Άτη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
+περιεχόμενο, τεκμηρ. |
αναλογίες Άτης-Έρωτος στο Συμπόσιο του Πλάτ. |
||
Γραμμή 1:
Η '''Άτη'''{{efn|Σε ορισμένες εκδόσεις της ''Θεογονίας'' του Ησίοδου, η ''Ἄτη'' γραφόταν ως ''Ἀάτη'' και συγχεόταν με την [[Απάτη (μυθολογία)|''Απάτη'']]: «Δυσνομίην τ᾽ Ἀάτην τε, συνήθεας ἀλλήλῃσιν» (''Θεογονία'', [[s:Σελίδα%3AHesiodi_Carmina_(1908).djvu/25|230]]· έκδ. B.G. Teubner, Λειψία 1908, σε επιμέλεια Α. Rzach).<ref>Bλ. και στο {{cite book|author=Ησίοδου|title=Θεογονία - Ασπίς - Αποσπάσματα Ηοιών|others=(Μετάφραση, σχόλια [[Παναγής Λεκατσάς|Παναγή Λεκατσά]])|location=Αθήνα|publisher=Ιω. & Π. Ζαχαρόπουλος (<small>Βιβλιοθήκη Αρχαίων Ελλήνων Πεζογράφων και Ποιητών, αρ. 37</small>)|year=1939|
== Το μυθολογικό πλαίσιο ==
Κατά τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], στη ''[[Θεογονία]]'', ήταν τέκνο της [[Έρις|Έριδος]], όπως ο Πόνος, η [[Λήθη (μυθολογία)|Λήθη]], ο Λιμός, τα Άλγη, οι Υσμίνες, οι Φόβοι, οι Μάχες, οι Ανδρικτασίες, τα Νείκη, οι Ψευδολογίες, οι Αμφιλογίες, η Δυσνομία και ο [[Όρκος (μυθολογία)|Όρκος]].{{efn|«αὐτὰρ Ἔρις στυγερὴ τέκε μὲν Πόνον ἀλγινόεντα / Λήθην τε Λιμόν τε καὶ Ἄλγεα δακρυόεντα / Ὑσμίνας τε Μάχας τε Φόνους τ᾽ Ἀνδροκτασίας τε / Νείκεά τε Ψεύδεά τε Λόγους τ᾽ Ἀμφιλλογίας τε / Δυσνομίην τ᾽ Ἄτην τε, συνήθεας ἀλλήλῃσιν, / Ὅρκόν θ᾽, ὃς δὴ πλεῖστον ἐπιχθονίους ἀνθρώπους / πημαίνει, ὅτε κέν τις ἑκὼν ἐπίορκον ὀμόσσῃ».<ref>Βλ. ''Θεογονία'' ([http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=2&page=5 226-232]), στο: ''Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα'', [[Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]]. Ανακτήθηκε στις 02-03-2017.</ref>}} Πήγαινε χέρι-χέρι με την αδελφή της, τη Δυσνομία (Κακονομία, Ανομία). Ως θεά της βλάβης και της φθοράς των ανθρώπων, έστελνε σε εκείνους συμφορές.
Κατά τη διήγηση του [[Όμηρος|Ομήρου]] στην ''[[Ιλιάδα]]'',<ref name="LexKonst"/> η Άτη ήταν κόρη του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] που έφερνε τον όλεθρο σε όλους («πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται»), ικανή να ασκήσει την καταστροφική δύναμή της ακόμη και στο ίδιο τον πατέρα της, τον υπέρτατο των θεών: «καὶ γὰρ δή νύ ποτε Ζεὺς ἄσατο, τόν περ ἄριστον ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 91, 95-96)]]· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση]] του [[Ιάκωβος Πολυλάς|Ιάκωβου Πολυλά]]. Βλ. και άλλες αναφορές στην Άτη: ''Ιλ''. ([[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/ι|Ι 502 κ.εξ.]]) (μετάφρ. Πολυλά).</ref>
Το περπάτημά της περιγράφεται ως απαλό, όχι όμως πάνω στο χώμα, αλλά στα κεφάλια των ανθρώπων,{{efn|«... τῇ μέν θ' ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ' οὔδει / πίλναται, ἀλλ' ἄρα ἥ γε κατ' ἀνδρῶν κράατα βαίνει / βλάπτουσ' ἀνθρώπους ...»<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 92-94]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>}} υπονοώντας το πόσο εύκολα τους επηρεάζει και τους οδηγεί στην καταστροφή. φησιν εἶναι καὶ ἁπαλήν (τοὺς γοῦν πόδας αὐτῆς ἁπαλοὺς εἶναι) λέγων<br>
::... τῆς μένθ᾽ ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ᾽ οὔδεος
::πίλναται, ἀλλ᾽ ἄρα ἥ γε κατ᾽ ἀνδρῶν κράατα βαίνει.<br>
καλῷ οὖν δοκεῖ μοι τεκμηρίῳ τὴν ἁπλότητα ἀποφαίνειν, ὅτι οὐκ ἐπὶ σκληροῦ βαίνει, ἀλλ᾽ ἐπὶ μαλθακοῦ. τῷ αὐτῷ δὴ καὶ ἡμεῖς χρησόμεθα τεκμηρίῳ περὶ Ἔρωτα ὅτι ἁπαλός. οὐ γὰρ ἐπὶ γῆς βαίνει οὐδ᾽ ἐπὶ κρανίων, ἅ ἐστιν οὐ πάνυ μαλακά, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς μαλακωτάτοις τῶν ὄντων καὶ βαίνει καὶ οἰκεῖ. ἐν γὰρ ἤθεσι καὶ ψυχαῖς θεῶν καὶ ἀνθρώπων τὴν οἴκησιν ἵδρυται· καὶ οὐκ αὖ ἑξῆς ἐν πάσαις ταῖς ψυχαῖς, ἀλλ᾽ ᾗτινι ἂν σκληρὸν ἦθος ἐχούσῃ ἐντύχῃ, ἀπέρχεται, ᾗ δ᾽ ἂν μαλακόν, οἰκίζεται. ἁπτόμενον οὖν ἀεὶ καὶ ποσὶν καὶ πάντῃ ἐν μαλακωτάτοις τῶν μαλακωτάτων, ἁπαλώτατον ἀνάγκη εἶναι». (''Συμπόσιον'', [[:s:Συμπόσιον_(Πλάτων)|195d-195e]]).}}
Σύμφωνα με την ομηρική διήγηση, η Άτη συνέβαλε ώστε να παρασύρει η [[Ήρα]] τον Δία σε τρομερό όρκο, που είχε ως αποτέλεσμα τα δεινά του [[Ηρακλής|Ηρακλή]].<ref name="NLEM"/> Όταν ο Ζευς το κατάλαβε, άρπαξε την Άτη από τα μαλλιά και την πέταξε από τον [[Όλυμπος|Όλυμπο]], κάτω στα μέρη των ανθρώπων: «αὐτίκα δ' εἷλ' Ἄτην κεφαλῆς λιπαροπλοκάμοιο / χωόμενος φρεσὶν ᾗσι, καὶ ὤμοσε καρτερὸν ὅρκον / μή ποτ' ἐς Οὔλυμπόν τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα / αὖτις ἐλεύσεσθαι Ἄτην, ἣ πάντας ἀᾶται».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ|Τ 126-129]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>
Μετά από ό,τι κακό και δυστύχημα είχε αποστείλει η Άτη, προσέρχονταν οι [[Λιταί]] για να τα θεραπεύσουν.<ref name="LexKonst"/>
== Σημειώσεις ==
{{παραπομπές|group=lower-greek|30em}}
== Παραπομπές ==
{{Reflist|30em}}
== Πρόσθετη βιβλιογραφία ==
|