Βικιπαίδεια

Σύμφωνο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Gts-tg (συζήτηση | συνεισφορές)
75.780 επεξεργασίες
μ αφαιρέθηκε η Κατηγορία:Γλωσσολογία; προστέθηκε η Κατηγορία:Σύμφωνα (με το HotCat)
JSion (συζήτηση | συνεισφορές)
2.427 επεξεργασίες
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
Το '''σύμφωνο''' είναι [[φθόγγος]] χαμηλής τονικότητας κατ' αντιδιαστολή προς τα [[Φωνήεν|φωνήεντα]], που παράγεται όταν, κατά την ομιλία, ο εκπνεόμενος αέρας προσκρούει σε και κατόπιν διέρχεται από τέλειο φραγμό (οπότε παράγονται τα «κλειστά» σύμφωνα) ή στενόδιαφορετικού τηςπλάτους στοματικήςστενότητες. κοιλότηταςΣε (παράγονταςαντίθεση με τα «διαρκή»φωνήεντα και τα ημίφωνα σε φωνολογικό επίπεδο είναι [-«τριβόμενα»συλλαβικά], σύμφωνα)δεν δύνανται δηλαδή να αποτελέσουν πυρήνα συλλαβής· πράγματι, μευφίστανται αποτέλεσμαορισμένα συμφωνικά αλλόφωνα σε γλώσσες του κόσμου που μπορούν να δημιουργείταιλάβουν την θέση του πυρήνα.<ref>Ladefoged και Maddieson (1996): ''The sounds of the world's languages''. αισθητός[[Οξφόρδη]]: ήχοςBlackwell.</ref>
 
Κατά συνέπεια, '''σύμφωνο''' ονομάζεται και το [[γράμμα]] ή άλλο [[σύμβολο]] (γράφημα) που αναπαριστά ή αντιπροσωπεύει έναν συμφωνικό ήχο.
 
== Κατηγορίες ==
Συνήθως τα σύμφωνα διαχωρίζονται βάσει τριών κατηγοριών:
Στα σύμφωνα υπάρχουν τρεις κατηγορίες:
* Της ηχηρότητας (της λειτουργίας ή όχι των [[Φωνητικές χορδές|φωνητικών χορδών]] κατά τη διάρκειας της προφοράς) διαιρούνται σε άηχα και ηχηρά.
* Κατά τη φωνή που έχουν διαιρούνται σε:
* Του τόπου άρθρωσης (παθητικοί αρθρωτές) διαιρούνται σε [[Χειλικά σύμφωνα|διχειλικά]], [[Χειλοδοντικά σύμφωνα|χειλοδοντικά]], [[Οδοντικά σύμφωνα|οδοντικά]], [[Φατνιακά σύμφωνα|φατνιακά]], [[Προουρανικά σύμφωνα|προουρανικά]]/μεταφατνιακά, [[Ουρανικά σύμφωνα|ουρανικά]], [[Υπερωικά σύμφωνα|υπερωικά]], [[Μεταϋπερωικά σύμφωνα|μεταϋπερωικά]], [[Φαρυγγικά σύμφωνα|φαρυγγικά]] και [[Επιγλωττιδικά σύμφωνα|επιγλωττιδικά]] (λαρυγγικά).<ref name=":0">Μποτίνης, Α. (2011): ''Φωνητική της ελληνικής''. ISEL. σελ. 34.</ref> Στους ενεργούς αρθρωτές που συμμετέχουν στην προφορά των συμφώνων σημαντικό ρόλο παίζει η άκρη και η ράχη της [[Γλώσσα (ανατομία)|γλώσσας]].<ref>Ladefoged και Maddieson (1996): ''The sounds of the world's languages''. [[Οξφόρδη]]: Blackwell. σελ. 12-14.</ref>
** ''άηχα'': [[θ]], [[κ]], [[π]], [[τ]], [[σ]], [[τσ]], [[φ]], [[χ]]
* Του τρόπου άρθρωσης διαιρούνται σε [[Κλειστά σύμφωνα|κλειστά]] (γνωστά και ως έκκροτα ή στιγμιαία), [[Τριβόμενα σύμφωνα|τριβόμενα]], [[Προστριβόμενα σύμφωνα|προστριβόμενα]], [[Προσεγγιστικά σύμφωνα|προσεγγιστικά]], [[Υγρά σύμφωνα|υγρά]] και [[Έρρινα σύμφωνα|έρρινα]].<ref name=":0" />
** ''ηχηρά'': [[γ]], [[γκ]], [[β]], [[δ]], [[ζ]], [[λ]], [[μ]], [[μπ]], [[ν]], [[ντ]], [[ρ]], [[τζ]]
Ωστόσο υφίστανται κι άλλες κατηγορίες όπως:
* Κατά τη διάρκεια διαιρούνται σε:
* Ο [[Χρόνος έναρξης φώνησης|χρόνος έναρξης της φώνησης]] (ΧΕΦ) που διαχωρίζει τα δασέα από τα μη δασεά.
** ''στιγμιαία'': κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ
* Η φύση της κίνησης του αέρα, που διαχωρίζει τα πνευμονικά από τα μη πνευμονικά.
** ''εξακολουθητικά'': γ, β, δ, χ, φ, θ, σ, ζ, λ, μ, ν, ρ
* Η διάρκεια, που διαχωρίζει τα διπλά από τα μονά σε γλώσσες όπως τα ιταλικά και τα ιαπωνικά.
* Κατά το μέρος όπου σχηματίζονται στο στόμα διαιρούνται σε:
** ''χειλικά'': π, β, φ, μπ
** ''οδοντικά'': τ, δ, θ, ντ
** ''συριστικά'' ή ''διπλοδοντικά'': σ, ζ, τσ, τζ
** ''λαρυγγικά'': κ, γ, χ, γκ
** ''υγρά'' ή ''γλωσσικά'': λ, ρ
** ''ρινικά'': μ, ν
 
== Γραφήματα ==
''Παρατήρηση'': Το ''μ'' ανήκει και στα χειλικά, το ''ν'' ανήκει και στα γλωσσικά.
Τα γραφήματα του ελληνικού αλφαβήτου που εκφράζουν συμφωνικούς φθόγγους είναι εικοσιοκτώ: <Β, Γ, Δ, Ζ, Θ, Κ, Λ, Μ, Ν, Ξ, Π, Ρ, Σ, Τ, Φ, Χ, Ψ, ΝΤ, ΜΠ, ΓΚ, ΓΓ, ΤΖ, ΤΣ>. Μόνο δύο αντιστοιχούν σε έναν προς έναν φθόγγο (<θ>και <δ>), με τα υπόλοιπα να εμφανίζονται είτε σε διπλά γράμματα (θάλα<σσ>α) είτε να μην αντιπροσωπεύουν αποκλειστικά έναν φθόγγο ([f]: <φ> και <υ>). Πολλά από αυτά αντιστοιχούν σε παραπάνω από έναν ήχους (π.χ. άγχος, γάμμα, άγιος), άλλα συμβολίζουν δύο ήχους (<Ξ>: [ks], <Ψ>: [ps]) ενώ έτερα παρότι είναι δίγραφα αντιπροσωπεύουν έναν ήχο (π.χ. <ΝΤ>: [d]).<ref>Μποτίνης, Α. (2011): ''Φωνητική της ελληνικής''. ISEL. σελ. 124.</ref>
 
== Βιβλιογραφία ==
<references />{{γλωσσολογία-επέκταση}}▼
* ''Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας'', Γ. Μπαμπινιώτη, Κέντρο Λεξικολογίας, 1998.
 
▲{{γλωσσολογία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Σύμφωνα]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Σύμφωνο"