Καταλανική Εταιρεία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Καταλανική Εταιρεία''' ή '''Μεγάλη Καταλανική Κομπανία''' ([[καταλανικά]]: ''Companyia Catalana d'Orient'', [[Λατινική γλώσσα|Λατινική]]: ''Societate Catallanorum'') ήταν ένα [[μισθοφόροι|μισθοφορικό]] σώμα [[Καταλανοί|Καταλανών]] που έδρασε τον [[14ος αιώνας|14ο αιώνα]] στη [[Σικελία]], στις μικρασιατικές και ευρωπαϊκές περιοχές της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] και στις [[Φραγκοκρατία|φραγκοκρατούμενες]] περιοχές της [[Ελλάδα]]ς.

== Ιστορικό ==

Η Κομπανία δημιουργήθηκε από τον [[Ροζέ ντε Φλορ]] (Roger de Flor, Rutger von Blum) γιο Γερμανού στρατιώτη και Ιταλίδας από το Μπρίντεζι <ref>W. Miller (1908), σ. 266</ref>. Ο Ροζέ ντε Φλορ αρχικά ήταν μέλος του [[Ναΐτες|τάγματος των Ναϊτών]] αλλά κατηγορήθηκε από αυτούς για υπεξαίρεση και, αφού διέφυγε, έφτιαξε μισθοφορικό σώμα από Καταλανούς και Αραγωνέζους ([[Αλμογάβαροι|Αλμογάβαρους]]), προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον βασιλιά της Σικελίας, Φρειδερίκο Β'. Όμως , μετά την [[ειρήνη της Καλταμπελότα]] (31 Αυγούστου 1302), ο Ροζέ και οι μισθοφόροι του έμειναν χωρίς αντικείμενο, ενώ οι Ναΐτες συνέχιζαν να τον καταζητούν. Έτσι αυτός ήρθε σε συννενόηση με τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου [[Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος|Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο]] που υπέφερε από έλλειψη αποτελεσματικού στρατού για την αντιμετώπιση της ολοένα διογκούμενης απειλής των Τούρκων στη [[Μικρά Ασία]], ιδιαίτερα μετά την ήττα των Βυζαντινών στη [[μάχη του Βαφέως]]. Έτσι, παρ' όλο που το θησαυροφυλάκιο της αυτοκρατορίας δεν διέθετε τους πόρους για την πληρωμή των μισθοφόρων Καταλανών, η απελπιστική θέση του Ανδρόνικου τον ανάγκασε να έρθει σε συμφωνία μαζί τους.<ref name=Lock185>Lock (1995), σ. 185</ref> Ταυτόχρονα, ο Φρειδερίκος, ικανοποιημένος που έφευγαν, τους παρείχε ναυτικά μέσα για να φτάσουν στον νέο προορισμό τους. Η Κομπανία, αποπλέοντας το καλοκαίρι του 1303 από τη [[Σικελία]], αριθμούσε, σύμφωνα με τον Καταλανό χρονογράφο της [[Ραμόν Μουντανέρ]], 1.500 ιππότες, 4.000 ελαφρά οπλισμένους πεζούς και άλλους 1.000 πεζούς στρατιώτες με τους ακολούθους τους. Ο στρατός αυτός αποτελούντανν από Καταλανούς, Αραγωνέζους, νότιους Ιταλούς και Σικελούς. Τον Σεπτέμβριο του 1303 κατέπλευσαν στην [[Κωνσταντινούπολη]].<ref name=Lock186>Lock (1995), σ. 186</ref>

 

Ακολούθως οι Καταλανοί πέρασαν στη μικρασιατική όχθη, στρατοπεδεύοντας στην [[Κύζικος|Κύζικο]]. Το 1304 σημείωσαν ορισμένες επιτυχίες εναντίον των Τούρκων και ο Ροζέ ντε Φλόρ άρχισε να σχεδιάζει τη δημιουργία δικού του πριγκηπάτου στη Μικρά Ασία, στα πλαίσια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Όμως ταυτόχρονα οι Καταλανοί προέβησαν σε λεηλασίες και βιαιότητες σε βάρος των υπηκόων της αυτοκρατορίας, καθώς ο Ανδρόνικος αδυνατούσε να εκπληρώσει τους οικονομικούς όρους της συμφωνίας με την Εταιρεία. Κατά τον ίδιο χρόνο, αυξήθηκαν οι υποψίες των Γενοβέζων της συνοικίας του Πέραν, μέσω των οποίων επηρεάστηκε και η αυτοκρατορική αυλή, για πιθανή συμμετοχή των Καταλανών σε σχεδιαζόμενη εκστρατεία ανάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τον Φρειδερίκο Γ' της Σικελίας.<ref name=Lock186/>

 

Το 1305, οι Καταλανοί επέδραμαν στην περιοχή της [[Καλλίπολη]]ς όπου είχαν ήδη εγκατασταθεί, προκειμένου να αναγκάσουν τον Ανδρόνικο να καταβάλει τους μισθούς που τους όφειλε. Ο Ανδρόνικος απένειμε στον Ροζέ ντε Φλορ τον τίτλο του Καίσαρα ο οποίος μάλιστα παντρεύτηκε Ελληνίδα, τη Μαρία. Στις 30 Απριλίου 1305, ο Ροζέ ντε Φλορ δολοφονήθηκε στο στρατόπεδο του [[Μιχαήλ Θ']], από [[Αλανοί|Αλανούς]] μισθοφόρους του Ανδρόνικου. Πάντως σήμερα η επικρατέστερη άποψη για το κίνητρο της δολοφονίας θεωρείται πως ήταν η ζήλεια και όχι η εξουδετέρωση του αρχηγού της Εταιρείας με σκοπό την αποδυνάμωσή της.<ref name=Lock186/> Μετά από αυτό το γεγονός, οι Καταλανοί άρχισαν τη λεγόμενη «καταλανική εκδίκηση»<ref name=Lock212>Lock (1995), σ. 212</ref>, με επιδρομές στη Θράκη ([[Μακεδονία]] και [[Θεσσαλία]]). Επιτέθηκαν μάλιστα και εναντίον των [[Άγιο Όρος|μοναστηριών]] στον [[Χερσόνησος του Άθω|Άθω]].<ref name=Lock187>Lock (1995), σ. 187</ref>, συγκεκριμένα κατά της [[Μονή Χιλανδαρίου|Μονής Χιλανδαρίου]]. Το γεγονός έχει καταγραφεί από τους [[Ραμόν Μουντανέρ]] και [[Νικηφόρο Γρηγορά]], τον μοναχό Σάββα τον Β' από τη [[Μονή Βατοπεδίου]] και τον μοναχό Δανιήλ τον Β' από τη [[Μονή Χιλανδαρίου]]. Με τη Θράκη ερημωμένη, αποφάσισαν να επιτεθούν στη Θεσσαλονίκη αλλά απέτυχαν. Την Θεσσαλονίκη υπερασπιζόταν ο Βυζαντινός δούκας και στρατηγός [[Χανδρηνός]] που απομάκρυνε τους Καταλανούς από τα εδάφη της Μακεδονίας.