Άτη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
+περιεχόμενο, τεκμηρ.
αναλογίες Άτης-Έρωτος στο Συμπόσιο του Πλάτ.
Γραμμή 1:
Η '''Άτη'''{{efn|Σε ορισμένες εκδόσεις της ''Θεογονίας'' του Ησίοδου, η ''Ἄτη'' γραφόταν ως ''Ἀάτη'' και συγχεόταν με την [[Απάτη (μυθολογία)|''Απάτη'']]: «Δυσνομίην τ᾽ Ἀάτην τε, συνήθεας ἀλλήλῃσιν» (''Θεογονία'', [[s:Σελίδα%3AHesiodi_Carmina_(1908).djvu/25|230]]· έκδ. B.G. Teubner, Λειψία 1908, σε επιμέλεια Α. Rzach).<ref>Bλ. και στο {{cite book|author=Ησίοδου|title=Θεογονία - Ασπίς - Αποσπάσματα Ηοιών|others=(Μετάφραση, σχόλια [[Παναγής Λεκατσάς|Παναγή Λεκατσά]])|location=Αθήνα|publisher=Ιω. & Π. Ζαχαρόπουλος (<small>Βιβλιοθήκη Αρχαίων Ελλήνων Πεζογράφων και Ποιητών, αρ. 37</small>)|year=1939|pagespage=123}}, όπου η ''Ἀάτη'' μεταφράζεται ως ''Απάτη''.</ref>}} ήταν θεότητα της [[Ελληνική μυθολογία|ελληνικής μυθολογίας]], ενσάρκωση της βλάβης. Στα [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαία ελληνικά]] η λέξη ''ἀτη'' σήμαινε τη «σύγχυσιν φρενών», την απερισκεψία που οφειλόταν σε πλάνη που απέστελναν οι θεοί. Η Άτη ήταν η προσωποποίηση της βλάβης του μυαλού και των απερίσκεπτων πράξεων, καθώς και των αποτελεσμάτων αυτών των πράξεων.<ref name="LexKonst">{{cite book|title=[[Μεγάλο λεξικό της ελληνικής γλώσσας#Ελληνική μετάφραση|Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης]]|year=1901|publisher=Εκ του Tυπογραφείου των Καταστημάτων [[Ανέστης Κωνσταντινίδης|Ανέστη Κωνσταντινίδη]]|location=Αθήνα|volume=Α΄|page=427}}</ref>{{efn|Στην αγγλική μετάφραση της Θεογονίας από τον Hugh G. Evelyn-White (Κέιμπριτζ [[Μασαχουσέτη|Μασαχ.]]: Harvard University Press & Λονδίνο: William Heinemann, 1914), η ''Ἂτη'' αποδίδεται ως ''Ruin''.<ref>Βλ. Hesiod, [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0130%3Acard%3D207 ''Theogony'' (207-239)]. ''Perseus Digital Library'' - [[Πανεπιστήμιο Ταφτς|Tafts University]]. Ανακτήθηκε στις 02-03-2017.</ref>}} Η Άτη οδηγούσε τόσο τους ανθρώπους, όσο και τους θεούς, στην παρεκτροπή και σε ανεύθυνες πράξεις.<ref name="NLEM">{{cite book|title=New Larousse Encyclopedia of Mythology|others=Πρόλογος: [[Ρόμπερτ Γκρέιβς]]|publisher=Prometheus Press|location=Νέα Υόρκη|year=1974|origyear=²1968|page=164|isbn=0600023516}}</ref> Ήταν συμφορά που χτυπούσε κατακέφαλα, τυφλώνοντας το νου και επιφέροντας την καταστροφή.<ref>Bλ. σχόλιο του μεταφραστή Βασ. Δεδούση στο {{cite book|author=Πλάτωνος|title=Συμπόσιον|others=(Προλεγόμενα: [[Κωνσταντίνος Γεωργούλης]])|location=Αθήνα|publisher=Ιω. & Π. Ζαχαρόπουλος (<small>Βιβλιοθήκη Αρχαίων Ελλήνων Πεζογράφων και Ποιητών, αρ. 35</small>)|year=1939|pages=165 υποσ. 214}}</ref>
 
== Το μυθολογικό πλαίσιο ==
Κατά τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], στη ''[[Θεογονία]]'', ήταν τέκνο της [[Έρις|Έριδος]], όπως ο Πόνος, η [[Λήθη (μυθολογία)|Λήθη]], ο Λιμός, τα Άλγη, οι Υσμίνες, οι Φόβοι, οι Μάχες, οι Ανδρικτασίες, τα Νείκη, οι Ψευδολογίες, οι Αμφιλογίες, η Δυσνομία και ο [[Όρκος (μυθολογία)|Όρκος]].{{efn|«αὐτὰρ Ἔρις στυγερὴ τέκε μὲν Πόνον ἀλγινόεντα / Λήθην τε Λιμόν τε καὶ Ἄλγεα δακρυόεντα / Ὑσμίνας τε Μάχας τε Φόνους τ᾽ Ἀνδροκτασίας τε / Νείκεά τε Ψεύδεά τε Λόγους τ᾽ Ἀμφιλλογίας τε / Δυσνομίην τ᾽ Ἄτην τε, συνήθεας ἀλλήλῃσιν, / Ὅρκόν θ᾽, ὃς δὴ πλεῖστον ἐπιχθονίους ἀνθρώπους / πημαίνει, ὅτε κέν τις ἑκὼν ἐπίορκον ὀμόσσῃ».<ref>Βλ. ''Θεογονία'' ([http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=2&page=5 226-232]), στο: ''Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα'', [[Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]]. Ανακτήθηκε στις 02-03-2017.</ref>}} Πήγαινε χέρι-χέρι με την αδελφή της, τη Δυσνομία (Κακονομία, Ανομία). Ως θεά της βλάβης και της φθοράς των ανθρώπων, έστελνε σε εκείνους συμφορές.
 
Κατά τη διήγηση του [[Όμηρος|Ομήρου]] στην ''[[Ιλιάδα]]'',<ref name="LexKonst"/> η Άτη ήταν κόρη του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] που έφερνε τον όλεθρο σε όλους («πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται»), ικανή να ασκήσει την καταστροφική δύναμή της ακόμη και στο ίδιο τον πατέρα της, τον υπέρτατο των θεών: «καὶ γὰρ δή νύ ποτε Ζεὺς ἄσατο, τόν περ ἄριστον ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 91, 95-96)]]· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση]] του [[Ιάκωβος Πολυλάς|Ιάκωβου Πολυλά]]. Βλ. και άλλες αναφορές στην Άτη: ''Ιλ''. ([[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/ι|Ι 502 κ.εξ.]]) (μετάφρ. Πολυλά).</ref>

Το περπάτημά της περιγράφεται ως απαλό, όχι όμως πάνω στο χώμα, αλλά στα κεφάλια των ανθρώπων,{{efn|«... τῇ μέν θ' ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ' οὔδει / πίλναται, ἀλλ' ἄρα ἥ γε κατ' ἀνδρῶν κράατα βαίνει / βλάπτουσ' ἀνθρώπους ...»<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 92-94]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>}} υπονοώντας το πόσο εύκολα τους επηρεάζει και τους οδηγεί στην καταστροφή. ΌτανΑυτό συνέβαλεακριβώς νατο τονχωρίο παρασύρεισχολιάζει ηο [[ΉραΑγάθων]] σεστο τρομερό[[Πλάτων|πλατωνικό]] όρκο,[[Συμπόσιο που(Πλατωνικός είχε ως αποτέλεσμα τα δεινά του [[Ηρακλήςδιάλογος)|ΗρακλήΣυμπόσιο]],<ref name="NLEM"/>λέγοντας οπως Ζευςμε άρπαξετον τηνίδιο Άτητρόπο απόπου ταστον μαλλιάΌμηρο καιαναφέρεται τηνως πέταξεαπόδειξη απότρυφερότητας, τοναπαλότητας [[Όλυμπος|Όλυμπο]]της Άτης, κάτωτο περπάτημά της στα μέρημαλακά κρανία των ανθρώπων: «αὐτίκα(αντί δ'να εἷλ'βαδίζει Ἄτηνπάνω κεφαλῆςσε λιπαροπλοκάμοιοσκληρά /πράγματα), χωόμενοςπρέπει φρεσὶνκανείς ᾗσι,να καὶβλέπει ὤμοσεκαι καρτερὸντο ὅρκονζήτημα /της μήτρυφερότητας ποτ'του ἐς[[Έρως|Έρωτα]].{{efn|«ποιητοῦ Οὔλυμπόνδ᾽ τεἔστιν καὶἐνδεὴς οὐρανὸνοἷος ἀστερόενταἦν /Ὅμηρος, αὖτιςπρὸς ἐλεύσεσθαιτὸ Ἄτην,ἐπιδεῖξαι θεοῦ πάντας ἀᾶται»ἁπαλότητα.<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|ΤὍμηρος 126-129]])·γὰρ πβ.Ἄτην [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφρασηθεόν Ι. Πολυλά]].</ref>τέ
φησιν εἶναι καὶ ἁπαλήν (τοὺς γοῦν πόδας αὐτῆς ἁπαλοὺς εἶναι) λέγων<br>
::... τῆς μένθ᾽ ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ᾽ οὔδεος
::πίλναται, ἀλλ᾽ ἄρα ἥ γε κατ᾽ ἀνδρῶν κράατα βαίνει.<br>
καλῷ οὖν δοκεῖ μοι τεκμηρίῳ τὴν ἁπλότητα ἀποφαίνειν, ὅτι οὐκ ἐπὶ σκληροῦ βαίνει, ἀλλ᾽ ἐπὶ μαλθακοῦ. τῷ αὐτῷ δὴ καὶ ἡμεῖς χρησόμεθα τεκμηρίῳ περὶ Ἔρωτα ὅτι ἁπαλός. οὐ γὰρ ἐπὶ γῆς βαίνει οὐδ᾽ ἐπὶ κρανίων, ἅ ἐστιν οὐ πάνυ μαλακά, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς μαλακωτάτοις τῶν ὄντων καὶ βαίνει καὶ οἰκεῖ. ἐν γὰρ ἤθεσι καὶ ψυχαῖς θεῶν καὶ ἀνθρώπων τὴν οἴκησιν ἵδρυται· καὶ οὐκ αὖ ἑξῆς ἐν πάσαις ταῖς ψυχαῖς, ἀλλ᾽ ᾗτινι ἂν σκληρὸν ἦθος ἐχούσῃ ἐντύχῃ, ἀπέρχεται, ᾗ δ᾽ ἂν μαλακόν, οἰκίζεται. ἁπτόμενον οὖν ἀεὶ καὶ ποσὶν καὶ πάντῃ ἐν μαλακωτάτοις τῶν μαλακωτάτων, ἁπαλώτατον ἀνάγκη εἶναι». (''Συμπόσιον'', [[:s:Συμπόσιον_(Πλάτων)|195d-195e]]).}}
 
Σύμφωνα με την ομηρική διήγηση, η Άτη συνέβαλε ώστε να παρασύρει η [[Ήρα]] τον Δία σε τρομερό όρκο, που είχε ως αποτέλεσμα τα δεινά του [[Ηρακλής|Ηρακλή]].<ref name="NLEM"/> Όταν ο Ζευς το κατάλαβε, άρπαξε την Άτη από τα μαλλιά και την πέταξε από τον [[Όλυμπος|Όλυμπο]], κάτω στα μέρη των ανθρώπων: «αὐτίκα δ' εἷλ' Ἄτην κεφαλῆς λιπαροπλοκάμοιο / χωόμενος φρεσὶν ᾗσι, καὶ ὤμοσε καρτερὸν ὅρκον / μή ποτ' ἐς Οὔλυμπόν τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα / αὖτις ἐλεύσεσθαι Ἄτην, ἣ πάντας ἀᾶται».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 126-129]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>
 
Μετά από ό,τι κακό και δυστύχημα είχε αποστείλει η Άτη, προσέρχονταν οι [[Λιταί]] για να τα θεραπεύσουν.<ref name="LexKonst"/>
 
== Σημειώσεις ==
{{παραπομπές|group=lower-greek|30em}}
 
== Παραπομπές ==
{{Reflist|30em}}
<references/>
 
== Πρόσθετη βιβλιογραφία ==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Άτη"