Η λέξη ''σταυρός'' παρουσιάζει επίθημα ''–ρός'' (πβ. επίσης ''γαμβ-ρός, κύλινδ-ρος, {{Πολυτονικό|ἀγ-ρός}}'' κ.ά.) και περίπλοκο μορφολογικό σχηματισμό. Το θέμα ''σταυ-'' θα πρέπει να αναλυθεί ως ''*sta(u)-'' (το ''–u-'' είναι θεματική επαύξηση, ''élargissement de racine'') και αποτελεί τη μηδενισμένη βαθμίδα τού θέματος που απαντά στο αρχ. {{Πολυτονικό|ἵστημι}} «στήνω» < ''*σι-στη-μι'' (θ. ''*steə²-''). Όμοιο μορφολογικό σχήμα συναντούμε στο ομόρριζο παλ. σκανδ. ''staurr'' «πάσσαλος», καθώς και στο λατ. σύνθετο ''in-staur-o'' «ανακαινίζω, ανανεώνω» (αρχική σημ. «ξαναστήνω όρθιο»). Στην Ελληνική αξιοσημείωτα ομόρριζα είναι τα αρχ. {{Πολυτονικό|στῦ-λος}} και ''στύ(ομαι)'' (> ουσ. {{Πολυτονικό|στῦ-μα, στῦ-σις}}), καθώς και (κατ’ επέκταση) ολόκληρη η λεξιλογική οικογένεια του ρήματος {{Πολυτονικό|ἵστημι}}<ref>Βλ. P. Chantraine, ''Dictionnaire étymologique de la langue grecque'' (Paris 1999, β΄ έκδ.), Hj. Frisk, ''Griechisches Etymologisches Wörterbuch'' (Heidelberg 1973), E. Schwyzer, ''Griechische Grammatik,'' τόμ. 1 (München 1953, β΄ έκδ.).</ref>.
