Χιουρέμ Σουλτάνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αντικατάσταση παρωχημένου προτύπου με references tag
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
|τίτλος_ευγένειας = Meryem-hilkat<br />Asiye-'iffet<br />Hatice-hürmet<br />Fâtımâ-'ismet<br />Vâlide-i sa'ide<br />Mehd-i Ulya-i Sultanat<br />Vâlide-i Padişah
|εικόνα = Khourrem.jpg
|μέγεθος_εικόνας = 250px
|μέγεθος_εικόναςμ = 250px
|λεζάντα =
|τίτλος = [[Χασεκί σουλτάνα|Χασεκί Σουλτάν]] της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]
|περίοδος_εξουσίας = 15 Μαρτίου 1534 – 15 Απριλίου 1558
|προκάτοχος = [[Μαχιντεβράν''Νέος Σουλτάνα|Μαχιντεβράν Σουλτάν]]τίτλος''
|διάδοχος = [[Νουρμπανού Σουλτάνα|Νουρμπανού Σουλτάν]]
|τίτλος2 = [[Σουλτανάτο των Γυναικών]]
|περίοδος_εξουσίας2= 19 Μαρτίου 1534 – 15 Απριλίου 1558
|προκάτοχος2 = ''Ίδρυση σουλτανάτου''
|διάδοχος2 = [[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]]
|σύζυγος = [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α΄]]
|επίγονοι = [[Ηγεμόνας Μεχμέτ]] (γ.1521)<br />[[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]] (γ.1522)<br />[[Ηγεμόνας Αμπντουλάχ]] (γ.1522)<br />[[Σελίμ Β΄]] (γ.1524)<br />[[Ηγεμόνας Βαγιαζήτ|Ηγεμόνας Μπεγιαζίτ]] (γ.1525)<br />[[Ηγεμόνας Τζιχανγκίρ]] (γ.1531)
|βασιλικός_οίκος = [[Οθωμανική Δυναστεία|Οσμανιδών]] (από τον γάμο)
|πατέρας = Χαβρίλο Λισόφσκι<ref>{{cite book|author=Dr Galina I Yermolenko|title=Roxolana in European Literature, History and Culturea|url=http://books.google.com.pk/books?id=u-ehAgAAQBAJ|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|year=2013|pages=275|isbn=978-1-409-47611-5}}</ref><ref>[http://fabpedigree.com/s098/f074280.htm Ukrainian Orthodox priest, Havrylo Lisowsky, father of Roxelana]</ref>
Γραμμή 15 ⟶ 20 :
|ημ_γέννησης = Αλεξάνδρα Αναστασία Λισόφσκα<br />1500
|τόπος_γέννησης = Ροχατύν, [[Πολωνία|Βασίλειο της Πολωνίας]]
|ημ_θανάτου = 1517 Απριλίου 1558 (58 ετών)
|τόπος_θανάτου = [[Τοπ Καπί]], [[Κωνσταντινούπολη]], [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]]
|τόπος_ταφής = [[Τέμενος Σουλεϊμανιέ]], [[Κωνσταντινούπολη]], [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]]
Γραμμή 21 ⟶ 26 :
|εθνικότητα = [[Πολωνία|Πολωνική]]
}}
 
Η '''Χουρέμ Σουλτάν''' ({{προφορά|hyrˈrem suɫ'tan}}, (Οθ. Τούρκικα: '''خُرَّم سلطان'''), (Τούρκικα: ''Hürrem Sultan'', [[1500]] - [[15 Απριλίου]] [[1558]]) ήταν η τέταρτη, η αγαπημένη και η νόμιμη σύζυγος του σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α΄ του ΜεγαλοπρεπούςΜεγαλοπρεπή]] της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]].<ref>[http://www.shsu.edu/~his_ncp/Turkey2.html The Rise of the Turks and the Ottoman Empire] Retrieved on 2007-09-16</ref> Το πλήρες όνομά της ήταν ''Αλεξάνδρα Αναστασία Λισόφσκα''. Ως ''Ροξελάνη'' είναι γνωστή στα ευρωπαϊκά κυρίως κείμενα, ενώ ως Χιουρέμ στα τουρκικά. Το όνομα Χιουρέμ της δόθηκε από τον ίδιο τον Σουλεϊμάν Α΄ και η σημασία του ονόματός είναι «η προσηνής, αυτή που σε κάνει χαρούμενο». Η ΧιουρέμΧουρέμ Σουλτάν ήταν η γυναίκα που έθεσε τα θεμέλια του [[Σουλτανάτο των Γυναικών|Σουλτανάτου των Γυναικών]].
 
Ο πλήρης τίτλος της ήταν: '''''Devletlû İsmetlû Hürrem Hâseki Sultân Ahiyât-üs Şân Hâzretleri.'''''
 
== Πρώιμα χρόνια ==
Σύμφωνα με πηγές του 16ου και του 17ου αιώνα, φαίνεται ότι ο πατέρας της ΧιουρέμΧουρέμ ήταν Γάλλος Ορθόδοξος παπάς. Τη δεκαετία του 1520 την απήγαγαν [[Κριμαία|Κριμαίοι]] [[Τάταροι]] κατά τη διάρκεια μίας από τις συχνές επιδρομές τους και οδηγήθηκε ως σκλάβα, πιθανώς πρώτα στην κριμαϊκή πόλη [[Θεοδοσία (πόλη)|Καφφά]] και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, από όπου και επιλέχθηκε για το [[χαρέμι]] του σουλτάνου Σουλεϊμάν.
 
== Η ζωή ως σουλτάνα ==
Γρήγορα κέρδισε την προσοχή του Σουλεϊμάν και προσέλκυσε τη ζήλια των αντιπάλων της. Κάποια μέρα η πρώτη ανάμεσα στις γυναίκες του χαρεμιού του Σουλεϊμάν, η [[Μαχιντεβράν Σουλτάνα|Μαχιντεβράν Σουλτάν]] (που επίσης ονομαζόταν Γκιουλμπαχάρ, ήρθε σε διαμάχη με τη ΧιουρέμΧουρέμ και την τραυμάτισε βαριά. Εξοργισμένος από αυτό το γεγονός, ο Σουλεϊμάν εξόρισε την Μαχιντεβράν στην επαρχιακή πόλη [[Μανίσα]], μαζί με το γιο της και διάδοχο του θρόνου [[Μουσταφά]].
 
Μετά από αυτά, η Χουρέμ έλαβε τον τίτλο της [[Χασεκί σουλτάνα|Χασεκί Σουλτάν]]. Αρκετά χρόνια αργότερα, εξαιτίας του φόβου για επανάσταση (φόβος που ίσως προκλήθηκε από την ΧιουρέμΧουρέμ), ο Σουλεϊμάν διέταξε να στραγγαλιστεί ο Μουσταφά. Μετά το θάνατο του γιου της, η [[Μαχιντεβράν Σουλτάνα|Μαχιντεβράν]] έχασε την ισχύ της στο παλάτι ως μητέρα του διαδόχου και αποσύρθηκε στην [[Προύσα]]. Η επιρροή που ασκούσε η Χουρέμ στον σουλτάνο σύντομα έγινε καταλυτική.
 
Η Χουρέμ χαρίσε στον Σουλεϊμάν έξι παιδιά:
Μετά το θάνατο του γιου της, η [[Μαχιντεβράν Σουλτάνα|Μαχιντεβράν]] έχασε την ισχύ της στο παλάτι ως μητέρα του διαδόχου και αποσύρθηκε στην [[Προύσα]]. Η επιρροή που ασκούσε η Χουρέμ στον σουλτάνο σύντομα έγινε καταλυτική.
*τον [[Ηγεμόνας Μεχμέτ|Ηγεμόνα Μεχμέτ]] (1521-1543), παντρεύτηκε την [[Εσμαχάν Μπαχαρνάζ Σουλτάνα|Εσμαχάν Μπαχαρνάζ Σουλτάν]], μαζί απέκτησαν 1 παιδί.
*την [[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]] (1522-1578), παντρεύτηκε τον [[Ρουστέμ πασάς|Νταμάτ Ρουστέμ Πασά]], μαζί απέκτησαν 3 παιδιά.
*τον [[Ηγεμόνας Αμπντουλάχ|Ηγεμόνα Αμπντουλάχ]] (1522-1524), πέθανε σε ηλικία δυο ετών.
*τον [[Σελίμ Β΄]] (1524-1574), παντρεύτηκε την [[Νουρμπανού Σουλτάνα|Νουρμπανού Σουλτάν]], μαζί απέκτησαν 4 παιδιά.
*τον [[Ηγεμόνας Βαγιαζήτ|Ηγεμόνα Βαγιαζίτ]] (1525-1561), παντρεύτηκε την [[Φατμά Χασεκί Σουλτάν|Φατμά Σουλτάν]], μαζί απέκτησαν 9 παιδιά.
*τον [[Ηγεμόνας Τζιχανγκίρ|Ηγεμόνα Τζιχανγκίρ]] (1531-1553)
 
ΤελικάΗ Χουρέμ έγινε νόμιμη σύζυγος του σουλτάνου., Αυτόαφού της έδωσε μεγαλύτερη ισχύ στο παλάτι και στο τέλος κατόρθωσε να κάνει έναν από τους γιους της, τον [[Σελίμ Β΄|Σελίμ]], κληρονόμο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η ίδια επρόκειτο να χαρίσει στον Σουλεϊμάν έξι παιδιά: τον [[Ηγεμόνας Μεχμέτ|Ηγεμόνα Μεχμέτ]] (Şehzade Mehmed), την [[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]] (Mihrimah Sultan), τον [[Ηγεμόνας Αμπντουλάχ|Ηγεμόνα Αμπντουλάχ]] (Şehzade Abdullah), τον [[Σελίμ Β΄]] (Selim II), τον [[Ηγεμόνας Βαγιαζήτ|Ηγεμόνα Μπεγιαζίτ]] (Bayezid) και τον [[Ηγεμόνας Τζιχανγκίρ|Ηγεμόνα Τζιχανγκίρ]] (Cihangir) σε μια εκπληκτική ρήξη με την παράδοση, καθώς η ίδια ήταν πρώην χριστιανή.
 
Επίσης η ΧιουρέμΧουρέμ ίσως να έδρασε και ως σύμβουλος του σουλτάνου σε θέματα του κράτους, και φαίνεται να είχε μεγάλη επιρροή σε ζητήματα εξωτερικής και διεθνούς πολιτικής. Δύο από τα γράμματά της στον βασιλιά [[Σιγισμούνδος Β΄ της Πολωνίας|Σιγισμούνδο Β΄]] της Πολωνίας αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια της ζωής της η [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] είχε σε γενικές γραμμές ειρηνικές σχέσεις με το Πολωνικό κράτος στα πλαίσια μιας Οθωμανο-Πολωνικής συμμαχίας.
Τελικά έγινε νόμιμη σύζυγος του σουλτάνου. Αυτό της έδωσε μεγαλύτερη ισχύ στο παλάτι και στο τέλος κατόρθωσε να κάνει έναν από τους γιους της, τον [[Σελίμ Β΄|Σελίμ]], κληρονόμο της Αυτοκρατορίας.
 
Επίσης η Χιουρέμ ίσως να έδρασε και ως σύμβουλος του σουλτάνου σε θέματα του κράτους, και φαίνεται να είχε μεγάλη επιρροή σε ζητήματα εξωτερικής και διεθνούς πολιτικής. Δύο από τα γράμματά της στον βασιλιά [[Σιγισμούνδος Β΄ της Πολωνίας|Σιγισμούνδο Β΄]] της Πολωνίας αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια της ζωής της η [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] είχε σε γενικές γραμμές ειρηνικές σχέσεις με το Πολωνικό κράτος στα πλαίσια μιας Οθωμανο-Πολωνικής συμμαχίας.
 
Επιπλέον, μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι πιθανώς εκείνη επενέβη στον σύζυγό της για να περιοριστούν οι αρπαγές σκλάβων από τους [[Τάταροι της Κριμαίας|Τατάρους της Κριμαίας]] στην περιοχή απ' όπου καταγόταν.
 
== Φιλανθρωπίες ==
Πέρα από την ενασχόλησή της με την πολιτική, η ΧιουρέμΧουρέμ ασχολήθηκε επίσης με διάφορα σημαντικά έργα σε δημόσια κτίρια, από την [[Μέκκα]] έως την [[Ιερουσαλήμ]]. Ανάμεσα στα πρώτα ιδρύματα που κατασκεύασε ήταν ένα [[τζαμί]], δύο [[μεντρεσές|μεντρεσέδες]] (σχολεία για τη διδαχή του Κορανίου), ένα [[συντριβάνι]] και ένα γυναικείο νοσοκομείο που βρισκόταν κοντά στο [[σκλαβοπάζαρο]] γυναικών (Avrat Pazarı) στην Κωνσταντινούπολη.
 
Επιπλέον καθιέρωσε ένα λουτρό, το Χασεκί Χουρέμ Σουλτάν [[Χαμάμ]], για να εξυπηρετείται η κοινότητα των προσκυνητών του τεμένους της [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγίας Σοφίας]]. Η ίδια ίδρυσε επίσης το 1552 στην Ιερουσαλήμ το Χασεκί Σουλτάν [[Ιμαρέτ]], ένα δημόσιο συσσίτιο απόρων όπου παρεχόταν φαγητό στους φτωχούς και σ' αυτούς που το είχαν ανάγκη.
 
== Θάνατος ==
Η Χουρέμ Σουλτάν πέθανε από καρδιά το 1558 στις 1517 Απριλίου 1558 και θάφτηκε σ' ένα θολωτό μαυσωλείο ([[Τουρμπές|τουρμπέ]]), διακοσμημένο με εξαίσια [[πλακίδια Νικαίας]] (τουρκ. ''İznik'', η [[Νίκαια Βιθυνίας|Νίκαια της Βιθυνίας]]) που απεικονίζουν τον κήπο του παραδείσου, πιθανώς προς τιμήν του γελαστού και χαρούμενου χαρακτήρα της. Το μαυσωλείο της βρίσκεται δίπλα σε αυτό του Σουλεϊμάν, ένα ξεχωριστό μαυσωλείο με πιο λιτή δομή του θολωτού, στον κήπο του [[Τέμενος Σουλεϊμανιέ|Τζαμιού του Σουλεϊμάν]].
 
== Απεικονίσεις στη λογοτεχνία και το λαϊκό πολιτισμό ==
Στην τηλεοπτική σειρά [[Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (σειρά)|Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής]] η Χουρέμ Σουλτάν παίζεταιενσαρκώθηκε από την Τουρκογερμανίδα ηθοποιό Μεριέμ Ουζερλί. ΗΑργότερα Ουζερλί αντικαταστάθηκε από την Τουρκάλα ηθοποιό Βαχιντέ Γκιορντούμ.
 
==Παραπομπές==
<references />
 
== Πηγές ==
* Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, [[Oxford University Press]], 1993, ISBN 0-19-508677-5 (paperback)
* Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları ''(Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications)'', 15th Ed., 2009, ISBN 978-975-269-299-2 (Hardcover)
{{Μητέρες των σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας}}
{{Σύζυγοι Σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας}}
{{s-start}}
{{s-roy}}
{{s-bef|πριν=Δημιουργία''Νέος Τίτλουτίτλος''}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Χασεκί σουλτάνα|Χασεκί ΣουλτάναΣουλτάν]]<br>15 Μαρτίου 1534 – 1517 Απριλίου 1558}}
{{s-aft|μετά=[[Νουρμπανού Σουλτάνα|Νουρμπανού Σουλτάν]]}}
{{s-bef|πριν=''Ίδρυση σουλτανάτου''}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Σουλτανάτο των Γυναικών]]<br>19 Μαρτίου 1534 – 17 Απριλίου 1558}}
{{s-aft|μετά=[[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]]}}
{{s-end}}
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Hürrem Sultan }}
[[Κατηγορία:Ουκρανοί]]
[[Κατηγορία:Βαλιντέ Σουλτάνες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας]]