Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο θάνατος του Γιόχαν Αμπρόζιους έφερε την Μπάρμπαρα Ελιζαμπέτα σε δεινή θέση, ειδικά μετά από την άρνηση του δημοτικού συμβουλίου να της επιτραπεί να αναλάβει η ίδια τα καθηκόντα του συζύγου της με τη βοήθεια τρίτων προσώπων. Αυτό οδήγησε στοστον χωρισμό της οικογένειας, με τον Σεμπάστιαν και τον Γιάκομπ, να τίθενται υπό τη φροντίδα του μεγαλύτερου αδελφού τους, [[Γιόχαν Κρίστοφ Μπαχ (1671-1721)|Γιόχαν Κρίστοφ]], ο οποίος από το 1690 ήταν οργανίστας στη ''Μικαέλισκιρχε'' του Όρντρουφ, <ref>Boyd (2000), σελ. 7</ref>, με εξαιρετική φήμη και μαθητής του φημισμένου εκείνη την εποχή [[Γιόχαν Πάχελμπελ]]. <ref>Felix (1984), σελ. 17</ref>. Τα δύο αδέλφια μετακόμισαν τοτον, Μάρτιο του 1695, και φοίτησαν στο Λύκειο. Ο Γιάκομπ επέστρεψε στο Άιζεναχ το 1697 για να εκπαιδευτεί στο πλευρό του διαδόχου του πατέρα του, ενώ ο Σεμπάστιαν παρέμεινε στο Όρντρουφ μέχρι την ηλικία των δεκαπέντε ετών. ΣεΣ' αυτό το διάστημα, φοίτησε στην μοναστική σχολή της πόλης (''Klosterschule''), της οποίας το πρόγραμμα ήταν επηρεασμένο από τις προοδευτικές ιδέες του [[Ιωάννης Αμός Κομένιος|Κομένιου]]. Παρόλο που η θεολογία και τα λατινικά παρέμεναν ως βασικοί πυλώνες, συγχρόνως διδάσκονταν και μαθήματα όπως γεωγραφία, ιστορία, αριθμητική, φυσικές επιστήμες, ενώ σε περίοπτη θέση βρισκόταν και η μουσική εκπαίδευση. Το αρχείο της σχολής μαρτυρά τις πολύ καλές σχολικές επιδόσεις του Μπαχ. ΓράφτηκεΓράφηκε στην τέταρτη τάξη -πιθανότατα τον Μάρτιο- και προβιβάστηκε στην τρίτη τάξη τον Ιούλιο του 1695, καταγράφονταςσημειώνοντας μετά από εξετάσεις στις 20 Ιουλίου 1696 την τέταρτη καλύτερη επίδοση. Στις 19 Ιουλίου 1697 κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ 21 μαθητών και προβιβάστηκε στην δεύτερη τάξη, όπου κατετάγη πέμπτος τον Ιούλιο του 1698 και δεύτερος τον Ιούλιο του 1699. Στην πρώτη τάξη γράφτηκεγράφηκε σε ηλικία περίπου δεκατεσσάρων ετών, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας των μαθητών της πρώτης ήταν τα 17,7 έτη<ref>''NBR'', αρ. 8, σελ. 34</ref>.

[[File:Bachohrdruf.jpg|right|thumb|200px|Κατάλογος μαθητών της πρώτης τάξης της μοναστικής σχολής του Όρντρουφ (''Catalogus discipulorum'' 1699), όπου σημειώνεται η αναχώρηση του Μπαχ ''ob defectum hospitorium'' και με προορισμό το Λύνεμπουργκ.]]

Στο Όρντρουφ έλαβε, μάλλονπιθανόν, τα πρώτα του μαθήματα στο εκκλησιαστικό όργανο, και υπό την αυστηρή επίβλεψη του αδελφού του τέθηκαν τα θεμέλια πάνω στα οποία ανέπτυξε τα επόμενα χρόνια την τεχνική του. Μέχρι τότε, ο Σεμπάστιαν, δεν είχε κατεύθυνσηροπή προς κάποιο συγκεκριμένο μουσικό όργανο. Παρόλο που ο θείος του ήταν ο πρώτος σημαντικός του μέντορας, είναι γεγονός ότι ο ίδιος, μόνον υπό την εποπτεία τού αδελφού του, επρόκειτο πραγματικά να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του πάνω στο [[εκκλησιαστικό όργανο]] και στο [[κλαβίχορδο]]. Τα μαθήματα κοντά του είχαν κατεύθυνση προς μία καλή τεχνική στην εκτέλεση των πλέον εν χρήσει πληκτροφόρων εκείνων των καιρών, ειδικά του εκκλησιαστικού οργάνου. Παράλληλα, σκοπός ήταν να αποκτήσει εξοικείωση με τα διαφορετικά είδη και στυλ, αλλά, επίσης, με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό ([[Πρελούδιο|πρελούδια]], [[Τοκάτα|τοκάτες]]) και με την αυστηρότητα στη διαπλοκή τών φωνών ([[φούγκα]] και [[ριτσερκάρε]]), είτε εντελώς ελεύθερα, είτε με βάση ένα δοσμένο θέμα ή μία κοράλ μελωδία.

Με τη σύνθεση είναι άγνωστο πότε ακριβώς ξεκίνησε να ασχολείται, ωστόσο δεν είναι απίθανο να συνέβη επίσης κατά την παραμονή του στο Όρντρουφ. <ref name=grove/>. Δεν ήταν, άλλωστε, ασυνήθιστο για μουσικούς της εποχής αυτήςεκείνης να συνθέτουν τα πρώτα τους έργα σε ηλικία δεκαπέντε ετών, όπως έκαναν εξάλλου και τα παιδιά του ίδιου του Μπαχ. Επιπλέον, στο Όρντρουφ ήρθε σε επαφή με τον διευθυντή εκκλησιαστικής χορωδίας Ελίας Χέρντα. Ως σπουδαστής του Χέρντα αλλά και ως μέλος της χορωδίας μπορούσε να εξασφαλίζει ένα σεβαστό ποσό χρημάτων. Τα μέλη τής ''chorus musicus'' μπορούσαν με κάποια ρύθμιση να κερδίζουν μέσω των επονομαζομένων ''Currenden'', δηλ. των τραγουδιών σε μικρές ομάδες που τραγουδούσαν στους δρόμους περίπου τρεις φορές το χρόνο.<ref>Wolff (2000a), σελ. 40</ref> Ο Μπαχ είχεπληρωνόταν, πιθανότατα, την πληρωμή ενόςως φωνητικούσολίστ σολίσταφωνής (''concertist'') και μπορούσε, έτσι, να συνεισφέρει στα έξοδα συντήρησής του που, για τον αδελφό του, ήταν καθοριστικής σημασίας. Για τον Σεμπάστιαν, ζωτική σημασία είχαν επίσης τα επονομαζόμενα ''hospitia'' ή ''hospitia liberalia''. Επρόκειτο για έναέναν διακανονισμό, σύμφωνα με τον οποίο, οι αριστοκρατικές και οι εύπορες οικογένειες πλήρωναν τα έξοδα σχολείου, συντήρησης και διαμονής στους φτωχούς φοιτητές, με αντάλλαγμα τη μόρφωση των δικών τους παιδιών. Ο Μπαχ εγκατέλειψε οριστικά το Όρντρουφ στις 15 Μαρτίου 1700 με προορισμό το Λύνεμπουργκ. Στα επίσημα αρχεία του σχολείου του, η αναχώρησή του αιτιολογείται με τη φράση ''ob defectum hospitorium'', δηλαδή οφειλόταν σε αδυναμία φιλοξενίας του. Δεν είναι ωστόσο σαφές αν το πρόβλημα σχετιζόταν με το γεγονός πως το σχολείο είχε περιορισμένο αριθμό θέσεων ή αν του ήταν πλέον αδύνατο να παραμείνει στην οικία του αδελφού του. Είναι πιθανό η αναχώρησή του να οφείλεται στο ότι μπήκε ένα τέλος στα ''hospitia'' του, <ref>Hans-Rudolf Jung, 1870, retr.</ref><ref>Wolff (2000a), σελ. 40 </ref>, αλλά είναι, επίσης, γνωστό πως το 1700 η πρώτη τάξη του σχολείου ήταν υπερπλήρης και σε συνδυασμό με μια αλλαγή στη φωνή του ίσως αυτό να έπαιξε ρόλο στην απόφασή του να εγκαταλείψει το Όρντρουφ. <ref>Boyd (2000), σελ. 9</ref>. Από την άλλη πλευρά, και η κατάσταση στην οικία του αδελφού του γινόταν δυσχερέστερη για την παραμονή του. Από την ημέρα της εγκατάστασης του Σεμπάστιαν στο Όρντρουφ, ο Κρίστοφ είχε αποκτήσει δύο παιδιά και τοτον Μάρτιο του 1700 αναμενόταν ένατρίτο. τρίτο<ref name=grove/>. Δεν αποκλείεται πάντως να ήταν και μια προμελετημένη αναχώρηση, ίσως σε συνεννόηση με τον συμμαθητή και συνταξιδιώτη του, Γκέοργκ Έρντμαν, σε μία ηλικία που ούτως ή άλλως τα αγόρια της εποχής άρχιζαν να ανεξαρτητοποιούνται. <ref>Williams (2007), σελ. 22</ref>.