Κριτίας (γλύπτης): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Κρίτιος''' ή '''Κριτίας''' ήταν [[Αρχαία Αθήνα|αρχαίος Αθηναίος]] χαλκοπλάστης και ανδριαντοποιός που έδρασε μόνο στην αρχαία [[Αθήνα]], περί τον [[5ος αιώνας π.Χ.|5ο αιώνα π.Χ.]], σε συνεργασία πάντα με τον Νησιώτη με τον οποίο και υπέγραφαν από κοινού τα έργα τους<ref name=":0">{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή|last=|first=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|year=1996|isbn=|location=Αθήνα|page=18, τομ. 19}}</ref>.

Το σπουδαιότερο έργο των δύο αυτών αδριαντοποιών ήταν το χάλκινο σύμπλεγμα των τυραννοκτόνων [[Αρμόδιος και Αριστογείτονας|Αρμοδίου και Αριστογείτονα]] που παράγγειλαν και ανέγειραν οι Αθηναίοι στην ορχήστρα της [[Αρχαία Αγορά|αρχαίας Αγοράς]] το [[477 π.Χ.]]<ref name=":0" />. Το έργο δεν έχει διασωθεί, αλλά απεικονίσεις του διασώθηκαν σε μαρμάρινα ανάγλυφα, παραστάσεις αγγείων, νομίσματα καθώς και σε λείψανα αντιγράφων που βρέθηκαν στην [[Ιταλία]]. Το καλλίτερακαλύτερα διατηρημένο αντίγραφο του συμπλέγματος αυτού βρίσκεται σήμερα στο εθνικό αρχαιολογικό μουσείο της [[Νάπολη]]ς στην Ιταλία, καθώς και ένα συμπληρωματικό στο αρχαιολογικό μουσείο του [[Στρασβούργο]]υ. Όπως αποδεικνύεται στο έργο τους αυτό οι Κριτίας και Νησιώτης απέδωσαν με θαυμαστό τρόπο την παράτολμη επίθεση των τυραννοκτόνων με έμφαση την διαφορά του ψυχικού χαρακτήρα εκάστου. Συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον μεν νεώτερο Αρμόδιο σφοδρότερο να υψώνει το ξίφος του, ενώ ο πρεσβύτερος ο Αριστογείτων, προνοητικότερος, να κρατά το ξίφος χαμηλά σε μια προσπάθεια απόκρυψης. Το ιδιαίτερο της τέχνης του συμπλέγματος αυτού είναι ότι οι κύριες μορφές των δύο ανδριάντων δεν ήταν πλήρως ορατές από το αυτό σημείο, γεγονός που κατατάσσει αυτό ως περίοπτο έργο βάθους. Η δε δυναμικότητα που παρουσιάζουν τα σώματα των ανδριάντων κατά την κριτική του [[Λουκιανός|Λουκιανού]] αποτελούν έργα της παλαιάς αττικής [[Γλυπτική|γλυπτικής]].

Οι ίδιοι ανδριαντοποιοί θεωρούνται επίσης κατασκευαστές του αγάλματος του οπλιτοδρόμωνα [[Επιχάρης ο Αθηναίος|Επιχαρήνου]] που φέρονταν στην [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολη των Αθηνών]], μεταξύ των [[Προπύλαια (Ακρόπολη Αθηνών)|Προπυλαίων]] και του [[Παρθενώνας|Παρθενώνα]] και το οποίο παρουσίαζε οπλίτη δρομέα με κεκαμμένο το γόνατο και προτεταμένο το δεξί χέρι.

Στους Κριτία και Νησιώτη αποδίδεται επίσης το με αριθμό 698 άγαλμα του [[Μουσείο Ακρόπολης|Μουσείου της Ακροπόλεως]] που παριστά έφηβο ύψους 1.67 μ., η κεφαλή του οποίου μοιάζει μ΄ εκείνη του Αρμοδίου. Θεωρείται ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα και ωραιότερα δείγματα της πρώιμης κλασικής τέχνης<ref>{{Cite news|url=http://www.archaiologia.gr/blog/photo/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%81-698-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C/|title=Παιδί του Κριτίου (αρ. 698), Μουσείο της Ακρόπολης - Αρχαιολογία Online|newspaper=Αρχαιολογία Online|language=el-GR|accessdate=2017-05-07}}</ref>. Χρονολογείται λίγο πριν το [[480 π.Χ.]]<ref name=":0" />.

Μαθητές του Κριτία φέρονται οι Διονυσόδωρος ο Σκύμνος, ο Κερκυραίος Πόλιχος, ο Άμφιος από την Κνωσσό[[Κνωσός|Κνωσό]], ο Πίσων από Καλαυρία της Τροιζήνας και ο Δημόκριτος από [[Σικυώνα]].