Θρησκεία στην Ελλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ →Οι διώξεις των παγανιστών.: Προσθήκη ιστορικών στοιχείων |
|||
Γραμμή 13:
Οι λατρευτικές συνήθειες φαίνεται πως άλλαξαν κατά την αρχαϊκή εποχή με την εμφάνιση υπαίθριων λατρευτικών κέντρων, με παράλληλη ανάπτυξη της [[ήρωας|ηρωικής]] λατρείας. Θεότητες γνωστές από την μυκηναϊκή περίοδο συγχωνεύονται με τους ελληνικούς θεούς και υπό την επίδραση του Ησιόδου και του Ομήρου σταθεροποιούνται και τυποποιούνται κατά την κλασική περίοδο σε ενιαίο πάνθεο με κατά τόπους διαφοροποιήσεις. Η θρησκευτική λατρεία αποκτά ισχυρό αστικό χαρακτήρα στην περίοδο της θεμελίωσης της ''[[Πόλις|πόλεως]]'' με λατρευτικό σκοπό την εξασφάλιση της εύνοιας των θεών για ατομική και κοινοτική ευημερία. Η θρησκεία στον ελληνιστικό και ρωμαϊκό κόσμο υπέστη σημαντικές τροποποιήσεις. Στα πλαίσια του ρωμαϊκού συγκρητισμού στην αρχαία Ελλάδα εμφανίζονται ιερά νέων μυστηριακών θεοτήτων και η αστική θρησκεία αναμιγνύεται με παρεμφερείς παραδόσεις της Εγγύς Ανατολής.
=== Η εμφάνιση και επικράτηση του χριστιανισμού ===
Οι Πράξεις των Αποστόλων αναφέρουν ότι ο [[Απόστολος Παύλος]] κήρυξε στους Φιλίππους<ref>Πράξεις των Αποστόλων, κεφάλαιο 16, κείμενο Αντωνιάδη 1904</ref>, τη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια, την Αθήνα<ref>Πράξεις των Αποστόλων, Κεφάλαιο 17, κείμενο Αντωνιάδη 1904</ref> και την Κόρινθο<ref>Πράξεις των Αποστόλων, κεφάλαιο 18, κείμενο Αντωνιάδη 1904</ref>. Η πρώτη Ελλαδίτισσα που πίστεψε στο κήρυγμά του ήταν η [[Λυδία η Φιλιππησία]]<ref>Πράξεις των Αποστόλων, κεφάλαιο 16, στίχος 14, κείμενο Αντωνιάδη 1904</ref>. Οι Πράξεις καταγράφουν επίσης ότι στην Κόρινθο κήρυξε και ο Απόστολος [[Απολλώς]]<ref>Πράξεις των Αποστόλων, κεφάλαιο 18, κείμενο Αντωνιάδη</ref>. Η Αποκάλυψη του Ιωάννου γράφτηκε στην Πάτμο<ref>{{Cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/942|title=The Historic Centre (Chorá) with the Monastery of Saint-John the Theologian and the Cave of the Apocalypse on the Island of Pátmos|last=|first=|date=|website=|publisher=UNESCO|accessdate=17/9/2017}}</ref>. Μέχρι τα τέλη του 2ου αιώνα, η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος, η Ήπειρος, η Θεσσαλία και η Θράκη είχαν δεχθεί το κήρυγμα της νέας θρησκείας.<ref>{{Cite web|url=http://www.ewtn.com/library/CHISTORY/HUGHHIST.TXT|title=A History of the Church|last=Hughes|first=Philip|date=|website=Volume 1, Chapter 5|publisher=|accessdate=17/9/2017}}</ref>
Κατά τη βασιλεία του [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανού]], εξαπολύθηκε διωγμός κατά των Χριστιανών της αυτοκρατορίας, με ιδιαίτερη ένταση στο ανατολικό της κομμάτι, όπου ανήκε η Ελλάδα<ref>Λακτάντιος, De Mortibus Persecutorum, 12.1</ref> . Οι Χριστιανοί απαγορευόταν να συνέρχονται σε λατρεία, ενώ οι γραφές, τα λειτουργικά τους βιβλία και οι χώροι λατρείας τους έπρεπε να καταστραφούν<ref>Ευσεβίου Εκκλησιαστική Ιστορία, 8.2.4, 9.10.8</ref>. Αργότερα, οι Χριστιανοί μαζί με όλους τους πολίτες υποχρεώθηκαν να προσφέρουν θυσία στους θεούς των εθνικών, ενώ όποιος αρνούνταν έπρεπε να υποστεί θάνατο<ref>de Ste Croix, "Aspects", 77</ref>. Ο [[Γαλέριος]], Αύγουστος της Ανατολής, συνέχισε τους διωγμούς μέχρι τις 30 Απριλίου 311, οπότε σταμάτησαν οι διωγμοί των Χριστιανών στην Ελλάδα<ref>Simon Corcoran, The Empire of the Tetrarchs: Imperial Pronouncements and Government, AD 284-324, σελίδα 186</ref>.
Οι διώξεις παγανιστών στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ξεκίνησαν την τελευταία περίοδο της κυριαρχίας του Μέγα Κωνσταντίνου, όταν διέταξε την καταστροφή ορισμένων Ναών των εθνικών θρησκειών.<ref name="ramsey3">R. MacMullen, "Christianizing The Roman Empire A.D.100-400, Yale University Press, 1984, {{ISBN|0-300-03642-6}}</ref><ref name="EusebiusSchaff2">Eusebius Pamphilius and [[Philip Schaff|Schaff, Philip]] (Editor) and McGiffert, Rev. Arthur Cushman, Ph.D. (Translator) [http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf201.txt ''NPNF2-01. Eusebius Pamphilius: Church History, Life of Constantine, Oration in Praise of Constantine''] quote: "he razed to their foundations those of them which had been the chief objects of superstitious reverence"</ref> Οι πρώτοι αντιπαγανιστικοί νόμοι ξεκίνησαν με τον γιό του Κωνσταντίνου, [[Κωνστάντιος Β´|Κωνστάντιος Β]]',<ref name="Kirsch04pp200-2012">Kirsch, J. (2004) ''God against the Gods'', pp. 200-1, Viking Compass</ref><ref name="CodexTheodosianus16.10.42">[http://www.fordham.edu/halsall/source/codex-theod1.html "The Codex Theodosianus On Religion", XVI.x.4, 4 CE]</ref> ο οποίος ήτανε εχθρός του παγανισμού` διέταξε κλείσιμο κάθε παγανιστικού ναού ,απαγόρεψε τις παγανιστικές θυσίες με την ποινή του θανάτου,<ref name="hughes22">"A History of the Church", Philip Hughes, Sheed & Ward, rev ed 1949, vol I chapter 6.[http://www.ewtn.com/library/CHISTORY/HUGHHIST.TXT <nowiki>[1]</nowiki>]</ref> και αφαίρεσε τον παραδοσιακό άγαλμα remo [[Altar of Victory]] από την Γερουσία.<ref name="Sheridan662">Sheridan, J.J. (1966) ''The Altar of Victor – Paganism's Last Battle.'' in L'Antiquite Classique 35 : 186-187.</ref> Υπό την ηγεσία του, οι χριστιανοι ξεκίνησαν να βανδαίζουν παγανικούς ναούς, τάφους και μνημεία.<ref name="Ammianus22.4.32">[[Ammianus Marcellinus]] ''Res Gestae'' 22.4.3</ref><ref name="Sozomen3.182">[[Sozomen]] ''Ecclesiastical History'' 3.18.</ref><ref name="CodexTheodosianus16.10.32">Theodosian Code 16.10.3</ref><ref name="CodexTheodosianus9.17.22">Theodosian Code 9.17.2</ref>
Από τον 361 εως το 375 μΧ ήτανε μια περίοδος σχετικής ανεκτικότητας του παγανισμού. Τρείς Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός Β' και Θεοδόσιος Α ήταν υπό την επιρροή του Μητροπολίτη του Μιλάνου Αμβρόσιου. Με εισήγηση του, οι κρατικές διώξεις κατά των παγανιστών ξαναξεκίνησαν.<ref name="Byfield20032">Byfield (2003) pp. 92-4 quote: {{quotation|In the west, such [anti-pagan] tendencies were less pronounced, although the enemies of paganism had an especially influential advocate. No one was more determined to destroy paganism than Ambrose, bishop of Milan, a major influence on both Gratian and Valentinian II. [...] p. 94 The man who ruled the ruler - Whether Ambrose, the senator-bureaucrat-turned-bishop, was Theodosius's mentor or his autocrat, the emperor heeded him--as did most of the fourth-century church.}}</ref><ref name="MacMullen1984p1002">MacMullen (1984) p. 100 quote: {{quotation|The law of June 391, issued by Theodosius [...] was issued from Milan and represented the will of its bishop, Ambrose; for Theodosius--recently excommunicated by Ambrose, penitent, and very much under his influence<sup>43</sup>--was no natural zealot. Ambrose, on the other hand, was very much a Christian. His restless and imperious ambition for the church's growth, come what might for the non-Christians, is suggested by his preaching.}} See also note 43 at p.163, with references to Palanque (1933), Gaudemet (1972), Matthews (1975) and King (1961)</ref> Κάτω απο την επιρροή του Αμβρόσιου, ο Θεοδόσιος έκδοσε τα Θεοδοσιανά Διατάγματα (Theodocian Decrees) το 391.<ref name="MacMullen1984p1002" /><ref name="King1961p782">King (1961) p.78</ref> Ο Γρατιανός επίσης απομάκρυνε το Altar of Victory για δευτερη φορα. Τα αγάλματα [[Vestal Virgin|Vestal Virgins]] καταστράφηκαν και η προσβαση σε παγανιστικούς ναούς απαγορεύτηκε.
To 381, ο [[Θεοδόσιος Α΄]] με το Διάταγμα της Θεσσαλονίκης εγκατέστησε την Ορθόδοξη Καθολική πίστη ως την επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας και απαγόρευσε τη χρήση της λέξης "εκκλησία" από τους αιρετικούς<ref>Θεοδοσιανός Κώδικας, 16, 1.2</ref>. Στις 8 Νοεμβρίου 392, ο Θεοδόσιος εξέδωσε διάταγμα με το οποίο απαγόρευε πλήρως τη λατρεία των θεών των εθνικών<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Theodosius-I|title=Theodosius I|last=|first=|date=|website=Encyclopaedia Britannica|publisher=|accessdate=18/9/2017}}</ref> και τιμωρούσε με την ποινή του θανάτου τους ιερείς που θα εκτελούσαν θυσίες ή τους μάντεις που θα ασκούσαν τη μαντική τέχνη <ref>Θεοδοσιανός Κώδικας, 16.10.12</ref>.
Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, πολλοί κάτοικοι της Ελλάδας διακρίθηκαν στην Ορθόδοξη θεολογία και υμνογραφία, μεταξύ των οποίων ο [[Ανδρέας Κρήτης]], οι [[Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος|Κύριλλος και Μεθόδιος]] και ο [[Γρηγόριος Παλαμάς]]<ref>Byzantine Theology: Historical Trends and Doctrinal Themes, John Meyendorff</ref>. Το 732 μ.Χ. ολόκληρη η Ελλάδα υπάχθηκε στη δικαιοδοσία του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]] με διαταγή του [[Λέων Γ´|Λεόντα Γ΄ του Ισαύρου]] <ref>{{Cite web|url=http://www.newadvent.org/cathen/06752a.htm|title=Greek Church|last=Vailhé|first=Siméon|date=|website=|publisher=|accessdate=17/9/2017}}</ref>. Το 961 μ.Χ. ο [[Άγιος Αθανάσιος Αθωνίτης|Αθανάσιος ο Αθωνίτης]] ίδρυσε την Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος, το οποίο έμελλε να γίνει το πιο σημαντικό μοναστικό κέντρο όλης της Ανατολικής Ορθοδοξίας<ref>The Cambridge Medieval History Series volumes 1-5, κεφάλαιο Independence of the Greek Church</ref>.
Τυπικά οι Έλληνες υπό την οθωμανική κατοχή, ως [[μιλλέτ]], δηλαδή θρησκευτική ομάδα, είχαν το δικαίωμα να ακολουθήσουν τη θρησκεία τους. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανασυστάθηκε μετά την Άλωση, μια εξέλιξη που βοήθησε σημαντικά στην συνέχιση του έργου της Εκκλησίας, παρά την ένταξή των χριστιανικών εκκλησιών στον φορολογικό μηχανισμό του οθωμανικού κράτους<ref>καρά, Ε., Τζεδόπουλος, Γ. 2015. Οθωμανικό κράτος και χριστιανικές Εκκλησίες. Στο Γκαρά, Ε., Τζεδόπουλος, Γ. 2015. Χ''ριστιανοί και μουσουλμάνοι στην οθωμανική αυτοκρατορία''. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/2884</ref>. Ωστόσο, οι πιέσεις από τους μουσουλμάνους για αλλαγή θρησκείας, οι προσηλυτισμοί διά της βίας και η ανασφάλεια της ζωής των Χριστιανών, που θεωρούνταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ήταν υπαρκτά φαινόμενα και οδήγησαν σε ευρύ κρυπτοχριστιανισμό, ενώ υπήρξαν και Χριστιανοί που πέθαναν για την πίστη τους και ονομάστηκαν νεομάρτυρες<ref>Speros Vryonis, Jr. ''"The Byzantine Legacy and Ottoman Forms."'' '''Dumbarton Oaks Papers''', Τόμος 23/24 (1969/1970), σελίδες 299-300.</ref>.
Οι διώξεις παγανιστών στην Ρωμαϊκή αυτοκρατοριά ξεκίνησαν την τελευταία περίοδο της κυριαρχίας του Μέγα Κωνσταντίνου, όταν διάταξε την διάλυση και καταστροφή Ναών των εθνικών θρησκειών. .<ref name="ramsey">R. MacMullen, "Christianizing The Roman Empire A.D.100-400, Yale University Press, 1984, {{ISBN|0-300-03642-6}}</ref><ref name="hughes2">"A History of the Church", Philip Hughes, Sheed & Ward, rev ed 1949, vol I chapter 6.[http://www.ewtn.com/library/CHISTORY/HUGHHIST.TXT <nowiki>[1]</nowiki>]</ref><ref name="EusebiusSchaff">Eusebius Pamphilius and [[Philip Schaff|Schaff, Philip]] (Editor) and McGiffert, Rev. Arthur Cushman, Ph.D. (Translator) [http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf201.txt ''NPNF2-01. Eusebius Pamphilius: Church History, Life of Constantine, Oration in Praise of Constantine''] quote: "he razed to their foundations those of them which had been the chief objects of superstitious reverence"</ref> Οι πρώτοι αντι-παγανιστικοί νόμοι από το Χριστιανικό κράτος ξεκίνησαν με τον γιό του Κωνσταντίνου, [[Κωνστάντιος Β´|Κωνστάντιος Β]]',<ref name="Kirsch04pp200-201">Kirsch, J. (2004) ''God against the Gods'', pp. 200-1, Viking Compass</ref><ref name="CodexTheodosianus16.10.4">[http://www.fordham.edu/halsall/source/codex-theod1.html "The Codex Theodosianus On Religion", XVI.x.4, 4 CE]</ref> ο οποίος ήτανε εχθρός του παγανισμού` διέταξε κλείσιμο κάθε παγανιστικού ναού ,απαγόρεψε τις παγανιστικές θυσίες με την ποινή του θανάτου,<ref name="hughes2" /> και αφαίρεσε τον παραδοσιακό άγαλμα remo [[Altar of Victory]] από την Γερουσία.<ref name="Sheridan66">Sheridan, J.J. (1966) ''The Altar of Victor – Paganism's Last Battle.'' in L'Antiquite Classique 35 : 186-187.</ref> Υπό την ηγεσία του, οι χριστιανοι ξεκίνησαν να βανδαίζουν παγανικούς ναούς, τάφους και μνημεία.<ref name="Ammianus22.4.3">[[Ammianus Marcellinus]] ''Res Gestae'' 22.4.3</ref><ref name="Sozomen3.18">[[Sozomen]] ''Ecclesiastical History'' 3.18.</ref><ref name="CodexTheodosianus16.10.3">Theodosian Code 16.10.3</ref><ref name="CodexTheodosianus9.17.2">Theodosian Code 9.17.2</ref>
| |||