιμητήριο Πεν. Η κατακλυσμική εισροή προσφύγων από την Αρμενική Γενοκτονία κατέστησε αυτό το κοιμητήριο πολύ μικρό για τον αυξημένο αριθμό ταφών• αυτό, συνδυασμένο με ανησυχίες για την υγεία σχετικά με κοιμητήρια κοντά στο κέντρο της πόλης της Λευκωσίας, ήσαν οι λόγοι που δεν βρισκόταν πλέον σε λειτουργία. Εντός του κοιμητηρίου υπάρχει το παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου, που κτίστηκε το 1892 βάσει της διαθήκης του κυβερνητικού μεταφραστή Μπογός Οτατζιάν.
 
Γραμμή 411 ⟶ 389 :
 
===Λεμεσός===
 
[[File:Limassol Armenian cemetery.jpg|thumb|right|Το αρμενικό κοιμητήριο στη Λεμεσό]]
 
Το αρμενικό κοιμητήριο της Λεμεσού παραχωρήθηκε στην κοινότητα το 1946, αλλά δεν ήταν μέχρι το 1960 που ξεκίνησε τη λειτουργία του, όταν ο Δήμαρχος της Λεμεσού [[Κώστας Παρτασίδης]] κατασκεύασε τον τοίχο του. Στις 15 Ιουλίου 1961 ο Δήμαρχος Παρτασίδης παρέδωσε το χρυσό κλειδί του κοιμητηρίου στο Μιχράν Μπαστατζιάν, Πρόεδρο της αρμενικής εκκλησιαστικής επιτροπής Λεμεσού <ref name="Hadjilyras-4">{{cite web|url=http://www.gibrahayer.com/index.php5?&page_id=199&path=199|title=The Armenian cemetery of Limassol|accessdate=1 April 2012}}</ref>. Το κοιμητήριο βρίσκεται στα δυτικά του δρόμου Λεμεσού-Πλατρών και αποτελεί την αρχή του γραμμικού πάρκου του ποταμού Γαρύλλη. Διοικητικά, ανήκει στα [[Κάτω Πολεμίδια Λεμεσού|Κάτω Πολεμίδια]]. Υπάρχουν 150 άνθρωποι θαμμένοι σε αυτό το κοιμητήριο.
 
Γραμμή 421 ⟶ 397 :
 
===Αμμόχωστος===
 
Υπήρχε και ένα μικρό αρμενικό κοιμητήριο στην τουρκοκρατούμενη πόλη της Αμμοχώστου, στην περιοχή Αγίου Μέμνονα. Ιδρύθηκε το 1967, αλλά είναι απροσπέλαστο από το 1974, καθώς σήμερα βρίσκεται εντός της περιφραγμένης περιοχής των [[Βαρώσια|Βαρωσίων]]. Υπήρχαν 8 άνθρωποι θαμμένοι σε αυτό το κοιμητήριο.
 
Γραμμή 427 ⟶ 402 :
 
==Ο Αρμενομαχαλλάς==
 
[[File:Tanzimat Street-1.jpg|thumb|right|Άποψη της οδού Τανζιμάτ (δεκαετία 1950)]]
 
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η αρχική αρμενική συνοικία (13ος - τέλη 15ου/αρχές 16ου αιώνα) βρισκόταν στο ανατολικό τμήμα της φράγκικης Λευκωσίας και πως οι Αρμένιοι απέκτησαν τη νέα τους συνοικία εντός του 16ου αιώνα. Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι, μετά την κατάληψη της πόλης το 1570, οι Οθωμανοί μετονόμασαν την υφιστάμενη αρμενική ενορία σε “Karamanzade mahallesi” (κυριολεκτικά: ενορία του γιου του Καραμάν), προς τιμήν ενός από τους Στρατηγούς που έλαβαν μέρος στην [[Οθωμανική εισβολή στην Κύπρο|κατάληψη της Κύπρου]] και προερχόταν από το [[Βιλαέτι|εγιαλέτι]] της [[Επαρχία Καραμάν|Καραμανιάς]].
 
Γραμμή 457 ⟶ 430 :
 
==Η Αρμενική Λεγεώνα==
Κατά τη διάρκεια της Αρμενικής Γενοκτονίας και του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α’ Παγκοσμίου πολέμου]] και μετά από διαπραγματεύσεις, το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1916, μεταξύ του Μπογός Νουμπάρ Πασιά (Προέδρου της Αρμενικής Εθνικής Αντιπροσωπείας) και των γαλλικών στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, τις οποίες αντιπροσώπευσε ο διπλωμάτης François Georges-Picot, η Ανατολική Λεγεώνα (Légion d'Orient/Արեւելեան Լէգէոն) ιδρύθηκε επίσημα στο [[Κάιρο]] στις 26 Νοεμβρίου του 1916, με ειδικό καταστατικό που υπέγραψε ο Γάλλος Υπουργός Πολέμου, Στρατηγός Pierre August Roques. Σύμφωνα με το καταστατικό, θα ήταν βοηθητική μονάδα του Γαλλικού Στρατού, αποτελούμενη κυρίως από Αρμένιους εθελοντές, των οποίων στόχος ήταν η απελευθέρωση της [[Κιλικία]]ς από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]], με σκοπό τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου αρμενικού κράτους στην περιοχή. Μετά από διαπραγματεύσεις με τις βρετανικές αρχές, στο πλαίσιο της αγγλογαλλικής συνεργασίας για συλλογή πληροφοριών, αποφασίστηκε ότι η εκπαίδευση των εθελοντών (կամաւորներ=γκαμαβορνέρ) θα λάμβανε χώρα στη Μοναρκά, στη [[Καρπασία|χερσόνησο της Καρπασίας]] της Κύπρου, κοντά στο Μπογάζι. Η Λεγεώνα θα διοικείτο από Γάλλους αξιωματικούς, αποσπασμένους κυρίως από τη Λεγεώνα των Ξένων <ref name="armenian-history.com">{{cite web|url=http://www.armenian-history.com/Nyuter/HISTORY/G_Moumdjian/Armenian_Legion_1918_1921.htm|title=The Armenian Legion 1918–1921|date=March 2011|accessdate=18 September 2011}}</ref>.
 
Κατά τη διάρκεια της [[Γενοκτονία των Αρμενίων|Αρμενικής Γενοκτονίας]] και του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α’ Παγκοσμίου πολέμου]] και μετά από διαπραγματεύσεις, το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1916, μεταξύ του Μπογός Νουμπάρ Πασιά (Προέδρου της Αρμενικής Εθνικής Αντιπροσωπείας) και των γαλλικών στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, τις οποίες αντιπροσώπευσε ο διπλωμάτης François Georges-Picot, η Ανατολική Λεγεώνα (Légion d'Orient/Արեւելեան Լէգէոն) ιδρύθηκε επίσημα στο [[Κάιρο]] στις 26 Νοεμβρίου του 1916, με ειδικό καταστατικό που υπέγραψε ο Γάλλος Υπουργός Πολέμου, Στρατηγός Pierre August Roques. Σύμφωνα με το καταστατικό, θα ήταν βοηθητική μονάδα του Γαλλικού Στρατού, αποτελούμενη κυρίως από Αρμένιους εθελοντές, των οποίων στόχος ήταν η απελευθέρωση της [[Κιλικία]]ς από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]], με σκοπό τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου αρμενικού κράτους στην περιοχή. Μετά από διαπραγματεύσεις με τις βρετανικές αρχές, στο πλαίσιο της αγγλογαλλικής συνεργασίας για συλλογή πληροφοριών, αποφασίστηκε ότι η εκπαίδευση των εθελοντών (կամաւորներ=γκαμαβορνέρ) θα λάμβανε χώρα στη Μοναρκά, στη [[Καρπασία|χερσόνησο της Καρπασίας]] της Κύπρου, κοντά στο Μπογάζι. Η Λεγεώνα θα διοικείτο από Γάλλους αξιωματικούς, αποσπασμένους κυρίως από τη Λεγεώνα των Ξένων <ref name="armenian-history.com">{{cite web|url=http://www.armenian-history.com/Nyuter/HISTORY/G_Moumdjian/Armenian_Legion_1918_1921.htm|title=The Armenian Legion 1918–1921|date=March 2011|accessdate=18 September 2011}}</ref>.
 
Το στρατόπεδο κτίστηκε το Δεκέμβριο του 1916 από πρόσφυγες της Αρμενικής Γενοκτονίας και η άφιξη των πρώτων εθελοντών - προσφύγων από το Μουσά Νταγ - ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1917. Καθ’ όλο το 1917 και το 1918, κατέφθαναν εθελοντές στο λιμάνι της Αμμοχώστου από τα λιμάνια της [[Μασσαλία]]ς και του Πορτ Σάιντ και στη συνέχεια μεταφέρονταν στη Μοναρκά, περίπου 25 χιλιόμετρα προς τα βόρεια, μακριά από κατοικημένες περιοχές. Εκτός από τους Γάλλους αξιωματικούς, υπήρχαν και μερικοί Αρμένιοι κατώτεροι αξιωματικοί.
Γραμμή 473 ⟶ 445 :
 
==Επαναπατρισμός στην Αρμενία==
 
Το κίνημα του '''“νερκάγτ”''' [ներգաղթ=επαναπατρισμός, γνωστό και ως '''հայրենադարձութիւն''' (χαϊρεναταρτσουτιούν=παλιννόστηση)] ήταν ένα παναρμενικό κίνημα μετανάστευσης Αρμενίων της Διασποράς προς τη [[Αρμενία#Σοβιετική Αρμενία|Σοβιετική Αρμενία]], στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προσπάθειας της Αρμενικής ΣΣΔ και της [[Αρμενική Αποστολική Εκκλησία|Εκκλησίας της Αρμενίας]] για να ενισχύσουν τις αξιώσεις τους επί των εδαφών της ιστορικής Αρμενίας, κάνοντας έκκληση στα πατριωτικά αισθήματα των Αρμενίων της Διασποράς• ιδιαίτερα μετά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], το νερκάγτ ήταν και ένας τρόπος για να αντικατασταθεί μερικώς ο μεγάλος αριθμός των Αρμενίων που χάθηκε κατά τον Πόλεμο. Πραγματοποιήθηκε μαζική προπαγάνδα, σε συνεργασία το AGBU και το κόμμα Ραμγκαβάρ, ξεσηκώνοντας μια θύελλα ενθουσιασμού στις αρμενικές κοινότητες της Διασποράς και δημιουργώντας υψηλές προσδοκίες για την εγκατάστασή τους στην “πατρίδα”, την οποία αντιλαμβάνονταν ως τον τελικό τους προορισμό. Εκ των υστέρων, το νερκάγτ θα μπορούσε να θεωρηθεί και μια σοβιετική μανούβρα στην εποχή του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]].
 
Γραμμή 489 ⟶ 460 :
 
==Μέσα ενημέρωσης==
 
Παρά το μικρό της μέγεθος, η αρμενοκυπριακή κοινότητα έχει να επιδείξει ένα μακρύ κατάλογο εφημερίδων και περιοδικών.
 
===Σημερινή κατάσταση===
 
Σήμερα, η αρμενοκυπριακή κοινότητα διαθέτει τα ακόλουθα έντυπα, ηλεκτρονικά και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης:
 
* Το '''αρμενικό ραδιοφωνικό πρόγραμμα''' μεταδίδεται από τον Νοέμβριο του 1953 από το [[Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου|ΡΙΚ]]. Αρχικά, μεταδιδόταν από το πρώτο πρόγραμμα του [[Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου|ΡΙΚ]] (ΡΙΚ 1, 1953–1955), ενώ αργότερα (1955–1963) μεταδιδόταν και από τα δύο προγράμματα του [[Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου|ΡΙΚ]]• το 1964 μεταδιδόταν μόνο από το ΡΙΚ 1, μέχρι που το 1965 μεταφέρθηκε στο δεύτερο πρόγραμμα (ΡΙΚ 2). Για πολλά χρόνια, ήταν η μόνη μετάδοση στα [[αρμενική γλώσσα|Αρμένικα]] στη Μέση Ανατολή, με ακροατήρια από ολόκληρη την περιοχή. Αρχικά μεταδιδόταν μόνο τις Τρίτες (1953–1954), αργότερα μεταδιδόταν μόνο τις Κυριακές (1955–1970), τις Κυριακές και τις Τετάρτες (1970–1975) και μετά τις Κυριακές, Τετάρτες και Σάββατα (1976–1977). Μεταξύ 1978–1980, μεταδιδόταν τις Κυριακές, Δευτέρες, Τετάρτες, Παρασκευές και Σάββατα, ενώ - από το 1981 - το πρόγραμμα μεταδίδεται καθημερινά• από το 1996, είναι στον αέρα καθημερινά μεταξύ 17:00–18:00.
* Το '''Αρτσακάνκ''' (Արձագանգ, Ηχώ) ιδρύθηκε το Μάρτιο του 1995 ([http://www.artsakank.com.cy/ ιστοσελίδα ''Αρτσακάνκ'']). Είναι μηνιαία εφημερίδα στα [[αρμενική γλώσσα|Αρμένικα]], που εκδίδεται από το Αρμενικό Κέντρο Νεολαίας “Αζαταμάρτ”, με αρχισυντάκτη τον Άρτο Ταβιτιάν.
* Το '''Αζάτ Τσάιν''' (Ազատ Ձայն, Ελεύθερη Φωνή) ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2003. Είναι μηνιαία εφημερίδα στα [[αρμενική γλώσσα|Αρμένικα]], που εκδίδεται από τον Κεβόρκ Ζεϊτουντσιάν, ο οποίος από το 2012 είναι και ο αρχισυντάκτης της• προηγουμένως, η αρχισυντάκτης της ήταν η Γεράν Κουγιουμτζιάν.
Γραμμή 508 ⟶ 477 :
 
* Στη Λευκωσία εκδίδονταν τα ακόλουθα έντυπα:
** '''''Χαραζάν''''' [Խարազան (Μαστίγιο), 1900 – εκδότης/αρχισυντάκτης: Καραμπέτ Τακβοριάν• μηνιαία εφημερίδα],
** '''''Αζάτ Κιπραχάι''''' [Ազատ Կիպրահայ (Ελεύθερος Αρμενοκύπριος), 1922–1923 – εκδότης/αρχισυντάκτης: Χαρουτιούν Αρσλανιάν• εβδομαδιαία εφημερίδα],
** '''''Οβασίς''''' [Ովասիս (Όαση), 1928–1930 – εκδότης: Μαξούτ Μαξουτιάν, αρχισυντάκτες: Σαμουέλ Τουμαγιάν και Ντικράν Λιουλετζιάν• μηνιαίο περιοδικό]
** '''''Νσούιλ''''' [Նշոյլ (Αχτίδα), 1936–1938 – εκδότης: Εθνικό Σχολείο Μελικιάν, αρχισυντάκτης: Σετράκ Γκεπενλιάν• εξαμηνιαία εφημερίδα],
** '''''Χεναράν''''' [Յենարան (Στήριγμα), 1959–1962 – εκδότης/αρχισυντάκτης: Σετράκ Γκεπενλιάν• εβδομαδιαία εφημερίδα],
** '''''Κιπραχάι Ντεγεκατού''''' [Կիպրահայ Տեղեկատու (Αρμενοκύπριος Πληροφορητής), 1978–1993 – εκδότης: Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου, αρχισυντάκτες: Επίσκοπος Ζαρέχ Αζναβοριάν και Ανώτερος Αρχιμανδρίτης Γεγισέ Μαντζικιάν• μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο],
** '''''Χαϊτούκ''''' [Հայդուկ (Αντάρτης), 1979–1982, εκδότης: υποστηρικτές και συμπαθούντες του ΑΣΑΛΑ, αρχισυντάκτες: Κεβόρκ Ζεϊτουντσιάν, Μανούκ Γιλντιζιάν, Χάικ Ιντζιρτζιάν και Σεμπούχ Γκοργκοριάν• διμηνιαία εφημερίδα],
** '''''Αρτσακάνκ''''' [Արձագանգ (Ηχώ), 1981–1982 – εκδότης: Αρμενική Νεολαία Κύπρου, αρχισυντάκτης: Άρτο Ταβιτιάν• τριμηνιαία εφημερίδα]
** '''''Αρτσακάνκ''''' [Արձագանգ (Ηχώ), 1983–1987 – εκδότες: Αρμενική Νεολαία Κύπρου/Αρμενικό Κέντρο Νεολαίας “Αζαταμάρτ”, αρχισυντάκτης: Άρτο Ταβιτιάν• ετήσιο περιοδικό] και
** '''''Παρός''''' [Փարոս (Φάρος), 1997–2003 – εκδότης: Μασίς ντερ Παρτόγ, αρχισυντάκτρια: Γεράν Κουγιουμτζιάν• μηνιαία εφημερίδα].
 
 
 
* Στη Λάρνακα εκδίδονταν τα ακόλουθα μέσα:
** '''''Κρασέρ''''' [Գրասէր (Βιβλιόφιλος), 1923–1925 – εκδότης: Σύνδεσμος Αρμενίων Βιβλιοφίλων, αρχισυντάκτες: Κεβόρκ Τσιακματζιάν, Χακόπ Κουγιουμτζιάν και Κυρακός Γκεοκμπασιάν• εβδομαδιαία εφημερίδα],
** '''''Αράξ''''' [Արաքս ([[Αράξης]]), 1924–1929 – εκδότης/αρχισυντάκτης: Μαρτυρός Ν. Μοσντιτσιάν• αρχικά δεκαπενθήμερη εφημερίδα (1924-1926), που αργότερα έγινε μηνιαία (1926-1929)]
** '''''Λουσαρπί''''' [Լուսարփի (Ηλιόφως), 1925–1929 – εκδότης: Σύνδεσμος Αρμενοφωνίας, αρχισυντάκτης: Μανουέλ Κασουνί• μηνιαία εφημερίδα].
** '''''Αρτσακάνκ''''' [Արձագանգ (Ηχώ), 1952–1956, 1958-1959 – εκδότης: ABGU Κύπρου, αρχισυντάκτης: Καραμπέτ Παπαζιάν• αρχικά τριμηνιαίο περιοδικό (1952-1954), που αργότερα έβγαινε κάθε πέντε μήνες (1954-1956) και τελικά κάθε χρόνο (1958-1959)] και
** '''''Ντεγεκατού''''' [Տեղեկատու (Πληροφορητής), 1973–1995 – εκδότης: AGBU Κύπρου, αρχισυντάκτης: Καραμπέτ Παπαζιάν• περιοδικό που κυκλοφορούσε τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο].
 
* Η εφημερίδα '''''Νορ Αράξ''''' [Նոր Արաքս (Νέος Αράξης)] αρχικά τυπωνόταν στη Λάρνακα (1945-1946) και αργότερα στη Λευκωσία (1946–1948). Στην αρχή την εξέδιδε ο Χάικ Μ. Μοσντιτσιάν, που ήταν και ο αρχισυντάκτης της. Όταν εκδιδόταν στη Λευκωσία, ο εκδότης έγινε ο Σύνδεσμος Φίλων Αρμενίας και ο Χάικ Μ. Μοσντιτσιάν παρέμεινε ως αρχισυντάκτης της. Αρχικά ήταν δεκαπενθήμερη εφημερίδα (1945-1946), που αργότερα έγινε εβδομαδιαία (1946-1948).
 
* Το Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Μελκονιάν εξέδιδε τα ακόλουθα μέσα ενημέρωσης:
** Το περιοδικό '''''Άυκ''''' [Այգ (Αυγή), 1937–1940, 1948–1956, 1959–1964, 1970–1976, 1978-1982, 1993–2006], το αρχαιότερο περιοδικό αρμενικού δευτεροβάθμιου σχολείου, με διάφορους αρχισυντάκτες, ανάμεσά τους οι Βαχέ Βαχιάν (Σαρκίς Αμπνταλιάν), Δρ. Χαρουτιούν Εσεγκιουλιάν, Νερσές Ταμαμιάν, Μανουέλ Κεοσεγιάν, Ασαντούρ Ντεβλετιάν, Μηνάς Κοτζαγιάν, Βιολέτ Ταστζιάν και Γεγιά Καγιαγιάν. Το 1937 έβγαινε κάθε δεκαπενθήμερο• το 1938 κάθε τρεις μήνες, το 1939 κάθε έξι μήνες και έγινε ετήσιο το 1940• αργότερα, έβγαιναν δύο με τέσσερα τεύχη κάθε χρόνο. Από το 1971 έγινε ετήσιο περιοδικό.
** Την εφημερίδα '''''Τσολκ''''' [Ցոլք (Αναλαμπή), 1968–1991], με το Μανουέλ Κεοσεγιάν και το Μηνάς Κοτζαγιάν ως τους αρχισυντάκτες της. Αρχικά ξεκίνησε ως εβδομαδιαία και μετά δεκαπενθήμερη εφημερίδα (1968–1973) και ύστερα έγινε μηνιαία και αργότερα διμηνιαία εφημερίδα (1973–1991).
** Την τριμηνιαία εφημερίδα '''''Χαγιάτσκ''''' [Հայեագք (Ματιά), 1998–2000], η οποία αργότερα έγινε το περιοδικό '''''Χαγιάτσκ''''' (2000–2004), που κυκλοφορούσε τρεις φορές το χρόνο, με το Γεγιά Καγιαγιάν ως αρχισυντάκτη του.
 
==Αξιόλογες προσωπικότητες==
 
Οι Αρμενοκύπριοι είχαν και έχουν σημαντική συνεισφορά σε όλους τους τομείς της ζωής της Κύπρου: επιχειρηματίες, έμποροι, πρόξενοι, διπλωμάτες, δικηγόροι, θρησκευτικές προσωπικότητες, καθηγητές, δημοσιογράφοι, γιατροί, μουσικοί, ζωγράφοι, ποιητές, φωτογράφοι, αθλητικές προσωπικότητες, ερευνητές, προσωπικότητες προσκοπισμού/οδηγισμού και πολιτικοί.
 
Στα τέλη του 18ου αιώνα/αρχές του 19ου αιώνα, ο κορυφαίος πολίτης της Λευκωσίας ήταν ένας Αρμένιος έμπορος ονόματι Σαρκίς Αγάς. Ο Σαρκίς - γιος του Αβάκ - ήταν αρχικά ο δραγομάνος για το Γάλλο Πρόξενο (τουλάχιστον από το 1774 μέχρι το 1789) και μετά έγινε ο δραγομάνος για τον Άγγλο Πρόξενο (από το 1789 μέχρι το θάνατό του το 1810) - όπως ήταν και ο μεγαλύτερος του γιος, Κρικόρ (μεταξύ 1799-1809). Ήταν επίσης “[[βεράτιον|μπερατλής]]” (κάτοχος προνομίου, που εκδόθηκε το 1798) και συνήθιζε να πληρώνει το ετήσιο [[πουρμπουάρ|μπαξίσι]] προς το Μουχασίλη. Το αρχοντικό του είχε 80 δωμάτια, πλούσια και κομψά διακοσμημένα, θύμιζε δε ανατολίτικο παλάτι: τα καλύτερα χαλιά, πολυάριθμα παράθυρα κοντά στην οροφή με σκαλιστά ξύλινα περιβλήματα, ντιβάνια καλυμμένα με σατέν και κεντητά μαξιλαράκια, υπερυψωμένα δάπεδα σε μερικές αίθουσες, ακόμη και χαρέμι· ήταν γνωστό ως το “σπίτι με τα πολλά δωμάτια” και αναφερόταν πως ήταν τόσο μεγάλο όσο 100 κανονικά σπίτια - συμπεριλαμβανομένου ενός πανέμορφου κήπου γεμάτου με οπωροφόρα δένδρα και μαρμάρινες κρήνες. Ο Σαρκίς είχε ετήσιο εισόδημα 30-35 τόνων σιτηρών, φάρμες και βοοειδή. Ο πλούτος του έφτανε το τεράστιο ποσό των 79.859 [[κουρούς]] (γροσιών), μαζί με 13 μούλες, 7 γαϊδούρια και 30 βόδια, για να μην αναφέρουμε τα πολύτιμα αντικείμενα που περιέχονταν στο αρχοντικό του και τις γαίες που του ανήκαν. Όταν πέθανε το 1810, ο [[Μουφτής]], ο Καδής (Δικαστής), ο Μουχασίλης (Κυβερνήτης), ο Αρμένιος Επίσκοπος και ο γαμπρός του Σαρκίς, Χατζή Συμεών Αγάς της Κριμέας, συνεργάστηκαν μαζί για να επωφεληθούν τα μέγιστα από την τεράστια περιουσία του - προκαλώντας ακόμη και το ενδιαφέρον της κεντρικής οθωμανικής κυβέρνησης στην [[Κωνσταντινούπολη]], που διατεινόταν ότι ο πλούτος του ανερχόταν σε 90.844 [[κουρούς]] (γρόσια). Σίγουρα αποτελούσε μοναδική περίπτωση. Ο Σαρκίς και η γυναίκα του Μαριάμ είχαν το Μαρτυρός, τον Κρικόρ και τον Αβάκ (όλοι έμποροι) και την Άννα (σύζυγο του Χατζή Συμεών Αγά).
 
 
Στα τέλη του 18ου αιώνα/αρχές του 19ου αιώνα, ο κορυφαίος πολίτης της Λευκωσίας ήταν ένας Αρμένιος έμπορος ονόματι '''Σαρκίς Αγάς'''. Ο Σαρκίς - γιος του Αβάκ - ήταν αρχικά ο δραγομάνος για το Γάλλο Πρόξενο (τουλάχιστον από το 1774 μέχρι το 1789) και μετά έγινε ο δραγομάνος για τον Άγγλο Πρόξενο (από το 1789 μέχρι το θάνατό του το 1810) - όπως ήταν και ο μεγαλύτερος του γιος, Κρικόρ (μεταξύ 1799-1809). Ήταν επίσης “[[βεράτιον|μπερατλής]]” (κάτοχος προνομίου, που εκδόθηκε το 1798) και συνήθιζε να πληρώνει το ετήσιο [[πουρμπουάρ|μπαξίσι]] προς το Μουχασίλη. Το αρχοντικό του είχε 80 δωμάτια, πλούσια και κομψά διακοσμημένα, θύμιζε δε ανατολίτικο παλάτι: τα καλύτερα χαλιά, πολυάριθμα παράθυρα κοντά στην οροφή με σκαλιστά ξύλινα περιβλήματα, ντιβάνια καλυμμένα με σατέν και κεντητά μαξιλαράκια, υπερυψωμένα δάπεδα σε μερικές αίθουσες, ακόμη και χαρέμι· ήταν γνωστό ως το “σπίτι με τα πολλά δωμάτια” και αναφερόταν πως ήταν τόσο μεγάλο όσο 100 κανονικά σπίτια - συμπεριλαμβανομένου ενός πανέμορφου κήπου γεμάτου με οπωροφόρα δένδρα και μαρμάρινες κρήνες. Ο Σαρκίς είχε ετήσιο εισόδημα 30-35 τόνων σιτηρών, φάρμες και βοοειδή. Ο πλούτος του έφτανε το τεράστιο ποσό των 79.859 [[κουρούς]] (γροσιών), μαζί με 13 μούλες, 7 γαϊδούρια και 30 βόδια, για να μην αναφέρουμε τα πολύτιμα αντικείμενα που περιέχονταν στο αρχοντικό του και τις γαίες που του ανήκαν. Όταν πέθανε το 1810, ο [[Μουφτής]], ο Καδής (Δικαστής), ο Μουχασίλης (Κυβερνήτης), ο Αρμένιος Επίσκοπος και ο γαμπρός του Σαρκίς, Χατζή Συμεών Αγάς της Κριμέας, συνεργάστηκαν μαζί για να επωφεληθούν τα μέγιστα από την τεράστια περιουσία του - προκαλώντας ακόμη και το ενδιαφέρον της κεντρικής οθωμανικής κυβέρνησης στην [[Κωνσταντινούπολη]], που διατεινόταν ότι ο πλούτος του ανερχόταν σε 90.844 [[κουρούς]] (γρόσια). Σίγουρα αποτελούσε μοναδική περίπτωση. Ο Σαρκίς και η γυναίκα του Μαριάμ είχαν το Μαρτυρός, τον Κρικόρ και τον Αβάκ (όλοι έμποροι) και την Άννα (σύζυγο του Χατζή Συμεών Αγά).
 
 
 
 
===19ος αιώνας===
 
Από τους παλιούς, ντόπιους Αρμενοκύπριους, που κατοικούσαν στην Κύπρο πριν την άφιξη των Αρμενίων προσφύγων από την Αρμενική Γενοκτονία, καθώς και από τους Οθωμανοαρμένιους που έφθασαν στην Κύπρο μετά τη βρετανική κατάκτηση, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τις ακόλουθες εξέχουσες προσωπικότητες:
 
* '''Κασπάρ Αμιραγιάν (1859–1927)''', Βοηθός Δικηγόρος του Στέμματος.
* '''Μικαέλ Ασαντουριάν (1837– π. 1890)''', διερμηνέας και γαιοκτήμονας στην [[Κυθρέα]].
* '''Βαχράμ Γενοβκιάν (1878-1965)''', μουσικοσυνθέτης, βιολιστής και δάσκαλος μουσικής στη [[Λάρνακα]].
* '''Απκάρ Γκιουβεζιάν (1857–1922)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από τη Λευκωσία.
* '''Αρτίν Μπογός Εραμιάν (π. 1800 – π. 1870)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από τη Δευτερά.
* '''Μπογός Εραμιάν (1840-1918)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από τη Δευτερά και επίσης Αρχιταμίας.
* '''Στεπάν Εραμιάν (1880-1937)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από τη Δευτερά.
* '''Αράμ Κεβορκιάν (1888–1976)''', Γενικός Διευθυντής Ταχυδρομείων της Κύπρου.
* '''Βαχράμ Λεβονιάν (1896–1976)''', Διευθυντής του Τμήματος Υδατικών Έργων, Άρδευσης και Υδροδότησης και πρώτος Διευθυντής του Συμβούλιου Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας.
* '''Χαϊραμπέτ Μελικιάν (1809–1874)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από την [[Κυθρέα]].
* '''Αρτίν Μπέης Μελικιάν (1858–1921)''', γαιοκτήμονας και αγρότης από την [[Κυθρέα]] και ο ευεργέτης του σχολείου Μελικιάν.
* '''Βαχάν Μπετελιάν (1894-1990)''', ξακουστός μουσικός, μαέστρος και δάσκαλος μουσικής που άνθησε στη Λευκωσία, εργαζόμενος με όλες τις κοινότητες του νησιού. Θεωρείται ο “πατέρας” της κλασσικής μουσικής στην Κύπρο.
* '''Ντικράν Ουζουνιάν (1870–1957)''', επιχειρηματίας στη Λευκωσία και ο ευεργέτης του σχολείου Ουζουνιάν.
* '''Απισογόμ Ουτιτζιάν (1853–1929)''', Αρχιμεταφραστής και Αρχιδιερμηνέας για τη βρετανική διοίκηση και εκ των συγγραφέων του βιβλίου “The Imperial Ottoman Penal Code”.
* '''Βαχράμ Ουτιτζιάν (1888–1973)''', ενθουσιώδης συλλέκτης τέχνης και ο ευεργέτης του παρεκκλησιού των Μαρτύρων στο χώρο της Αγίας Έδρας της Κιλικίας στο Αντηλιάς στο [[Λίβανος|Λίβανο]].
* '''Μοβσές Σουλτανιάν (1884–1977)''', επιχειρηματίας από τη Λευκωσία.
 
===20ος αιώνας (μέχρι το 1923)===
Η άφιξη των προσφύγων από την Αρμενική Γενοκτονία έφερε νέα ταλέντα και νέες τέχνες στην Κύπρο. Πολλοί διέπρεψαν σε διάφορους τομείς, αλλά ο ακόλουθος είναι ένας σύντομος κατάλογος διεθνώς ή/και τοπικά αναγνωρισμένων Αρμενοκυπρίων, που διέπρεψαν στην Κύπρο ή στο εξωτερικό:
 
* Βαχάν Αβεντισιάν (1902-1959), ένας από τους πιο ταλαντούχους φωτογράφους της εποχής του στη Λευκωσία.
Η άφιξη των προσφύγων από την [[Γενοκτονία των Αρμενίων|Αρμενική Γενοκτονία]] έφερε νέα ταλέντα και νέες τέχνες στην Κύπρο. Πολλοί διέπρεψαν σε διάφορους τομείς, αλλά ο ακόλουθος είναι ένας σύντομος κατάλογος διεθνώς ή/και τοπικά αναγνωρισμένων Αρμενοκυπρίων, που διέπρεψαν στην Κύπρο ή στο εξωτερικό:
* Έντουαρντ Βοσκεριτσιάν (1902–1990), φωτογράφος που άκμασε στη Λεμεσό.
 
* Σονά Γεγιαγιάν (1915-2007), πρώην Διευθύντρια του Τάγματος Αγίου Ιωάννη και ανάμεσα στα μακροβιότερα μέλη του.
* '''Βαχάν Αβεντισιάν (1902-1959)''', ένας από τους πιο ταλαντούχους φωτογράφους της εποχής του στη Λευκωσία.
* Σιρούν Γενοβκιάν (1914-2010), μουσικοσυνθέτης και βιολιστής στη Λευκωσία.
* '''Έντουαρντ Βοσκεριτσιάν (1902–1990)''', φωτογράφος που άκμασε στη Λεμεσό.
* Κεγτζίν Γκεπενλιάν (1918-2003), πιανίστρια και δασκάλα πιάνου στη Λευκωσία.
* '''Σονά Γεγιαγιάν (1915-2007)''', πρώην Διευθύντρια του Τάγματος Αγίου Ιωάννη και ανάμεσα στα μακροβιότερα μέλη του.
* Σιαχέ Γκεπενλιάν (1920–2007), μαχόμενος δημοσιογράφος και άλλοτε Αρχισυντάκτης της εφημερίδας Cyprus Mail (1948–1950). Από το 1953 μέχρι την αφυπηρέτησή του υπήρξε ανταποκριτής και, αργότερα, διευθυντής των [[Reuters]] στο [[Λονδίνο]].
* '''Σιρούν Γενοβκιάν (1914-2010)''', μουσικοσυνθέτης και βιολιστής στη Λευκωσία.
* '''ΚεγτζίνΚυρακός ΓκεπενλιάνΖαρταριάν (19181915-20031962)''', πιανίστριαφωτογράφος καιπου δασκάλα πιάνουάκμασε στη Λευκωσία.
* Δρ Βατσιέ Καλπιάν (1923–1992), κορυφαίος καρδιολόγος, άλλοτε Επικεφαλής του Παθολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου και αργότερα Διευθυντής του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.
* '''Σιαχέ Γκεπενλιάν (1920–2007)''', μαχόμενος δημοσιογράφος και άλλοτε Αρχισυντάκτης της εφημερίδας Cyprus Mail (1948–1950). Από το 1953 μέχρι την αφυπηρέτησή του υπήρξε ανταποκριτής και, αργότερα, διευθυντής των [[Reuters]] στο [[Λονδίνο]] στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]].
* Μανουέλ Κασουνί (1887-1974), διανοούμενος, καθηγητής, ερευνητής και Ευαγγελικός ιεραπόστολος στη Λάρνακα στην Κύπρο και στο [[Φρέσνο (Καλιφόρνια)|Φρέσνο]], στην Καλιφόρνια. Έγραψε διάφορα σχολικά εγχειρίδια, καθώς και το γνωστό “A note-book of home geography”.
* '''Κυρακός Ζαρταριάν (1915-1962)''', φωτογράφος που άκμασε στη Λευκωσία.
* Κεβόρκ Κ. Κεσισιάν (1909–1996), επιμελής ερευνητής και ο συγγραφέας του μεγαλύτερης επιτυχίας τουριστικού οδηγού της Κύπρου “Romantic Cyprus” (Ρωμαντική Κύπρος), καθώς και των βιβλίων “Nicosia, Capital of Cyprus Then and Now” (Λευκωσία, η Πρωτεύουσα της Κύπρου Άλλοτε και Τώρα) και “Famagusta Town and District”.
* '''Δρ Βατσιέ Καλπιάν (1923–1992)''', κορυφαίος καρδιολόγος, άλλοτε Επικεφαλής του Παθολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου και αργότερα Διευθυντής του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.
* Χακόπ Κεχεγιάν (1922–2013), επιχειρηματίας και μέλος του προξενικού σώματος, ανάμεσα στους συνιδρυτές του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου (1971) και του Κέντρου Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» στο Στρόβολο (1975). Κατά τη δεκαετία του 1990 υπηρέτησε επίσης ως Πρόεδρος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Καρδιοπαθών.
* '''Μανουέλ Κασουνί (1887-1974)''', διανοούμενος, καθηγητής, ερευνητής και Ευαγγελικός ιεραπόστολος στη Λάρνακα στην Κύπρο και στο [[Φρέσνο (Καλιφόρνια)|Φρέσνο]] στην [[Καλιφόρνια]]. Έγραψε διάφορα σχολικά εγχειρίδια, καθώς και το γνωστό “A note-book of home geography”.
* Τακουχί Ντεβλετιάν (1923-2013), πρώην δασκάλα στην Αμερικανική Ακαδημία και η συγγραφέας του βιβλίου “Guiding in Cyprus: Period 1945-1990” και της αυτοβιογραφίας της, ήταν ανάμεσα στις ιδρύτριες του Σώματος Κυπρίων Οδηγών, το οποίο υπηρέτησε ως Γενική Έφορος (1987–1990).
* '''Κεβόρκ Κ. Κεσισιάν (1909–1996)''', επιμελής ερευνητής και ο συγγραφέας του μεγαλύτερης επιτυχίας τουριστικού οδηγού της Κύπρου “Romantic Cyprus” (Ρωμαντική Κύπρος), καθώς και των βιβλίων “Nicosia, Capital of Cyprus Then and Now” (Λευκωσία, η Πρωτεύουσα της Κύπρου Άλλοτε και Τώρα) και “Famagusta Town and District”.
* Τζωρτζ ντερ Παρτόγ (1923–2008), βετεράνος δημοσιογράφος, ο συνιδρυτής της εφημερίδας Cyprus Weekly και ο “πατέρας” του φωτορεπορτάζ στην Κύπρο.
* '''Χακόπ Κεχεγιάν (1922–2013)''', επιχειρηματίας και μέλος του προξενικού σώματος, ανάμεσα στους συνιδρυτές του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου (1971) και του Κέντρου Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» στο [[Στρόβολος|Στρόβολο]] (1975). Κατά τη δεκαετία του 1990 υπηρέτησε επίσης ως Πρόεδρος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Καρδιοπαθών.
* Σεμπάτ Ντερουνιάν (Ντεβλετιάν) (1923- ), βετεράνος δικηγόρος, ποιητής και ο συγγραφέας πολυάριθμων συλλογών ποίησης που ζει στη Λευκωσία.
* '''Τακουχί Ντεβλετιάν (1923-2013)''', πρώην δασκάλα στην Αμερικανική Ακαδημία και η συγγραφέας του βιβλίου “Guiding in Cyprus: Period 1945-1990” και της αυτοβιογραφίας της, ήταν ανάμεσα στις ιδρύτριες του Σώματος Κυπρίων Οδηγών, το οποίο υπηρέτησε ως Γενική Έφορος (1987–1990).
* Χαϊγκάζ Μαγκοϊάν (1907–1970), φωτογράφος και ένας εκ των συγγραφέων του βιβλίου αναφοράς “The Island of Cyprus” που άκμασε στη Λευκωσία.
* '''Τζωρτζ ντερ Παρτόγ (1923–2008)''', βετεράνος δημοσιογράφος, ο συνιδρυτής της εφημερίδας Cyprus Weekly και ο “πατέρας” του φωτορεπορτάζ στην Κύπρο.
* Χακόπ Παλαμουτιάν (1910-1996), μακροχρόνιος αρχιπρόσκοπος και ο πρώτος Γενικός Έφορος Προσκόπων Κύπρου (1960-1962).
* '''Σεμπάτ Ντερουνιάν (Ντεβλετιάν) (1923- )''', βετεράνος δικηγόρος, ποιητής και ο συγγραφέας πολυάριθμων συλλογών ποίησης που ζει στη Λευκωσία.
* Μανούκ Παρικιάν (1920–1987), ανώτατης κατάταξης διεθνούς τάξεως βιολιστής και καθηγητής βιολιού στο Ηνωμένο Βασίλειο, με πολυάριθμα κονσέρτα και ηχογραφήσεις.
* '''Χαϊγκάζ Μαγκοϊάν (1907–1970)''', φωτογράφος και ένας εκ των συγγραφέων του βιβλίου αναφοράς “The Island of Cyprus” που άκμασε στη Λευκωσία.
* Χορέν Παρογιάν (1914–1983), ο Καθόλικος (Πατριάρχης) της Κιλικίας μεταξύ 1963–1983.
* '''Χακόπ Παλαμουτιάν (1910-1996)''', μακροχρόνιος αρχιπρόσκοπος και ο πρώτος Γενικός Έφορος Προσκόπων Κύπρου (1960-1962).
* '''Μανούκ Παρικιάν (1920–1987)''', ανώτατης κατάταξης διεθνούς τάξεως βιολιστής και καθηγητής βιολιού στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]], με πολυάριθμα κονσέρτα και ηχογραφήσεις.
* '''Χορέν Παρογιάν (1914–1983)''', ο Καθόλικος (Πατριάρχης) της Κιλικίας μεταξύ 1963–1983.
 
===20ος αιώνας (μετά τη Γενοκτονία)===
 
[[File:MP Marios Garoyian speaking to Horasis 11 April 2011.png|thumb|right|Ο Μάριος Καρογιάν το 2011]]
 
Οι απόγονοι των επιζώντων της Αρμενικής Γενοκτονίας έχουν επίσης διαπρέψει σε διάφορους τομείς. Ακολουθεί κατάλογος των διεθνώς ή/και τοπικά αναγνωρισμένων Αρμενοκυπρίων:
 
* '''Σαχάκ Αϊβαζιάν (1929–2003)''', ο Μητροπολίτης Αρμενίων της [[Ελλάδα]]ςΕλλάδας μεταξύ 1958–2003.
* '''Σεμπούχ Απκαριάν (1930- 2014)''', ξακουστός καλλιτέχνης (μουσικός, ζωγράφος, γλύπτης), που είναι ο μαέστρος της Συμφωνικής Ορχήστρας και Χορωδίας ΚΟΧΑΡ. Ζει κυρίως στο Γκιουμρί της [[Αρμενία]]ςΑρμενίας.
* '''Σιακέ Βαρσιάν (Βαρσενίκ Μπογιατζιάν) (1925–1996)''', μυθιστοριογράφος και δημοσιογράφος που άκμασε στο [[Γιερεβάν|Γερεβάν]] της [[Αρμενία]]ςΑρμενίας.
* '''Αρά Βορσκανιάν (1934- )''', βιολιστής στη Λευκωσία, άλλοτε ο βοηθός μαέστρος της Κρατικής Ορχήστρας Δωματίου Κύπρου.
* '''Σονά Γκαργκαλογιάν (1971- )''', πιανίστρια, τραγουδίστρια σοπράνο και καθηγήτρια φωνητικής που ζει στη Λευκωσία.
* '''Τζων Γκεβεριάν (1948- )''', ζωγράφος και αρχιτέκτονας που ζει στη Λευκωσία.
* '''Ντιράν Γκιουρεγιάν (1948- )''', ο Αρχιεπίσκοπος των Αρμενίων της [[Ρωσία|Ρωσσίας]]Ρωσίας και του Νέου Ναχιτσεβάν (1976–2001). Συνεχίζει να είναι Αρχιεπίσκοπος για μια ομάδα μη [[Βαγαρσαπάτ|ετσμιατζινιστών]] ακολούθων στη [[Μόσχα]]. της [[Ρωσία|Ρωσσίας]].
* [[Μάριος Καρογιάν]] (1961- ), σημερινός Πρόεδρος του [[Δημοκρατικό Κόμμα (Κύπρος)|Δημοκρατικού Κόμματος (ΔΗΚΟ)]] και ο τέως Πρόεδρος της [[Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου|Βουλής των Αντιπροσώπων]] (2008–2011).
* '''Δρ. Βαρτκές Κασουνί (1931- )''', μακρόβιος ανώτερος πάστορας της Αρμενικής Ευαγγελικής Εκκλησίας (1957-σήμερα) που ζει στην [[Καλιφόρνια]]. των [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής]].
* '''Νουρίτζα Ματοσιάν (1948- )''', συγγραφέας, ηθοποιός, παρουσιάστρια και ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ακμάζει στο [[Λονδίνο]] του [[Ηνωμένο Βασίλειο|Ηνωμένου Βασιλείου]].
* '''Χαρουτιούν Μπετελιάν (1945- )''', βιολιστής κονσέρτου και καθηγητής βιολιού στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Έρβιν (UCI), με πολυάριθμες συναυλίες και ηχογραφήσεις.
* '''Δρ. Ακαμπί Νασιμπιάν-Εκμεκτζιάν (1929- )''', πρώην Διευθύντρια του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Μελκονιάν (1985–1988), ιστορικός με PhD από το [[Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης]] και η συγγραφέας του βιβλίου “Great Britain and the Armenian Question”, που ζει στη Λεμεσό.
* '''Μπενόν Σεβάν (1937- )''', άλλοτε ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας των [[Ηνωμένα Έθνη|Ηνωμένων Εθνών]] (1992–2005) και ο Επικεφαλής του Προγράμματος «Πετρέλαιο Αντί Τροφίμων» (1996–2005). Ζει στη Λευκωσία.
* '''Ζαβέν Β. Σινανιάν (1960- )''', Δικαστής στο Ανώτερο Δικαστήριο του Λος Άντζελες (2002-τώρα) και προηγουμένως Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της [[Καλιφόρνια]]ςΚαλιφόρνιας (1989-2002).
* '''Δρ. Μανούκ Ι. Σομακιάν (1960- )''', πρώην διπλωμάτης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Webster στην [[Μπανγκόκ]] της [[Ταϊλάνδη|Θαϋλάνδης]], με PhD από το [[Πανεπιστήμιο του Λονδίνου]] και ο συγγραφέας του βιβλίου “Empires in Conflict: Armenia and the Great Powers 1895-1920”.
* '''Βαρτάν Ταστζιάν (1941- )''', πρώην Διευθυντής των Αρμενικών Σχολείων Ναρέκ (1975–2001), σημερινός Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Αρμενικών Σχολείων και ζωγράφος, ποιητής και συγγραφέας που ζει στη Λευκωσία.
* '''Βαχάν Τερζιάν (1953-1998)''', αρκετές φορές πρωταθλητής του κυπριακού ράλι και ένας από τους σημαντικότερους ραλίστες στην Κύπρο.
* '''Χαϊραμπέτ Τοροσιάν (1938-2012)''', αρχιπρόσκοπος και βετεράνος τσελίστας στη Λευκωσία.
* '''Λεβόν Τσιλιγκιριάν (1948- )''', βιολιστής, μαέστρος και καθηγητής μουσικής στο [[Βασιλικό Κολλέγιο Μουσικής]], ο οποίος ακμάζει στο [[Λονδίνο]], στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]].
 
==Χρονολόγιο==
[[File:Manuscripts - Magaravank.jpg|thumb|right|Υπέροχα αρμένικα εικονογραφημένα χειρόγραφα που διατηρούνταν στο Αρμενομονάστηρο μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα]]
[[File:Eramian farm Dheftera-1.jpg|thumb|Η αρχική έπαυλη των "Τριών Καμάρων" της οικογένειας Εραμιάν στη Δευτερά]]
 
 
 
 
[[File:The first Armenian Scouts in Larnaca (1920).jpg|thumb|Οι πρώτοι Αρμένιοι πρόσκοποι στη [[Λάρνακα]] (1920)]]
[[File:Foundation stone of the Melkonian Educational Institute in Nicosia (1924).jpg|thumb|right|Από την τελετή της κατάθεσης της θεμέλιας λίθου του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Μελκονιάν στη Λευκωσία (1924)]]
 
 
 
 
[[File:Melkonian's first Scouts (1932).jpg|thumb|right|Οι πρώτοι πρόσκοποι του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Μελκονιάν (1932)]]
 
 
 
 
[[File:Choir Paregamats 1947.jpg|thumb|right|Η χορωδία και φιλαρμονική των "Φίλων της Αρμενίας" (Παρεγκαμάτς) (1947)]]
Γραμμή 640 ⟶ 588 :
 
[[File:The Melkonian Scouts with Scoutmaster Artin Anmahouni (1977).jpg|thumb|right|Οι πρόσκοποι του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Μελκονιάν με τον αρχιπρόσκοπο Αρτίν Ανμαχουνί (1977)]]
 
 
[[File:Armenian-Cypriot women in front of the Armenian Genocide monument at Acropolis Park in Nicosia (1988).jpg|thumb|right|Αρμενοκύπριες μπροστά από το μνημείο της Αρμενικής Γενοκτονίας στο Πάρκο της Άκρόπολης στη Λευκωσία (1988)]]
[[File:Campers AYMA - 1999.jpg|thumb|right|Ομάδα κατασκηνωτών του Παναγκούμ μπροστά από την [[ΑΫΜΑ Λευκωσίας|ΑΫΜΑ]] (1999)]]
[[File:Nicosia khachkar.jpg|thumb|right|Ο Καθόλικος (Πατριάρχης) Αράμ Α' στην τελετή αποκάλυψης του χατσκάρ της Λευκωσίας (2001)]]
[[File:Last photo of the Melkonian Scouts (2006).jpg|thumb|right|Η τελευταία φωτογραφία των προσκόπων του Μελκονιάν (2006)]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Αρμένιοι_της_Κύπρου"