Ίνιγο Αρίστα της Παμπλόνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες μονάρχη
{{πληροφορίες προσώπου}}
|όνομα = Ίνιγο Αρίστα
[[Αρχείο:Íñigo_Arista_de_Pamplona_01.jpg|thumb|right|250px|Ανδριάντας του Ίνιγο Αρίστα της Παμπλόνα στην Μαδρίτη]]
|τίτλος_ευγένειας =
Ο '''Ίνιγο Αρίστα της Παμπλόνα''' (''[[Βασκική γλώσσα|βασκικά]]: Eneko Aritza'', [[Ισπανική γλώσσα|ισπανικά]]: ''Íñigo Arista'' περί το [[790]] - [[852]]) ήταν [[Βάσκοι|Βάσκος]] ηγέτης και ο πρώτος βασιλιάς της [[Βασίλειο της Παμπλόνα|Παμπλόνα]].<ref>Collins 1990, p. 41.</ref> Ανέβηκε στην εξουσία ύστερα από την πτώση των τοπικών [[Φράγκοι|Φράγκων]] φεουδαρχών (816), η βασιλεία του τοποθετείται μετά από την ήττα του στρατού των [[Δυναστεία των Καρολιδών|Καρολιδών]] (852). Καταγράφεται από τους ιστορικούς σαν επαναστάτης απέναντι στο [[Χαλιφάτο της Κόρδοβας]] από το 840 μέχρι τον θάνατο του, θεωρείται ο ιδρυτής του έθνους και αναφέρεται από τον [[10ος αιώνας|10ο]] αιώνα με το ψευδώνυμο ''Αρίστα''.<ref>Lacarra 1945, p. 204.</ref> Η προέλευση του ονόματος πιθανότατα να είναι η βασκική λέξη Αρίτζα ''(Aritza)'' ή την λατινική Αρέστα ''(Aresta)''.<ref>Caro Baroja 1978, p. 48</ref> Άραβες χρονικογράφοι του [[11ος αιώνας|11ου]] αιώνα αναφέρουν τον ίδιο και τον αδελφό του ως ιμπν-Βανάκο ([[Αραβική γλώσσα|αραβικά]]: بن ونّقه‎) που μεταφράζεται στα ισπανικά ως Ίνιγεθ, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο πατέρας τους λεγόταν Ίνιγο.<ref>Martínez Díez 2007, p. 22.</ref> Αναφέρεται από τον Χιμένεθ ντε Ράδα (1170 - 1247) σαν κόμης του Μπιγκόρ αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις γι'αυτό.<ref>Barrau-Dihigo 1900.</ref> Αναφέρεται σαν ευγενής του Γκαρσία Χιμένεθ ο οποίος τον 8ο αιώνα διαδέχθηκε τον πατέρα του Χιμένο τον ισχυρό στο [[Δουκάτο της Γασκώνης]] η οποία βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Καρολιδών.<ref>Lacarra 1945, p. 207</ref>
|εικόνα = Íñigo Arista de Pamplona 01.jpg
|μέγεθος_εικόνας =
|περιγραφή_εικόνας =
|λεζάντα =
|τίτλος = [[Βασίλειο της Παμπλόνα|Βασιλιάς της Παμπλόνα]]
|περίοδος_εξουσίας = 810/820 - 851
|ημερομηνία_στέψης =
|τόπος_στέψης =
|προκάτοχος =
|διάδοχος = [[Γκαρθία Ίνιγεθ της Παμπλόνα]]
|αντιβασιλέας = [[Γκαρθία Ίνιγεθ της Παμπλόνα]] (από το 841)
|τίτλος2 =
|περίοδος_εξουσίας2 =
|ημερομηνία_στέψης2 =
|τόπος_στέψης2 =
|προκάτοχος2 =
|διάδοχος2 =
|αντιβασιλέας2 =
|τίτλος3 =
|περίοδος_εξουσίας3 =
|ημερομηνία_στέψης3 =
|τόπος_στέψης3 =
|προκάτοχος3 =
|διάδοχος3 =
|αντιβασιλέας3 =
|σύζυγος =
|επίγονοι = Ασσόνα Ίνιγεθ<br>[[Γκαρθία Ίνιγεθ της Παμπλόνα]]<br>Γκαλίντο Ίνιγεθ<br>κόρη αγνώστου ονόματος
|πλήρες_όνομα =
|βασιλικός_οίκος =
|πατέρας = Ίνιγο Χιμένεθ
|μητέρα = Ονέκα
|ημ_γέννησης = 790
|τόπος_γέννησης =
|ημ_θανάτου = 851 (61 ετών)
|τόπος_θανάτου =
|τόπος_ταφής =
|θρησκεία =
|απασχόληση =
|υπογραφή =
}}
Ο '''Ίνιγο Αρίστα της Παμπλόνα''' (''[[Βασκική γλώσσα|βασκικά]]: ''Eneko Aritza'', [[Ισπανική γλώσσα|ισπανικά]]: ''Íñigo Arista'' περίde τοPamplona'', [[790]] - [[852]]) ήταν [[Βάσκοι|Βάσκος]] ηγέτης και ο πρώτος βασιλιάς της [[Βασίλειο της Παμπλόνα|Παμπλόνα]].<ref>Collins 1990, p. 41.</ref> Ανέβηκε στην εξουσία ύστερα από την πτώση των τοπικών [[Φράγκοι|Φράγκων]] φεουδαρχών (816), η βασιλεία του τοποθετείται μετά από την ήττα του στρατού των [[Δυναστεία των Καρολιδών|Καρολιδών]] (852). Καταγράφεται από τους ιστορικούς σαν επαναστάτης απέναντι στο [[Χαλιφάτο της Κόρδοβας]] από το 840 μέχρι τον θάνατο του, θεωρείται ο ιδρυτής του έθνους και αναφέρεται από τον [[10ος αιώνας|10ο]] αιώνα με το ψευδώνυμο ''Αρίστα''.<ref>Lacarra 1945, p. 204.</ref> Η προέλευση του ονόματος πιθανότατα να είναι η βασκική λέξη Αρίτζα ''(Aritza)'' ή την λατινική Αρέστα ''(Aresta)''.<ref>Caro Baroja 1978, p. 48</ref> Άραβες χρονικογράφοι του [[11ος αιώνας|11ου]] αιώνα αναφέρουν τον ίδιο και τον αδελφό του ως ιμπν-Βανάκο ([[Αραβική γλώσσα|αραβικά]]: بن ونّقه‎) που μεταφράζεται στα ισπανικά ως Ίνιγεθ, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο πατέρας τους λεγόταν Ίνιγο.<ref>Martínez Díez 2007, p. 22.</ref> Αναφέρεται από τον Χιμένεθ ντε Ράδα (1170 - 1247) σαν κόμης του Μπιγκόρ αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις γι'αυτό.<ref>Barrau-Dihigo 1900.</ref> Αναφέρεται σαν ευγενής του Γκαρσία Χιμένεθ ο οποίος τον 8ο αιώνα διαδέχθηκε τον πατέρα του Χιμένο τον ισχυρό στο [[Δουκάτο της Γασκώνης]] η οποία βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Καρολιδών.<ref>Lacarra 1945, p. 207</ref>
 
==Πτώση των Φράγκων στην περιοχή της Ναβάρρας==
 
Το όνομα της μητέρας του Ίνιγο είναι άγνωστο μερικές φορές αναγράφεται ως Οννέκα, είναι γνωστό ότι παντρεύτηκε επίσης τον λόρδο Μουσά-ιμπν-Φορτούν-ιμπν-Κασί με τον οποίο απέκτησε γιο τον Μουσά-ιμπν-Μουσά-ιμπν-Κασί. Ο νεώτερος Μουσά έγινε αρχηγός των [[Μπανού Κασί]] που κυβερνούσε την Τουδέλα και ένας από τους σημαντικότερους άρχοντες στην κοιλάδα του [[Έβρος (Ισπανία)|Έβρου.]] Λόγω της συγγένειας που είχαν ο Ίνιγο Αρίστα συμμάχησε με τον Μουσά-ιμπν-Μουσά, συμμαχία που επέτρεψε να επεκτείνει την εξουσία του Ίνιγο στην κοιλάδα των [[Πυρηναία|Πυρηναίων]], αυτό οδήγησε σε εξεγέρσεις με τελικό αποτέλεσμα η Παμπλόνα να διακόψει τους δεσμούς της με τα Εμιράτα. Η οικογένεια αναδείχτηκε από τις διαμάχες μεταξύ των [[Φράγκοι|Φράγκων]] και της επιρροής της [[Χαλιφάτο της Κόρδοβας|Κόρδοβας]] στην βόρεια [[Ιβηρική χερσόνησος|Ιβηρία.]] Οι Φράγκοι δολοφόνησαν (799) τον Μουταρρίφ-ιμπν-Μούσα κυβερνήτη της Παμπλόνα πιθανότατα αδελφό του Μουσά-ιμπν-Μουσά-ιμπν-Κασί άρα και του Ίνιγο Αρίστα. Οι αναφορές του Ίμπν Χαγιάν λένε ότι το 816 ο Άμπντ-αλ-Βαχίντ-ιμπν-Βαχιντ-ιμπν-Μουζίτ έκανε στρατιωτική εκστρατεία εναντίον του Φράγκου Βελάσκο της Γασκώνης τον οποίο αναφέρει σαν "εχθρό του θεού" επειδή είχε ενώσει χριστιανικές και παγανιστικές παραδόσεις. Η μάχη κράτησε τρεις μέρες, η Κόρδοβα συνέτριψε τους αντιπάλους της σκοτώνοντας τον Βελάσκο και τον Γκαρσία Λόπεθ ευγενή του Αλφόνσου Β΄ των Αστουριών, αυτή η ήττα φαίνεται να βοήθησε τον Ίνιγο Αρίστα εχθρό τον Φράγκων να ανέλθει στην εξουσία.