Βικιπαίδεια

Κάλλιο Φωκίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Αντικατάσταση παρωχημένου προτύπου με references tag
προσθήκες κειμένου, παραπομπών κλπ
Γραμμή 1:
{{Πηγές|21|01|2013}}<br>
 
{{coord|38|33|9|N|22|10|16|E|scale:10000_region:GR|display=title}}
{{Κωμόπολη χωριό
Γραμμή 8 ⟶ 6 :
| πληθυσμός = 63
| έτος απογραφής = 2011
| υψόμετρο = 460390
| περιοχή =
| ιστοσελίδα =
|πρώην όνομα = Βελούχοβο
|περιφέρεια=[[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]|δημοτική ενότητα=Λιδωρικίου|ταχυδρομικός κωδικός=33053}}
}}
Το '''Κάλλιο''' είναι ημιορεινό χωριό που βρίσκεται στη [[Δωρίδα]] του [[Νομός Φωκίδας|Νομού Φωκίδος]], σε υψόμετρο 390 μέτρα<ref>{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή|last=|first=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|year=1996|isbn=|location=Αθήνα|page=288, τομ. 15}}</ref>. Έχει πληθυσμό 63 κατοίκους, σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή του 2011]] και μαζί με το [[Κλήμα Λιδωρικίου Φωκίδας|Κλήμα Λιδωρικίου]] και το [[Τριβίδι Φωκίδας|Τριβίδι]] συναποτελούν την Τοπική Κοινότητα Καλλίου της Δημοτικής Ενότητας Λιδωρικίου του [[Δήμος Δωρίδος|Δήμου Δωρίδος]]<ref>[http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011]</ref>. Το Κάλλιο στο παρελθόν είχε σλαβική ονομασία. Ονομαζόταν '''Βελούχοβο''', ονομασία που διατήρησε μέχρι το 1916 οπότε και μετονομάστηκε σε Κάλλιο<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/169090 Πανδέκτης-Μετονομασίες]</ref> από την παρακείμενη αρχαία πόλη Καλλίπολις.
Το '''Κάλλιο''' είναι χωριό του νομού [[νομός Φωκίδας|Φωκίδας]] του δήμου [[Δήμος Λιδωρικίου|Λιδωρικίου]]. Το χωριό βρισκόταν αρχικά στον χώρο, στον οποίο δημιουργήθηκε το 1980 η τεχνητή λίμνη που προέκυψε από τη κατασκευή του [[φράγμα|φράγματος]] του [[Μόρνος|Μόρνου]]. Για τον λόγο αυτό το χωριό μεταφέρθηκε σε άλλη θέση πάνω από τις όχθες της λίμνης ενώ ο παλιός οικισμός καλύφθηκε από τα νερά της λίμνης<ref>[http://gym-lidor.fok.sch.gr/kallioright.htm Γυμνάσιο Λιδωρικίου, το Κάλλιο]</ref>. Κάθε φορά που η στάθμη της λίμνης κατεβαίνει λόγω ξηρασίας αποκαλύπτεται μέρος του χωριού.
 
== Γεωγραφία - Ιστορία ==
Το Κάλλιο στο παρελθόν είχε Σλαβική ονομασία. Ονομαζόταν Βελούχοβο, ονομασία που διατήρησε μέχρι το 1916 οπότε και μετονομάστηκε σε Κάλλιο<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/169090 Πανδέκτης-Μετονομασίες]</ref>. Το νέο όνομα το πήρε από παρακείμενη αρχαία πόλη. Το χωριό έχει πληθυσμό 63 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.
Το χωριό βρισκόταν αρχικά στον χώρο, στον οποίο δημιουργήθηκε το [[1980]] η [[τεχνητή λίμνη]] που προέκυψε από τη κατασκευή του [[φράγμα|φράγματος]] του [[Μόρνος|Μόρνου]]. Για τον λόγο αυτό αρκετοί κάτοικοι μετακινήθηκαν κυρίως στην [[Αθήνα]] και στο [[Λιδωρίκι Φωκίδας|Λιδωρίκι]]. Όσοι όμως παρέμειναν μετέφεραν το χωριό σε άλλη θέση, πάνω από τις όχθες της λίμνης ενώ ο παλιός οικισμός καλύφθηκε από τα νερά της λίμνης<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.dorida.gr/%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%B9/%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BF|title=Κάλλιο {{!}} Δήμος ΔωρίδοςMunicipality of Dorida|website=www.dorida.gr|language=el|accessdate=2017-09-15}}</ref><ref>[http://gym-lidor.fok.sch.gr/kallioright.htm Γυμνάσιο Λιδωρικίου, το Κάλλιο]</ref>, τα οποία κάλυψαν και τον ναό της Ευαγγελίστριας. Στα ΒΔ του σημερινού χωριού βρίσκεται η "πηγή Καλλίου" από την οποία υδρευόταν το αρχαίο Κάστρο, οπού σώζονται ερείπια του ναού του [[Άγιος Νικόλαος|Αγίου Νικολάου]]. Άλλο ένα ιστορικό κτίσμα που βυθίστηκε στα νερά έναι πέτρινη (πιθανότατα βενετσιάνικη) θολωτή [[γέφυρα]] στη θέση "Χάνια του Βελούχοβου" που αναφέρεται στα απομνημονεύματα του [[Ιωάννης Μακρυγιάννης|Μακρυγιάννη]] καθώς και ο οικισμός Χάνια Στενού<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://greece.terrabook.com/phocis/el/page/kallio|title=Κάλλιο - Φωκίδα {{!}} Terrabook|newspaper=Φωκίδα {{!}} Terrabook|language=el-GR|accessdate=2017-09-15}}</ref>.
 
==Το αρχαίο Κάλλιον==
 
Στην αρχαιότητα το Κάλλιον ή αρχαία '''Καλλίπολις''' βρισκόταν ΒΔ του ΛιδορικίουΛιδωρικίου, στη θέση “Στενό”, ότου μεταγενέστερα κτίστηκε το κάστρο του Βελούχοβου. Ο [[Θουκυδίδης]] <ref>Θουκυδίδης,3.96.3</ref>αναφέρει τους αναφέρεταιΚαλλιείς στουςκαι Καλλιείς,στή προσδιορίζοντάςπόλη τους ως το ανατολικότερο μέρος της [[Αιτωλείς|αιτωλικής φυλής]] των [[Οφιονεία|Οφιονέων]]<ref>Τοὺς δὲ Αἰτωλοὺς οὐκ ἐλάνθανεν αὕτη ἡ παρασκευὴ οὔτε ὅτε τὸ πρῶτον ἐπεβουλεύετο, ἐπειδή τε ὁ στρατὸς ἐσεβεβλήκει, πολλῇ χειρὶ ἐπεβοήθουν πάντες, ὥστε καὶ οἱ ἔσχατοι Ὀφιονέων οἱ πρὸς τὸν Μηλιακὸν κόλπον καθήκοντες Βωμιῆς καὶ Καλλιῆς ἐβοήθησαν. - Θουκιδίδης, "Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου" Ιστοριών Γ΄</ref>. Δεν αποκλείεται το Κάλλιον να αποτέλεσε διοικητικό κέντρο όλων των Οφιονέων, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του [[Παυσανίας|Παυσανία]] <ref>Ελλάδος Περιήγησις 10.22.6</ref> και του [[Στέφανος ο Βυζάντιος|Στέφανου Βυζάντιου]] (που ονομάζει την πόλη Σόλλιον και Φάκιον). Στην [[Ελληνιστική περίοδος|ελληνιστική περίοδο]], σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, η πόλη ονομαζόταν Καλλίπολις. Παρότι σώζονται ίχνη κατοίκησης από τα [[Γεωμετρική εποχή|Γεωμετρικά χρόνια]], τοη ΚάλλιονΚαλλίπολις κατοικήθηκε οργανωμένα από τον [[4ος αιώνας π.Χ.|4ο αιώνα π.Χ.]] Η άνθισή της συνδέεται ενδεχομένως με την ανάπτυξη της [[Αιτωλική Συμπολιτεία|Αιτωλικής Συμπολιτείας]]. Βρισκόταν σε ιδιαίτερα στρατηγική θέση και ίσως γι' αυτό υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή του κατά την επέλαση των [[Γαλατικές επιδρομές στην Ελλάδα|Γαλατών]] το [[279 π.Χ.]]<ref name=":1" />. Κατόπιν της εκστρατείας των Γαλατών, η πόλη ανοικοδομήθηκε εκ νέου<ref name=":2">{{Cite web|url=http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=4923|title=Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού {{!}} Κάλλιον|website=odysseus.culture.gr|accessdate=2017-09-15}}</ref>. Αρκετοί Καλλιπολίτες, όπως προκύπτει από τα επιγραφικά δεδομένα, αναρριχήθηκαν σε αξιώματα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Επίσης, οι ανασκαφές αποκάλυψαν μια πόλη ακμάζουσα, με πολιτειακή οργάνωση, ιερά και οικονομική άνθιση. Οι κάτοικοι όμως φαίνεται ότι ενεπλάκησαν ενεργά στις πολιτικές διαμάχες του 2ου αι. π.Χ. σχετικά με την θέση που έπρεπε να πάρουν ως προς τους [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίους]]. Μετά τη [[μάχη της Πύδνας]] (167 π.Χ.) φαίνεται πως το Κάλλιον καταστρέφεται από πυρκαγιά, που οφειλόταν ενδεχομένως σε εμπρησμό. Τον [[9ος αιώνας|9ο αιώνα μ.Χ.]] αναφέρεται ως έδρα του επισκόπου το [[Λιδωρίκι]], που διαδέχθηκε το Κάλλιο ως διοικητικό κέντρο της ορεινής Δωρίδας. Τον [[14ος αιώνας|14ο]] και [[15ος αιώνας|15ο μ.Χ]] αιώνα αναφέρεται μόνο το κάστρο του Λιδωρικίου, που μάλλον ταυτίζεται με τα μεσαιωνικά ερείπια των κτηρίων και της οχύρωσης, που σώζονται στη θέση της αρχαίας ακρόπολης<ref name=":2" />.
==Αρχαιολογικά Δεδομένα==
Αφού ανασκάφηκαν συστηματικά στο διάστημα [[1977]] - [[1979]] από τον καθ.καθηγητή Π.αρχαιολογίας [[Πέτρος Θέμελης|Πέτρο Θέμελη]], τα δημόσια κτίσματα της πόλης και τα νεκροταφεία έχουν κατακλυσθεί από τα νερά της τεχνητής λίμνης του Μόρνου. Αποκαλύφθηκαν ωστόσο ο οχυρωματικός περίβολος, τα ιερά της [[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρας]] και της Κόρης και πιθανόν της Ειλειθυίας ή της Αρτέμιδας Ειλειθυίας, το βουλευτήριο, η αγορά, το θέατρο και οι νεκροπόλεις. Στην περίφημη “Οικία του αρχείου” ανακαλύφθηκαν περί τα 600 πήλινα σφραγίσματα. Αρκετά από τα κινητά ευρήματα εκτίθενται στην [[Αρχαιολογική Συλλογή Λιδωρικίου]], ενώ κάποια έχουν μεταφερθεί και στο [[Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας]].
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
Ιστοσελίδα Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού:* [http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=4923 Ιστοσελίδα Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού]
 
== Παραπομπές ==
<references />{{Δήμος Δωρίδος}}
 
{{DEFAULTSORT:Καλλιο Φωκιδας}}
{{χωριό-επέκταση}}
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Κάλλιο_Φωκίδας"