Βασίλειο της Αρλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Βασίλειο της Αρλ''' (933-1378) (''Arelat'', ''Αρελάτη'') ή '''Δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας''' ήταν [[Φραγκία|Φραγκική]] επικράτεια, που δημιουργήθηκε το 933 από εδάφη του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Βασιλείου των Βουργουνδών]] των αρχών του Μεσαίωνα, με την συνένωση των βασιλείων της [[Άνω Βουργουνδία|Άνω]] και [[Κάτω Βουργουνδία]]ς υπό τον Βασιλιά Ροδόλφο Β΄ της Βουργουνδίας.

Το νέο βασίλειο πήρε το όνομά του από την έδρα της Κάτω Βουργουνδίας, στηντην [[Αρλ]]. Η επικράτειά του επεκτεινόταν από την [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]] στα νότια ως τον Άνω Ρήνο στα βόρεια, αντιστοιχώντας περίπου στις περιοχές της [[Γαλλία]]ς [[Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή]], Ρον-Αλπ και [[Φρανς-Κοντέ]], καθώς και στη δυτική [[Ελβετία]]. ΚυβερνούντανΚυβερνιόταν από ανεξάρτητους βασιλείς ως το 1032<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975">''The New Columbia Encyclopedia'' 1975, 150</ref>, όταν και μετάοπότε ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]].

ΑπόΜε την κατάκτηση του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Πρώτου Βουργουνδικού Βασιλείου]] από τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] το 534, η περιοχή κυβερνούντανέγινε μέσαμέρος στηντης [[Φραγκία|ΦραγκικήΦραγκικής]] και την [[Αυτοκρατορία των Καρολιδών|αυτοκρατορίας των Καρολιδών]]. Το 843 οι τρεις γιοι του αυτοκράτορα [[Λουδοβίκος ο Ευσεβής|Λουδοβίκου του Ευσεβούς]], ο οποίος είχε πεθάνειαποβιώσει το 840, υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Βερντέν]], με την οποία χώρισαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους: το πρώην Βουργουνδικό Βασίλειο έγινε μέρος της [[Μέση Φραγκία|Μέσης Φραγκίας]], η οποία πήγε στον αυτοκράτορα [[Λοθάριος Α΄|Λοθάριο Α΄]] (''Lotharii Regnum''), εκτός από το κατοπινό [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]] —τη σημερινή ''[[Βουργουνδία|Bourgogne]]''—, το οποίο έλαβε ο [[Κάρολος ο Φαλακρός]], βασιλιάς της [[Δυτική Φραγκία|Δυτικής Φραγκίας]]. Ο βασιλιάς [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] έλαβε την [[Ανατολική Φραγκία]], την οποία αποτελούσε η περιοχή ανατολικά του ποταμού [[Ρήνος|Ρήνου]].

Λίγο καιρό πριν το θάνατό του το 855 ο αυτοκράτορας Λοθάριος Α΄ διαμοίρασε το βασίλειό του μεταξύ των γιων του με τη [[Συνθήκη του Προυμ]]. Η κληρονομιά του της Βουργουνδίας θα περνούσε στον νεότερο γιο του [[Κάρολος της Προβηγκίας|Κάρολο]] (845-863). Τότε, τοΤο 869 ο γιος του Λοθάριου Α΄, ο [[Λοθάριος Β΄ της Λοθαριγγίας|Λοθάριος Β΄]], πέθανεαπεβίωσε χωρίς νόμιμο παιδιά, και το 870 οι θείοι του [[Κάρολος ο Φαλακρός]] και [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] μοίρασαν την περιοχή του με τη [[Συνθήκη του Μέρσεν]] τουτο 870: η [[Άνω Βουργουνδία]], περιοχή βόρεια των Ορέων Γιούρα (Jura) (''Bourgogne Transjurane''), πήγε στον Λουδοβίκο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή στον Κάρολο. Ως το 875 όλοι οι γιοι του Λοθάριου Α΄ είχαν πεθάνειαποβιώσει χωρίς διαδόχους, και οι υπόλοιπες περιοχές της Βουργουνδίας πήγαν στον Κάρολο.

Στην σύγχυση μετά το θάνατο τουτού γιου τουτού Καρόλου [[Λουδοβίκος ο Τραυλός|Λουδοβίκου του Τραυλού]] το 879, ο Κόμηςκόμης του Αυλής της Δυτικής Φραγκίας Μπόζο της Προβηγκίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Κάτω Βουργουνδία]]ς (''Bourgogne Cisjurane'') με έδρα τητην Αρλ. Το 888, με το θάνατο του Αυτοκράτορααυτοκράτορα [[Κάρολος ο Παχύς|Καρόλου του Παχύ]], γιου του Λουδοβίκου του Γερμανικού, ο Κόμηςκόμης Ροδόλφος Α΄ της Βουργουνδίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Άνω Βουργουνδία]]ς στο Σαιν Μόριτς, το οποίο περιελάμβανε την Κομητείακομητεία της Βουργουνδίας στα βορειοδυτικά της Άνω Βουργουνδίας.

Το 933 ο [[Ούγος της Προβηγκίας|Ούγος της Αρλ]] παραχώρησε την Κάτω Βουργουνδία στον Ροδόλφο Β΄ της Άνω Βουργουνδίας σεμε αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε διεκδίκησης του τελευταίου στον [[Βασίλειο της Ιταλίας (Μεσαίωνας)|Ιταλικό θρόνο]]. Ο Ροδόλφος ένωσε την Άνω και Κάτω Βουργουνδία για να δημιουργήσει το Βασίλειο της Αρλ (Αρελάτης, ''Arelat''). Το 937 τον Ροδόλφο διαδέχτηκε ο γιος του Κορράδος της Βουργουνδίας, με την υποστήριξη του αυτοκράτορα [[Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Όθωνα Α΄]] της Γερμανίας.

Τον Κορράδο διαδέχτηκε το 993 ο γιος του [[Ροδόλφος Γ΄ της Βουργουνδίας]], ο οποίος αναγκάστηκε να υπογράψει το 1006 μια συνθήκη διαδοχής υπέρ του Αυτοκράτορα [[Ερρίκος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ερρίκου Β΄]] της Γερμανίας. Ο Ροδόλφος το 1016 προσπάθησε να αποκηρύξει την συνθήκη, χωρίς επιτυχία.

Το 1032 ο Ροδόλφος Γ΄ πέθανεαπεβίωσε χωρίς απογόνους, και το βασίλειο πέρασε σύμφωνα με τη συνθήκη του 1006 στον διάδοχο του Ερρίκου Β΄, Αυτοκράτορα [[Κορράδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κορράδο Β΄]] της Γερμανίας (της Σάλιας Δυναστείας,) και το Βασίλειο της Αρλ ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]], αν και λειτουργούσε με αρκετή αυτονομία<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Ενώ αυτήν την εποχή οι Αυτοκράτορες κατείχαν και τον τίτλο του "Βασιλιά της Αρλ", λίγοι πήγαιναν για να στεφτούν στον καθεδρικό της Αρλ. Μια εξαίρεση απετέλεσε ο [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα]], ο οποίος στέφτηκε Βασιλιάς της Βουργουνδίας το 1178 από τον Αρχιεπίσκοπο της Αρλ.

Μεταξύ του 11ου και το τέλος του 14ου αιώνα πολλά μέρη της επικράτειας της Αρλ αποσχίστηκαν: [[Προβηγκία]], Βιβαρέ, Λυονέ, Ντοφινέ, [[Κομητεία της Σαβοϊας|Σαβοΐα]], [[Κομητεία της Βουργουνδίας|Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας]] και μέρη της δυτικής Ελβετίας<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας απέκτησε το 1190 ο [[Οίκος των Χοενστάουφεν]], και τα ανατολικά μέρη της Άνω Βουργουνδίας έπεσαν στον Οίκο των Τσέρινγκεν (Zähringen). Αργότερα, όταν έσβησε η γραμμή διαδοχής του, οι γη αυτή κληρονομήθηκε από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Αψβούργους]]. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Κάτω Βουργουνδίας ενσωματώθηκε σταδιακά στην [[Γαλλία]]—: η Κομητεία της Προβηγκίας έπεσε στον Οίκο των Ανζού το 1246 και τελικά στο Γαλλικό Στέμμα το 1481, ενώ η περιοχή της Ντοφινέ προσαρτήθηκε και πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά [[Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας|Κάρολο Ε΄]] το 1349 από τον ΔελφίνοΟυμβέρτο τουΒ΄ Βιεννουάκόμη Ουμβέρτοτου Β΄Βιεννουά (Humbert II de La Tour-du-Pin) και προσαρτήθηκε στη Γαλλία. Το 1361 ο Αυτοκράτορας [[Κάρολος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολος Δ΄]] αποσύνδεσετης Γερμανίας απέσπασε την [[Κομητεία της Σαβοΐας]] από το Βουργουνδικό βασίλειο.

Το 1365 ο Κάρολος Δ΄ ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που στέφτηκε Βασιλιάςβασιλιάς της Αρλ. Το 1378 ο Κάρολος Δ΄ διόρισε τον Δελφίνοδιάδοχο της Γαλλίας (και κατοπινό βασιλιά) [[Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας|Κάρολο ΣΤ΄]] ως μόνιμο Αυτοκρατορικόαυτοκρατορικό βικάριο για να διοικεί εκ μέρους της Αυτοκρατορίας ό, τι είχε απομείνει από το Βασίλειο της Αρλ, και από τότε και μετά αυτό ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Ακόμα κικαι έτσι, ο τίτλος "Βασιλιάς της Αρλ" παρέμεινε ένας από τους τίτλους των Αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της 1806, και το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου του [[Τριρ]] (του Ελεκτοράτου του Τριρ) συνέχισε να έχει τητην ισχύ ως Αρχικαγκελάριου και Πρίγκιπα-Εκλέκτορα για τον Βασιλιά των Ρωμαίων (τίτλος που έφεραν οι Βασιλείς της Γερμανίας μετά την εκλογή τους από τους πρίγκιπες), τίτλος που θα εξελισσόταν σε αυτόν του [[Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], στάτους που επικυρώθηκε από το Χρυσόβουλο του 1356.

Παρά την μόνιμη ένωση του τίτλου με αυτόν του Βασιλιάβασιλιά των Ρωμαίων, υπήρξαν αρκετές φορές που η επανίδρυση του Βασίλειοβασίλειο της Αρλ ήταν υπό σκέψη. Η πιο σοβαρή από αυτές ήταν υπό τον [[Πάπας Νικόλαος Γ΄|Πάπα Νικόλαος Γ΄]] με την υποστήριξη του [[Kάρολος ο Ανδεγαυός|Kάρολου των Ανζού]]: ως μέρος των συμφωνιών και των εκεχειριών μεταξύ του 1277 με 1279 μεταξύ του Καρόλου, που τότε ήταν ήδη Βασιλιάςβασιλιάς της Νάπολης, του [[Ροδόλφος Α΄ της Γερμανίας|Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας]], Βασιλιάβασιλιά των Ρωμαίων (Βασιλιάςβασιλιά των Γερμανών) και με βλέψεις στο Αυτοκρατορικό στέμμα, και της [[Μαργαρίτα της Προβηγκίας|Μαργαρίτας της Προβηγκίας]] Βασιλομήτοραβασιλομήτορα της Γαλλίας, στην διαμάχη για την επικυριαρχία και διαδοχή της Κομητείαςκομητείας της Προβηγκίας, όπως και για τα ανταλλάγματα που έδωσε ο Ροδόλφος για να μείνει μόνος υποψήφιος για το αυτοκρατορικό στέμμα. Στην συμφωνία, ο Πάπας Νικόλαος Γ΄ κατάφερε να πείσει τον Ροδόλφο να παραχωρήσει όλο το Βασίλειοβασίλειο της Αρλ στον εγγονό τουτού Καρόλου τουτού Ανζού, τον [[Κάρολος Μαρτέλος της Ουγγαρίας|ΚάρολουΚάρολο ΜαρτέλουΜαρτέλο του Ανζού]] ως προίκα για το γάμο της κόρης του, KlementiaΚλημεντίας vonτων HabsburgΑψβούργων, με αντάλλαγμα τα κληρονομικά δικαιώματα στο Βασίλειοβασίλειο της Γερμανίας γι’ αυτόν και τους διαδόχους του. Ομοίως, Ο Νικόλαος περίμενε η Βόρεια Ιταλία να γίνει βασίλειο αποκρυπτόμενηανεξάρτητο από την αυτοκρατορική επικράτεια, και να δοθεί στην οικογένειά του, τους Ορσίνι. Το 1282 ο Κάρολος ήταν έτοιμος να στείλει το ανήλικο ζεύγος για να διεκδικήσει ξανά τον τίτλο του Βασιλιάβασιλιά της Αρλ, αλλά ο πόλεμος των Σικελικών Εσπερινών ματαίωσε τα σχέδιά του, όπως και την προγραμματισμένη εισβολή του στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]<ref>Runciman, Steven, "The Sicilian Vespers", p. 282; 1958 Cambridge University Press</ref>.