|
[[File:Greekouzo.png|thumb|317x317px|Φιάλη Ούζου Πλωμαρίου]]
Το '''ούζο''' είναι ένα παραδοσιακό προϊόνποτό που παράγεται από την [[απόσταξη]] αγνών υλικών της γηςσιτηρών. Συγκεκριμένα, ως βάση, χρησιμοποιείται απόσταγμα από σιτηρά, το οποίο τοποθετείταιΤοποθετείται σε χάλκινα καζάνια και αρωματίζεται μέσω της διαδικασίας της απόσταξης, με βότανα και καρπούς, με κυρίαρχο το [[Γλυκάνισος|γλυκάνισο]] που του δίνει αυτή τη χαρακτηριστική γεύση.
Παράγεται αποκλειστικά στην [[Ελλάδα]] όπου και καταναλώνεται ευρέως, ενώ εξάγεται και στο εξωτερικό. Ανήκει στην κατηγορία των απεσταγμένων ανισούχων [[Αλκοολούχο ποτό|αλκοολούχων ποτών]]. Ανισούχα ποτά συναντάμε και σε άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως είναι το [[παστίς]] στη [[Γαλλία]], το [[ρακί]] στην [[Τουρκία]], η [[Σαμπούκα (ποτό)|Σαμπούκα]] στην [[Ιταλία]].
Σύμφωνα με μία άλλη άποψη, η λέξη ούζο προέρχεται από το τούρκικο üzüm, το οποίο σημαίνει "τσαμπί [[σταφύλι]]" και "[[αφέψημα]] από [[Σταφίδα|σταφίδες]]"<ref>{{Cite web|url=http://www.frantzeskos.gr/ouzo-history.html|title=Ιστορία του Ούζου|website=www.frantzeskos.gr|accessdate=2016-10-05}}</ref>. (βλ. Sir G. Clauson, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford 1972, σελ. 288).
Από την άλλη, ο Έλληνας πεζογράφος [[Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης|Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης]] (1908-1993), ισχυριζόταν ότι η λέξη ούζο, ετυμολογικά προέρχεται από τη φράση "ου ζω", δίνοντας στο ποτό μια υπερβατική διάσταση και ορίζοντάς το σαν μια έκφραση της κατάστασης του πνεύματος που οδηγεί πέραν της ζωής και του θανάτου<ref>{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=251103|title=tovima.gr - Ούζο σημαίνει «ου ζω»|last=Α.Ε.|first=tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη|website=TO BHMA|accessdate=2016-10-05}}</ref>.
== Πατρίδα του ούζου ==
Το νησί της [[Λέσβος|Λέσβου]] και ειδικότερα το [[Πλωμάρι]] θεωρείται η πατρίδα του Ούζου και όχι τυχαία, μιας καιούζου. ηΗ περιοχή έχει μακρά παράδοση στην παραγωγή του Ούζου<ref>{{Cite web|url=http://www.kathimerini.gr/869958/article/epikairothta/ellada/edw-sth-lesvo-to-oyzo-einai-kommati-ths-koyltoyras-aytoy-toy-topoy|title=«Εδώ, στη Λέσβο, το ούζο είναι κομμάτι της κουλτούρας αυτού του τόπου», ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ {{!}} Kathimerini|accessdate=2016-10-05}}</ref>. Εδώ, το Ούζο ξεκίνησε να παράγεται το 19<sup>ο</sup>19ο αιώνα από ελληνικές οικογένειες και αποστάζεται μέχρι και σήμερα με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο.
Το Ούζοούζο αγαπήθηκε τόσο πολύ από Έλληνες και ξένους , που είναικαι γνωστόέχει ωςχαρακτηριστεί το εθνικό ποτό της Ελλάδας<ref>{{Cite web|url=https://agrotourismos.wordpress.com/2008/05/15/ouzo/|title=Ούζο, το εθνικό ποτό της Ελλάδας|date=2008-05-15|website=Αγροτουρισμος...|accessdate=2016-10-05}}</ref>. Σήμερα, το όνομα και η προέλευση του Ούζου προστατεύονται από την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] ( ΠΓΕ-Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να παραχθεί πουθενά αλλού, παρά μόνο στην Ελλάδα. ▼Το Πλωμάρι είναι ένας ευλογημένος τόπος τον οποίο η φύση έχει απλόχερα προικίσει. Η γεωγραφική θέση του, που ήταν εμπορικό λιμάνι ανάμεσα στην [[Ευρώπη]] και την [[Ασία]], η θάλασσα και το πλούσιο έδαφος επέτρεψαν στους ντόπιους παραγωγούς να φτιάξουν ούζο εξαιρετικής ποιότητας. Οι κάτοικοι του Πλωμαρίου, ταξιδεμένοι κοσμοπολίτες, ναυτικοί και έμποροι, ήταν μία εύπορη τάξη που ήξερε να απολαμβάνει τις χαρές της ζωής. Έτσι αναπτύχθηκε το εμπόριο και οι εξαγωγές του Ούζου.
▲Το Ούζο αγαπήθηκε τόσο πολύ από Έλληνες και ξένους, που είναι γνωστό ως το εθνικό ποτό της Ελλάδας<ref>{{Cite web|url=https://agrotourismos.wordpress.com/2008/05/15/ouzo/|title=Ούζο, το εθνικό ποτό της Ελλάδας|date=2008-05-15|website=Αγροτουρισμος...|accessdate=2016-10-05}}</ref>. Σήμερα, το όνομα και η προέλευση του Ούζου προστατεύονται από την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] ( ΠΓΕ-Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να παραχθεί πουθενά αλλού, παρά μόνο στην Ελλάδα.
Η φράση Ούζο Πλωμαρίου αποτελεί επίσης [[Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη]], πιστοποιώντας το εξαιρετικής ποιότητας ούζο που παράγεται στην περιοχή<ref>{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/opinions/useropinions/article/?aid=564112|title=Ούζο με Προστατευόμενη Γεωγραφία Ένδειξης|last=|first=|date=|website=tovima.gr|publisher=|accessdate=}}</ref>.
== Κατανάλωση ==
Το ούζο καταναλώνεται με παρέα και συνοδεύεται συνήθως από ποικιλία [[Μεζές|μεζέδων]], όπως παστά, οστρακοειδή, [[Χταπόδι|μαλάκια]], [[Σαλάτα|σαλάτες]], [[ελιές]], κ.ά. Σερβίρεται σε ψηλόλιγνα ποτήρια και προστίθεται σε αυτό δροσερό νερό ή/και πάγος. Ο ενδεδειγμένος τρόπος σερβιρίσματος είναι: Πρώτα η προσθήκη του ούζου στο ποτήρι, στη συνέχεια η προσθήκη κρύου [[Νερό|νερού]] και στο τέλος, αν το επιθυμούμε, η προσθήκη του [[Πάγος|πάγου]]. Με τον τρόπο αυτό κρυώνει σταδιακά το ούζο, εξασφαλίζοντας καλύτερη απελευθέρωση των αρωμάτων του. Μετά την προσθήκη νερού το ούζο εμφανίζει χαρακτηριστικό γαλάκτωμα, που οφείλεται στο γλυκάνισο που περιέχει<ref>{{Cite web|url=http://www.ouzoplomari.gr/el/pos-pinete-to-ouzo-ierotelestia|title=Η ιεροτελεστία του ούζου|last=|first=|date=|website=ouzoplomari.gr|publisher=|accessdate=}}</ref>.
== Λαογραφία ==
Η ελληνική λαϊκή μούσα έχει συμπεριλάβει και το ούζο στα θέματά της. Χαρακτηριστικό υπήρξε το σχετικό ομώνυμο παραδοσιακό τραγούδι, μεταγλωττισμένο ίσως από την τουρκική, όπου εν ονόματι του ούζου γίνεται λόγος, ούτε λίγο - ούτε πολύ, για όλα τα ανατολίτικα ορεκτικά που συνοδεύονται με ούζο και που οι στίχοι του σε ρυθμό τσιφτετελιού ή μπάλλου – ( αντικριστού), έχουν ως ακολούθως, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι κάθε γύρος σερβιρίσματος περιέχει και ένα καραφάκι ούζο:
:::::::::''Αααα, για το ούζο μεζεδάκι παστουρμά – παστουρμά,
:::::::::''σαγανάκι κεφτεδάκι με κυμά / βάι - βάι, καραφάκι ούζο,
:::::::::''βάλε να τα πιούμε τώρα που γλεντούμε,
:::::::::''τον ντουνιά τον ψεύτη μια φορά τον ζούμε.
:
:::::::::''Άααα, το πιατάκι με σαλάτα, ταραμά - ταραμά,
:::::::::''σαλαμάκι, μορταδέλα, παστουρμά / βάι - βάι, καραφάκι ούζο,
:::::::::''βάλε να τα πιούμε τώρα που γλεντούμε,
:::::::::''τον ντουνιά τον ψεύτη μια φορά τον ζούμε.
:::
:::::::::''Άααα, τελευταίο καραφάκι, με ντολμά - με ντολμά,
:::::::::''σουτζουκάκια με αυγά και παστουρμά / βάι - βάι, καραφάκι ούζο
:::::::::''βάλε να τα πιούμε τώρα που γλεντούμε,
:::::::::''τον ντουνιά τον ψεύτη μια φορά τον ζούμε.
Χαρακτηριστική επίσης αναφορά έκανε και ο Μ. Βιολάρης στο εύθυμο τραγούδι του "Τι Λωζάνη τι Κοζάνη", σε στίχους του Γ. Κακουλίδη και σύνθεση Γ. Κριμιζάκη:
:::::::::''«Δυο καφενεία, δυο σινεμά, / παστέλι, '''ούζο''' και παστουρμά''
:::::::::''πολλά κορίτσια, λίγοι γαμπροί / και το βραδάκι κρύο βαρύ.
:::::::::''Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη ……»''
Αξιοσημείωτη και θρυλική παλαιότερη αναφορά στο περίφημο '''ούζο του Τυρνάβου''' έχουμε στο γνωστό τραγούδι «Στης Λαρίσης το ποτάμι»:
::::::::''«Φέρτε μου ούζο του Τυρνάβου να καθίσω και να πιω....»''
ή ακόμα οι στίχοι που αποτελούν την αποθέωση της κατανάλωσης ούζου και της εξ αυτού ακολουθούμενης κατάστασης:
::::::::''«Ούζο όταν πιεις / γίνεσαι ευθύς''
::::::::''βασιλιάς δικτάτορας, / Θεός και κοσμοκράτορας.
::::::::''Σαν το καλοπιείς / βρε θα ευφρανθείς
::::::::''κι όλα πια στο κόσμο / ρόδινα θε να τα δεις».''
::::::::::::::::::::(στιχ. Αιμ. Σαββίδη, με τη Χ. Αλεξίου)
== Μουσεία ==
| 